Chiến Lược Và Sự Kiện Châu Á Thái Bình Dương

Vào tháng 10-2015, diễn đàn này công bố một báo cáo về các nguy cơ và giải pháp cho cuộc xung đột trên Biển Đông. Báo cáo này là kết quả của hàng loạt những cuộc hội thảo quốc tế về chủ đề này do nhóm này tổ chức, kêu gọi ý kiến đóng góp của nhiều học giả, nhà làm chính sách và nhà báo.

Dưới đây là toàn văn báo cáo

Các nguy cơ

Tại Vườn Hồng ngày 25-9-2015, Tổng thống Obama và Chủ tịch Tập Cận Bình đã cố gắng tìm ra bước tiến tích cực hơn trong quan hệ Mỹ - Trung. Nhà lãnh đạo của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới bàn về khả năng hợp tác nhằm cải thiện quan hệ thương mại, tăng trưởng kinh tế và tạo công ăn việc làm. Hai ông nhấn mạnh các lĩnh vực mà hai nước đã nhất trí hợp tác, bao gồm chống khủng bố, cải thiện môi trường, hỗ trợ nhân đạo và các hoạt động gìn giữ hòa bình quốc tế. Những trao đổi như vậy có thể gọi là thành công, nhưng chúng không che giấu được sự căng thẳng ngày càng tăng giữa Trung Quốc và Mỹ cùng đồng minh.

Tác động đến các đồng minh và đối tác của Mỹ

Hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông đe dọa các đồng minh và bạn bè của Mỹ. Chủ tịch Tập Cận Bình đang chỉ đạo một cuộc quân sự hóa chưa từng có ở Biển Đông mà chắc chắn sẽ có ảnh hưởng đến Nhật Bản, Australia, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài Loan cũng như các ASEAN có tuyên bố chủ quyền, bao gồm Philipines, Malaysia, Indonesia, Việt Nam và Brunei.

Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc

Dựa trên đường vẽ của một nhà địa lý năm 1936, rồi bản đồ của chính quyền Quốc dân đảng năm 1947, Trung Quốc ngang nhiên dám tuyên bố chủ quyền đối với 90% Biển Đông, hay giới hạn đường chữ U. Bản đồ này bao trọn một số chuỗi đảo đang tranh chấp, trong đó có quần đảo Hoàng Sa (thuộc tuyên bố chủ quyền Việt Nam), quần đảo Trường Sa (cũng thuộc tuyên bố chủ quyền của Việt Nam, Phillippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan), Bãi Scarborough (thuộc tuyên bố chủ quyền của Philippines và Đài Loan) và quần đảo Natuna (thuộc tuyên bố chủ quyền của Indonesia).

Tuyên bố của Trung Quốc mâu thuẫn với luật pháp quốc tế hiện hành. Công ước Liên Hiêp Quốc (LHQ) về Luật Biển (UNCLOS) ban hành năm 1982 và được Trung Quốc phê chuẩn vào năm 1996, quy định các quốc gia ven biển được hưởng vùng lãnh hải 12 hải lý tính từ đường bờ biển của mình. Tiếp đến là 200 hải lý vùng đặc quyền kinh tế (EEZ), nghĩa là nước đó được độc quyền sử dụng EEZ cho các mục đích kinh tế, bao gồm cả đánh bắt và khai thác tài nguyên dưới biển. Nhưng người nước khác vẫn được tự do đi qua và được ghi nhận là nguyên tắc tự do hàng hải (FON). Đường chữ U của Trung Quốc không chỉ vi phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, Indonesia, Malaysia, Philippines và Brunei mà còn đe dọa tự do hàng hải của tất cả các nước.

Các nỗ lực quân sự hòng khẳng định chủ quyền biển đảo của Trung Quốc trên Biển Đông đã kéo dài hơn 40 năm. Philippines và Việt Nam từ đó phải chịu đựng biết bao áp lực căng thẳng từ các hoạt động quân sự và thương mại đó trong vùng đặc quyền kinh tế của mình.

Năm 1974, Trung Quốc tấn công các lực lượng Nam Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa và đánh chìm một tàu Việt Nam, khiến 74 thủy thủ Việt Nam hy sinh, rồi tiến đến khẳng định quyền kiểm soát đối với phần phía tây của quần đảo này. Năm 1987 Trung Quốc đánh đến Bãi Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa và sau đó là Bãi Gạc Malaysia vào năm 1988, làm chết 64 thủy thủ Việt Nam. Trong trận chiến hải quân Việt - Trung xảy ra sau đó, Trung Quốc tiếp tục cướp đi sinh mạng của 70 thủy thủ Việt Nam.

Mùa hè năm 2014, Trung Quốc đưa giàn khoan thăm dò dầu khí trị giá cả tỉ USD - HD 981, vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, dẫn đến sự phản đối quyết liệt của các tàu thuyền dân sự Việt Nam và nhiều sự cố va chạm tàu thuyền giữa Trung Quốc với Việt Nam.

Năm 2015, Trung Quốc đã hoàn thành một đường băng có khả năng phục vụ các mục đích quân sự trên hòn đảo nhân tạo trên bãi Đá ngầm Chữ Thập. Các nhà phân tích quân sự Mỹ tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) cho rằng khả năng đối đầu quân sự Việt Nam - Trung Quốc cần phải được xem xét và tính đến kế hoạch đề phòng bất ổn và có chiến lược giảm nhẹ.

Xung đột giữa Trung Quốc và Philippines bùng lên vào năm 1995, khi quân đội Trung Quốc chiếm Bãi Vành Khăn và bắt giữ thủy thủ đoàn đánh cá, Analita, làm con tin trong vòng 1 tuần. Năm 1996, tàu hải quân của hai bên tham gia vào một cuộc chiến kéo dài 90 phút, không có thương vong. Trung Quốc và Philippines đụng độ nhau một lần nữa vào năm 2012 trong sự kiện Scarborough, bế tắc kéo dài 2 tháng ở Trường Sa Bắc, khu vực chỉ cách Manila 123 hải lý và cũng nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Năm 2014 tiếp tục diễn ra hai sự kiện khác, trong đó Philippines bắt giữ tàu đánh cá Trung Quốc và Trung Quốc trả đũa, chĩa họng pháo nước bắn vào ngư dân Philippines ngay trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.

Năm 2012, Trung Quốc bắt đầu sử dụng các tàu tuần tra dân sự để đi cùng với tàu thuyền đánh cá trong vùng biển của các nước khác. Kể từ đó, Cảnh sát biển của Trung Quốc liên tục tuần tra Biển Đông, quấy rối ngư dân Việt Nam và Philippines và can thiệp hoạt động thăm dò dầu khí của các nước khác, kể cả bằng việc cắt cáp thăm dò địa chất và sử dụng vòi rồng.

Những nhiệm vụ tuần tra thường xuyên diễn ra tại khu vực tranh chấp. Tàu tuần tra Trung Quốc đã quấy rối ngư dân địa phương trong Cụm bãi cạn Luconia, nằm trong EEZ của Malaysia và Bãi Cỏ Mây, trong EEZ của Philippines. Năm 2015, một tàu cảnh sát biển Trung Quốc đã đâm vào 3 tàu đánh cá Philippines gần Scarborough.

Năm 2013, Chính phủ Trung Quốc công bố kế hoạch tái cơ cấu và tập trung các cơ quan liên quan đến thực thi pháp luật hàng hải. Cục Quản lý Đại dương Nhà nước trực thuộc Bộ Đất đai và Tài nguyên, ra đời với việc hợp nhất các cơ quan Hải giám, Biên phòng, cơ quan Quản lý Nghề cá và Tổng cục Hải quan. Sự thay đổi này phản ánh vai trò ngày càng tăng của cảnh sát biển như một thực thể riêng biệt với Hải quân PLA.

Trong khi đối với bên ngoài, việc sử dụng lực lượng cảnh sát biển do dân sự kiểm soát có vẻ để làm mờ đi ranh giới giữa việc thực thi pháp luật dân sự và quân sự, nhưng đối với Trung Quốc, sự phân biệt này là rõ ràng. Cảnh sát biển chỉ được triển khai trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Trung Quốc, có nghĩa là lãnh hải và vùng đặc quyền kinh tế, trong khi hải quân chỉ hoạt động trong phạm vi mà Trung Quốc coi là vùng biển quốc tế.

Việc triển khai Cảnh sát biển ở Biển Đông là do Trung Quốc cho rằng khu vực này nằm trong phạm vi quyền tài phán quốc gia của mình. Hơn nữa, Trung Quốc có thể tin rằng, bằng cách sử dụng một lực lượng mang tính dân sự hơn, thay vì quân sự, ở Biển Đông sẽ giúp ích cho trường hợp của mình và làm giảm sự chú ý bất lợi của quốc tế.

Tuy vậy, các quốc gia khác xem việc tuần tra của Trung Quốc là leo thang, chứ không phải là giảm nhẹ, các mối đe dọa trong khu vực Biển Đông. Phản ứng của họ không mang tính tích cực và Philippines đã sử dụng ngoại giao nhân dân để tạo chú ý đối với hành vi của Trung Quốc.

Ví dụ, sau khi Cảnh sát biển Trung Quốc sử dụng vòi rồng tấn công ngư dân Philippines gần Scarborough vào tháng 1-2014, Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Philippines, Emmanuel Bautista, đã thảo luận vụ việc với báo chí quốc tế. Ông nói rằng: “Quân đội Philippines cố gắng tránh đối đầu với Trung Quốc nhưng sẽ phản ứng nếu Trung Quốc sử dụng bạo lực đối với ngư dân Philippines”.

Gia tăng chi phí vận tải và đánh mất tuyến hải quân chiến lược

Yêu sách “chủ quyền không thể tranh cãi” của Trung Quốc trên Biển Đông đe dọa tự do hàng hải của tất cả các nước sử dụng tuyến đường quan trọng này cho hoạt động của tàu hải quân và tàu thương mại. Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Austrailia, Singapore và tất cả các nước ASEAN sẽ bị ảnh hưởng nếu Trung Quốc cố gắng loại bỏ quyền tự do đi qua vùng biển mà Trung Quốc cố tình ngộ nhận là của mình.

Nếu như cộng đồng quốc tế chấp nhận điều đó và do đó hợp thức hóa yêu sách Biển Đông của Trung Quốc, Trung Quốc có thể sẽ tìm cách “đánh thuế” vận tải qua khu vực này ở một mức có thể gấp đôi chi phí vận chuyển trên một số tuyến đường khác. Trung Quốc cũng có từ chối cho phép tàu Mỹ và đồng minh tiếp cận Biển Đông, điều này cũng sẽ làm tăng đáng kể chi phí vận tải và hạn chế nghiêm trọng khả năng bảo vệ các quốc gia ASEAN của tàu Hải quân Mỹ.

Xây đảo nhân tạo - tác động quân sự và môi trường

Trung Quốc đang hoàn thiện chiến lược xây đảo nhân tạo ở Biển Đông để củng cố tuyên bố chủ quyền đối với các vùng biển xung quanh, và cung cấp cho quân đội Trung Quốc các cảng hải quân và sân bay quân sự. Các cơ sở này giúp mở rộng phạm vi hoạt động của máy bay chiến đấu và máy bay ném bom vươn quá cả khu vực ASEAN và tới tận Australia.

Sự phong tỏa hải quân đối với các ngư trường, bao gồm Bãi Scarborough, một tảng đá nhỏ lộ thiên cách căn cứ hải quân cũ của Mỹ ở Vịnh Subic, Philippines, 198km, gây thiệt hại lớn cho nhiều nền kinh tế ven biển địa phương. Tháng 8-2015, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố rằng Trung Quốc đã tạm dừng hoạt động bồi lấp trên các đảo nhân tạo, nhưng hình ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động nạo vét vẫn tiếp tục diễn ra trên Bãi Xu Bi và Vành Khăn trong tháng 9, mâu thuẫn với khẳng định trước đó.

Hoạt động xây đảo của Trung Quốc làm gia tăng bất ổn trong khu vực. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ được sự ủy quyền của Tổng thống Obama, có thể sớm điều tàu hải quân đến gần các đảo nhân tạo của Trung Quốc kiểm soát để thể hiện rằng cộng đồng quốc tế không công nhận yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông.

(Xem tiếp kỳ sau)

Theo P.V

PetroTimes

==========================

Thứ năm, 17/12/2015 - 20:00

Tranh chấp lãnh thổ Biển Đông và biển Hoa Đông:

Trung Quốc đã thể hiện sự thiếu minh bạch trong việc mở rộng hoạt động quân sự và lãnh thổ ở Biển Đông. Trong bình luận ngày 25/9 tại Vườn Hồng, Chủ tịch Tập Cận Bình đưa ra những tuyên bố mơ hồ về Biển Đông.

 >> Mưu đồ chính trị của Trung Quốc trên Biển Đông
 >> Biển Đông lại làm nóng các Hội nghị cấp cao ASEAN

Thiếu minh bạch

Ông nói rằng: “Trung Quốc cam kết theo đuổi chính sách phát triển hòa bình, láng giềng tốt và hợp tác với các quốc gia láng giềng của chúng tôi”. Tuy nhiên, ông đã tự mâu thuẫn với chính mình khi nhắc lại lập trường không khoan nhượng của Trung Quốc về vấn đề này trong tuyên bố “Các đảo ở Biển Đông từ thời xa xưa đã là lãnh thổ của Trung Quốc. Chúng tôi có quyền duy trì chủ quyền lãnh thổ và các quyền lợi ích hợp pháp”.

 

Sự hiện diện của tàu Trung Quốc trên Biển Đông

 

Trong một nỗ lực thuyết phục cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Mỹ và các đồng minh, không phản đối hành động của mình ở Biển Đông, Chủ tịch Tập Cận Bình có nói, “Các hoạt động xây dựng liên quan mà Trung Quốc đang tiến hành ở đảo Nam - quần đảo Nam Sa (Trường Sa) không nhằm vào hoặc gây ảnh hưởng tới bất cứ nước nào… và Trung Quốc không có ý định quân sự hóa”.

Chứng cứ ghi được bằng hình ảnh thì trái ngược với tuyên bố của Tập Cận Bình. Ngay buổi sớm cùng ngày Chủ tịch Trung Quốc đưa ra phát biểu trên, hình ảnh vệ tinh mới được công bố cho thấy một đường băng đã hoàn thành có khả năng tiếp nhận máy bay quân sự của Trung Quốc trên Đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa.

Trước đó, các quan chức Mỹ công khai kết quả nghiên cứu của mình về hai “xe pháo lớn” trên một trong những hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc và “một đơn vị đồn trú quân sự, các vị trí phòng thủ bờ biển, đường băng, bốn nhà chứa máy bay lớn, thiết bị liên lạc và một trụ sở chính quyền thành phố” trên Đảo Phú Lâm ở Hoàng Sa.

 

Gây mất lòng tin

Các hoạt động của Trung Quốc, kể cả sự thiếu minh bạch ở trên đã làm giảm lòng tin và sự ổn định giữa các chính phủ trong khu vực. Sau hội nghị thượng đỉnh vào tháng 4/2015 tại Kuala Lumpur, ASEAN ra tuyên bố nêu rõ việc cải tạo đảo không ngừng của Trung Quốc “gây mất lòng tin, sự tin tưởng và có thể phá hoại hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông”.

Chỉ cách đó 3 năm, ASEAN đã không thể ra một tuyên bố chung vì các bên không thể thống nhất với cách diễn đạt trong đoạn nêu về Biển Đông, do đó, có vẻ như hoạt động gần đây của Trung Quốc gây thêm nghi ngờ, thậm chí với cả những thành viên ủng hộ Trung Quốc trong ASEAN.

Ngoài ra, mức độ mất lòng tin giữa Trung Quốc và Mỹ tại Châu Á - Thái Bình Dương cũng tương đối cao. Mỹ quan ngại về những nỗ lực triển khai sức mạnh của Trung Quốc. Trung Quốc thì lo ngại Mỹ vẫn đang cố gắng ngăn chặn mình. Nhưng Mỹ vẫn luôn ủng hộ một Trung Quốc mạnh mẽ về kinh tế như một đối tác thương mại và đầu tư - và hệ thống quốc tế, với các cơ chế pháp luật và thực thi pháp luật quốc tế, cũng không bao giờ ủng hộ một nước đi thôn tính lãnh thổ của nước khác.

Trong khi “Sách trắng quốc phòng 2015” của Trung Quốc tái khẳng định lập trường chính thức của nước này là không tấn công nước khác trước và Chủ tịch Tập Cận Bình đã lặp lại nhiều lần cam kết tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho các tranh chấp, những lời lẽ trấn an này đã không giúp giảm bớt mối quan ngại của các quốc gia khác vì những hành động trong quá khứ của Trung Quốc.

Trung Quốc đưa hơn 80.000 quân vào Việt Nam năm 1979, khơi mào cho cuộc chiến tranh biên giới. Gần đây hơn, hình ảnh Trung Quốc trỗi dậy hòa bình đang bị hoen ố bởi những cuộc giao tranh quy mô nhỏ kết hợp với việc mở rộng lãnh thổ ở Biển Đông, bao gồm cả các sự cố tại Bãi Gạc Ma và Scarborough.

Việc Trung Quốc từ chối ký vào một văn bản ràng buộc pháp lý quy định hoạt động và hành vi ở Biển Đông càng gây mất lòng tin hơn nữa đối với các nước trong khu vực. Bắt đầu từ năm 2000, ASEAN nỗ lực đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) với Trung Quốc về Biển Đông. Năm 2002 Trung Quốc thay vào đó đã thuyết phục thành công các nước ASEAN ký Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).

Mặc dù tuyên bố đó tái khẳng định sự tuân thủ của các bên đối với UNCLOS, tự do hàng hải và hàng không, giải quyết hòa bình các tranh chấp lãnh thổ, nhưng nó lại là một văn bản mang tính chính trị hơn là pháp lý. Việc thiếu các thủ tục pháp lý đã cho phép Trung Quốc tiếp tục sử dụng chiến lược “bên miệng hố chiến tranh” đối với các nước ASEAN khác để đe dọa họ phải nhượng bộ hơn nữa.

Mặc dù Trung Quốc chưa ủng hộ một bộ quy tắc ứng xử, đàm phán đa phương, trọng tài ràng buộc và tự do hàng hải gần các đảo nhân tạo của Trung Quốc, nhưng Tập Cận Bình lại có những phát biểu khác. “Các quốc gia liên quan trực tiếp nên giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán, tham vấn và các biện pháp hòa bình. Chúng tôi ủng hộ tự do hàng hải và các nước tuân thủ luật pháp quốc tế, quản lý bất đồng thông qua đối thoại, thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm kết thúc thảo luận COC dựa trên cơ sở đồng thuận".

Tuy nhiên, trên thực tế thì kể từ khi ký kế DOC vào tháng 11/2002, Trung Quốc đang vi phạm nghiêm trọng DOC khi làm ngơ UNCLOS, liên tục cản trở những nỗ lực của ASEAN để đi đến ký kết COC.

 

Chạy đua vũ trang trong khu vực

Điều đáng buồn là, yêu sách và hoạt động quân sự hóa Biển Đông và các tranh chấp lãnh thổ khác với Nhật Bản và Ấn Độ của Trung Quốc đã góp phần dẫn đến cuộc đua vũ trang mới tại một khu vực đang khao khát phát triển kinh tế - xã hội. Các nước trong khu vực không ngừng gia tăng ngân sách quốc phòng và mua sắm những thiết bị tinh vi cho kho vũ khí của mình.

Chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc năm 2015 tăng nhanh hơn tốc độ tăng trưởng GDP và tăng 10,1% so với năm trước, lên đến 145 tỉ USD. Theo Báo cáo thường niên năm 2015 của Bộ Quốc phòng Mỹ, Trung Quốc hiện sở hữu hơn 300 tàu hải quân, nhiều hơn bất kỳ quốc gia châu Á nào khác. Trong số các thiết bị mới mua sắm có 5 tàu ngầm hạt nhân tấn công, 4 tàu ngầm tên lửa đạn đạo hạt nhân, 53 tàu ngầm tấn công diesel, 13 tàu ngầm lớp SONG, 13 tàu ngầm lớp YUAN và 12 tàu ngầm Kilo mua từ Nga.

Trung Quốc dự định tiếp tục tăng cường thêm cho đội tàu này trong thập niên tiếp theo, bao gồm 16-25 tàu ngầm diesel tấn công, 7 tàu ngầm lớp YUAN, 4 tàu ngầm tấn công hạt nhân SHANG mới và có thể cả 1 tàu ngầm tấn công hạt nhân mới với tên lửa dẫn đường.

Hải quân Giải phóng Nhân dân (PLAN) cũng tích cực củng cố khả năng chiến đấu trên mặt nước, trong đó có đóng thêm 6 tàu khu trục mới. Đã sở hữu 17 tàu khu trục tên lửa Jiangkai II FFG và 31 tàu hộ tống lớp JIANGDAO, Trung Quốc có kế hoạch đóng thêm 5 tàu Jiangkai II và tới 60 tàu hộ tống nữa.

Trung Quốc cũng đã xây dựng 3 bến neo đậu mới cho tàu vận tải đổ bộ lớp YUZHAU và đang làm đóng tiếp các tàu đổ bộ YUTING II. Cuối cùng, Trung Quốc đã cho hạ thủy tàu sân bay đầu tiên, Liêu Ninh, trong năm 2012. Hai công ty Trung Quốc cũng công bố kế hoạch xây dựng một tổ hợp có diện tích lên đến 3,2km, bao gồm bến cảng, đường băng, sân đỗ trực thăng, doanh trại và những gì họ gọi là “các căn cứ an ninh toàn diện”.

Những “pháo đài nổi” hay “đảo nổi” hiện vẫn còn trong giai đoạn mô hình, nhưng nếu hình thành có thể tăng cường đáng kể sức mạnh của Hải quân PLA và khả năng chiếm giữ Biển Đông của Trung Quốc.

Trung Quốc cũng đã tiến hành các cuộc tập trận quân sự để phô trương sức mạnh ở Biển Đông. Tháng 7/2015, Bắc Kinh tổ chức một cuộc tập trận kéo dài một tuần trong khu vực, sử dụng hơn 100 tàu hải quân và một số máy bay trong cuộc tập trận bắn đạn thật.

Trung Quốc cũng nhanh chóng phát triển các khả năng không gian, bao gồm cả các chương trình sản xuất vũ khí tiêu diệt vệ tinh có khả năng vô hiệu hóa vệ tinh thương mại và quân sự của Mỹ sử dụng để chỉ đạo và kiểm soát các liên lạc ngoại giao và quân sự từ xa. Đến thời điểm nào đó, Mỹ có thể sẽ rơi vào tình thế lưỡng nan an ninh - nếu không sử dụng lực lượng quân đội sẽ đánh mất luôn các tài sản đó - đặc biệt, mất khả năng kiểm soát các lực lượng đó do thiếu thông tin liên lạc sau khi Trung Quốc tấn công vào các vệ tinh của Mỹ.

Phần lớn để đáp lại sự gia tăng chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc, chi tiêu quốc phòng hằng năm của Đông Nam Á sẽ tăng lên tương đối (2 tỉ USD mỗi năm), từ mức 42 tỉ USD trong năm 2015 lên 52 tỉ USD trong năm 2020. Sự gia tăng này hướng đến xây dựng hoặc mua thiết bị hải quân và vũ khí mới.

Malaysia đã đặt mua 6 tàu hộ tống từ Tập đoàn DCNS. Thái Lan đặt mua 1 tàu đổ bộ lớp Endurance của Singapore. Việt Nam đã mua 3 tàu ngầm tấn công lớp Kilo của Nga và cũng đặt thêm 3 tàu nữa, đồng thời sẽ mua tàu tuần tra hải quân của Nhật Bản và đang xem xét mua các máy bay chiến đấu phản lực từ Mỹ. Philippines có kế hoạch mua 10 tàu bảo vệ bờ biển mới của Nhật Bản.

Gần đây nhất, Indonesia vừa đặt hàng 3 tàu ngầm mới từ một nhà thầu Hàn Quốc. Tháng 9/2015, Indonesia đã công bố kế hoạch tăng cường sự hiện diện vũ trang của mình xung quanh quần đảo Natuna, triển khai ít nhất 2.000 quân và nhiều phương tiện bay không người lái (UAV).

Bộ trưởng Quốc phòng Ryamizard Ryacudu cũng dự tính kế hoạch nâng cấp quân đội, bao gồm bổ sung hệ thống radar phòng không tại đảo Rian và mở rộng đường băng và căn cứ không quân tại Ranai để có thể tiếp nhận máy bay chiến đấu và máy bay trực thăng tấn công của lực lượng không quân.

Những đơn đặt hàng vũ khí như vậy của các cường quốc kinh tế nhỏ là tương đối không đáng kể khi so sánh với lực lượng quân đội ấn tượng và ngày càng phát triển của Trung Quốc. Các quốc gia yêu sách nhỏ hơn sẽ dành nhiều hơn nguồn lực hạn chế của mình để phản đối ngoại giao với Trung Quốc và phối hợp quốc phòng, kinh tế, chính trị chặt chẽ hơn với Mỹ và các đồng minh

(Xem tiếp kỳ sau)

Theo P.V

PetroTimes

Tuy vậy, bản chất của những sự phát triển đang khiến nhiều chuyên gia đặt câu hỏi hoài nghi rằng ý định thực sự mà chính quyền Trung Quốc đang triển khai trên vũ trụ là gì?

Một trong những vấn đề then chốt là những thí nghiệm của Trung Quốc với các vũ khí không gian. Trung Quốc đã từng thử nghiệm một vài vũ khí dạng này.

Mỹ tỏ ra quan ngại về việc Chính phủ Trung Quốc đang "tiếp tục phát triển các công nghệ không gian hủy diệt" và có thể "đe dọa nền hòa bình vũ trụ cho tất cả các quốc gia khác", dẫn thông cáo thường niên năm 2015 của Lầu Năm Góc đối với "Những phát triển an ninh và quân sự của Chính phủ Trung Quốc". Những chương trình này đang đặc biệt gây lo ngại cho phía Mỹ.

Một phần quan trọng của sức mạnh quân sự hiện đại dựa trên các vệ tinh - từ định vị vệ tinh toàn cầu (GPS) và thông tin liên lạc cho đến các hệ thống cảnh báo sớm. Sự phát triển vũ khí của Trung Quốc tập trung vào việc vô hiệu hóa hoặc hủy diệt các vệ tinh - theo báo cáo của Lầu Năm Góc, là "không phù hợp với các tuyên bố công khai của Trung Quốc về việc sử dụng vũ trụ vì các mục đích hòa bình".

Tên lửa mang theo tàu thăm dò mặt trăng được phóng đi từ Trung tâm phóng vệ tinh Tây Xương (Tứ Xuyên) vào ngày 2-12-2013. Chính phủ Trung Quốc đang phát triển các loại vũ khí hủy diệt hoặc vô hiệu hóa vệ tinh.

Những thử nghiệm khét tiếng nhất đã được diễn ra vào tháng Giêng năm 2007 khi Chính phủ Trung Quốc phóng một tên lửa và hủy diệt một trong các vệ tinh của họ. Tuy nhiên, hôm nay, các vũ khí không gian đã vượt xa ranh giới tên lửa bao gồm những loại vũ khí năng lượng và thiết bị làm nhiễu vệ tinh.

Thêm nữa là chương trình vũ khí không gian thật sự đang gây mối ngờ vực, các báo cáo hàn lâm quân sự của Trung Quốc thường công bố trấn an đại loại như "không có bất kỳ chương trình chống vệ tinh bổ sung đã được thừa nhận công khai". Tuy vậy, trong các tài liệu quân sự thì "nhấn mạnh về sự cần thiết phải hủy hoại, phá hỏng và can thiệp vào các vệ tinh thông tin và trinh sát của đối phương".

Thông cáo thường niên của Trung Quốc chỉ rõ "Chính phủ Trung Quốc có thể nhắm mục tiêu chuyển hướng và các vệ tinh cảnh báo sớm, các chương trình được thiết kế để "làm mù và điếc đối phương"". Suy nghĩ của chính quyền Trung Quốc có thể nói trắng ra là hủy diệt hoặc bắt giữ các vệ tinh cũng như những thiết bị cảm biến khác, nhằm "làm kiệt quệ" một đối thủ chủ động trên chiến trường cũng như gây khó khăn cho họ khi triển khai hiệu quả các loại vũ khí dẫn đường chính xác".

Trong khi giới chuyên gia quốc phòng lên tiếng cảnh báo về sự phát triển vũ khí không gian của Trung Quốc trong các năm qua, thì vấn đề mấu chốt ở đây là tin tức chính thống.

Bộ chỉ huy không gian Mỹ (AFSC) gần đây đã phá vỡ sự im lặng bằng việc công chiếu một tập tài liệu trong chương trình "60 phút" vào ngày 26-4-2015, trong đó giới chức quân sự cao cấp của Mỹ lên tiếng cảnh báo các vũ khí chống vệ tinh của Trung Quốc, và tuyên bố rằng Chính phủ Trung Quốc là một mối đe dọa quân sự.

Ông William Triplett, cựu trưởng cố vấn của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ (SFRC), là một chuyên gia về an ninh quốc gia, đã phát biểu với hãng tin Epoch Times trong một cuộc phỏng vấn trước đó rằng: "Sự phát triển quan trọng hơn là sự hiện diện của nó. Có khi nào đó, vào phút cuối, chính quyền Mỹ ra phát biểu khẳng khái mà rằng Trung Quốc là một mối đe dọa quân sự. Tôi cho rằng phát biểu này là điều hiển nhiên".

 

Một nhân viên bảo vệ đang đứng cạnh mô hình các loại tên lửa được trưng bày tại Bắc Kinh vào ngày 24-9-2013.

Trong khi đó chỉ vài tuần trước khi chiếu chương trình "60 phút", vào ngày 14-4-2015, Trung tướng Jay Raymond của AFSC đã lên tiếng cảnh báo rằng chương trình chiến tranh không gian của Chính phủ Trung Quốc - như là một phần của Hội nghị không gian ở Colorado Springs, "Chẳng chóng thì chầy, các vệ tinh trong quỹ đạo sẽ bị thu giữ hết. Điều tôi muốn nhấn mạnh là chương trình chống vệ tinh (ASAT) đang thật sự là mối đe dọa. Tôi khẳng định đây là đề tài nóng".

Một trong những lý do chủ chốt lý giải tại sao các chương trình chống vệ tinh của Trung Quốc khiến gây quan ngại sâu sắc cho giới chức Mỹ, chính là Mỹ đang đặt mục tiêu chống lại những chương trình này. Chính quyền Trung Quốc phân loại những loại vũ khí chống vệ tinh là 2 loại ít được biết đến nhất, gồm "Chùy ám sát" và "Lá bài Trump".

Một báo cáo từ Trung tâm tình báo mặt đất quốc gia Mỹ (NGIC) được giải mật vào năm 2011 có đoạn "Những loại vũ khí hiện đại (2 loại tối mật) sẽ cho phép lực lượng công nghệ thấp của Trung Quốc làm chủ trước lực lượng công nghệ cao của Mỹ trong một cuộc xung đột cục bộ...".

Phía Mỹ đặt giả thuyết rằng, trong trường hợp các vũ khí chống vệ tinh sẽ cho phép Trung Quốc vô hiệu hóa các hệ thống vũ khí công nghệ cao của Mỹ mà quân đội Mỹ không thể "đánh hơi" được, sân chơi sẽ được san bằng.

Theo Nguyễn Thanh Hải (tổng hợp)

Cảnh sát toàn cầu

=========================

Bởi vậy, bể Đông chỉ là cái cớ thui. Một cái cớ chính đáng với Hoa Kỳ. Lão đã nói lâu rồi. Cuối năm tới, mọi chuyện liên quan đến bề Đông sẽ rõ ràng và không còn cần khả năng tiên tri.

Cho nên, sau 10/ 3 Bính Thân, nếu những cố gắng cuối cùng của lão Gàn nhằm xác định cội nguồn Việt sử trải gần 5000 năm văn hiến không có những tín hiệu tích cực, theo những tiêu chí của tri thức khoa học hiện đại, như: Hội thảo, tranh luận công khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng, sách vở in ấn liên quan.... để đi đến chính thức được công nhận, thì lão sẽ cáo lỗi với tổ tiên để "tập hợp lớn nhất trong tất cả mọi tập hợp và không có một tập hợp nào lớn hơn nó" quyết định vấn đề. Lúc ấy sẽ không còn cơ hội để đối thoại nhân danh khoa học. Híc!

Nhà tiên tri Vanga nói - Đại ý: "Cái đáng sợ nhất không phải cái hữu hình. Mà là cái vô hình". Cái vô hình nói theo khoa học hiện đại là "vật chất tối" đấy.

Vừa rồi báo đăng Tàu mới phóng vệ tinh để khám phá vật chất tối trong vũ trụ. Điếu mựa! Thật là chuyện bi hài, còn tệ hơn với việc đi tìm "Hạt của Chúa". Chỉ có những đám dốt nát - "Dở hơi, nhưng biết bơi" - mới phung phí tiền bạc vào việc vô bổ như vậy. Vậy mà cũng xưng xưng là chủ nhân của Lý học Đông phương.

Phi đội Thái Bình Dương của Mỹ (Ảnh: Sputnik)

 

Cuộc tập trận nhằm đánh giá khả năng tác chiến của AFGSC trong một giả thiết xảy ra một cuộc chiến tranh hạt nhân cũng như đánh giá các sứ mệnh thông thường cho tới các nhiệm vụ liên quan đến vũ khí hạt nhân.

“Chúng tôi muốn đánh giá toàn diện các khả năng tác chiến và kiểm tra xem liệu chúng tôi có thu về các kết quả xứng đáng so với mong đợi hay không,” Trung tướng Ferdinand Stoss, Giám đốc phụ trách kế hoạch và chương trình thuộc AFGSC, cho biết trong một cuộc phỏng vấn đăng trên Tạp chí Defense News số ra ngày 9/12.

Theo Sputnik, kế hoạch hiện đại hóa hạt nhân thuộc Không quân Mỹ bao gồm việc phát triển thế hệ máy bay ném bom tiếp theo, nâng cấp phi đội các máy bay ném bom tàng hình B-1, B-52 và B-2, thay thế các tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Minuteman III cùng với hệ thống tên lửa đánh chặn chiến lược trên bộ.

Giả thiết đặt ra cho một cuộc chiến xảy ra vào năm 2030, các máy bay B-52 thuộc Không quân Mỹ được nâng cấp với hệ thống thông tin liên lạc Link 16, hệ thống radar, các loại vũ khí được cải thiện và động cơ được cải tiến với công suất hoạt động tăng lên 25%, theo Tạp chí Defense News.

Tất cả các máy bay ném bom B-1 cũng được hoàn tất việc nâng cấp khả năng đồn trú tác chiến tích hợp (IBS) cùng hệ thống thông tin đường truyền dẫn số liệu hiện đại và các thiết bị được nâng cấp cùng động cơ.

Ngoài ra, Không quân Mỹ mới đây hiện đại hóa tất cả các máy bay ném bom B-2 với hệ thống quản lý phòng thủ mới gồm thiết bị xử lý đồ họa mới và các ăng ten tân tiến.

Trong cuộc tập trận trên, tư lệnh các phi đội nhận định các máy bay B-52 sẽ được dùng cho tới năm 2050 và xa hơn nữa, Trung tướng Stoss phát biểu.

Vũ Duy

Theo Sputni

Sky News ngày 23/11 đưa tin, Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull trong cuộc tiếp xúc song phương với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường bên lề hội nghị thượng đỉnh Đông Á tại Kuala Lumpur, Malaysia hôm qua 22/11 đã nói, một cuộc chiến tranh sẽ bắt đầu nếu Trung Quốc vẫn tiếp tục những gì đã làm ở Biển Đông.

Ông Lưu Chấn Dân, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc tiếp tục thách thức công luận và luật pháp quốc tế, ảnh: Reuters.

Yêu sách lãnh thổ (vô lý, phi pháp và bành trướng) của Trung Quốc đã trở thành chủ đề thống trị tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á ngày Chủ Nhật

Nikkei Assian Review ngày 22/11 nhận định, chủ đề căng thẳng leo thang trên Biển Đông đã át cả mối đe dọa từ chủ nghĩa khủng bố đối với nhân loại hiện nay. Thủ tướng Úc Turn Bull cảnh báo ông Lý Khắc Cường, hãy thận trọng kéo sẽ rơi vào "cái bẫy Thucydides".

Theo AFR, Thủ tướng Úc đã nhắc lại tuyên bố công khai của mình trước đây khi hội đàm với ông Lý Khắc Cường rằng, tham vọng lãnh thổ của Trung Quốc là một trong những chính sách phản tác dụng và chỉ thúc đẩy các bên yêu sách nhỏ hơn tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ, như Brunei, Malaysia, Việt Nam và Đài Loan.

AFR nhận xét, bản thân Trung Quốc đã cảm nhận rõ rệt mình bị cô lập trong vấn đề Biển Đông tại hội nghị thượng đỉnh G-20 tại Thổ Nhĩ Kỳ tuần trước cũng như cuộc họp APEC tại Philippines, hội nghị thượng đỉnh Đông Á tuần này tại Malaysia. Hội nghị thượng đỉnh Đông Á năm nay mà Trung Quốc là một thành viên tham dự đã kêu gọi tất cả các bên:

"Giải quyết tranh chấp lãnh thổ và quyền tài phán bằng biện pháp hòa bình mà không đe dọa sử dụng vũ lực, thông qua hiệp thương hữu nhgị, đàm phán của các quốc gia có (yêu sách) chủ quyền liên quan trực tiếp...Các bên cần kiềm chế trong việc tiến hành các hoạt động có thể làm phức tạp tình hình hoặc gia tăng tranh chấp, ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định".

AFR bình luận, chính Trung Quốc đã tạo ra những căng thẳng bằng việc xây dựng, bồi lấp các hòn đảo nhân tạo (bất hợp pháp) trên Biển Đông để sau đó mở rộng yêu sách lãnh thổ (vô lý, phi pháp) của mình cả về hàng không lẫn hàng hải như với một hòn đảo tự nhiên. 

Trung Quốc vẫn tiếp tục ngụy biện và thách thức dư luận

Reuters ngày 22/11 dẫn lời ông Lưu Chấn Dân, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc từ Kuala Lumpur nói rằng, Trung Quốc sẽ tiếp tục xây dựng các căn cứ quân sự và dân sự trên đảo nhân tạo mà nước này bồi đắp, xây dựng (bất hợp pháp) trên Biển Đông, chỉ 1 ngày sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama kêu gọi ngưng quân sự hóa trên các vùng biển (Trung Quốc nhảy vào) tranh chấp. Thậm chí Bắc Kinh còn cáo buộc Washington "khiêu khích chính trị"?!

"Xây dựng và duy trì các căn cứ quân sự cần thiết là điều cần làm đối với quốc phòng Trung Quốc và đối với việc bảo vệ các hòn đảo và bãi đá", ông Lưu Chấn Dân được báo chí dẫn lời thách thức. Ông Dân cho biết, Trung Quốc có kế hoạch tiếp tục mở rộng và nâng cấp "các cơ sở dân sự trên các đảo (nhân tạo)" với cái cớ phục vụ tốt hơn cho tàu thương mại, tàu cá, tìm kiếm cứu nạn và dịch vụ công.

Đá Chữ Thập, Trường Sa, Khánh Hòa, Việt Nam bị Trung Quốc chiếm đoạt, chiếm đóng, bồi lấp, xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa bất hợp pháp, đe dọa an ninh khu vực.

Theo Reuters, phát biểu của ông Lưu Chấn Dân là một trong những tuyên bố mạnh miệng nhất về quan điểm của Trung Quốc liên quan đến Biển Đông. Xung quanh hoạt động tuần tra đảm bảo an ninh, tự do hàng hải hàng không trên Biển Đông mà hải quân Hoa Kỳ tiến hành thời gian qua, ông Lưu Chấn Dân cho rằng nó đã "vượt ra ngoài khuôn khổ của tự do hàng hải". Tuy nhiên ông không giảit thích khuôn khổ của tự do hàng hải là gì, đến đâu, dựa trên điều khoản nào của luật pháp quốc tế.

Không giải thích được căn cứ pháp lý cho lập luận của mình, ông Lưu Chấn Dân nói bừa rằng đó là một sự khiêu khích chính trị với mục đích thử thách khả năng đáp trả của Trung Quốc?! Phụ họa cho lập luận này, xã luận Tân Hoa Xã ngày 22/11 "gắp lửa bỏ tay người" khi bình luận: "Những nước ngoài Biển Đông không nên thổi bùng lên căng thẳng trong khu vực", trong khi chính Trung Quốc mới là tác nhân gây căng thẳng leo thang trên Biển Đông.

Tân Hoa Xã cho biết, Thủ tướng Lý Khắc Cường đã phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á rằng tất cả các nước nên tiến hành các hoạt động duy trì tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông "phù hợp với luật pháp quốc tế", nhưng không nói rõ phù hợp với điều khoản nào, và nếu hoạt động này đã vi phạm luật pháp quốc tế thì vi phạm điều khoản nào.

Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc khẳng định Biển Đông "vẫn bình yên" và điều kiện tiên quyết để duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông theo Tân Hoa Xã không phải là Trung Quốc phải dừng ngay các hoạt động leo thang bồi lấp, xây dựng và quân sự hóa đảo nhân tạo bất hợp pháp, mà đòi Mỹ ngừng khuyến khích "bên yêu sách nào đó" làm nóng vấn đề, rút các hoạt động can thiệp vào Biển Đông để Trung Quốc "đàm phán trực tiếp" với các bên liên quan.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc cũng phải lên tiếng

Theo VOA Hoa Kỳ, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon ngày 22/11 đã thúc giục các bên kiềm chế sau khi Trung Quốc tuyên bố sẽ tiếp tục xây dựng các căn cức quân sự và dân dự ở Biển Đông: "Về các tuyên bố chủ quyền trái ngược nhau trên Biển Đông, tôi đã nhất quán nói rằng tất cả các bên cần phải kiềm chế và xử lý tranh chấp một cách hòa bình thông qua đối thoại và theo luật pháp quốc tế".

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon, ảnh: AP.

The Straits Times ngày 23/11 cho biết, các nhà lãnh đạo dự hội nghị thượng đỉnh Đông Á hôm qua nhấn mạnh sự cần thiết để tất cả các bên xử lý tranh chấp lãnh thổ - hàng hải trên Biển Đông một cách hòa bình và không làm nóng thêm bầu không khí trong khu vực.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long kêu gọi các bên phải tuân theo các nguyên tắc giải quyết hòa bình các tranh chấp và tính ưu việt của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS).

Ông cũng kêu gọi các bên kiềm chế tối đa các hành động khiêu khích hoặc sử dụng vũ lực, cam kết các biện pháp ngăn ngừa xung đột và phi quân sự hóa trên các thực thể ở Biển Đông.

Để tránh Trung Quốc bị mất mặt, Thủ tướng Singapore kêu gọi "các bên", nhưng trên thực tế chỉ có Trung Quốc là đã và đang tiếp tục có hành động leo thang, vi phạm luật pháp quốc tế trên Biển Đông. Ngay trước áp lực và lo ngại của dư luận, họ vẫn tiếp tục thách thức luật pháp quốc tế qua phát biểu của ông Lưu Chấn Dân - PV.

Thủ tướng Singapore đã khéo léo nhắc lại cam kết của ông Tập Cận Bình rằng Trung Quốc sẽ tôn trọng và phát huy tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông. Ông Lý Hiển Long nói rằng điều đó rất đáng hoan nghênh, đồng thời thúc giục luôn Trung Quốc và ASEAN bắt đầu thảo luận về cơ cấu, yếu tố của bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) cũng như quy tắc ứng xử trong các cuộc chạm trán bất ngờ giữa các lực lượng hải quân, một bước đi tích cực để xây dựng lòng tin.

Trong bài phát biểu riêng biệt, Thủ tướng Malaysia Najib Razak nói với báo chí tối qua rằng đã có sự đồng thuận giữa các nước tham dự hội nghị thượng đỉnh Đông Á rằng, Biển Đông cần được xử lý theo các phương pháp không làm leo thang căng thẳng. Tất cả các nước bao gồm Trung Quốc đồng ý rằng không nên có bất kỳ sự can thiệp nào vào tự do hàng hải và hàng không.

Tổng thống Philippines Aquino thì nói, thế giới sẽ theo dõi xem liệu Trung Quốc có hành xử như một cường quốc có trách nhiệm như thế nào đối với phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực PCA xung quanh vụ Philippines khởi kiện Trung Quốc áp dụng và giải thích sai UNCLOS ở Biển Đông với đường lưỡi bò phi lý, theo South China Morning Post.

10 tỉ USD Trung Quốc hứa cho ASEAN vay cũng không bịt được căng thẳng Biển Đông

South China Morning Post ngày 23/11 bình luận, Trung Quốc đã sử dụng cả cây gậy và củ cà rốt tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á khi hứa hẹn sẽ cho vay 10 tỉ USD để các nước Đông Nam Á đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, trong khi tiếp tục bảo lưu quan điểm bồi lấp, xây dựng và quân sự hóa đảo nhân tạo (bất hợp pháp) ở Biển Đông.

Tuy nhiên "chất làm ngọt" 10 tỉ USD không thể xóa bỏ được lo ngại của khu vực về nguy cơ leo thang xung đột trên Biển Đông, tờ báo Hồng Kông bình luận. Kết thúc hội nghị thượng đỉnh Đông Á, Thủ tướng Malaysia Najib Razak cho biết một số nước vẫn đặc biệt lo ngại về vụ bồi lấp đảo nhân tạo.

Ông Lưu Chấn Dân công bố khoản vốn vay tổng trị giá 560 triệu USD hỗ trợ các nước ASEAN trong năm tới. South China Morning Post nhận xét, Trung Quốc đang tìm cách thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ hơn về kinh tế, cố gắng sửa chữa mối quan hệ đã "sờn đi" vì mâu thuẫn trên Biển Đông như Philippines và Việt Nam.

Theo Nikkei Asian Review ngày 22/11, phát biểu trước hội nghị thượng đỉnh Đông Á, Tổng thống Philippines nói: "Chúng tôi đã được yêu cầu không có hành động nào để gây ra sự cố, và chúng tôi đã đồng ý nỗ lực giảm căng thẳng. Tuy nhiên các sự cố vẫn leo thang không ngừng".

Ông tố cáo, gần đây nhất một tàu khu trục nhỏ Trung Quốc số hiệu 517 đã cắt mũi, khiêu khích một tàu khảo sát nghiên cứu theo hợp đồng với chính phủ Philippines ở vùng biển chỉ cách đảo Palawan 40 hải lý.

Tổng thống Indonesia Joko Widodo lên tiếng đề nghị các bên nên "thống nhất khải niệm" về tự do hàng hải. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe khẳng định với báo giới sau hội nghị: "Chúng tôi đã có thể đảm bảo sự thống nhất trong khái niệm về tự do hàng hải".

Thứ bảy, 19/12/2015 12:00

• Lý do chuyên gia Mỹ gọi quân đội Nga là 'hổ giấy'
• Hé lộ 'sợi dây kết nối' Nga-Mỹ trong cuộc chiến ở Syria
• Mổ xẻ 5 cuộc chiến tranh 'dại dột' của quân đội Mỹ
• Hình ảnh tàu chiến tàng hình giá hàng tỷ đô của Mỹ
• Mỹ chạy đua phát triển robot sát thủ với Nga - Trung

Vượng Báo ngày 20/12 bình luận, từ Hoa Đông xuống Biển Đông, quân đội Trung Quốc đang lâm tình trạng trước mặt sau lưng đều có địch.

Tờ báo Đài Loan này cho hay, trong lúc cả thế giới dồn chú ý vào cục diện căng thẳng leo thang trên Biển Đông, Nhật Bản lại thông qua báo chí Anh lần đầu tiên thừa nhận việc bố trí tên lửa trên các đảo phía Tây Nam Nhật Bản để chặn đứng yết hầu con đường hải quân Trung Quốc ra vào Tây Thái Bình Dương.

Tàu chiến Trung Quốc tập trận bắn đạn thật ở Biển Đông. Ảnh: China Times.

Động thái này của Nhật Bản theo Vượng Báo là nhằm liên thủ chặt chẽ với Hoa Kỳ, kết nối cục diện Hoa Đông với Biển Đông, đẩy Trung Quốc vào tình thế lưỡng đầu thọ địch.

Trong cuộc tập trận đối kháng bắn đạn thật tuần qua ở Biển Đông của 3 hạm đội hải quân Trung Quốc tuần qua, lực lượng 2 hạm đội Bắc Hải và Đông Hải không đi qua eo biển Đài Loan xuống Biển Đông mà "chọc thủng" chuỗi đảo thứ nhất qua eo biển Miyako Kaikyo vòng qua phía Đông đảo Đài Loan để vào Biển Đông qua eo biển Bashi.

Lúc đó quan chức Nhật Bản cho hay, khi tàu chiến máy bay Trung Quốc kéo qua Miyako Kaikyo, hệ thống tên lửa của Nhật Bản lắp đặt tại chuỗi đảo này ngoài việc uy hiếp chiến lược đội tàu chiến máy bay Trung Quốc còn cho thấy rõ, Nhật Bản sẽ kiên quyết cùng Hoa Kỳ ngăn chặn hành vi bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông. Một khi Biển Đông sinh biến, Nhật Bản có thể khóa chặt chuỗi đảo đầu tiên bằng trận địa tên lửa ở đây.

Ngày 19/12 Reuters cho biết, Nhật Bản đã củng cố chuỗi đảo đầu tiên ở Hoa Đông với chiến lược ngăn chặn Trung Quốc bành trướng Tây Thái Bình Dương. Mỹ đặc biệt tin tưởng vào các đồng minh châu Á, đặc biệt là Nhật Bản chung tay ngăn chặn sự bành trướng của Trung Quốc.

Tokyo đang thực hiện kế hoạch này bằng cách xâu chuỗi lại hệ thống trận địa tên lửa chống hạm, tên lửa phòng không đặt trên 200 hòn đảo kéo dài suốt 1400 km từ đất liền Nhật Bản cho tới đảo Đài Loan.

Các nhà hoạch định quân sự và chính sách Nhật bản tiết lộ rằng, mục tiêu rộng lớn hơn của Thủ tướng Shinzo Abe là nhằm thống trị các vùng biển và bầu trời xung quanh chuỗi đảo này.

Trong khi việc đặt hệ thống tên lửa chống hạm, tên lửa phòng không trên chuỗi đảo thứ nhất không có gì là bí mật, thì đây là lần đầu tiên quan chức Nhật Bản nói thẳng ra rằng, mục đích chính là để giữ chân Trung Quốc khỏi bành trướng ra Tây Thái Bình Dương, nhằm đối phó với chiến lược A2/AD mà Trung Quốc triển khai để cố gắng đẩy Mỹ và đồng minh ra khỏi khu vực.

Hệ thống một số căn cứ tên lửa Nhật Bản ở Hoa Đông, ảnh: The Straits Times.

Tàu chiến Trung Quốc từ bờ biển phía Đông muốn tiến thẳng ra Thái Bình Dương buộc phải di chuyển qua hàng rào này, trong khi ông Tập Cận Bình đang thúc đẩy xây dựng một lực lượng hải quân tầm xa có khả năng bảo vệ cái gọi là quyền lợi toàn cầu đang gia tăng nhanh chóng của Trung Quốc.

Các quan chức Nhật Bản nói với Reuters, không có gì ngăn chặn tàu thuyền Trung Quốc di chuyển theo luật quốc tế, nhưng họ sẽ phải di chuyển trong sự cảnh giác của hệ thống tên lửa Nhật Bản trong khi Bắc Kinh đang theo đuổi mục tiêu bành trướng, kiểm soát hầu như toàn bộ Biển Đông.

Giáo sư Satoshi Morimoto từ Đại học Takushoku nhận xét: "Trong năm đến sáu năm tới, chuỗi đảo đầu tiên sẽ rất quan trọng trong cán cân quân sự giữa Trung Quốc và Mỹ - Nhật".

Học giả Kevin Maher, cựu Vụ trưởng Vụ Nhật Bản trong Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho rằng, mục tiêu cuối cùng của Trung Quốc là chiếm quyền bá chủ ở Biển Đông cũng như Hoa Đông.

Ông Akihisa Nagashima, một nghị sĩ đảng DPJ Nhật Bản bình luận: "Sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc và sự suy giảm tương đối của Mỹ là một yếu tố. Chúng tôi muốn làm những gì chúng tôi có thể để giúp đảm bảo tính bền vững trong thế trận của Hoa Kỳ".

Giáo sư Toshi Yoshiahara từ Học viện Chiến tranh Hải quân Mỹ nhận định, Nhật Bản đóng vai trò quan trọng trong việc chống sự bành trướng quân sự của Trung Quốc từ Hoa Đông ra Tây Thái Bình Dương, nâng cao khả năng cơ động của Hoa Kỳ và củng cố liên minh chặt chẽ để đối phó với một cuộc xung đột có thể xảy ra với Trung Quốc. Nói cách khác là Nhật đã lật ngược thế cờ với Trung Quốc.

Thứ ba, 26/05/2015 - 07:05

Cái bẫy Thucydides (Thucydies Trap)

Thế giới chúng ta đang sống là một thế giới phức tạp với những mặt hay, dở; trái, ngược cùng song hành tồn tại.

Trong suốt chiều dài lịch sử, bên cạnh việc hình thành các nền văn minh vĩ đại, tính nhân văn cao cả, thì nhân loại cũng chứng kiến những cuộc cuộc “quần hùng, tranh bá” gây ra bao bất ổn, bi thương cho nhân loại.

 

Cách nay trên 2.400 năm, sử gia và nhà khoa học chính trị Hy Lạp Thucydides (460-400 trước CN) đã viết cuốn Lịch sử chiến tranh Peloponnsus - quyển sách khoa học chính trị đầu tiên với những phân tích, đánh giá khoa học về sự cạnh tranh quyền lực giữa các quốc gia.

Trong cuốn sách này, Thucydides mô tả cuộc chiến Thế kỷ thứ 5 trước CN (từ 431 đến 404) giữa quốc gia mới nổi là Athens thách thức vị trí bá quyền của Sparta. Thucydies cho rằng “Điều làm cho chiến tranh trở thành tất yếu chính là sức mạnh của Athens ngày càng lớn và nỗi sợ hãi về hệ quả của sức mạnh này ở Sparta”.

 

Graham nghiên cứu lịch sử thế giới trong 500 năm qua và thấy rằng trong 16 trường hợp khi một cường quốc mới trỗi dậy tìm cách “soán ngôi” của một cường quốc khác và thay đổi trật tự đã được thiết lập, thì 12 trường hợp đưa đến kết cục là chiến tranh.

Từ góc độ lịch sử, Graham có lý do để không lạc quan về chiều hướng phát triển của quan hệ Trung-Mỹ, đồng thời liên tục cảnh báo hai quốc gia này không rơi vào “Cái bẫy Thucydides”.

“Định mệnh”

Cách đây không lâu, giới phân tích chính trị quốc tế khá lạc quan về quan hệ Trung-Mỹ. Nhiều người cho rằng xu hướng chỉ là xu hướng chứ không phải định mệnh và quan hệ Trung-Mỹ “khác xa” quan hệ giữa các nước lớn trong lịch sử. Lấy quan hệ Mỹ-Xô thời kỳ Chiến tranh lạnh để so sánh, họ cho rằng quan hệ Trung-Mỹ khác xa về mức độ tương tác và sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế.

Chẳng hạn, con số 2.000 tỷ USD là tổng đầu tư trực tiếp từ Mỹ, quan hệ thương mại hai chiều và toàn bộ trái phiếu chính phủ Mỹ mà Trung Quốc đang sở hữu. Rồi mỗi ngày có khoảng 100 chuyến bay chở 30.000 công dân Trung Quốc đến các thành phố khác nhau của Mỹ, và khoảng 10.000 công dân Mỹ đến Trung Quốc làm ăn, du lịch.

Đó là chưa nói đến việc cả Trung Quốc và Mỹ đều là những cường quốc quân sự, cường quốc hạt nhân và cả hai sẽ bị “sứt đầu, mẻ trán” nghiêm trọng nếu xảy ra bất kỳ đụng độ quân sự nào.

Theo đó, trong bất kể trường hợp nào cả Trung Quốc và Mỹ đều cố gắng tránh xung đột, tuy rằng trong một số trường hợp họ có nhu cầu đẩy căng thẳng lên để “làm giá” rồi sau đó tìm cách thỏa hiệp với nhau và thỏa hiệp trên lưng các nước khác.

Tuy nhiên, quan hệ Trung-Mỹ hiện đang có những chuyển biến rất nhanh. Chưa bao giờ kể từ khi Chiến tranh lạnh kết thúc đến nay lại có nhiều báo cáo từ các Viện, các trung tâm nghiên cứu có uy tín của Mỹ như CNAS (Trung tâm nghiên cứu an ninh Mỹ mới), CSIS (Trung tâm nghiên cứu an ninh và chiến lược), CFR (Hội đồng Đối ngoại); sách, bài trên các tạp chí tên tuổi như Foreign Affairs, Foreign Policy, the National Interests…; các cuộc điều trần tại Quốc Hội Mỹ xuất hiện với tần suất dày đặc như hiện nay bàn về Trung Quốc và quan hệ Trung-Mỹ mặc dù Biển Đông có ảnh hưởng và liên quan trực tiếp đến lợi ích của nhiều quốc gia khác.

Nội dung chủ yếu bàn về sự quyết đoán trong chính sách an ninh-đối ngoại của Trung Quốc, các thách thức an ninh của Trung Quốc đặt ra đối với Mỹ, sự thất bại trong chính sách can dự của Mỹ, những căng thẳng khó tránh trong quan hệ Trung-Mỹ, cùng những đòi hỏi Mỹ phải có cách tiếp cận mới, cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.

Còn về phía Trung Quốc, các phản ứng thể hiện rõ sự ngờ vực chiến lược đối với Mỹ, quyết tâm thực hiện “Giấc mơ phục hưng Trung Hoa”, đưa Trung Quốc trở thành cường quốc biển, cường quốc thế giới. Các tuyên bố và cách làm của Trung Quốc không còn úp mở, mà thể hiện rõ: “nguyên trạng” khu vực hiện không còn “nguyên” nữa, mà đang thay đổi; Trung Quốc chính là nguyên nhân, là động lực, là trung tâm của sự thay đổi đó; Mỹ và các quốc gia ở khu vực phải chấp nhận và điều chỉnh theo thực tế đó.

Cả Mỹ và Trung Quốc đều nhận thấy “Cái bẫy Thucydides” nguy hiểm đang rình rập và tìm mọi cách thoát ra. Tuy nhiên, khi không có một cái hãm đủ mạnh, khi so sánh lực lượng hai bên đang tiến tới chỗ ngang bằng thì việc cố gắng “quẫy ra” lại vô hình trung làm cho họ tiến nhanh, tiến gần hơn “Cái bẫy Thucydides” định mệnh. Phải chăng các cố gắng thiết lập thêm các kênh đối thoại Trung-Mỹ (hiện lên tới trên 100) là những nỗ lực vô vọng hòng “bịt” các lỗ hổng thiếu lòng tin chiến lược?

Phải chăng các nỗ lực xây dựng “Quan hệ nước lớn kiểu mới”cũng là những nỗ lực vô vọng làm “trì hoãn” các xung đột, các mâu thuẫn mang tính cơ cấu ngày càng trở nên khó điều hòa?

Biển Đông: Tâm điểm của “Cái bẫy Thucydides”

Việc cả Trung Quốc và Mỹ đều cứng rắn, không nhân nhượng lẫn nhau, nổi bật nhất là việc Trung Quốc tôn tạo đảo nhân tạo và tìm cách giải thích luật quốc tế theo cách riêng của mình, cho thấy rõ: Đối với Trung Quốc, Biển Đông là biển quan trọng nhất trong Tứ Hải của Bắc Kinh và việc kiểm soát, khống chế Biển Đông mang ý nghĩa sống còn trong việc đưa Trung Quốc trở thành siêu cường thế giới.

Đối với Mỹ, việc “mất” Biển Đông, tức để Trung Quốc kiểm soát và khống chế vùng biển quan trọng này, thì vị trí siêu cường số 1 thế giới của Mỹ bị lung lay nghiêm trọng, do nảy sinh thách thức đối với: (i) sự an toàn của 40% tổng thương mại, 50% nguồn năng lượng nhập khẩu thế giới đi qua khu vực Biển Đông; (ii) nguyên tắc tối thượng về tự do hàng hải – nguyên tắc mà nhờ đó Mỹ đã phát triển và duy trì vị thế siêu cường;

(iii) Các diễn giải luật quốc tế theo cách riêng của Trung Quốc về quy chế đối với đảo không người ở, thành quy chế đảo có người ở và nếu không bị “ngăn chặn” thì có thể đưa đến các diễn giải khác nữa về luật quốc tế; (iv) Cam kết của Mỹ đối với đảm bảo an ninh quốc tế.   

Rõ ràng, các lợi ích quốc gia, lợi ích sống còn của cả Trung Quốc và Mỹ ở Biển Đông là quá lớn và hai bên có rất ít dư địa để thỏa hiệp. Tuy nhiên, việc “chiến” hay “hòa”, hay hình thức quản lý xung đột lợi ích ở khu vực này ra sao thì không chỉ do Trung-Mỹ quyết định.

Thứ sáu, 25/12/2015 - 22:00

Tổng thống Mỹ Barack Obama (trái) gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị COP21 ở Paris, ngày 30/11/2015.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng trong năm 2016, Tổng thống Obama sẽ đối mặt với nhiều thách thức hơn năm 2015.

Trong một tuyên bố mới đây, Tổng thống Barack Obama khẳng định Mỹ phải được kết nối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương. "Châu Á - Thái Bình Dương vô cùng quan trọng cho việc thăng tiến an ninh, thịnh vượng và phẩm giá của con người trên khắp thế giới. Đó chính là lý do tại sao tôi dành ra rất nhiều công sức trong chính sách đối ngoại của mình để gia tăng thêm nữa sự giao thiệp của Mỹ với khu vực này"- ông Obama phát biểu.

Sau chuyến công du Đông Nam Á hồi tháng trước, Tổng thống Obama cho biết quan hệ giữa Mỹ và vùng này sẽ được tăng cường thêm nữa và 10 nhà lãnh đạo của các nước ASEAN sẽ đến thăm Nhà Trắng trong năm 2016.

Năm 2015, nhằm củng cố vị thế lãnh đạo của Mỹ ở châu Á - Thái Bình Dương, Tổng thống Obama đã đón tiếp nhiều nhà lãnh đạo khu vực tại Mỹ và gặp gỡ các nhà lãnh đạo khác trong nhiều nhiều chuyến viếng thăm châu Á.

Nhưng mục tiêu của Mỹ nhằm xây dựng một khu vực châu Á - Thái Bình Dương hoà bình và thịnh vượng cũng còn tùy thuộc rất nhiều vào quốc hội Mỹ và vấn đề quốc hội có phê chuẩn Hiệp định Hợp tác Thương mại Xuyên Thái Bình Dương (TPP) trong năm 2016 hay không. TPP được coi là xương sống của thành tố kinh tế trong chính sách tái cân bằng lực lượng qua châu Á của Mỹ.

Hiệp định thương mại qui mô lớn này đang gặp phải sự chống đối khá mạnh tại Capitol. Christopher Johnson, một nhà phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, cho rằng TPP không chỉ liên quan tới vấn đề kinh tế, thương mại. Đối với hầu hết các nước châu Á, kinh tế chính là an ninh.

Marc Noland, một nhà nghiên cứu của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho biết những vụ tranh chấp chủ quyền biển đảo ở Biển Đông cũng sẽ tiếp tục là một thách thức lớn cho Mỹ trong năm 2016. "Những yêu sách chủ quyền và những hành động khác của Trung Quốc đã tạo ra sự lo lắng cho nhiều người ở những nước nhỏ hơn trong khu vực, cho nên họ hoan nghênh sự có mặt của Mỹ. Nhưng đồng thời họ cũng chẳng muốn bị lôi kéo vào những vụ đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc".

Liên quan tới cách hành xử của Mỹ trong vấn đề này, Johnson nói: "Mỹ sẽ phải cố tìm cách giữa hai mục tiêu: một bên là tìm cách trấn an các đối tác và các đồng minh trên khắp châu Á, nhất là Đông Nam Á, là Mỹ có mặt ở đó, Mỹ giữ vững những cam kết về đồng minh quân sự trước những hoạt động mỗi ngày một tích cực hơn của Trung Quốc trong khu vực; và một bên là không làm cho Trung Quốc nghĩ rằng việc này là một chiến lược bao vây để tìm cách gây thiệt hại cho quyền lợi của Trung Quốc trong khu vực".

Mỹ đã cam kết giúp đỡ các nước Đông Nam Á tăng cường khả năng phòng vệ biển và yêu cầu Trung Quốc ngưng xây đảo nhân tạo, ngưng thực hiện những công trình xây dựng mới và ngưng quân sự hóa những khu vực có tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Tuy nhiên, cũng có chuyên gia cho rằng trấn an đồng minh và đối tác châu Á về quyết tâm can dự lâu dài của Mỹ vào khu vực đang trở thành thách thức quan trọng nhất đối với Mỹ do thái độ hoài nghi ngày càng tăng trong số các lãnh đạo châu Á.

Douglas Paal, giám đốc chương trình châu Á tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế nhắc lại rằng sự kiện là Tổng thống Obama từng thiết lập một “lằn ranh đỏ” trên vấn đề Syria, theo đó thì Mỹ sẽ can thiệp vũ trang chống Damas nếu chế độ Bashar al-Assad sử dụng vũ khí hóa học, nhưng sau đó lại lùi bước, chống lại việc dùng đến biện pháp quân sự.

Theo chuyên gia này: “Các lãnh đạo nặng ký (ở châu Á) đã rất quan ngại sau quyết định (của Mỹ) liên quan đến Syria vào mùa hè năm ngoái”, trong bối cảnh họ đặt rất nhiều tin tưởng vào việc Mỹ tiếp tục duy trì ảnh hưởng mạnh mẽ tại châu Á để làm đối trọng với Trung Quốc. Trung Quốc đang cố gắng thiết lập quyền kiểm soát lãnh thổ cả trên biển và trên không, cả trên Biển Hoa Đông – đe dọa Nhật Bản, Hàn Quốc và cả Đài Loan, lẫn Biển Đông, đe dọa Philippines, Malaysia và hầu hết các nước láng giềng có chung vùng biển này.

Còn theo chuyên gia Andrew Hammond, nguyên cố vấn đặc biệt trong chính phủ của Thủ tướng Anh Tony Blair trước đây, hiện là giảng viên tại Trường Kinh tế Luân Đôn, mối lo ngại tại châu Á về sự thiếu quyết tâm can dự của Mỹ lại càng gia tăng trong thời gian gần đây sau vụ Crưm sáp nhập vào Nga.

Bên cạnh hai yếu tố nêu trên, thái độ hoài nghi của các đồng minh và đối tác châu Á của Mỹ còn bắt nguồn từ sự kiện về mặt quân sự, ngân sách quốc phòng của Mỹ đã bị cắt giảm đáng kể, đe dọa việc triển khai đầy đủ thành tố quân sự của chiến lược xoay trục.

Liên quan tới quan hệ Mỹ-Trung trong năm tới, chuyên gia Johnson nói an ninh mạng cũng sẽ tiếp tục là một vấn đề dễ gây xích mích giữa Mỹ với Trung Quốc. Washington tin rằng Bắc Kinh dính líu tới nhiều hoạt động gián điệp mạng nhắm vào chính phủ và doanh nghiệp Mỹ. Trung Quốc bác bỏ cáo giác đó. "Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ thấy nhiều áp lực chính trị hơn đối với chính phủ Obama đòi họ trừng phạt những kẻ hưởng lợi từ hoạt động gián điệp mạng, và một khi điều đó xảy ra, Trung Quốc có phần chắc sẽ trả đũa"-ông Johnson nói.

Theo Nh.Thạch/AFP, AP...

PetroTimes

======================

Hội nghị nội các ngày 24/12 của Chính phủ Nhật Bản đã thông qua ngân sách năm tài khóa 2016. Báo chí quốc tế ngày 24/12 đã đăng nhiều bài viết về vấn đề này.

Các nhà lãnh đạo Nhật Bản

Tổng ngân sách năm tài khóa 2016 là 96.720 tỷ yên (gần 800 tỷ USD), tăng 380 tỷ yên so với ngân sách ban đầu năm tài khóa 2015, tăng 4 năm liên tục. Nguyên nhân là do tiến trình già hóa dân số tăng nhanh, những chi phí an sinh xã hội như y tế, chăm sóc tăng nhiều.

Do thu thuế tăng lên, lượng phát hành trái phiếu chính phủ mới giảm 2.430 tỷ yên so với năm tài khóa 2015, xuống còn 34.430 tỷ yên.

Ngân sách quốc phòng cao kỷ lục

Trong tổng ngân sách nhà nước năm 2016 được Chính phủ Nhật Bản thông qua ngày 24/12, ngân sách quốc phòng đã đạt mức cao kỷ lục mới, với 5.050 tỷ yên (41,8 tỷ USD), bắt đầu từ tháng 4/2016.

Theo Nhân Dân nhật báo Trung Quốc ngày 24/12, quyết định tăng ngân sách quốc phòng lần này của Chính phủ Nhật Bản hoàn toàn không nằm ngoài dự tính. Từ năm 2012 trở đi, chính quyền Shinzo Abe đã tìm kiếm khả năng tăng ngân sách quốc phòng vì nhiều lý do.

Tờ Mainichi Shimbun Nhật Bản phân tích cho rằng, nguyên nhân chủ yếu ngân sách quốc phòng của Nhật Bản tăng mạnh liên tục là “do lo ngại các hoạt động của Trung Quốc trên biển, nhằm tăng cường công tác phòng vệ quần đảo tây nam”.

Với ngân sách này, Tokyo sẽ tập trung vào tăng cường bảo vệ cho các đảo phía tây nam kéo dài từ các hòn đảo chính của Nhật Bản đến vùng biển gần Đài Loan.

Khoản chi trên sẽ được phân bổ từ ngân sách quốc gia và sẽ được trình lên Quốc hội Nhật Bản để thảo luận và thông qua vào đầu năm 2016.

Ngân sách quốc phòng 2016 cao hơn 1,5% so với mức chi trong năm tài khóa 2015, đánh dấu năm thứ tư liên tiếp Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng.

Theo tuyên truyền của tờ Nhân Dân nhật báo Trung Quốc, từ khi ông Shinzo Abe lên nắm quyền lần thứ hai, chính quyền của ông đã đẩy nhanh các bước “bình thường hóa” quân sự, tìm kiếm khả năng trở thành nước lớn về chính trị, quân sự.

Theo hãng tin Reuters Anh, Mỹ luôn thúc đẩy Nhật Bản từ bỏ chính sách phòng vệ đảo đã thực hiện vài chục năm để giúp họ phát huy thực lực quân sự tốt hơn ở châu Á.

Đáp lại, Lực lượng Phòng vệ đã tích cực hành động, phối hợp với kế hoạch tự do đi lại của Mỹ. Nhật Bản tăng ngân sách quốc phòng lần này là để hỗ trợ tài chính cho rất nhiều hành động quân sự, tập trung thực hiện giấc mơ quân đội mạnh của ông Shinzo Abe.

Lữ Diệu Đông – chủ nhiệm phòng nghiên cứu ngoại giao, Viện nghiên cứu Nhật Bản – Viện Khoa học xã hội Trung Quốc cho rằng, Chính phủ Nhật Bản muốn thông qua ngân sách quốc phòng vào năm tới để hỗ trợ tài chính cho bình thường hóa về quân sự. Họ muốn tìm một lý do hợp lý và Trung Quốc chỉ là cái cớ để họ đạt được mục đích này.

Theo Lữ Diệu Đông, nguyên nhân chính tăng ngân sách quốc phòng là để tăng cường tiếng nói và cảm giác hiện diện của Nhật Bản ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, thực hiện chủ nghĩa hòa bình tích cực của Nhật Bản và phối hợp với chiến lược tái cân bằng châu Á của Mỹ.

Cố vấn nội các của ông Shinzo Abe Tomohiko Taniguchi cho biết: “Chúng tôi lần đầu tiên có thể lập tức thực hiện tự vệ tập thể với Mỹ và các nước khác, mọi người cảm thấy chúng tôi cuối cùng có thể thoát khỏi trói buộc”.

Biên đội tàu ngầm, tàu chiến Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản

Tiếp tục thực hiện chính sách cứng rắn

Theo hãng tin Reuters Anh, nhiều quan chức Nhật Bản cho rằng, chính sách an ninh cứng rắn hiện nay không phải hoàn toàn là do ông Shinzo Abe thúc đẩy. Chính sách này có nguồn gốc rất sâu xa, vì vậy, nó được duy trì mạnh mẽ sau khi ông Shinzo Abe rời nhiệm.

Nghị sĩ Đảng Tự do Dân chủ Nhật Bản, cựu Thứ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Ryota Takeda cho rằng: “Sự thay đổi về thái độ quốc phòng hoàn toàn không phải vì ông Shinzo Abe là Thủ tướng, mà là vấn đề phải làm của chúng tôi”.

Ngày 16/12, tại một hội nghị cán bộ cấp cao của Lực lượng Phòng vệ, ông Shinzo Abe cho rằng, Lực lượng Phòng vệ phải nhìn xa trông rộng, tích cực hoạt động trên toàn thế giới, đồng thời ám chỉ sau khi Luật an ninh có hiệu lực vào tháng 3/2016, Lực lượng Phòng vệ sẽ tích cực tiến hành hoạt động ở nước ngoài.

Lữ Diệu Đông cho rằng, trong tình hình xã hội Nhật Bản có xu hướng bảo thủ hóa về tổng thể, chính sách an ninh cứng rắn cũng sẽ được tiếp tục, cho dù ông Shinzo Abe có ra đi.

Sửa đổi Hiến pháp hòa bình là tư tưởng đã định của đảng Tự do Dân chủ Nhật Bản. Tình hình trong tương lai có thể sẽ hòa dịu, nhưng đường lối chính tăng cường thực lực phòng vệ sẽ không thay đổi. 

Tờ Vượng báo Đài Loan ngày 27/12 có bài bình luận cho rằng, các nước lớn tranh đoạt không ngừng sẽ trở thành nhân tố quyết định chủ đạo xu hướng diễn biến của tình hình Biển Đông.

Tàu khu trục tên lửa USS Lassen DDG-82 Hải quân Mỹ từng tuần tra Biển Đông vào ngày 27/10/2015

Năm nay, Quân đội Mỹ thực hiện kế hoạch tuần tra Biển Đông, đưa Mỹ từ "hậu trường" đi ra trước "sân khấu" trong vấn đề Biển Đông. Australia là nước luôn không lựa chọn đứng về bên nào trong vấn đề này, nay cũng tiến hành can thiệp một cách hiếm thấy.

Những sự can thiệp này cộng với vụ kiện Biển Đông của Philippines chống lại tham vọng "đường lưỡi bò" vô lý và bất hợp pháp thì chắc chắn Biển Đông đã trở thành “thùng thuốc súng mới” của châu Á.

Cuối tháng 10/2015, Quân đội Mỹ lần đầu tiên điều động tàu khu trục tên lửa USS Lassen tiến hành tuần tra trong 12 hải lý của đá Xu Bi, Trường Sa (Khánh Hòa, Việt Nam) hiện đang bị Trung Quốc chiếm đóng và xây dựng đảo nhân tạo bất hợp pháp ở Biển Đông.

Sau đó, Mỹ còn điều máy bay ném bom chiến lược B-52 xâm nhập vùng biển 2 hải lý của đá Châu Viên (Trường Sa, Khánh Hòa, Việt Nam, một thực thể khác bị Trung Quốc chiếm đóng bất hợp pháp từ năm 1988). Trung Quốc ngang nhiên chỉ trích những hoạt động này, có ý đồ khẳng định chủ quyền bất hợp pháp.

Máy bay ném bom chiến lược B-52 của Không quân Mỹ đã hai lần bay trên vùng trời Biển Đông thời gian gần đây, từng bay vào vùng biển 2 hải lý của đá Châu Viên, tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam, hiện do Trung Quốc chiếm đóng bất hợp pháp.

Ngoài ra, Mỹ thậm chí còn tuyên bố có thể tiếp tục tiến hành tuần tra Biển Đông vào tháng 1/2016. Mỹ liên tiếp nâng cấp các hành động quân sự nhằm vào Trung Quốc làm cho giữa Trung Quốc và Mỹ xuất hiện cuộc đối đầu quân sự nghiêm trọng nhất sau Chiến tranh Lạnh.

Đồng thời, năm nay, Australia cũng bày tỏ thái độ một cách hiếm thấy, rằng họ sẽ cùng Mỹ và các nước khác đáp trả kế hoạch xây dựng (bất hợp pháp) đảo nhân tạo của Trung Quốc ở Biển Đông.

Luật bảo đảm an ninh mới của Nhật Bản cũng sẽ có hiệu lực vào năm 2016, trong khi đó, Mỹ đã chính thức mời Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản hiệp đồng trong việc tuần tra Biển Đông. Nhật Bản chưa tỏ thái độ qua lời nói, nhưng đã dùng hành động để phản hồi lời mời của Mỹ, thậm chí đi xa hơn.

Ngày 17/12/2015, Nhật Bản và Indonesia đã tổ chức Tham vấn Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng (Tham vấn 2+2) lần đầu tiên ở Tokyo, cho biết, Nhật Bản và Indonesia sẽ tăng cường hợp tác kiềm chế Trung Quốc.

Hơn nữa, trong năm nay, Nhật Bản cũng cùng Philippines yêu cầu Trung Quốc chấm dứt hoạt động xây dựng đảo nhân tạo bất hợp pháp.

Năm 2016 là năm bầu cử Tổng thống Mỹ. Theo Vượng báo, hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ tiềm năng đều thuộc phái cứng rắn đối với Trung Quốc – dấu hiệu này hết sức rõ ràng.

Hillary Clinton - một ứng cử viên Tổng thống Mỹ năm 2016

Tân Tổng thống Mỹ sẽ cứng rắn hơn

Phó giáo sư Lâm Nhược Vu thuộc khoa ngoại giao và quan hệ quốc tế, Đại học Đạm Giang, Đài Loan cho rằng, trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm tới, bất kể ứng cử viên của đảng nào chiến thắng, chắc chắn sẽ thực thi chính sách cứng rắn hơn đối với Trung Quốc.

Tờ Financial Times Anh cũng cho rằng, Mỹ cần thận trọng duy trì sự cân bằng, mặc dù hiện nay Mỹ thông qua tận dụng mâu thuẫn giữa Trung Quốc với các nước xung quanh để giành được ưu thế chiến lược tạm thời. Việc Chính phủ Mỹ khởi động chiến lược "quay trở lại châu Á-Thái Bình Dương", đã khuyến khích các nước như Việt Nam và Philippines liên tiếp hành động.

Bài báo cuối cùng cho rằng, nếu tình hình Biển Đông tiếp tục xấu đi, thậm chí gây ra xung đột, e rằng cũng không phải là thứ mà Mỹ muốn nhìn thấy.

Thực tế cho thấy, nếu Trung Quốc cố tình theo đuổi bành trướng lãnh thổ và bành trướng quân sự thì chắc chắn họ sẽ phải đối mặt với sự đáp trả liên tục, ngày càng mạnh mẽ của cả cộng đồng quốc tế.

Các biện pháp này có thể bằng con đường pháp lý như Philippines đang làm, cũng có thể bằng cách tăng cường năng lực tự vệ, được tất cả các nước ven Biển Đông cùng làm. Chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng như máu thịt, không bao giờ cho phép ngoại bang xâm chiếm, khi đã bị xâm chiếm thì chắc chắn phải đòi lại.

Ngoài ra, cả cộng đồng quốc tế đều có lợi ích chung trong cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông, trong đó có tự do và an toàn hàng hải, hàng không.

Trung Quốc là nước có truyền thống chơi cờ, nhưng trong bàn cờ Biển Đông hiện nay, họ chắc chắn đang đi những nước cờ sai lầm, xác định lợi ích sai lầm, nhận định sai lầm, từ đó dẫn tới sai lầm về hành động.

Lâu nay các nhà quân sự, chính trị đã phân tích, nêu bật rất nhiều ý nghĩa, vai trò của quần đảo Trường Sa trong chiến lược của Trung Quốc, đều cho rằng, xây các căn cứ quân sự trên đó để khống chế Biển Đông, khống chế tuyến hàng hải quốc tế và eo biển Malacca; bảo vệ “đường sinh mạng” của mình, hay để biến Biển Đông thành ao nhà, biến thành nơi trú ẩn cho tàu ngầm, là nơi xuất phát tấn công lý tưởng để phá vỡ hệ thống bao vây của Mỹ ngăn chặn Trung Quốc tiến ra Thái Bình Dương….

Tuy nhiên, mọi điều có vẻ như chưa đủ và chưa thực tế về tầm nhìn chiến lược lâu dài của Trung Quốc trên Biển Đông và khu vực Đông Nam Á (ĐNA).

Sự cọ xát mạnh về địa chính trị trên khu vực châu Á-TBD qua hoạt động của các cường quốc, càng ngày càng lộ rõ đáp án cốt lõi, phần nào giúp ta hiểu được vấn đề…

Tránh “dãy đá ngầm” Malacca….

Nếu như Trung Quốc coi tuyến hàng hải trên Biển Đông như là “đường sinh mạng” của mình thì eo biển Malacca chính là tử huyệt. Khi eo biển Malacca bị phong tỏa thì tuyến hàng hải từ Ấn Độ Dương, Trung Đông qua Biển Đông bị tê liệt. Vấn đề đặt ra ở đây là mối quan hệ giữa eo biển Malacca và QĐ Trường Sa là gì? Tại sao QĐ Trường Sa, địa quân sự của nó, với Trung Quốc, quan trọng hơn là để tránh eo biển Malacca?

Trước hết mà nói, khi đã gọi khống chế tuyến hàng hải thì phải bảo đảm 2 điều kiện là ngăn chặn được đối phương và bảo vệ được mình, nói cách khác là “đánh chuột nhưng không làm vỡ bình”.

Trung Quốc với khả năng của hải quân (PLAN) với các căn cứ quân sự trên các đảo Trường Sa, Hoàng Sa thì có thể ngăn chặn được tuyến hàng hải qua Biển Đông đến Nhật Bản và Đông Bắc Á nếu một cuộc đối đầu với liên minh quân sự của Mỹ xảy ra.

Nhưng tất nhiên, khi đó đối phương cũng sẽ không ngồi nhìn mà sẽ phong tỏa eo biển Malacca. Lối vào Biển Đông bị bịt kín không phải bởi Trung Quốc mà bởi Mỹ-Singapore-Malaysia sẽ khiến Trung Quốc ngạt thở. Trong khi đó, hiện tại, Trung Quốc không có khả năng để khống chế eo biển Malacca theo phương thức “cấm đối phương nhưng không cấm ta”.

Vì vậy, khi không làm chủ được eo biển Malacca thì Trung Quốc nếu có được quần đảo Trường Sa và những căn cứ quân sự trên đó chỉ có ý nghĩa về chủ quyền, mà vai trò quân sự của nó chưa khiến Mỹ và liên minh lo lắng, bất an như giới quân sự Mỹ đã phân tích.

Đương nhiên, Trung Quốc quyết tâm bất chấp tất cả, bỏ ra bao nhiêu tiền của, công sức, uy tín quốc tế bị lên án, để xâm phạm trái phép quần đảo Trường Sa, bồi lấp những đảo đã chiếm được của Việt Nam thành những căn cứ quân sự…không phải để phục vụ cho mục tiêu nhỏ, ngắn hạn như vậy trên Biển Đông. Trung Quốc xây dựng các căn cứ quân sự trên QĐ Trường Sa để loại bỏ eo biển Malacca, không phụ thuộc vào nó.

Với hơn 85% lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc phải đi qua eo biển Malacca, nếu như hoàn toàn phụ thuộc vào eo biển này, tức là vào Mỹ thì Trung Quốc sẽ hoàn toàn bị động về chiến lược, bị khống chế về an ninh năng lượng. Vì thế eo biển Malacca là “dãy đá ngầm” nguy hiểm nhất trên tuyến hàng hải sống còn của Trung Quốc nên phải tránh và trong thực tế Trung Quốc cũng đã “vòng tránh” bằng việc xây dựng đường ống dẫn dầu qua Myanmar nhưng chỉ đáp ứng là một phần rất nhỏ trong nền kinh tế, năng lượng mà Trung Quốc cần.

…bằng kênh đào Kra.

Vào trung tuần tháng 5/2015, Want China Times dẫn lại báo Hong Kong Oriental Daily cho biết, Trung Quốc và Thái Lan ký biên bản ghi nhớ xây dựng kênh đào Kra Isthmus, được mệnh danh là "kênh đào Panama châu Á" ở miền nam Thái Lan, nhằm rút ngắn hải trình của tàu bè Trung Quốc từ Trung Đông về Quảng Châu.

Kênh đào Kra có hai chiều, sâu 25 m, dài 102 km, rộng 400 m, việc xây dựng sẽ hoàn tất trong 10 năm, với chi phí 28 tỷ USD. Biên bản này được ký kết tại một diễn đàn hợp tác nghiên cứu và đầu tư tổ chức ở Quảng Châu, thủ phủ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.

Lễ ký kết dù rõ ràng nhưng vẫn bị giới chức 2 nước bác bỏ.

Kênh đào Kra Isthmus không chỉ biến Thái Lan trở thành một trung tâm hàng hải khu vực có thể lấn át các cảng trung tâm dọc eo biển Malacca của Singapore và Malaysia. Nó còn có vai trò như một huyết mạch quan trọng trong Con đường tơ lụa trên biển của Trung Quốc mà giờ đây là một phần trong kế hoạch “Một vành đai, một con đường” của nước này.

Kênh Kra Isthmus nối thẳng vịnh Thái Lan với Ấn Độ Dương, cho phép tàu thuyền không phải đi qua Eo biển Malacca cũng như trung tâm cảng Singapore, cho nên vấp phải nhiều nhạy cảm về địa chính trị khu vực. Chính vì thế sau đó vài ngày giới chức 2 nước Trung Quốc, Thái Lan đã bác bỏ tin này.

Một tháng sau đó, The Straits Times ngày 20/8/2015 thông tin, Việt Nam tuyên bố sẽ xây một cảng biển nước sâu trị giá 2,5 tỷ USD tại đảo Hòn Khoai, cách 17km ngoài khơi bờ biển Cà Mau-tỉnh cực nam của Việt Nam. Dự án đã được Thủ tướng thông qua.

Dự án được thực hiện bởi Tập đoàn Bechtel-công ty kiến trúc và xây dựng lớn nhất Hoa Kỳ, trong một thỏa thuận ký với doanh nghiệp Việt Nam là Vân Phong. Thiết kế này bao gồm 12 cầu cảng trong số đó thì một nửa dùng để nhập khẩu than.

Nếu dự án với Bachtel được thông qua thì cảng Hòn Khoai sẽ được tài trợ 85% vốn bởi Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hoa Kỳ (Ex-Im Bank). Ex-Im Bank là một cơ quan tín dụng hỗ trợ xuất khẩu của Mỹ.

Ý nghĩa địa kinh tế, địa chính trị của việc hình thành cảng Hòn Khoai ta sẽ bàn vào lúc khác, ở đây ta chỉ quan tâm đến vai trò quân sự của quần đảo Trường Sa khi kênh Kra Isthmus, nếu có, hoàn thành.

Khu vực được coi là sân sau của Trung Quốc dưới sự kiểm soát của các căn cứ quân sự của Trung Quốc xây trái phép, xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền Việt Nam tại các đảo Trường Sa

Đến lúc này, nhìn lên bản đồ Biển Đông chúng ta sẽ thấy rõ căn cứ quân sự không quân, hải quân trên quần đảo Trường Sa mà Trung Quốc bất chấp luật pháp quốc tế, xâm phạm chủ quyền Việt Nam, sẽ cho phép Trung Quốc kiểm soát khu vực Tây Nam Biển Đông và vịnh Thái Lan. Không có các căn cứ quân sự của Trung Quốc trên quần đảo Trường Sa thì không bao giờ Trung Quốc dám đổ tiền của xây dựng kênh đào Kra Isthmus.

Như vậy, chắc chắn các bên sẽ phải có cách tiếp cận về an ninh hàng hải trên Biển Đông và trên hết, Luật biển, công ước quốc tế phải được các bên xem xét, tôn trọng.

Theo Lê Ngọc Thống

Đất Việt

Theo NYT, đối với nhiều cư dân ở thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc mà nói, bức màn sương mù trong mùa đông này là một hình ảnh ví dụ phù hợp: Nó khiến các công trình kiến trúc trở nên mờ ảo, không thấy mặt trời, giống như tâm lý bất ổn của người dân.

Trong các cuộc phỏng vấn và trao đổi không chính thức, cư dân Bắc Kinh cho biết 2015 là một năm chờ đợi, kỳ vọng tương lai chính trị và kinh tế của Trung Quốc trở nên sáng sủa hơn.

"Cả nước đều ở trong tình trạng chờ đợi," doanh nhân kiêm ông chủ 1 tạp chí ở miền Nam Trung Quốc Âu Dương Kình nói trong cuộc phỏng vấn ở Bắc Kinh.

Ông nói: "Mọi người đều không rõ tương lai sẽ diễn biến theo phương hướng nào. Tình hình hiện nay rất phức tạp, tâm trạng chung là vừa lo lắng, hy vọng và e ngại. Vì vậy chúng tôi chỉ có thể chờ đợi."

Nhà đầu tư "thấp thỏm" vì nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại và thị trường chứng khoán nhiều biến động, đồng thời quan sát khả năng kinh tế "khởi sắc".

Các quan chức thì chú ý đến khả năng chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ảnh hưởng đến công việc của họ trong thời gian bao lâu.

Học giả, tác giả thì "nghe ngóng" các hoạt động của Bắc Kinh đối với giới trí thức và liệu cơ chế kiểm soát nghiêm ngặt có được nới lỏng hay không. [...]

Người dân Bắc Kinh và các đô thị miền Bắc Trung Quốc thì chờ đợi đợt sương mù ô nhiễm qua đi.

Tâm lý bất ổn trước tương lai của Trung Quốc

Sự không xác định mà Trung Quốc đối mặt lúc này đã vượt ra khỏi mức độ thông thường ở quốc gia rộng lớn và phức tạp này.

Những nghị trình mà ông Tập thúc đẩy vừa rầm rộ nhưng cũng không ít mâu thuẫn. Nhà lãnh đạo Trung Quốc muốn thông qua tái cấu trúc đảng Cộng sản Trung Quốc và truyền thống Nho học, gia tăng tập trung quyền lực về trung ương để đưa quốc gia này tiến lên.

Tập Cận Bình gần như tin tưởng Trung Quốc phải phục hồi những truyền thống xưa cũ nếu muốn thực hiện các bước đột phá.

Nhưng hiện tại,chiến lược của ông Tập phần nào khiến nhiều người cảm thấy bất ổn và chưa rõ phương hướng mà ông đang dẫn dắt nước này.

Đối với Trung Quốc mà nói, 2015 "là một năm nhiều tín hiệu mâu thuẫn, hay có thể nói là một năm làm dấy lên nhiều mâu thuẫn", theo lời Jeffrey N. Wasserstrom - Giáo sư Đại học California, Mỹ.

"Một mặt, chúng ta thấy Tập Cận Bình nỗ lực chứng minh Trung Quốc có thể bước đi con đường của chính mình.

Nhưng mặt khác, số lần công du nước ngoài của ông ấy nhiều hơn cả những người tiền nhiệm trong vài chục năm qua cộng lại, và ông cũng đi xa hơn," Wasserstrom đánh giá.

Một số doanh nhân và quan chức giấu tên cho biết, cảm giác bất ổn cũng ăn sâu vào hệ thống công chức Trung Quốc và ảnh hưởng đến nền kinh tế.

Theo họ, sự e sợ bị cáo buộc lạm dụng chức quyền khiến ngay cả những quan chức không có hành vi tham nhũng cũng ngần ngại không dám đưa ra những quyết định quan trọng.

Chiến dịch chống tham nhũng của Bắc Kinh khiến "nguồn thu nhập xám" bị mất đi, đồng thời cũng làm giảm "động lực" của tầng lớp công chức hành chính.

"Giới quan chức không thể biết được chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt, các hội nghị học tập... đến lúc nào sẽ kết thúc, cũng không biết ai sẽ là người tiếp theo 'ngã ngựa'," nhà sử học Trương Minh của Đại học Nhân dân Trung Quốc cho hay.

"Trên dưới đều không có được cảm giác rõ ràng về phương hướng," ông Trương nói. "Vào thập niên 1980, 1990, mọi việc đơn giản hơn nhiều: Cải cách, xây dựng nền kinh tế thị trường...

Nhưng ngày nay đối với quan chức và người dân mà nói, các chính sách đang trở nên khó nắm bắt hơn."

Những chính sách chống tham nhũng và quản lý chặt chẽ, ngoài việc làm giảm tinh thần của quan chức thì còn gia tăng mức độ khó xác định đối với nền kinh tế. Học giả Trương Minh nhận định, cần phải nhẫn nại chờ đợi thành quả của chính sách điều chỉnh cơ cấu kinh tế.

Học giả xã hội nổi tiếng của Đại học Thanh Hoa, Trung Quốc Tôn Lập Bình gần đây đã cảnh báo, cảm giác bất ổn đối với tương lai của Trung Quốc có khả năng phát triển thành những mối đe dọa tiềm ẩn.

Ông Tôn cho biết, tâm lý vào thời điểm cuối năm 2015 có thể được khái quát bằng 1 từ: "Bế tắc".

"Có cảm giác như chúng ta đang lái xe trên sa mạc Gobi," Tôn Lập Bình nói.

"Những con đường phía trước đều rất rõ ràng. Nhưng khi đi mãi thì đường không còn nữa, mà trước mắt là gò cát.

Con đường nào cuối cùng thông qua được thì mới đúng là 'đường', còn không thông được thì không thể là 'đường'. Nhưng hiện tại chúng ta không thể biết được," học giả này kết luận.

Ngày 31/12/1999 là một ngày đặc biệt, khi cả nhân loại háo hức chờ đón Thiên niên kỷ thứ 3 – Khoảnh khắc ngàn năm có một. Hầu hết các nguyên thủ quốc gia đều có thông điệp chào năm mới, chào thế kỷ mới, chào thiên niên kỷ mới nêu lên khát vọng và gửi gắm niềm tin cho nhân dân các quốc gia trên toàn thế giới.

Ngay trong ngày cực kỳ trọng đại này của nhân loại thì tại nước Nga, Tổng thống Boris Elsin lên truyền hình tuyên bố từ chức, chỉ định vị Thủ tướng trẻ Vladimir Putin – người còn khá xa lạ với cả nước Nga và thế giới lúc đó - là người thay thế. Ông Elsin làm cho cả thế giới ngỡ ngàng về hành động của mình. 

Tổng thống Nga Vladimir Putin, ảnh: Romaniatv.net.

Từ đó đến nay, lịch sử nước Nga và lịch sử thế giới đã ghi lại nhiều dấu ấn của con người ấy. Thậm chí ông còn đang đi vào danh sách những con người huyền thoại của lịch sử chính trị thế giới. 

Mặc dù hiện nay ông Putin vẫn đang là Tổng thống của nước Nga, nhưng theo người viết thì đã có thể tổng kết, đánh giá về thành công và thất bại của ông Putin. Có nghĩa là ông Putin sẽ không có được thành công nào hơn những gì đã đạt được, và cũng sẽ không có thất bại nào nặng nề hơn những gì ông đã phải chấp nhận. 

Do vậy trả lời cho câu hỏi: Điều tiếp theo với Tổng thống Putin là gì, mà nhà báo chuyên về các vấn đề ngoại giao Bridget Kendall đã nêu lên trên BBC ngày 31/12/2015 khi vừa tròn 15 năm ông Putin nhận lãnh trách nhiệm là người lãnh đạo cao nhất của nước Nga, là không có gì quan trọng cả. Nói vậy có chủ quan quá chăng?

Không thể tốt hơn

Nước Nga mà Putin nhận bàn giao từ ông Elsin chỉ là một quốc gia rộng về diện tích, nhiều về dân số, nhiều đầu đạt hạt nhân và mạnh về vũ khí liên lục địa. Song lúc đó người dân Nga chỉ biết kêu trời vì khó khăn và bế tắc bởi thất nghiệp và giá cả leo thang, theo The Telegraph.

Ông Putin nhận chức Tổng thống Nga từ ông Elsin khi nước Nga chỉ là quốc gia của chia rẽ, phe cánh, của tội phạm có tổ chức và được chính quyền dung túng. Lúc đó, chỉ lo giải quyết việc của nước Nga cũng chưa xuể, chính quyền Nga đâu còn khả năng để lo việc thiên hạ.

Tiếp quản vị trí người đứng đầu đất nước từ ông Elsin khi Nga chỉ còn là một quốc gia ngập trong thiếu thốn, nợ nước ngoài ngập đầu ngập cổ, nguy cơ nội chiến đe dọa sự thống nhất của nhà nước liên bang. Lúc đó, chỉ lo trả nợ, ổn định xã hội cũng đã quá sức của một chính quyền.

Vậy mà ông Putin đã đưa nước Nga trở lại vị thế siêu cường của Liên Xô chỉ trong vòng chưa đầy một thập kỷ, ông Putin đã xây dựng một nước Nga siêu cường từ một xuất phát điểm yếu kém và gần như hỗn loạn mà người tiền nhiệm đã để lại cho ông, theo BBC.

Hiện nay, kinh tế của nước Nga dù còn rất nhỏ bé so với Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản thậm chí đứng sau cả Brazil, nhưng Nga vẫn có quyền tham gia quyết định những vấn đề của thế giới mà không liên quan tới sức mạnh của vũ lực.

Nghĩa là nước Nga đã đóng một vai trò lớn hơn trong quan hệ quốc tế mà không phải chỉ dựa trên vị thế của một siêu cường quân sự. Đây là lần đầu tiên một lãnh đạo của nước Nga làm được điều này, thậm chí kể cả Liên Xô trước kia.

Cho dù có rất nhiều ý kiến cho rằng việc đưa nước Nga ra khỏi khủng hoảng thì nước Nga không là gì cả nếu so với Nhật Bản và Israel – những bài học về sự phi thường trong xây dựng và phát triển đất nước. Hoặc thấp hơn một chút là Đức và Singapore. 

Tổng thống Putin – người đã mang lại sức mạnh của sự đoàn kết trong xã hội Nga. Ảnh BBC.

Vì xuất phát điểm của những quốc gia ấy gần như là rất nhiều con số không, thậm chí là con số âm, nhưng sau khoảng thời gian 15 năm – đúng bằng thời gian mà ông Putin lãnh đạo nước Nga – thì họ đã làm được những điều có thể gọi là thần kỳ mà cả nhân loại phải ngưỡng mộ.

Tuy nhiên, nếu ai biết rằng Tổng thống Putin đã phải trao nghị định Tổng thống nhà nước Nga cho người tiền nhiệm về việc không truy tố ông, gia đình ông ra tòa vì những gì đã mắc phải trong thời gian nắm quyền thì mới thấy lúc đó nước Nga rối ren và phức tạp như thế nào, theo AP 3/5/2008.

Nếu ai đã từng biết về tình hình nội chiến tại Chechnya xảy ra gần chục năm, thách thức và đe dọa chính quyền mà người nổi tiếng cứng rắn như Tổng thống Elsin phải bó tay thì mới thấy giá trị của việc Tổng thống Putin chấm dứt nội chiến tại nước cộng hòa tự trị này có ý nghĩa lớn lao như thế nào. 

Thủ lĩnh Dudayev của Chechnya thách thức cả nước Nga và có ý định đưa tình hình vượt ra khỏi biên giới nước Nga. Nhưng ngay khi nắm quyền, ông Putin đã tập trung giải quyết vấn đề Chechnya một cách dứt khoát, chấm dứt đổ máu, đảm bảo ổn định cho Chechnya, theo BBC Timeline. 

Tuy nhiên, điều cực kỳ quan trọng là đảm bảo được tính thống nhất của Cộng hòa Liên bang Nga. Sau sự kiện Chechnya, không có bất cứ một chủ thể nào nằm trong nước Nga có ý định phá vỡ sự thống nhất của nhà nước Nga. 

Và đây là điều kiện quan trọng nhất giúp cho người Nga tập trung phát triển đất nước và thể hiện sức mạnh trong quan hệ đối ngoại. Vì nếu xã hội không ổn định, chủ quyền quốc gia bị đe dọa thì không có thể làm tốt được gì và không giữ được những gì đã làm một cách trọn vẹn.

Có nhiều người cho rằng nước Nga của ông Putin thừa hưởng thành quả một Liên Xô hùng mạnh nên việc lấy lại sức mạnh cho nước Nga cũng chỉ đơn giản như là việc lấy lại cho dân tộc Nga những gì đã mất.

Tuy nhiên, dư luận không thể nào quên nước Nga thời của ông Elsin đã nhiều lần xóa bỏ những di sản của lãnh tụ Cách mạng Tháng Mười Nga Lenin, và trước đó với làn gió của cải tổ và công khai, người ta đã lên án tất cả những gì thuộc về lịch sử tồn tại của Liên Xô, theo BBC 26/1/2011.

Điều đó chứng tỏ giá trị của lịch sử dân tộc đã bị người ta xóa nhòa đi trước khi ông Putin được giao nắm giữ vận mệnh quốc gia. Song ngày nay ai cũng biết, giá trị của những gì vĩ đại trong lịch sử nước Nga đã được ông Puitn đưa vào di sản văn hóa dân tộc Nga, để đảm bảo sẽ tồn tại vĩnh hằng.

Có thể ông Putin còn làm việc lâu hơn nữa, còn làm được nhiều điều hơn nữa cho nước Nga, người dân Nga và tổ quốc Nga của ông. Nhưng không ai tin ông sẽ làm được những gì lớn lao hơn những gì mà ông đã làm được – ông Putin không thể thành công hơn được nữa.

Không thể xấu hơn

Cho đến bây giờ Ông Putin vẫn “phải” ngồi ghế Tổng thống của nước Nga và hàng năm ở những sự kiện lớn, người ta vẫn thường hỏi là không biết ông Putin còn “phải” ngồi ghế Tổng thống Nga bao lâu nữa. 

Tổng thống Nga vẫn hàng ngày phải tìm cách đưa nước Nga ra khỏi bế tắc. Ảnh: BBC.

Nhiều người cho rằng đây là vinh hạnh của ông Putin vì sự tín nhiệm của người dân Nga, là niềm tự hào của nước Nga khi có một Tổng thống tài năng xuất chúng. Nhưng với cá nhân người viết thì đây là một biểu hiện của việc mất lòng tin của Tổng thống Putin.

Cũng nên nhớ lại rằng, khi Tổng thống Putin nắm quyền thì cũng là lúc Tổng thống Mỹ Bill Clinton sắp mãn nhiệm. "Những năm cầm quyền của Clinton là giai đoạn phát triển kinh tế lâu dài nhất trong lịch sử hiện đại của Mỹ”, theo The White House, 29/10/2008.

Và ông Clinton rời nhiệm sở trong sự nuối tiếc của người dân Mỹ, thậm chí cả người dân thế giới và lúc đó ông Clinton mới ngoài 50 tuổi. Sau 15 năm rời khỏi cương vị Tổng thống Mỹ, cứ mỗi sự kiện gì mà người dân Mỹ thất vọng thì người ta lại nghĩ tới ông Clinton trong một sự nuối tiếc. 

Một lãnh đạo đã rời xa chính trường gần 4 nhiệm kỳ mà vẫn để lại sự nuối tiếc của người dân thì có hạnh phúc nào bằng. Tiếc là ông Putin không làm như vậy, có thể vì ông chưa yên tâm khi giao vận mệnh quốc gia cho những người mà ông chưa có lòng tin.

Việc mất lòng tin của ông Putin làm cho những cộng sự của ông dần mất niềm tin ở ông. Những người có tham vọng và khát vọng thể hiện tài năng của mình để cống hiến cho tổ quốc Nga không biết khi nào mới có cơ hội khi thời gian ông ngồi ghế Tổng thống không xác định được. 

Có người chấp nhận cộng tác cùng ông, tận tụy làm việc dưới quyền ông, nhưng cũng có người thất vọng rời bỏ ông và nước Nga mất đi những người tài năng có thể mang lại nhiều lợi ích cho người dân, đất nước.  

Nước Nga chỉ là siêu cường về sức mạnh quân sự, chưa thể là một cường quốc. Ảnh: BBC

Gần đây nhiều hãng tin lớn trên thế giới đặt câu hỏi là ai gánh vác con thuyền nước Nga cùng với Tổng thống Putin, đó là một vấn đề thể hiện sự mất lòng tin và mất niếm tin trong chính quyền của Tổng thống Nga. 

Người ta cho rằng, thành công lớn nhất trong sự nghiệp chính trị của ông Elsin là tìm ra được ông Putin để gởi gắm niềm tin và trao lại quyền lực. Và ông Elsin hoàn toàn thanh thản khi rời khỏi đời sống chính trị. Về mặt này thì có thể khẳng định rằng ông Putin đã thất bại.  

Trên các phương tiên truyền thông, ai cũng thấy Tổng thông Putin gần như hàng ngày phải ra quyết định về việc giải quyết hầu hết những vấn đề xảy ra trên đất nước mình thì rõ ràng bộ phận tham mưu bị thiếu thẩm quyền, mà điều này xuất phát từ cơ chế hoạt động của bộ máy nhà nước Nga. 

Có thể thấy rằng, cho đến lúc này thể chế chính trị tại nước Nga vẫn chưa hoàn thiện, mà thể hiện ra là những hoạt động của nhánh hành pháp vẫn lấn át quyền lực của lập pháp và tư pháp. Người ta có cảm tưởng rằng, ở nước Nga điều gì cũng phải cần tới Tổng thống thì mới giải quyết được. 

Đây là một sự hạn chế của hệ thống pháp luật và việc này sẽ gây nên những hậu quả trong quá trình vận hành của toàn bộ hệ thống chính trị.

Mà không nói đâu xa, việc sát nhập Crimea là một ví dụ. Khi người dân Crimea đã thực hiện một cuộc trưng cầu dân ý và kết quả là đồng ý về với nước Nga, thì tại nước Nga cũng phải có một cuộc trưng cầu dân ý tương tự để xem ý nguyện của người dân Nga như thế nào. 

Sau đó là bước tiếp theo của Quốc hội thông qua kết quả và cuối cùng là Tổng thống tuyên bố, khẳng định chủ quyền với bán đảo này. Nếu diễn tiến đúng như vậy thì chắc chắn nước Nga sẽ không phải nhận sự trừng phạt nặng nề của phương Tây vì đó là ý nguyện của cả dân tộc Nga. 

Tuy nhiên, do thể chế chưa hoàn thiện nên Tổng thống Putin đã hành động chỉ dựa trên sự ủy quyền của Quốc hội Nga – trong khi đây không phải là trường hợp khẩn cấp – nên phương Tây đã áp lệnh trừng phạt mà ai cũng biết là nhắm vào Tổng thống Putin và những trợ thủ đắc lực của ông.

Tổng thống Nga đã tiến hành sửa đổi Hiến pháp để có thể nắm quyền trong thời gian lâu hơn, để hoàn thành những ý định còn dang dở, nhưng tiếc thay ông lại không hoàn thiện cái thể chế để đảm bảo an toàn cho nước Nga và cho bản thân ông. 

Dù ông Putin làm việc gì, đưa ra quyết định nào cũng đều thông qua tập thể nhưng khổ nỗi lại không ai tin đó là ý nguyện của tập thể. Nguyên nhân là do thể chế chưa hoàn thiện nên người ta cứ nghĩ Tổng thống là cao nhất, đứng trên cả Hiến pháp. 

Do vậy, ông Putin đưa nước Nga lên vị thế của một cường quốc, nhưng chỉ là vị thế thôi chứ Nga chưa phải là một cường quốc, vì cường quốc là phải mạnh về nhiều mặt mà trong đó có hệ thống luật pháp vững mạnh, củng cố lòng tin của người dân vào sức mạnh và sự công bằng của pháp luật.  

Hiện nay, dù không phải chịu mưa bom bão đạn, nhưng nước Nga đang phải hứng chịu những hậu quả hết sức nặng nề do sự trừng phạt của các nước phương Tây, và nếu kéo dài lâu hơn nữa thì có thể sẽ đưa nước Nga trở về với những khó khăn của hàng chục năm trước.

Vì những quyết định không sáng suốt – thậm chí có phần sai lầm – Tổng thống Putin có thể sẽ tước bỏ đi những thành quả mà ông cùng cả nước Nga đã gây dựng được trong bao năm qua, và đền giờ này mà ông vẫn phải dò dẫm tìm lối thoát cho nước Nga và cho chính bản thân ông thì thử hỏi còn thất bại nào hơn thế nữa.

Kế hoạch mới của Mỹ ở Biển Đông 

Sputnik Nga ngày 30/12 đưa tin, cơ quan nghiên cứu Mỹ Stratfor Global Intelligence đưa ra báo cáo dự đoán thường niên, cho rằng, năm 2016 Mỹ sẽ tăng cường hoạt động ở Biển Đông, đồng thời củng cố hợp tác quân sự với các nước đối tác Đông Nam Á.

Máy bay ném bom B-52 đã được Mỹ điều động tuần tra tự do hàng hải ở Biển Đông, ảnh minh họa.

 “Mỹ đã gia tăng ngân sách cho các cuộc diễn tập phòng thủ Biển Đông năm 2016, đồng thời sẽ tăng cường hợp tác quân sự với Nhật Bản và Australia”, báo cáo ghi nhận.

Hợp tác kinh tế có thể kiềm chế cạnh tranh trong lĩnh vực an ninh khu vực, nhưng báo cáo này cho rằng, điều này sẽ không giải quyết các tranh chấp chính trị và lãnh thổ, Biển Đông vẫn sẽ là trung tâm chú ý của dư luận.

Báo cáo viết: “Mỹ sẽ tiếp tục tuần tra ở xung quanh các thực thể lúc nổi lúc chìm đang tranh chấp, đồng thời mở rộng hợp tác với một số nước ven bờ Biển Đông. Xung quanh các thực thể tranh chấp có thể sẽ tiếp tục căng thẳng, bởi vì Tòa Trọng tài Thường trực ở The Hague Hà Lan sẽ tuyên bố kết quả sơ bộ vụ kiện Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc”.

Đồng thời, phán quyết sẽ tạo ra “khó khăn” mới cho giải quyết tranh chấp trên biển, sẽ đặt ra vấn đề là: Phán quyết này có thể trở thành căn cứ pháp lý để xác định phạm vi lãnh thổ hay không.

Báo cáo cho rằng, mặc dù Mỹ có xu thế tích cực can dự Biển Đông, Trung Quốc vẫn sẽ không hạn chế quan hệ quân sự với Mỹ, cũng sẽ không từ bỏ thường xuyên tham gia diễn tập với các nước ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Máy bay tuần tra săn ngầm P-8A Poseidon Hải quân Mỹ

Mỹ sẽ không bỏ qua cho Trung Quốc

Về vấn đề Biển Đông, Thời báo Hoàn Cầu ngày 31/12 cũng đăng bài viết của học giả Chu Phong, chuyên gia nghiên cứu Biển Đông thuộc Đại học Nam Kinh, Trung Quốc. Ông Phong cho rằng, tình hình Biển Đông năm 2016 chắc chắn sẽ không yên ả, rủi ro xung đột thậm chí sẽ tiếp tục lên cao.

Chu Phong tiếp tục đổ tội cho các nước khác gây ra sóng gió ở Biển Đông, chứ không phải là Trung Quốc đang ra sức khiêu khích bằng các hành vi bành trướng lãnh thổ, bành trướng quân sự ở Biển Đông, điển hình là xây đảo nhân tạo, biến nó thành các tiền đồn quân sự.

Chu Phong lập luận cho rằng, Mỹ sẽ tiếp tục tiến hành gây sức ép dưới mọi hình thức đối với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, muốn thông qua chính sách Biển Đông – từ răn đe vũ lực, ngoại giao pháo hạm, dựa vào các cơ chế đa dạng của châu Á-Thái Bình Dương để thường xuyên chỉ trích Trung Quốc, đến tổ chức tập trận ở Biển Đông, phối hợp tuần tra Biển Đông, gây sức ép để Trung Quốc từ bỏ xây dựng (bất hợp pháp) đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa (Khánh Hòa, Việt Nam).

Chính quyền Barack Obama mặc dù không muốn đối đầu với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, nhưng sự nhạy cảm cao của Mỹ đối với việc Trung Quốc mở rộng hiện diện quân sự trên biển, cùng với lợi ích chiến lược của Mỹ trong việc hỗ trợ cho các đồng minh, đối tác lớn nhỏ ở châu Á-Thái Bình Dương đều đã quyết định chính quyền Obama sẽ không bỏ qua cho Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông.

Ngày 17 tháng 11 năm 2015, Tổng thống Mỹ Barack Obama đến thăm tàu chỉ huy BRP Gregorio del Pilar của Hải quân Philippines, biểu tượng cho sự viện trợ của Mỹ đối với Philippines.

Năm 2016 còn có 2 nhân tố có thể làm leo thang tranh chấp Biển Đông giữa Trung Quốc và Mỹ: Một là Trung Quốc hoàn thành xây dựng bất hợp pháp các công trình ở các bãi cạn lúc nổi lúc chìm bị đảo hóa. Hai là “cuộc chiến” chính trị trong bầu cử Tổng thống Mỹ.

Hiệu ứng đan xen của hai nhân tố này sẽ làm cho hai nước Trung Quốc và Mỹ “lên gân” ở Biển Đông trong năm 2016.

Tiếp theo là vụ kiện Biển Đông nhằm vào Trung Quốc của Philippines và cuộc bầu cử ở Philippines. Tháng 6/2016, Philippines tổ chức bầu cử Tổng thống, Tổng thống Philippines hiện nay Benigno Aquino sẽ rời nhiệm sở.

Từ tình hình bầu cử hiện nay ở Manila cho thấy, bất kể ai trúng cử, Tân Tổng thống Philippines sẽ khó có sự khác biệt mang tính thực chất với chính quyền Benigno Aquino trong chính sách Biển Đông.

Sau khi lên cầm quyền, tân Chính phủ Philippines rất có thể sẽ tiếp tục chính sách đối kháng cứng rắn với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông của Manila hiện nay.

Về vụ kiện Trung Quốc liên quan đến Biển Đông, ở Philippines hiện nay, không khí tràn ngập hy vọng Manila chắc chắn sẽ chiến thắng.

Philippines có thể chiến thắng Trung Quốc trong vụ kiện Biển Đông

Ngày 29/10/2015, Tòa trọng tài thường trực Liên hợp quốc đã công bố họ có quyền thụ lý vụ kiện của Philippines, đã trực tiếp thách thức yêu sách “đường lưỡi bò” vẽ bậy vẽ bạ của giới cầm quyền Bắc Kinh.

Điều này chắc chắn sẽ đánh thẳng vào tham vọng bành trướng lãnh thổ và bành trướng quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông. Nếu Trung Quốc không kiềm chế, tiếp tục cố tình thực hiện lòng tham này, các nước ven Biển Đông khác kiên quyết bảo vệ chủ quyền và quyền lợi hợp pháp của mình, thì tình hình Biển Đông chắc chắn sẽ tiếp tục nóng lên.

Thứ ba, chính quyền Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ tiếp tục coi vấn đề Biển Đông là con bài chiến lược để kiềm chế Trung Quốc.

Bất kể năm 2016 Nhật Bản có điều tàu chiến cùng Mỹ tiến hành tuần tra thông thường ở Biển Đông hay không, với việc thực hiện Luật bảo đảm an ninh mới, năm 2016, Nhật Bản chắc chắn sẽ không ngừng can thiệp vấn đề Biển Đông.

Chính sách Biển Đông của Nhật Bản đã trở thành thước đo quan trọng nhất để phán đoán phương hướng chiến lược trong chính sách của Nhật đối với Trung Quốc.

Tàu sân bay trực thăng Izumo của Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản

Cuối cùng, Chu Phong đe dọa Trung Quốc sẽ sử dụng vũ lực ở Biển Đông, cho rằng sẽ sử dụng “súng săn” để săn “sói”. Họ sợ con đường pháp lý – một con đường hòa bình.

(Biển Đảo) - Năm 2016 sẽ là một bước ngoặt trong lịch sử tranh chấp Biển Đông với phán quyết của tòa quốc tế trong vụ kiện của Philippines đối với Trung Quốc, đó là nhận định của Phó giáo sư Alexander L. Vuving.

 Đích thị tàu cá vỏ thép Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam
 Chiêu bài giàn khoan Hải Dương 981 lộ rõ sau Công hàm của Chính Phủ
Yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay bay thử nghiệm trên đá Chữ Thập
 Không thể tiếp tục nhân nhượng!
 Bản lĩnh Việt Nam qua công hàm phản đối hành động xâm lược của Trung Quốc

Tàu Trung Quốc nạo vét phi pháp ở Đá Vành Khăn trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam – Ảnh: Reuters

 

Biển Đông trong năm 2015 là một trong những điểm nóng trên bàn nghị sự khu vực với những vấn đề đáng chú ý. Tình hình Biển Đông căng thẳng vì những hoạt động bồi đắp ngày càng nhanh và nhiều của Trung Quốc, thậm chí Bắc Kinh ngang nhiên tuyên bố xây dựng các cơ sở quân sự trên các đảo nhân tạo mà nước này xây trái phép ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Bên cạnh đó, các hoạt động tuần tra của Mỹ và việc tòa án quốc tế xử vụ kiện của Philippines đối với Trung Quốc càng làm vấn đề Biển Đông nóng lên. Với những diễn biến đó, Biển Đông năm 2016 nhiều khả năng vẫn tiếp tục là chủ đề lớn trong khu vực.

Thanh Niên đã có cuộc trao đổi với Phó giáo sư – tiến sĩ Alexander L. Vuving tại Trung tâm Nghiên cứu an ninh khu vực châu Á-Thái Bình Dương (Mỹ), chuyên gia trong các lĩnh vực về an ninh châu Á, Đông Nam Á, Trung Quốc, Việt Nam và Biển Đông, về những nhận định của ông đối với tình hình Biển Đông trong năm mới 2016.

Theo PGS.TS Alexander L. Vuving, trong năm 2016 tòa trọng tài quốc tế sẽ ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan đến vấn đề tranh chấp trên Biển Đông. Với phán quyết này, thế giới sẽ có căn cứ để xác định tính pháp lý về đường lưỡi bò (hay đường chín đoạn) mà Trung Quốc đưa ra, cũng như những hoạt động của Trung Quốc trên Biển Đông bao gồm chiếm đóng đảo, xây dựng đảo, sách nhiễu ngư dân và điều tàu tuần tra.

Bên cạnh đó, PGS.TS Alexander L. Vuving cho rằng tòa trọng tài quốc tế cũng sẽ đưa ra phán quyết về tình trạng của nhiều thực thể ở quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough. Theo đó, phán quyết sẽ tạo cơ sở để xác định liệu các thực thể đó có được hưởng quy chế về lãnh hải 12 hải lý, vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý hay chúng chỉ là các đá và bãi cạn lúc chìm lúc nổi vốn chỉ có vùng an toàn không quá 500 mét theo quy định của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS).

Liên quan đến thái độ của Trung Quốc đối với vụ kiện này, PGS.TS Alexander L. Vuving cho rằng mặc dù Trung Quốc bác bỏ thẩm quyền của tòa trọng tài đối với các vấn đề được Philippines đưa ra kiện, nhưng tòa đã ra phán quyết rõ ràng. Và thậm chí, Trung Quốc có không tuân thủ phán quyết của tòa thì thế giới cũng sẽ có câu trả lời với những căn cứ cho những vấn đề liên quan đến tranh chấp Biển Đông. Theo nhận định của PGS.TS Alexander L. Vuving, Trung Quốc với quan điểm vô lý của mình sẽ bị cả thế giới bỏ rơi và thế giới sẽ chấp nhận phán quyết của tòa trọng tài.

“Điều này đồng nghĩa với việc dù thực tế là Trung Quốc cố tình tẩy chay tòa trọng tài thì nhiều nước không chỉ Philippines mà các nước ASEAN khác, Mỹ, Nhật Bản, Úc cũng như nhiều nước khác nữa cũng sẽ lấy phán quyết của tòa trọng tài làm cơ sở cho lập trường và các hoạt động của họ ở Biển Đông”, PGS.TS Alexander L. Vuving khẳng định với Thanh Niên.

Chuyên gia này nhận định năm 2016 tình hình Biển Đông sẽ phụ thuộc rất nhiều vào phán quyết của tòa trọng tài về vụ kiện của Philippines. Tuy vậy, theo ông cho đến khi tòa ra phán quyết, Trung Quốc vẫn sẽ tiếp tục có các hành động kiên quyết trên Biển Đông. Đến khi có phán quyết thì mọi hành động trên Biển Đông sẽ phụ thuộc lớn vào hai điều: thứ nhất là bản thân phán quyết đó sẽ đứng về phía Philippines hay Trung Quốc, thứ hai là phản ứng của thế giới đối với phán quyết đó.

Theo đánh giá của PGS.TS Alexander L. Vuving, phán quyết của tòa trọng tài rất có thể sẽ có lợi cho Philippines và thế giới có xu hướng đồng thuận với phán quyết đó. Tuy nhiên cách thế giới phản ứng, bảo vệ phán quyết đó mới là điều có thể tác động tới hành động của Trung Quốc. PGS.TS Alexander L. Vuving khẳng định: “Nếu thế giới thể hiện được rằng phán quyết đó được cam kết để bảo vệ “lẽ phải” thì Trung Quốc sẽ phải suy nghĩ lại về chiến lược của mình”.

Về cách ứng xử của các nước khác không trực tiếp có tranh chấp trên Biển Đông, PGS.TS Alexander L. Vuving cho rằng năm 2016, các nước như Mỹ, Nhật Bản, Úc sẽ vẫn tiếp tục các hoạt động mà họ vẫn khẳng định là để bảo vệ tự do hàng hải trên Biển Đông, đặc biệt là tại khu vực quần đảo Trường Sa.

(Theo Thanh Niên)

Dự đoán hưng vong của các cường quốc 10 năm tới

Chủ nhật, 03/01/2016, 18:00 (GMT+7)