TheTrung

Kính gửi chú Thiên Sứ. Theo cháu cần hiểu rõ hơn về Big Data nếu không sẽ bị nhầm. Data là dữ liệu đã và luôn tồn tại luôn tăng lên trong vũ trụ này. Việc CNTT tiếp cận xử lý Big Data không liên quan đến việc dự báo mọi vấn đề mà chỉ là một cách thức tổ chức và xử lý dữ liệu trong điều kiện không thể chứa hết. Vì thế Big Data là vấn đề ứng dụng công nghệ và không phải đột phá khoa học. Noa giống như thời chưa có máy tính thì khi có máy tính có thêt giúp chúng ta tính toán nhanh hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là luôn tốt hơn. Big Data cũng chỉ như một kỹ thuật thôi. Nếu có so sánh thì chỉ nên ứng dụng ADNH vào cách chọn dữ liệu ( như là đặt nơm cá trong dòng nước siết) hoặc hoạnh định dữ liệu - cách tìm sự liên quan của dữ liệu để chắt lọc ra thông tin mới mà thôi. Lúc nào có dịp cháu xin trao đổi kỹ hơn lúc đó chắc chú viết sẽ hay hơn.

Tựa đề sai chính tả: "Câu chuyện" mới đúng Thân Thế Trung

Cháu cảm ơn chú Thiên Sứ đã ưu ái biên tập và giới thiệu. Bài viết này là những suy đoán cá nhân chắc còn nhiều điều chưa chính xác mong quý vị góp ý để hoàn thiện. Trân trọng Thế Trung

Chúng con biết rằng ngày ngài ra đi là ngày ngài yên tâm thế hệ tương lai đủ bản lĩnh để tiếp nối. Chúng con xin kính cẩn nghiêng mình và xin nhận trọng trách này. Kính mong ĐẠI TƯỚNG siêu thoát và đời đời phù hộ cho dân tộc Việt. Muôn phần kính cẩn. Nguyễn Thế Trung

Kính gửi cô Wildlavender, Cháu xin đóng góp 1 triệu đồng. Trân trọng Thế Trung

CHƯƠNG BỐN Thời kỳ đồ đồng ởViệt Nam và các vị Vua Hùng Chương cuối cùng mô tả môi trường thểchế, trong đó khảo cổ học ở CHDCVN được thực hiện và cách mà nó đã được cung cấp tin tứcbởi chính sách văn hoá của nhà nước. Đồng thời các cuộc khai quật đầu tiên ởCHDCVN đã được tiến hành, các học giả tại đây đưa ra một bài phê bình sự uyênbác về khảo cổ học trước đó được tạo nên trong thời kỳ thuộc địa. Chương này môtả một trong những khám phá khảo cổ quan trọng nhất ở Việt Nam trong thời kỳsau độc lập - một loạt các nền văn hóa thời đại đồ đồng trước đó và có nguồn gốctừ Đông Sơn. Đó là Phùng Nguyên, Đông Đậu và Gò Mun. Đó là những di vật từ cácnền văn hóa được khai thác để cho các câu chuyện kể về các vị vua Hùng và VănLang trong văn bản thời tiền thuộc địa để ủng hộ cho quan điểm rằng họ là"nguồn gốc của dân tộc". Hiểu biết mới vềthời kỳ đồ đồng ở miền Bắc Việt Nam Trong số các cuộc khai quật đầu tiênđược tiến hành tại CHDCVN là những cuộc khai quật có liên quan tới sự phát hiệncủa cuối thời kỳ đồ đá mới và thời kỳ đồ đồng. Năm 1958, trong khi khai quật mộtkênh thủy lợi, các cư dân của thôn Phùng Nguyên, trước đây được biết đến là CổNhuế, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, phát hiện ra nhiều mảnh đất nung và một số búađá. Sau đó, một cuộc khai quật được tổ chức tại đây bởi Bảo tàng và tổ chức bảotồn năm 1959.1 Một khác biệt quan trọng giữa khảo cổhọc ở CHDCVN sau độc lập và khảo cổ học trong thời kỳ thuộc địa Pháp là số lượngthông tin cung cấp về vị trí và các điểm đặc trưng của những vị trí và phươngpháp khai quật được sử dụng. Tại Cổ Nhuế, lỗ khoan sơ bộ đã được thực hiện vàsau đó một khu vực có diện tích 150m2 đã được lựa chọn, khu vực được chia thànhsáu hình vuông, mỗi hình vuông cách nhau bởi một thành lũy cao hơn một mét. Cuộckhai quật khám phá ra bốn địa tầng tự nhiên và một lớp văn hóa. Các đồ tạo táckhác nhau được phân loại như rìu đá lớn và nhỏ làm bằng đá vôi, đồ trang sức,vàgốm sứ. Các trục đá bao gồm đá mà không có bằng chứng nổi bật, đá thô, đá đánhbóng và đá được sử dụng để đánh bóng. Các mặt hàng gốm được phân chia theo cácmẫu trang trí trên chúng.2 Sự đa dạng các mặt hàng gốm sứ vàthiết kế trên chúng sau này sẽ chứng minh quan trọng để so sánh về bản chất vớinhững di vật được tìm thấy tại các vị trí khác . Nguyễn Văn Nghĩa, người đã viếtbáo cáo ban đầu về Cổ Nhuế trong NCLS, lưu ý rằng tất cả những trang trí này xuấthiện trên các đồ vật thời kỳ đồ đá mới được tìm thấy ở nơi khác, mặc dù các đồgốm dường như được làm từ các loại đấtkhác nhau. Ông coi các đồ vật bằng đá được đánh bóng đến một "tiêu chuẩnxuất sắc". Trên cơ sở so sánh ông lý luận rằng di vật ở Cổ Nhuế có muộnhơn so với những di vật tìm thấy ở Bắc Sơn, nhưng sớm hơn so với những di vậttìm thấy tại Đông Sơn. Do đó ông xác định niên đại từ khoảng 3.000 đến 4.000năm trước đây.3 Trong số các kết luận của mình, NguyễnVăn Nghĩa tự hỏi liệu có mối quan hệ nào giữa nền văn hóa Cổ Nhuế với lịch sử của"nguồn gốc của dân tộc". Hơn nữa, do vị trí khai quật nằm trong bánkính 5km tính từ đền thờ các vị vua Hùng, ông tự hỏi mối quan hệ nào giữa các vịvua Hùng và nền văn hóa đặc biệt này.4 Mộtthời gian ngắn trước khi câu trả lời cho những câu hỏi này đã được đưa ra trongNCLS. Tháng 11 năm 1960, chín tháng sau khi công bố báo cáo khai quật ban đầu,Văn Tân xuất bản một bài viết về Văn Lang và xã hội Âu Lạc. Trong bài viết ôngđã kết hợp bằng chứng từ các văn bản thời kỳ tiền thuộc địa và các di vật khảocổ học được tìm thấy ở Cổ Nhuế và trước đó tại Đông Sơn, với một giả định ưutiên về sự phát triển lịch sử dựa trên Engels, để mô tả đất nước Văn Lang.5 1 Nguyễn Văn Nghĩa, “Báo cáo về côngtác phát hiện và thăm dò di chỉ tân thạch khí Cổ Nhuế”, NCLS 11 (February1960), pp.27-34. 2Ibid., pp. 30-32. 3Ibid., pp. 32-33. 4Ibid., p. 3 3. 5Văn Tân, “Xã hội nước Văn Lang và xã hội nước Ấu Lạc”, NCLS 20 (November1960),p. 23. VănTân đã sử dụng chủ yếu các văn bản lịch sử VSL và LNCQ, cả hai văn bản đã đượcthảo luận trong Chương Một. Ông lập luận trên cơ sở của VSL rằng lịch sử củaVăn Lang kéo dài từ thế kỷ thứ bảy đến thế kỷ thứ ba trước Công nguyên, mộtgiai đoạn 400 năm không phải 2000 năm, như TT đã nêu. Ông phân chia lịch sử củanước Văn Lang thành hai giai đoạn: giai đoạn đầu tiên là cuối "cộng sảnnguyên thủy" và giai đoạn thứ hai là sự khởi đầu của "nắm giữ nô lệ".Năm 1960, các học giả tại Viện Lịch sử tiếp tục lo lắng về lịch sử quá khứ củahọ. ÔngTân cho rằng sự chuyển đổi từ cái này thành cái khác dựa trên một quá trìnhchuyển đổi công nghệ từ công cụ bằng đá sang công cụ bằng đồng và cùng với sựphát triển của nền nông nghiệp ổn định. Ông đã đánh đồng các giai đoạn đầu tiêntrong lịch sử của Văn Lang với các di vật thời kỳ đồ đá mới được khai quật tạiCổ Nhuế và giai đoạn thứ hai với các di vật đồng từ Đông Sơn.Tại thời điểm này,mối quan tâm chính của ông không phải là xác định cụ thể nguồn gốc của dân tộcViệt Nam, mà là để quyết định vị trí của nước Văn Lang trong mô hình lịch sử Cộngsản sáu giai đoạn. Tronggiai đoạn đầu tiên mà ông Tân mô tả, nông nghiệp, ông nghĩ, có thể liên quan đếnviệc sử dụng nương rẫy. Việc sử dụng đồ gốm đã được biết đến và vỏ cây được mặcnhư quần áo. Các vua Hùng có thể là lãnh đạo của một liên minh các bộ lạc. Niềmtin tôn giáo bao gồm "vạn vật hữu linh" và "ma thuật", màsau đó trở thành "tín ngưỡng totem". Trong giai đoạn thứ hai,"bánh xe của thợ gốm" đã được sử dụng trong sản xuất gốm sứ. Đồng đượcchế tác, quần áo đã thay thế cho vỏ cây và con trâu kéo cày bằng đồng. Có sựphân chia tầng lớp, bao gồm cả nô lệ, vì vậy các vua Hùng cai trị một đất nướctrên cơ sở nắm giữ nô lệ. VănTân đưa đến kết luận rằng các rìu đá được tìm thấy ở Cổ Nhuế đã được sử dụng đểchặt cây để xây dựng nhà ở, giải thích rằng các nhà cao được mô tả trên các trốngđồng được tìm thấy ở Đông Sơn. Người sử dụng tàu thuyền, cũng được thể hiệntrên trống, để di chuyển từ nơi này đến nơi khác và để đánh bắt cá. Sự cân bằngcủa các di vật khảo cổ khai quật tại Cổ Nhuế và Đông Sơn với nước Văn Lang từcác văn bản lịch sử tiền thuộc địa đã không bị thách thức. Vào tháng Năm vàtháng 6 năm 1961, Diệp Đình Hoa chỉ trích nhiều kết luận của Văn Tân và đặc biệtlà việc ông sử dụng khảo cổ học. Ông không tin rằng một "mối quan hệ đơngiản" có thể được tạo lập giữa các văn bản như LNCQ và VSL và các đồ tạotác đang được nói tới.6 Ôngnghĩ không có vẻ rằng đã có một sự chuyểntiếp từ thời kỳ đồ đá mới sang kỹ thuật đồng trong khoảng cách chỉ có 400 nămvà không có dấu hiệu của bất kỳ kỹ thuật trung gian nào, chẳng hạn như việc sửdụng đồng. Hơn nữa, thông tin về các di vật được khai quật tại Đông Sơn là kếtquả của công trình "trì trệ" của các nhà khảo cổ thuộc địa. Ông tin rằngcần nhiều công việc khảo cổ học hơn trước khi kết luận chi tiết có thể được đưara. DiệpĐình Hoa chỉ trích Văn Tân vì không chú ý cẩn thận tới các dữ liệu "và ôngđã trình bày những suy đoán như là những kết luận. Theo ông, mối liên hệ giữacác văn bản lịch sử và khảo cổ học vẫn mà Tân đã đưa ra còn thiếu. Việc ôngchia lịch sử của Văn Lang thành hai giai đoạn, mỗi giai đoạn liên kết với một kỹthuật và nền văn hóa riêng, không nhận được sự ủng hộ, kết luận rút ra về xã hộicủa nó do đó không đáng tin cậy. Tháng Bảy sau đó, Văn Tân đã cố gắng bảo vệquan điểm của mình trước đó, phần lớn thông qua việc lặp lại chúng.7 Ông đãkhông giải quyết những lời chỉ trích của Hoa về "mối quan hệ đơn giản"của các giai đoạn trong các văn bản lịch sử và các di vật khảo cổ học và việcthiếu chứng cứ trực tiếp hỗ trợ cho nhiều kết luận của mình. Cáccuộc tranh luận giữa Văn Tân và Diệp Đình Hoa cho thấy rằng, ít nhất từ khi khởiđầu, việc sử dụng các di vật khảo cổ học để củng cố cho những xác nhận trongcác văn bản lịch sử tiền thuộc địa về Vương quốc Văn Lang và các Vua Hùng khôngphải là một quá trình thẳng về tương lai. Nó liên quan đến những tranh luận vàcuộc đấu tranh trên bản chất của hai loại bằng chứng được sử dụng, sự tương đốiđầy đủ của chúng, mối quan hệ của chúng, và các loại kết luận có thể được rútra một cách hợp lý.8 6Diệp Đình Hoa, "Vài ý kiến về bài 'Xã hội nước Văn Lang và xã hội nước ÂuLạc", NCLS 26 (tháng 5-1961), trang 32-42; NCLS27 (tháng 6 năm 1961),pp.35-48,103 7Văn Tân, "Xung quanh vấn đề xã hội nước Văn Lang và xã hội Nước Âu Lạc",NCLS 28 (tháng 7 năm 1961),pp.25-35. 8Patricia Pelley không hoàn toàn chính xác khi bà viết rằng các học giả CHDCVNtránh "các vấn đề phức tạp" hơn về cơ sở mà trên đó "huyền thoạivề nguồn gốc" có thể được "xen kẽ với ... các bằng chứng vật lý các nhà khảo cổ đã khai quật, để chứng minh rằngcác vị vua Hùng, Vương quốc Văn Lang, và triều đại Hồng Bàng nơi thực sự liênquan tới lịch sử ". Xem Patricia Pelley, hậu thuộc địa Việt Nam: lịch sử mớicủa quá khứ Quốc gia (Durham, Bắc Carolina: Duke University Press, 2002), p.65. Cáckhai quật tại Cổ Nhuế, hoặc như nó được biết đến sau này, Phùng Nguyên, là vịtrí khai quật đầu tiên trong loạt các vịtrí đã được thực hiện để đại diện cho "văn hóa Phùng Nguyên", tìm thấychủ yếu ở các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc và Hà Tây. Nền văn hóa Phùng Nguyên đượcxác định niên đại khoảng từ cuối thiên niên kỷ thứ ba cho đến giữa thiên niên kỷthứ hai trước Công nguyên. Các công cụ chính kết hợp với văn hóa là rìu đá, đượcđánh bóng, với một phần ngang hình chữ nhật. Vòng đeo tay và khuyên tai cũng đượctìm thấy, cùng với một loạt các đồ gốm sứ với các hình thức và thiết kế trangtrí khác nhau. Hạt gạo bị đốt cháy đã được tìm thấy trong lớp Phùng Nguyên tạimột vị trí tại Đồng Đậu. Một lượng nhỏ của xỉ đồng đã được khai quật tại một sốvị trí, nhưng không có đồ vật bằng đồng nguyên vẹn. Nền văn hóa Phùng Nguyên đượcmô tả khác nhau bởi các học giả khác nhau như là một trong hai thời kỳ đồ đá mớihoặc từ đầu thời kỳ đồ đồng.9 Ngoàira để làm việc trên nền văn hóa Phùng Nguyên và các vị trí liên quan, các họcgiả độc lập cũng đã hướng sự chú ý của họ vào việc đánh giá lại nền văn hóaĐông Sơn. Lê Văn Lan đã tóm tắt những quan điểm trước đây về thời kỳ của nềnvăn hóa Đông Sơn được thảo luận trong Chương hai.10 Tiếp theo, Lê Văn Lan đã tóm tắt các quan điểmgần đây của các học giả Việt Nam, hầu hết đã được bắt nguồn từ những phát hiệncủa người tiền nhiệm thuộc địa của họ. Đào Duy Anh xác định niên đại của nềnvăn hóa thế kỷ thứ ba hay thứ tư, cũng như Lê Thành Khôi, và lập luận rằng đóhoàn toàn có nguồn gốc Việt.11 TrầnVăn Giáp xác định niên đại từ khoảng thế kỷ thứ sáu trước Công nguyên. Năm1960, Hà Văn Tấn và Trần Quốc Vượng trong lịch sử chế độ cộng sản nguyên thủy ởViệt Nam đã xác định niên đại văn hóa đồng Đông Sơn trước thế kỷ thứ hai và cólẽ thế kỷ thứ ba và thứ tư trước Công nguyên. Họ đã viết, "Cần xem xét vănhóa đồng Đông Sơn là một nền văn hóa từ cuối thời kỳ đồ đá mới", thời kỳ"thuộc về thiên niên kỷ thứ hai trước Công nguyên và cuối thiên niên kỷ thứnhất trước Công nguyên ...". Văn hóa Đông Sơn "thuộc về giữa thiên niên kỷ đầu tiêntrước Công nguyên và tồn tại cho đến thời kỳ Tây Hán ". Nguồn gốc văn hóaĐông Sơn trong thời kỳ đồ đá mới, các tác giả xem nền văn hóa Đông Sơn chủ yếulà kết quả của phát triển địa phương, chứ không phải là ảnh hưởng bên ngoài nhưcác học giả thực dân đã có. Họ liên hệ nền văn hóa Đông Sơn với các triều đạivua Hùng, có thể công việc đầu tiên phải làm như vậy: Trước sự thống trị của triều đại Triệu,là thời kỳ của nước Âu Lạc của vua An Dương và thời kỳ của Hồng Bàng. Theo truyềnthuyết, gia đình Hồng Bàng cai trị qua 18 "vị vua", tất cả đều được gọilà vua Hùng (hay vua Lạc). Nếu trung bình của mỗi triều đại là 20 năm, sau đóvua Hùng đầu tiên thuộc khoảng thế kỷ thứ sáu trước Công nguyên ... Khoảng sauđó, giai đoạn kết nối với nền văn hóa đồng Đông Sơn phải được kết nối với thờikỳ thịnh vượng nhất của nền văn hóa đồng, trong thời gian trước khi thứ hai củathế kỷ trước Công nguyên, chủ yếu ở thế kỷ thứ ba và thế kỷ thứ tư trước Côngnguyên và sớm hơn.12 Bảntóm tắt của các niên đại khác nhau của văn hóa Đông Sơn trong tháng 9 năm 1961,là một khúc dạo đầu cho bài viết Lê Văn Lan được công bố vào tháng Mười năm đóthảo luận về phát hiện gần đây của một vị trí mới của khảo cổ học Đông Sơn vàthách thức quan điểm nhận được từ các thời kỳ thuộc địa về văn hóa Đông Sơn. Từtháng 11 năm 1960, Bảo tàng và cơ quan bảo tồn thiết lập một lần khai quật lớntại Đồng Khổ, làng Thiệu Dương, tỉnh Thanh Hóa, khoảng 170 km về phía nam Hà Nội.Các thành viên của Bảo tàng và cơ quan bảo tồn, Viện Lịch sử và Khoa Lịch sử củatrường Đại học Hà Nội đã tham gia. Một diện tích khoảng 2.000 mét vuông đã đượckhai quật. Cácđồ vật bằng đá, đồng, sắt và gốm đã được khai quật và một số ngôi mộ Việt Namvà Trung Quốc. Trên cơ sở của địa tầng khai quật, Lê Văn Lan lập luận rằng vănhóa Đông Sơn có niên đại từ trước thời nhà Hán, nhưng sau cuối thời kỳ đồ đá mới.Ông xác định niên đại của vị trí tại Thiệu Dương khoảng thế kỷ thứ ba hoặc thếkỷ thứ tư trước Công nguyên. Ông lập luận trên cơ sở phân loại các đồ tạo táckhai quật tại Thiệu Dương thuộc về một thời gian sau này trong sự phát triển củavăn hóa Đông Sơn và sau này phát triển hoàn toàn trong thiên niên kỷ đầu tiêntrước Công nguyên. Trong khi, ông bác bỏ một số lượng lớn các kết luận về nhữngniên đại của văn hóa Đông Sơn được xác định bởi các học giả thuộc địa dựa trêncác địa tầng của các vị trí và so sánh bản chất hợp lý. Ông kết luận bằng cáchnói rằng Đông Sơn có lẽ là nền văn hóa của một chế độ nô lệ nắm giữ, nhưng đâylà một vấn đề để tiếp tục nghiên cứu.13 Trongsuốt những năm 1960, các học giả Việt Nam đã xác định thêm hai nền văn hóa đồngkhảo cổ ở miền bắc Việt Nam: Đồng Đậu và Gò Mun. Nó được lập luận trên cơ sở vịtrí địa tầng và phân loại các đồ tạo tác, đặc biệt là các mặt hàng gốm và thiếtkế trên chúng, rằng các nền văn hóa là trung gian giữa Phùng Nguyên và ĐôngSơn. Nền văn hóa Đồng Đậu lấy tên từ một vị trí thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Những vịtrí Đồng Đậu được phân phối trên cùng một khu vực như nền văn hóa PhùngNguyên.14 9Xem Phạm Lý Hương ed, Khảo cổ học Việt Nam Tập II: Thời đại kim khí Việt Nam(Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa Học Xã Hội, 1999), trang 11-63. Đối với lập luận rằngcác di vật Phùng Nguyên thuộc về thời kỳ đồ đá mới, xem Hoàng Xuân Chính," Vài ý kiến về các giai đoạn phát triển của thời đại đồ đá mới ",trong Một số báo cáo về khảo cổ học Việt Nam (Hà Nội: Đội Khảo cổ, 1966), p. 173; quan điểm các di vật Phùng Nguyênthuộc về thời đại đồ đồng, xem PI Bô-ri-xcốp-ski, " Một số vấn đề nghiên cứu thời đại đồ đá ở ViệtNam", NCLS 24 (tháng 3 năm 1961), p. 193. 10Lê Văn Lan, " Mấy ý kiến về nền văn hóa Đông Sơn ", NCLS30 (1961),pp.13-24. 11Đào Duy Anh, " Văn hóa Đông Sơn hay văn hóa Lạc Việt ", VSĐ 1 (tháng 6 năm 1954), p.25, Lê Thành Khôi, Lê Viêt Nam: Lịch sử và nền văn minh (Paris: Minuit, 1955),p.31. 12Trần Quốc Vương và HàVăn Tấn, Lịch sử Chế độ Cộng sản Nguyên thủy ở Việt Nam(Hà Nội: Nhà xuất bản giáo dục, 1960), p. 170 (cuối thời kỳ đồ đá mới ")và (" Tây Hán "). Các trích dẫn nội dung bài viết này là từ p.171. 13Lê Văn Lan, " Mấy ý kiến về nền văn hóa Đông Sơn ", NCLS 30 (tháng 10 năm 1961), trang 7-19. Lập luận của Lê VănLan rằng các di vật đồng Đồng Khổ thuộc về giai đoạn cuối phát triển của các nềnvăn hóa ĐôngSơn điều mà tuy nhiên được tranh luận trong Hoàng Xuân Chinh,"Nhân đọc bài ‘Mấy ý kiến về nền văn hóa Đông Sơn’", NCLS 44 (Tháng11 năm 1962 ), trang 42-51. Quan điểm cho rằng các ngôi mộ Thiệu Dương đại diệncho giai đoạn đầu trong văn hóa Đông Sơn bây giờ có vẻ được chấp nhận. 14Các cuộc thảo luận trong đoạn này và sau đây về Đông Đậu và Gò Mun có nguồn gốctừ Hương, Khảo cổ học Việt Nam, trang 96-125 và 136-150 tương ứng. Cácđồ gốm khai quật được tại các vị trí Đồng Đậu bao gồm lọ đã được nung, trangtrí với các đường song song thu được bằng cách sử dụng một chiếc lược thường vớibốn hoặc năm răng, kẻ ra những đường sóng, xoắn ốc, con số Tám, hình tròn hoặccác mẫu đường cong. Các nhà khảo cổ học CHDCVN cũng tìm thấy vũ khí, bao gồm cảđầu mũi tên, lưỡi câu, rìu và mũi giáo, làm bằng đồng. Bất đối xứng trục đồng,trước đây được coi là điển hình của văn hóa Đông Sơn, cũng đã được phát hiện tạimột số các địa điểm Đồng Đậu. Khuôn đất sét và đá sa thạch được sử dụng để làmtrục, đục và đầu mũi tên bằng đồng cũng đã được khai quật. Tuy nhiên hầu hếtcác công cụ khai quật tại vị trí Đồng Đậu là công cụ làm việc bằng đá, chủ yếulà rìu và đục. Nềnvăn hóa Gò Mun được đặt tên cho một vị trí khác ở Vĩnh Phú, ba cây số từ vị tríPhùng Nguyên, di vật ở Gò Mun cũng được tìm thấy ở các tỉnh Hà Đông, Hải Phòng,Yên Bái và Thanh Hóa. Các đồ vật bằng gốm mang thiết kế trang trí tìm thấy trênnhững di vật từ những địa điểm ở Đồng và Phùng Nguyên. Một số lượng gia tăng củacác đồ vật bằng đồng được tìm thấy tại các vị trí, đặc biệt là tỷ lệ số lượngcác đồ vật bằng đá. Các đồ vật bằng đồng được trang trí một cách tương tự nhưcác cổ vật gốm sứ, nhưng tinh tế hơn, mang nhiều thiết kế được thực hiện là đặctrưng của văn hóa Đông Sơn. Sựcần thiết nghiên cứu về giai đoạn Hồng Bàng Vàocuối những năm 1960, những điểm đặc biệt quan trọng của thời đại đồ đồng ở ViệtNam đã được thiết lập bởi các thành viên của Viện Lịch sử. Trong một bài báo đượccông bố vào tháng Tư năm 1967, các thành viên của Viện đã được kêu gọi tiếnhành nghiên cứu giai đoạn Hồng Bàng, có nghĩa là thời kỳ các vua Hùng và nướcVăn Lang, trước đó được xác định bởi Trần Huy Liệu là "nguồn gốc của quốcgia ".15 Mặc dù Văn Tân, Hà Văn Tấn và Trần quốc Vượng đã sớm ràng buộc thờikỳ các vua Hùng trong các văn bản lịch sử trước thuộc địa với thời kỳ đồ đồngđược tìm thấy gần đây, đây là ngẫu nhiên vì các mục đích khác; Tuy nhiên, bàiviết 1967 đánh dấu sự khởi đầu của một dự án nghiên cứu tại Viện Lịch sử rõràng đã tìm cách để làm như vậy. Cácvị vua Hùng là "nhân vật quan trọng" trong giai đoạn Hồng Bàng. Các họcgiả tại Viện Lịch sử biết rằng nguồn gốc của gia đình Hồng Bàng mang đầy các đặctính huyền thoại và thần thoại ". Vì lý do đó, theo các tác giả, một số họcgiả Pháp đã cho rằng thời kỳ Hồng Bàng là "huyền thoại" và Kinh DươngVương, Lạc Long Quân và các Vua Hùng là những nhân vật được "xây dựng"để "tô điểm" lịch sử của Việt Nam. Họ trích dẫn Trần Trọng Kim, một họcgiả và Thủ tướng Chính phủ trong chính phủ Bảo Đại vào năm 1945, đã viết trongViệt Nam Sử Lược của ông (Lịch sử Việt Nam) ", câu chuyện của các triều đạiHồng Bàng không thuộc vào một giá trị đáng tin cậy.16 Hơnnữa, các học giả ở miền Nam Việt Nam đều cho rằng thời kỳ Hồng Bàng và các vuaHùng không có giá trị lịch sử.17 Bài báo nhấn mạnh rằng các nhà sử học CHDCVNđã không coi các vua Hùng như là nhân vật "huyền thoại" hoặc "thầnthoại"; đúng hơn, họ có cả "giá trị khoa học" và "giá trịtư tưởng".Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều bị thuyết phục, và dođó cần thiết phải nghiên cứu "sâu hơn" và "hệ thống hơn".18Sự tồn tại của thời kỳ các vua Hùng đòi hỏi sự xác nhận cụ thể và thực chất. Xácnhận này sẽ được cung cấp bởi nhà khảo cổ học. Các học giả tại Viện Lịch sử khẳngđịnh rằng thời đại Hồng Bàng phải được xem như là tương đương với giai đoạn hậukỳ đá mới và thời đại đồ đồng ở Việt Nam, mà dường như cùng khoảng thời gian ítnhất trong ba thiên niên kỷ đầu tiên trước Công nguyên. Cũng cần thiết phải sửdụng cả văn bản của Trung Quốc và Việt Nam liên quan đến các vua Hùng và VănLang, như một nghiên cứu, họ ta tin, sẽ trình bày các giải pháp cho một số vấnđề khác: có hoặc không có chế độ nô lệ ở Việt Nam, làm thế nào quá khứ Việt Namđã được chia thành các giai đoạn, và liệu Văn Lang có nên được coi là một"nhà nước" trong chủ nghĩa Mác.19 Mộtsố môn học khác ngoài khảo cổ học, bao gồm cả ngôn ngữ học và nhân chủng học,đóng một vai trò trong sựu điều tra nghiên cứu về các vị vua Hùng. Các văn bản tiền thuộc địa Quanđiểm của các học giả Việt Nam về những câu chuyện về các vị Vua Hùng trong nhữngvăn bản thời tiền thuộc địa có thể tìm thấy trong những bài viết của Hoàng Hưngvà Đinh Gia Khánh. Vào tháng 6 năm 1969, Hoàng Hưng viết một bài báo về giai đoạncủa các vị Vua Hùng trong đó ông so sánh và đối chiếu số lượng lớn các văn bảnthời kỳ tiền thuộc địa.20 HoàngHưng lưu ý rằng VSL không đồng ý với LNCQ, TT và CM, cũng như các văn bản kháccủa Trung Quốc, vào thời gian xuất hiện của Văn Lang, VSL cũng không đồng ý vớinhững bản văn này về khu vực được cho là của đất nước. LNCQ cung cấp thông tinvề các hoạt động của người dân trong thời kỳ Hùng Vương, chẳng hạn như sống cạnhrừng và sông, đánh bắt cá, sử dụng vỏ cây cho quần áo, tiêu thụ các loại chimvà động vật, vân vân. Theo TT, CM, DVSK và những người khác, nước Văn Lang đãđược chia thành các tầng lớp khác nhau, bao gồm Lạc Tướng, Lạc hầu, quan lang,và Nương mi được mô tả trong Chương Một. Tất cả các văn bản đồng ý rằng các triềuđại các vua Hùng đã kết thúc với cuộc chinh phục An Dương Vương và sự thành lậpcủa quốc gia Âu Lạc.21 HoàngHưng lập luận rằng các tên gọi "Vua Hùng" và "vua Lạc" đềugọi các con số tương tự. Ông ghi nhận sự khác biệt trong các giai đoạn đã đượcđưa ra trong cả TT và VSL, và viết rằng giai đoạn và thời gian trị vì của cácvua Hùng là những vấn đề chưa được giải quyết. Sự lập lờ trong các bản văn vềniên đại của thời kỳ các vị vua Hùng sẽ là một vấn đề không ngừng cố gắng đểliên kết chúng vào nền văn hóa thời đại đồ Đồng mới được phát hiện. Các khu vựccủa Văn Lang, ông tuyên bố tuy nhiên, được khẳng định bởi sự hiện diện của cácvị trí khảo cổ học trong các lĩnh vực được nêu trong các văn bản khác nhau.22 15Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, “Nên nhiên cưú vấn đề thời đại Hồng Bàng”, NCLS 97 (April 1967), p.5. 16Trần Trọng Kim, Việt Nam Sử Lược (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Văn Hóa Thông Tin,1999), p. 25. The Việt Nam Sử Lược được công bố lần đầu năm 1928. 17Các học giả ở miền Nam Việt Nam là những người đối thoại quan trọng cho nhữngngười ở CHDCVN. Năm 1969, Tô Minh Trung thảo luận về quan điểm của các sử gia ởmiền Nam về các vua Hùng, gỉai quyết chủ yếu những quan điểm trong Bách khoatoàn thư. Xem Tô Minh Trung, " Vấn đề Hùng Vương theo quan điểm của một số người làm công tác sử học ở miền Nam Việt Nam ", NCLS 121 (tháng 4 năm 1969), trang56-59. 18Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử,“Nên nghiên cưú”, p.5. 19Như trên, p. 7. 20Hoàng Hưng, “Thời đại HùngVương trong thư tịch xưa”, NCLS 123 (June 1969), pp. 6-13. 21Như trên, tr. 8-11. 22Như trên, tr. 12-13 Cùngtháng đó, Đinh Gia Khánh kiểm tra giá trị của những huyền thoại trong sự hiểubiết lịch sử thời kỳ các vua Hùng. Ông cho rằng truyền thuyết từ thời các vịvua Hùng được bắt nguồn từ thực tế. Các nhân vật trong những truyền thuyết, chẳnghạn như đứa trẻ từ Phù Đổng, người đã đánh bại một đội quân xâm lược và cuộc cạnhtranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh, được dựa trên "nguyên mẫu" có thực,và các sự kiện dựa trên các sự kiện thực tế. Theo thời gian, tuy nhiên, ông lậpluận, các nhân vật trong truyền thuyết đã được “thần thoại hóa". Mặcdù những huyền thoại dần dần thay đổi, điểm mấu chốt có thực của cốt truyện vẫncó một "vị trí quyết định" trong truyền thuyết. Đối với ông Khánh vàcác học giả ở CHDCVN, truyền thuyết về cơ bản là lịch sử được chọn ra. Trong việcgiải thích các hành động của đứa trẻ Phù Đổng, ông lập luận rằng không chỉ làcác hành động của một anh hùng, người đã đánh bại các kẻ thù của đất nước,nhưng rất nhiều những nét đặc trưng của truyền thuyết liên quan đến cuộc đấutranh cho sản xuất trong một xã hội nông nghiệp. Sơn Tinh sở hữu nhiều nét đặctrưng của một nhân vật lịch sử đã được "phong thần"23 VănTân, một lần nữa trong một bài viết trong NCLS từ tháng 6 năm 1969, đã viết vềhai truyền thuyết, trong thời gian các vị vua Hùng trong LNCQ và trong TT, đãđược hiểu. Quan điểm của ông khác biệt rõ rệt so với quan điểm của Đinh GiaKhánh. Trường hợp ông Khánh coi là huyền thoại được dựa trên những sự kiện lịchsử, theo Văn Tân, họ không đại diện cho các sự kiện lịch sử nào cả, nhưng thayvào đó họ có một chức năng biểu tượng hay tượng trưng. Các huyền thoại của đứatrẻ Phù Đổng, đại diện cho sự kháng cự với quốc gia "ngoại xâm",trong khi huyền thoại của Sơn Tinh và Thủy Tinh đại diện cho cuộc đấu tranhhàng năm của người Việt Nam ở đồng bằng sông Hồng chống lại lũ lụt.24 Khảocổ học và những vị vua Hùng Trongbối cảnh của những quan điểm về các vị vua Hùng trong văn bản lịch sử tiền thuộcđịa và những truyền thuyết mà khảo cổ học đã đóng vai trò của nó. Những đónggóp quan trọng nhất của khảo cổ học là xác định niên đại và xác thực quốc giaVăn Lang và các Vua Hùng như là "nguồn gốc của dân tộc".Các dân tộcViệt Nam, theo định nghĩa của Stalin và được thông qua bởi các học giả độc lập ởCHDCVN, được dựa trên lịch sử phát triển của một cộng đồng sở hữu một lãnh thổ,nền kinh tế và văn hóa chung. Quanđiểm về điều tạo nên một quốc gia này trùng hợp với ý tưởng của một "nềnvăn hóa khảo cổ học", như nó đã được hiểu ở Việt Nam. Các vị trí có chứa bộsưu tập của các đồ vật cụ thể, những di vật lao động bằng đá, gốm sứ và các đồvật bằng đồng được đánh đồng với một cộng đồng riêng biệt của người dân và nhàsản xuất, trong trường hợp Việt Nam những cư dân của Văn Lang, như nó phát triểntheo thời gian. Ít nhất trong quá khứ, điều này là một hệ quả của những tiền đềngầm rằng ý nghĩa của các đồ tạo tác là hiển nhiên và các nhà khảo cổ học ởCHDCVN, cũng như các nhà khảo cổ học thuộc địa trước đó, mô tả đơn giản nền vănhóa khảo cổ học mà họ tìm thấy, chứ không phải là tổ chức, phân loại và sắp xếpthông tin một cách chọn lựa mà họ suy ra từ các vị trí và những đồ tạo tác.25Những nét đặc trưng của các nền văn hóa khảo cổ học họ tìm thấy, và chính kháiniệm của một "nền văn hóa khảo cổ học" sử dụng để xác nhận rằng dân tộcViệt Nam là một cộng đồng bắt nguồn từ khu vực , có phạm vi và văn hóa riêng biệtphát triển qua một thời gian dài.26 Khảocổ học đã thiết lập tính xác thực của thời kỳ các vua Hùng và nước Văn Lang,"nguồn gốc của dân tộc", thông qua tính xác thực của nền văn hóa cụthể liên kết với nó. Các di vật khảo cổ khai quật ở miền Bắc Việt Nam đem lạikhông chỉ là ý tưởng của một nền văn hóa cụ thể, giới hạn và khác biệt, nhưngcũng như tính xác thực của nó, điều mà mở rộng ra ngoài những tuyên bố của vănbản lịch sử tiền thuộc địa, những khẳng định đã được đặt nghi vấn và thậm chí bịtừ chối trong thời kỳ thuộc địa. Tính xác thực nên được hiểu bao gồm cảm giáckhác biệt của một dân tộc và văn hóa của họ, tuyên bố về tính chất nguồn gốc vàtác giả hoặc quyền sở hữu duy nhất của các di vật. Những di vật thời đại đồ đồngliên kết với các vua Hùng và nước Văn Lang trong các văn bản lịch sử thời tiềnthuộc địa dùng để xác nhận một cách cụ thể sự hiểu biết hiện tại về nguồn gốcViệt Nam. Các vị trí và di vật khảo cổ học tìm thấy trong các văn bản, tìm thấyở Việt Nam và không nơi nào khác, từ một khoảng thời gian trước khi bản ghi tiếpxúc với bất cứ nhóm nào khác, người Việt Nam là những người "thực sự"được hình thành. 23Đinh Gia Khánh, “Xác định giá trị của truyền thuyết đối với việc tìm hiểu lịch sử thời đại Hùng Vương”, NCLS123(June1969), pp. 25-31, 65. 24VănTân, “Tiêp tục nghiên cứu thời đại Hùng Vương”, NCLS 123 (June 1969), p. 5 25Đối với một lời chỉ trích về phương pháp giải quyết vấn đề mô tả hoặc chữtượng hình trong thời tiền sử Đông Nam Á, xem W. Peterson, "Lịch sử Vănhóa Chủ nghĩa thực dân, và Tiền sử Đông Nam Á", quan điểm châu Á XXV, 1(1982-1983), pp.123-132. 26MargaritaDíaz-Andreu tranh luận về khái niệm văn hóa trong khảo cổ học và Việcxây dựng bản sắc quốc gia và xuyên quốc gia ở châu Âu. Bà kết luận rằng nên từbỏ khái niệm về một "nền văn hóa khảo cổ học". Xem MargaritaDíaz-Andreu, "Xây dựng bản sắc thông qua Văn hóa: quá khứ trong quá trìnhrèn của châu Âu ", trong bản sắc văn hóa và Khảo cổ học: Xây dựng Cộng đồngChâu Âu, eds. Paul Graves-Brown, SiânJones và Clive Gamble (London: Routledge,1996), pp.48-61. Tháng12 năm 1967, Trương Hoàng Châu thảo luận về nền văn hóa khảo cổ học thời đại đồđồng ở Việt Nam và nước Văn Lang được cai trị bởi các vị vua Hùng. Bài luận văngồm hai phần chính: một cuộc thảo luận về khảo cổ học và một cuộc thảo luận vềVăn Lang. Trong phần đầu của bài viết, Châu lập luận rằng những đồ tạo tác khảocổ học phát hiện gần đây được khai quật tại Thiệu Dương, Gò Mun, Đồng Đậu,Hoàng Lý, Cam Thương, Hoàng Ngô và các nơi khác đều mang các đặc tính chungtương tự như những đồ tạo tác khai quật tại Đông Sơn . Trên cơ sở này, ông lậpluận rằng tất cả các di vật được khai quật sở hữu một "sự thống nhất"các đặc điểm văn hóa.27 Sau đó Châu đề nghị rằng nền văn hóa Gò Mun có nguồn gốctừ nền văn hóa Phùng Nguyên và do đó, "nguồn gốc của nền văn hóa đồ đồngkhảo cổ học Việt Nam thuộc cuối thời kỳ đồ đá mới.28 GòMun là nguồn gốc của Đông Sơn, do đó là kết quả sự phát triển của tất cả các nềnvăn hóa thuộc cuối thời kỳ đồ đá mới. Ông cho rằng các mối quan hệ giữa các vịtrí của nền văn hóa đồng và nền văn hóa khảo cổ học thuộc cuối thời kỳ đồ đá mớiở Việt Nam là rất gần và đan chéo nhau. Tầmquan trọng của điểm này không thể bị phóng đại. Trong chương hai, nó đã được chứngminh rằng các học giả trong thời kỳ thực dân Pháp tin rằng nền văn hóa Đông Sơnđã bị ảnh hưởng bởi nền văn hóa khảo cổ học khác, vị trí tại Trung Quốc trongcác trường hợp của Victor Goloubew và Bernhard Karlgren, và nằm ở châu Âu trongtrường hợp của Robert von Heine-Geldern. Trương Hoàng Châu lập luận, tuy nhiên,dựa trên phân loại và chủ yếu về thiết kế trang trí tìm thấy trên đồ đồng và đồgốm khai quật tại những địa điểm khác nhau ở miền bắc Việt Nam, văn hóa ĐôngSơn hoàn toàn là kết quả của sự phát triển địa phương. Đây là kết quả tuyệt vờikể từ khi nền văn hóa thời đại đồ đồng được ràng buộc với thời kỳ các vua Hùng.Nếu khoảng thời gian sớm nhất trong lịch sử Việt Nam và trước thời kỳ cai trị củaTrung Quốc, điều quan trọng là các nền văn hóa liên kết với nó là nguyên sơ vàkhông có ảnh hưởng bên ngoài. Mộttrong những cách quan trọng nhất mà khảo cổ học góp phần vào việc hình thành củadân tộc Việt Nam là thông qua sự hiểu biết về vùng lãnh thổ bị chiếm đóng bởicác quốc gia trong suốt lịch sử đầu tiên của nó mà nó cung cấp.20 Các văn bản lịchsử khác nhau trước thế kỷ 20 chỉ ra rằng miền Bắc Việt Nam là nơi sinh sốngtrong trọn vẹn hoặc một phần của ba thiên niên kỷ đầu tiên trước Công nguyên.Khảo cổ học đã xác nhận điều này thông qua sự phân bố của các vị trí trong lãnhthổ đó từ thời kỳ đang được nhắc tới, nó bắt nguồn từ những người Việt Nam ở địahình đó, không chỉ đơn giản là tượng trưng, nhưng thông qua việc tìm kiếm nhữngdi vật thực sự của văn hóa vật chất bên dưới trái đất. Điềunày là hiển nhiên khi tháng 2 năm 1968, Lê Văn Lan và Phạm Văn Kĩnh đã chuyểnsang nghiên cứu về Phong Châu, nơi mà các văn bản tiền thuộc địa đặt tênnhư là thủ đô của Văn Lang. Sau khi kiểmtra một loạt các văn bản bao gồm TT, các tác giả đều kết luận rằng Phong Châuđược đặt tại khu vực các làng Bạch Hạc, Vĩnh Tường của thời gian đó. Họ viết rằng: Phong Châu, trong thời kỳ các vua Hùnglà một vùng trung du và đồng bằng giữa núi Ba Vì và núi Tam Đảo, với trung tâmcủa nó nằm trong khu vực giao nhau của sông Hồng [Red], sông Đà, sông Lô vàsông Đáy, đó là khu vực Bạch Hạc-Việt Trí, và khu vực phía Nam của tỉnh Phú Thọ,khu vực phía tây bắc của tỉnh Vĩnh Phúc, và khu vực phía đông bắc của tỉnh HàTây.29 Cáctác giả sau đó đã chuyển sang sự phân bố của các địa điểm khảo cổ được phát hiệngần đây, họ lập luận rằng tất cả địa điểm cơ bản đều từ cùng thời đại đồ đồng -và có cùng một số đặc điểm văn hóa chung. Họ kết luận rằng sự phân bố của các địađiểm khảo cổ này, trên khu vực được mô tả trong đoạn văn trên đây và có niên đạitừ giai đoạn đã được đề cập trong các văn bản, là bằng chứng cho thấy rằng nướcVăn Lang đã tồn tại và kinh đô của nó là tại Phong Châu trong thiên niên kỷ đầutiên trước Công nguyên . Vaitrò của khảo cổ học trong việc xác định lãnh thổ là một vấn đề quan trọng củatháng sau khi Nguyễn Linh và Hoàng Hưng công bố một bài viết về vấn đề các vịvua Hùng và khảo cổ học. Bài viết bắt đầu bằng cách tóm tắt những gì các tác giảcoi là kết luận đã được chứng minh: đầu tiên, thời kỳ các vua Hùng là một khoảngthời gian thực trong lịch sử Việt Nam, thứ hai, các Vua Hùng là nhà lãnh đạo củamột liên bang của 15 bộ tộc khác nhau; thứ ba, thời kỳ các vua Hùng không kéodài 2.622 năm, như TT đưa ra giả thuyết, nhưng đúng hơn, trong 400 năm theoVSL; thứ tư, xã hội của Văn Lang là một xã hội chia thành các tầng lớp. “Kết luận"cuối cùng này là một động thái của các tác giả từ mối quan tâm liệu Văn Lang cóphải là một xã hội trong một nhà nước của "cộng sản nguyên thủy" hoặc"nắm giữ nô lệ".30 27Trương Hoàng Châu, “Nền văn hóa khảo cổ học duy nhất trong thời đại đồng thau Việt Nam và vấn đề nước Văn Lang của Hùng Vương”, NCLS 105 (tháng 12 năm 1967), trang 35-39.Patricia Pelley viết lạc đề trong bài viết này "Trương Hoàng Châu liên kếtcác dấu vết đầu tiên của nền văn hóa đồ đồng ở Việt Nam với các vị vuaHùng". Pelley, hậu thuộc địa Việt Nam, p. 155. Mối liên kết duy nhất giữanền văn hóa đồ đồng Việt Nam và các vị vua Hùng trong bài viết.Trương HoàngChâu thảo luận về hai vấn đề riêng rẽ với nhau. 28Châu, "Nền văn hóa", p. 38,114 29Lê Văn Lan và Phạm Văn Kính, "Di tích khảo cổ trên đất Phong Châu địa bàngốc của các vua Hùng", NCLS 107 (February1968), p. 35. 30Nguyễn Linh và Hoàng Hưng, “Vấn đề Hùng vương và khảo cổ học ", NCLS 108 (1968), p.18. Cóthể thấy quan điểm của các học giả CHDCVN rằng Văn Lang là một liên bang củacác bộ tộc như sự công nhận một thực tế rằng ngay cả ở nguồn gốc dân tộc ViệtNam được dựa trên nhiều nhóm dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, có vẻ như đã không cósự nỗ lực chắc chắn nào để đối phó với thực tế là những câu chuyện về các vịvua Hùng trên cơ sở những câu chuyện của dân tộc thiểu số Việt Nam và qua nhiềuthế kỷ những người Việt Nam định cư dần dần chiếm những gì bây giờ là trung tâmvà miền nam Việt Nam, mang lại những khu vực đó và Chăm, Khmer và các cư dânkhác dưới sự trị vì của nhà nước Việt Nam. Các học giả CHDCVN dường như đã giảđịnh rằng những người không phải dân tộc Việt, tuy nhiên vẫn là người "ViệtNam" trong ý nghĩa quốc gia, điều này tại một thời điểm, như lập luậntrong phần giới thiệu, trước khi dân tộc Việt Nam được thành lập. Do đó nhữngcâu chuyện về các vua Hùng cũng là những câu chuyện về nguồn gốc quốc gia của họ,cho dù họ có khái niệm nào về nguồn gốc của dân tộc và chính trị của họ trướckhi bị nhận chìm bởi "sự Nam tiến" của dân tộc Việt.31 Phầncòn lại trong bài viết của Nguyễn Linh và Hoàng Hưng dành cho hai vấn đề: khu vựccủa Văn Lang và sự hòa hợp giữa các văn bản tiền thuộc địa và các di vật khảo cổhọc trong lịch sử. Trong thảo luận về vấn đề đầu tiên, các tác giả đầu tiên xemxét khu vực của Văn Lang theo các văn bản lịch sử, ghi nhận sự bất đồng giữachúng và ít nhất một văn bản quy định rằng nó bao gồm phía bắc và bắc trung bộcủa Việt Nam và một phần của miền nam Trung Quốc. Kiểm tra việc phân bố của cácvị trí khảo cổ học thời kỳ đồ đá mới và thời đại đồ đồng ở Việt Nam, họ kết luậnrằng khu vực của Văn Lang đã cùng tồn tại với nhiều khu vực phía Bắc Việt Namđương đại. Sau đó, họ hướng vào sự thống nhất giữa những di vật tiền thuộc địavà di vật khảo cổ học. Họ lập luận chủ yếu dựa trên cơ sở của VSL, rằng việcthành lập Văn Lang vào thế kỷ thứ 7 trước Công Nguyên trùng hợp với việc sản xuấtnhững di vật thời kỳ đồ đồng đã được khai quật trong những năm gần đây. Họ chỉra tầm quan trọng của những di vật được khai quật ở Gò Mun, cái đánh dấu một bướcngoặt vô cùng quan trọng trong đời sống kinh tế, văn hóa và xã hội của các cưdân của nước Văn Lang ".32 Tháng6 năm 1969, Văn Tân đã viết một bài báo nhấn mạnh rằng nghiên cứu thêm về giaiđoạn các vị Vua Hùng là cần thiết và tóm tắt cập nhật các nghiên cứu.33 Đưa rasố lượng lớn được viết về các vị vua Hùng và Văn Lang, đặc biệt là kể từ khi tậptrung vào khoảng thời gian đó tại Viện Lịch sử sau năm 1967, và hai hội nghị vềvấn đề này , được tổ chức bởi Viện Khảo cổ học được thành lập gần đây, những kếtluận thực tế là vô cùng ít ỏi. Đầu tiên, các vua Hùng là những nhân vật thực sựtrong lịch sử của Việt Nam, họ đã xây dựng Văn Lang, quốc gia đầu tiên trong lịchsử của dân tộc Việt Nam. Thứhai, khu vực của Văn Lang bao gồm phía bắc và miền bắc-trung tâm Việt Nam hiệntại. Các khu vực quan trọng nhất của phạm vi hoạt động là vùng trung du và mộtphần đồng bằng sông Hồng miền Bắc Việt Nam. Thứ ba, xã hội của Văn Lang đượcchia thành các tầng lớp, chẳng hạn như các vua Hùng, Lạc hầu, Lạc tướng, và Bồchính. Cuối cùng, thời kỳ các vua Hùng cũng là thời đại đồ đồng ở Việt Nam, bắtđầu với Phùng Nguyên và kết thúc với Đông Sơn.34 Tuy nhiên, còn một số vấn đềphải giải quyết, Văn Tân lưu ý. Đầu tiên, do bất đồng giữa các văn bản lịch sửtiền thuộc địa, không chắc chắn rằng thời kỳ các vua Hùng có kéo dài hơn 2000năm hay chỉ có 400 năm. Thứ hai, cấu trúc xã hội của họ không được biết tới, vàđó là nhà nước "cộng sản nguyên thủy" hay "chế độ nắm giữ nô lệ"vẫn chưa được xác định. Thứ ba, Văn Tân muốn biết rằng liệu có được 18 vị vuaHùng. Cuối cùng, ông nghĩ rằng giai đoạn của An Dương Vương đòi hỏi sự nghiên cứu,vì giai đoạn này đánh dấu sự kết thúc của thời kỳ các vị vua Hùng.35 LêVăn Lan đã cố gắng trả lời một số vấn đề trong một bài viết về các di chỉ khảocổ học và nghiên cứu về thời kỳ các vua Hùng. Trong số những thứ khác, ông phảnánh những lợi thế và bất lợi của khảo cổ học trong nghiên cứu các vị vua Hùng.Một lợi thế, ông tin rằng, là tính "thuyết phục" của nó. Bằng chứngkhảo cổ học, bạn có thể "thấy tận mắt và sờ tận tay”.36 Khảocổ học đã diễn tả cụ thể các nền văn hóa Văn Lang, "nguồn gốc của dân tộc"thông qua các bằng chứng vật chất. Trường Chinh đã quy định rằng văn hóa ViệtNam là "làm khoa học". Khảo cổ học được hiểu bởi các học giả Việt Namlà khoa học lịch sử ưu tú. Sự trình bày về sự nối tiếp vị trí của các nền vănhóa thời đại đồ đồng cụ thể và giới hạn khu vực xác nhận quan điểm thế giới vềdân tộc Việt Nam được chia thành các quốc gia riêng biệt và độc đáo, chiếm lĩnhlãnh thổ lịch sử, và có chung nền văn hóa và nền kinh tế. Tuynhiên, mục đích chính của Lê Văn Lan trong bài viết là liên kết các nền văn hóakhảo cổ học khác nhau tại Việt Nam với sự phát triển của Văn Lang, được mô tảtrong các văn bản lịch sử tiền thuộc địa. Các địa tầng của các vị trí khác nhauvà những trình tự nghiên cứu có đặc điểm chung được hình thành trên cơ sở củaphong cách và thiết kế trên các di vật gốm và đồng cho phép xác định không chỉcủa các nền văn hóa khảo cổ học kế tiếp , mà còn có những giai đoạn kế tiếptrong lịch sử của dân tộc. Theo Lan, những di vật của văn hóa Phùng Nguyên có niênđại từ cuối thiên niên kỷ thứ hai cho tới thiên niên kỷ thứ nhất: giai đoạn chuẩnbị xây dựng đất nước vào buổi đầu của triều đại các vua Hùng.37 31Đối với giá trị khá thông thường của Nam tiến, xem Nguyễn Thế Anh, “Nam Tiếntrong các văn bản Việt Nam", trong ranh giới của Việt Nam: Lịch sử cácbiên giới của bán đảo Đông Dương (Paris: L'Harmattan ấn hành, 1989), pp..121-127. 32Như trên, tr. 21 (thời kỳ đồ đá mới và thời đại đồ đồng), 22 ("cực kỳ quantrọng"), 23 (sự tồn tại của đồ gốm). 33VănTân, “Tiêp tục nghiên cứu thời đại Hùng Vương”, NCLS 123 (June 1969), pp.4-5, 13. 34Như trên, p. 5. 35Như trên. 36Lê Văn Lan, “Tài liệu khảo cổ học và việc nghiên cưú thời đại các vua Hùng”, NCLS 124 (tháng 7/1969), pp. 54-55. 37Như trên, tr. 57-58. Nhữngdi vật khảo cổ của văn hóa Đông Sơn có niên đại từ thế kỷ thứ ba và thế kỷ thứtư trước Công nguyên. Lan cho rằng những di vật từ giai đoạn đầu và cuối phảnánh sự kết thúc của thời kỳ Văn Lang và chuyển tiếp sang thời kỳ của Âu Lạctrong thời kỳ các vua Hùng tương ứng. Văn hóa Đồng Đậu nằm ở một vị trí nào đógiữa Phùng Nguyên và Gò Mun.38 Lan coi những di vật từ nhóm các vị trí tại GòMun, nơi mà ông xác định niên đại khoảng từ đầu thiên niên kỷ đầu tiên trướcCông nguyên, là nền tảng của nền văn hóa Đông Sơn. Ông coi chúng như là bằng chứngcho thời kỳ khi mà Văn Lang đang phát triển mạnh, và khi một "nhà nước"được xây dựng, có nghĩa là, một hệ thống chính trị dựa trên sự thống trị của mộttầng lớp cầm quyền. Ôngkết luận rằng sự xuất hiện, phát triển, và sự suy tàn của nước Văn Lang kéo dàimột thời gian xấp xỉ 2000 năm, đại diện bởi các nền văn hóa khảo cổ học kế tiếpmà ông mô tả.39 Làm thế nào một số họcgiả đã giới hạn lịch sử của Văn Lang khoảng thời gian giữa thế kỷ thứ bảy và thứba theo VSL, Lê Văn Lan sẵn sàng chấp nhận một lịch sử lâu hơn nữa. Đối vớiông, khảo cổ học mang lại một khuôn khổ thời gian cho lịch sử của Văn Lang,thông qua sự sắp xếp về mặt tính chất của đồ tạo tác và thông qua địa tầng, chophép tổ chức của các nền văn hóa cụ thể tiếp nối liên quan đến các khía cạnh lịchsử của nó. Địa tầng thiết lập sự nối tiếp của chất lắng và vì thế sự tiếp nốivà biến đổi trong các nền văn hóa cụ thể kế tiếp, và do đó, sự phát triển củaVăn Lang, được coi là "nguồn gốc của dân tộc". Haihội nghị tiếp tục được tổ chức bởi Viện Khảo cổ học năm 1970 và vào năm 1971. Đạtđược ít sự đồng thuận hơn trong các trang của NCLS, hoặc KCH, hoặc thực sựtrong bốn tập của Hùng Vương dựng nước, trong đó có các giấy tờ được đưa ra tạibốn hội nghị về các vua Hùng. Sự thiếu đồng thuận rõ ràng trong năm 1971, khi Ủyban Khoa học xã hội Việt Nam cuối cùng đã xuất bản tập đầu tiên của Lịch sử ViệtNam quốc gia lịch sử kinh điển. Chươngđầu tiên của cuốn sách là "Nước Văn Lang". Bắt đầu từ trong thời kỳ đồđá cũ với những khám phá tại núi Đọ và sau đó các nền văn hóa thời kỳ đồ đá giữavà thời kỳ đồ đá mới của Hòa Bình và Bắc Sơn. Sự hình thành và phát triển của đấtnước Văn Lang diễn ra trong thời đại đồ đồng: "Việt Nam bước vào thời đạiđồ đồng cách đây khoảng 4.000 năm. Đây là một bước nhảy vọt, một bước ngoặt vĩđại theo hướng khác bằng xã hội của chúng ta".40 Chính trong cuộc thảo luậnvề thời đại đồ đồng mà khái niệm" tổ tiên của chúng ta" lần đầu tiênđược sử dụng. Thời đại đồ đồng bao gồm bốn giai đoạn khác nhau: Phùng Nguyên (đầuthời đại đồ đồng), Đồng Đậu (khoảng giữa của thời đại đồ đồng), Gò Mun (đỉnhcao của thời đại đồ đồng) và Đông Sơn (sự kết thúc của thời đại đồ đồng và bắtđầu của thời kỳ đồ sắt).41 ĐôngSơn đã được đưa ra như là kết quả của một quá trình phát triển văn hoá, bắt đầuvới Phùng Nguyên. Văn bản chỉ ra rằng "với sự phát triển của thời đại đồ đồng,chúng ta bước vào thời kỳ nước Văn Lang và thời đại của các Vua Hùng trong lịchsử của Việt Nam." Tuy nhiên, không ngày nào được đưa ra cho sự khởi đầu củađất nước. Nền văn hóa và xã hội của Văn Lang được coi như là kết quả của hơn2.000 năm phát triển văn hoá của nền văn minh sông Hồng. Thời đại đồ đồng tồn tạichỉ như là một bối cảnh, "nền văn hóa" thực sự dựa vào các sự kiệntrong văn bản lịch sử trước thuộc địa diễn ra, cung cấp những nguồn tin cậytrong thực tại cho những gì đã từng được coi là một "giai đoạn huyền thoại". Ngườilãnh đạo của một trong số các bộ lạc đã thống nhất các bộ tộc khác ở phía Bắcvà Bắc Trung Bộ Việt Nam và tự gọi mình là vua Hùng, một vị trí được truyền từmột thế hệ cho thế hệ kế tiếp. Xã hội của Văn Lang sở hữu một hệ thống phân cấpxã hội được minh chứng bằng các chức danh trong các văn bản tiền thuộc địa, chẳnghạn như Lạc Hầu, Lạc Tướng, và Bồ Chính. Các công cụ bằng đồng đã khai quật đượcsử dụng trong nông nghiệp và các loại vũ khí chống lại kẻ thù. Chương này kếtluận, "Vì vậy, thời kỳ của Văn Lang, thời kỳ các vua Hùng, là một giai đoạnhoàn toàn cần thiết trong lịch sử của Việt Nam. Chính trong giai đoạn này, nềntảng của dân tộc Việt Nam, nền tảng của văn hóa Việt Nam và truyền thống tâmlinh của Việt Nam được xây dựng "42 38 Như trên, trang 58-59 39 Như trên, trang 60 40 Ủy Ban Khoa Học X. Hội Việt Nam,Lich Sử Việt Nam, tập 1. (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Khoa Học Xã Hội, 1971), trang37. 41 Như trên, trang 38 42 Như trên, trang 45 (“cùng với sựphát triển”) và trang 66 (“thời kỳ Văn Lang”). Kết luận Các học giả ở CHDCVN coi thời kỳ cácvua Hùng và nước Văn Lang như một giai đoạn thiết yếu trong lịch sử của họ bởivì Văn Lang là chính thể đầu tiên được mô tả trong các văn bản lịch sử tiền thuộcđịa. Họ tin rằng các sự kiện xảy ra sau trong lịch sử Việt Nam, chẳng hạn như sựthành lập nước Âu Lạc của vua An Dương, cuộc chinh phục sau này của Triệu Đà vàtất cả các phần còn lại của lịch sử Việt Nam dựa vào tính xác thực của thời kỳcác vua Hùng. Khảo cổ học khẳng định tính xác thực của nó trong khi nó góp phầnvào việc xây dựng của dân tộc trong quá khứ cổ xưa bằng một số cách. Đầu tiên,các nền văn hóa khảo cổ đồ đồng được khai quật gần đây bởi các nhà khảo cổ họcCHDCVN cung cấp bằng chứng cụ thể về cuộc sống của các cư dân của nước VănLang, thời kỳ các vua Hùng. Do đó, nó không phải là một khoảng thời gian huyềnthoại. Thứ hai, những di vật đó dùng để xác nhận rằng lãnh thổ được cho là củaVăn Lang trong các văn bản tiền thuộc địa đã thực sự bị chiếm đóng trong thiênniên kỷ đầu tiên trước công nguyên, cũng như thủ đô của Phong Châu. Thứ ba, các di vật khảo cổ học khẳngđịnh thời cổ xưa vĩ đại được cho là của người Việt Nam trong các bản văn. Tuynhiên, những thời gian khác nhau được cho là sự khởi đầu của Văn Lang trong cácbản văn gây khó khăn khi xác định chính xác thời điểm đất nước bắt đầu, vì tuổicủa các di vật bằng đồng nối các dãy thời gian hiện có. Do đó, vai trò của khảocổ học trong việc xây dựng dân tộc Việt Nam đôi khi kéo theo cuộc tranh luận vàsự mơ hồ. Cuối cùng, gốm sứ và các công cụ và vũ khí bằng đồng khai quật đượccung cấp bằng chứng các hoạt động của cư dân Văn Lang: họ đã tham gia vào nôngnghiệp ổn định và trong chiến tranh. Năm 1960, Văn Tân là một trong những ngườiđầu tiên kết hợp các nền văn hóa Phùng Nguyên mới được phát hiện với sự khởi đầucủa vương quốc Văn Lang, và nền văn hóa đã được biết tới Đông Sơn với kết thúccủa nó. Tuy nhiên, điều này đã diễn ra trong bối cảnh của cuộc tranh luận về việcphân chia thời gian của lịch sử Việt Nam và cho dù nguồn gốc của nó, nó nên đượccoi là thuộc giai đoạn "cộng sản nguyên thủy" hay "nắm giữ nô lệ". Diệp Đình Hoa nhanh chóng thử thách"mối quan hệ đơn giản" mà Văn Tân đã đưa ra giữa các di vật khảo cổ họcvà các văn bản lịch sử tiền thuộc địa. Tuy nhiên, sau năm 1967 "mối quan hệ đơn giản " này đượccông nhận nhiều hơn nữa bởi các học giả ở CHDCVN, khi họ ủng hộ để tiến hànhnghiên cứu thời kỳ các vua Hùng, "nguồn gốc của dân tộc". Năm 1971,khi Lịch sử Việt Nam, lịch sử kinh điển quốc gia được xuất bản, sự cân bằng giữathời kỳ đồ đồng và thời đại của các vị vua Hùng đã được viết vào lịch sử củadân tộc. KẾT LUẬN Margarita Díaz-Andreu đã lập luận rằng"việc chép sử của khảo cổ học đã được chi phối bởi một quan điểm nội tại –đó là, ai đã nói những gì và khi nào, và những đóng góp của người đó có ý nghĩagì cho sự tiến bộ của khảo cổ học ". Các nghiên cứu về khảo cổ học mà quantâm tới các quốc gia và chủ nghĩa dân tộc thì rất thường xuyên tập trung vàocác vấn đề hoài cổ, di sản và di tích lịch sử. Luận án này, thay vào đó, đã cốgắng đặt việc thực hành của khảo cổ học trong bối cảnh xã hội và chính trị ở ViệtNam. Nó đã chứng minh cách thức mà theo đó nhà nước trong các thời kỳ thuộc địavà sau độc lập đã hỗ trợ việc thực hành khảo cổ học. Sau khi độc lập, khảo cổ họcđi theo hướng chủ nghĩa dân tộc, thể hiện ở sự bác bỏ cả những kết luận của cácnhà khảo cổ học thuộc địa lẫn sự đóng góp của chính nó vào việc hình thành nêndân tộc trong việc cung cấp bằng chứng cho chính thể Việt đầu tiên trong cácvăn bản trước thời kỳ thực dân, một chính thể mà ngày nay được xác định là"nguồn gốc của dân tộc". Ngày 2 tháng Chín, 1945 tại Quảngtrường Ba Đình ở Hà Nội, Hồ Chí Minh tuyên bố độc lập của dân tộc Việt Nam.Trong tuyên bố này ông trực tiếp ám chỉ bản Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ, nóirằng: "Tất cả các dân tộc trên thế giới đã được sinh ra bình đẳng, mỗi mộttrong số họ có quyền được sống, được hạnh phúc, và được tự do".2 1 Margarita Díaz-Andreu, "kháchcủa biên tập viên Giới thiệu: Chủ nghĩa dân tộc và khảo cổ học", quốc giavà Chủ nghĩa dân tộc 7,4 (2001), p. 429. Nhấn mạnh trong bản gốc. 2 Ủy Ban Khoa Học Xã Hội Việt Nam, LịchSử Việt Nam, vol. 1. (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Khoa Học Xã Hội, 1971), p. 9. Trong vòng 20 năm, tuy nhiên, ViệtNam, quốc gia Đông Nam Á nhỏ và nghèo, sẽđược tham gia vào một trong những cuộc xung đột kéo dài và bất công của thế kỷXX với Hoa Kỳ, một quốc gia nó đã từng coi như là một mô hình mẫu. Trong năm1964, Quốc hội Mỹ đã thông qua Nghị quyết Vịnh Bắc Bộ đã dẫn đến sự leo thang củasự tham gia của quân đội Mỹ ở Việt Nam, đồng thời, các nhà khảo cổ học tại ViệnLịch sử ở Bắc Việt đã tham gia vào cuộc khai quật của di chỉ thời đại đồ đồngtrên lãnh thổ của họ. Công việc của họ không dừng lại, thậm chí sau khi bắt đầuOperation Rolling Thunder vào năm 1965, chiến dịch của không quân Mỹ tấn công hầunhư hàng ngày chống lại CHDCVN. Từ đó cho đến tháng 11 năm 1968, Mỹ đã thả khoảng800 tấn bom, tên lửa lên CHDCVN mỗi ngày.3 Năm 1967, Viện Lịch sử đã bắt đầunghiên cứu chuyên sâu của thời đại các vua Hùng, những năm sau, Viện Khảo cổ họcđã được thành lập, nhiệm vụ đầu tiên của nó là để cung cấp bằng chứng của mộtdân tộc Việt Nam cổ đại. Walter Benjamin đã viết rằng "trình bày rõ quá khứlịch sử không có nghĩa là nhận ra cách thức mà nó thực sự là”. Nó có nghĩa là đểnắm bắt giữ bộ nhớ khi nó lóe sáng tại một thời điểm nguy hiểm... Chỉ có sử giasẽ có những món quà của quạt tia sáng của hy vọng trong quá khứ, người tin chắcrằng ngay cả người chết sẽ không được an toàn khỏi kẻ thù nếu ông thắng".4 Các nhà khảo cổ học Việt Nam đượctrang bị kiến thức rằng càng dân tộc Việt Nam càng cổ xưa, càng nhiều chi phí củasự thất bại tiềm năng trong cuộc xung đột với Mỹ. Đó là vì lý do này mà họ vẫntiếp tục tiến hành các cuộc khai quật dưới các điều kiện cực kỳ nguy hiểm và tườngthuật của các vua Hùng họ đóng góp để có một năng lực như vậy. Là Giám đốc củaViện Khảo cổ học Phạm Huy Thông đã từng nói, "lịch sử là một nguồn sức mạnhcho chúng ta".5 3Stanley Karnow, Việt Nam: Một lịch sử (New York: Penguin, 1997), p. 468. 4Walter Benjamin, Illuminations ed. Hannah Arendt, trans. Harry Zohn (Glasgow:Fontana / Collins, 1970), p. 257. Nhấn mạnh trong bản gốc. 5trích dẫn trong John K. Whitmore, "Cộng sản và lịch sử ở Việt Nam", Cộngsản Việt Nam trong quan niệm so sánh, ed. William S. Turley (Boulder: WestviewPress, 1980), p. 11. Khảo cổ học cung cấp một nguồn sức mạnh khôngchỉ thông qua xác nhận mạnh mẽ của bài tường thuật hiện có của bản sắc dân tộc,nhưng thông qua việc biểu hiện lịch sử trong cuộc sống hàng ngày thông qua sựmô tả bằng hình tượng sinh sản của các hài cốt khảo cổ học. Văn hóa Đông Sơn vàđặc biệt là trống đồng liên kết với văn hóa đó đã trở thành biểu tượng quan trọngcủa thời đại các vua Hùng. Pham Huy Thông đã viết: Trongquá trình nghiên cứu buổi bình minh của lịch sử nhân loại, cụ thể là, tuổi củacác vị vua Hùng, vật phẩm đã dần dần xuất hiện như là biểu tượng xứng đáng nhấtcủa nền văn minh vua Hùng là trống đồng. Chính xác hơn, nó là trống loại I giữabốn loại phân loại của Heger vào đầu thế kỷ này.6 Hình ảnh của nhĩ từ trống đồngvà đồ trang trí họ phải chịu là phổ biến trong Việt Nam hiện đại, trên các ápphích, bưu thiếp, bìa sách và các đối tượng thường ngày khác. ViệtNam không còn chiến tranh. Việc sử dụng của khảo cổ học tuy nhiên vẫn tiếp tụctồn tại trong quá trình xây dựng quốc gia. Trong tháng 12 năm 2002, việc xây dựngNhà Quốc hội mới trên một địa điểm đối diện Hồ Chí Minh Lăng ở Hà Nội đã được tạmdừng sau khi phát hiện ra di chỉ khảo cổ học ở đó. Khai quật khác trên địa điểmđó của Viện Khảo cổ học cho thấy một số đồ tạo tác và các cấu trúc quan trọng,có niên đại từ thứ bảy đến thế kỷ thứ mười chín, được mô tả như là khảo cổ họclớn nhất và quan trọng nhất trong lịch sử của Việt Nam. Đầu rồng và lân bằng đácẩm thạch, đất nung con rồng, tượng chim phượng hoàng, đồ dùng làm bằng đá quývà bình đựng di cốt bằng đồng, gốm, đồ trang sức vàng, trang trí thanh kiếm, mộtkhẩu pháo và đất nung đã được khai quật ở đó. 6Phạm Huy Thông, "Trống Đồng", KCH 13 (1974), p. 9. Bản dịch từ HanXiaorong, "Echoes hiện tại của Trống Đồng cổ đại: Chủ nghĩa dân tộc và khảocổ học tại Việt Nam và Trung Quốc hiện đại", khám phá 2,2 (1998), p. 45. Bìnhluận về khai quật, Dương Trung Quốc, tổng thư ký của Hiệp hội các nhà sử học ViệtNam cho biết, "Cuộc khai quật này mang đến cho chúng tôi thông tin có giátrị về lịch sử nền văn minh huy hoàng và của quốc gia ... Nó sẽ mở ra 1 trangquan trọng của lịch sử dân tộc với bằng chứng thực và thuyết phục rằngtrước đâychỉ được biết đến thông qua các cuốn sách lịch sử ".7 Vào đầu thế kỷ 21,sau đó, các nhà khảo cổ học Việt Nam tiếp tục ghép các di chỉ khảo cổ học với địa điểm và thờigian trong các văn bản thuộc địa trước để đồng thời xác nhận và hoàn thành bàitường thuật của quốc gia trong quá khứ. WilliamCummings đã lập luận thuyết phục rằng "lịch sử không phải chỉ là các bảnghi của quá khứ, nhưng bản thân lực lượng vũ trang hoặc các bộ hạ có ảnh hưởngđến quá trình phát triển. ... Họ không chỉ đơn giản là cấu trúc xã hội, vănhoá, tư tưởng bối cảnh hiện hành, trong đó họ được thực hiện, họ cũng định hìnhnhững bối cảnh ".8 Trong những năm 1960, các di chỉ khảo cổ học đồ đồng đãđược sử dụng để xác nhận việc chiếm đóng lãnh thổ trong thời cổ đại được mô tảtrong văn bản trước thuộc địa. Khảo cổ học tiếp tục đóng một vai trò trong lãnhthổ tự chế tác của Việt Nam. Ngày16 tháng 2, 2001, tờ báo Lao Động Việt Nam (Lao động) báo cáo trong một bài viếttrang nhất mà Viện Khảo cổ học đã phát hiện ra một số đồ tạo tác gốm Việt Nam từthế kỷ 13, 14 và 17, 18 trên đảo Trường Sa Lớn trong cuộc khai quật giữa1996-2.000.9 Bài viết khẳng định rằng những phát hiện này là bằng chứng khảo cổrộng lớn yêu cầu bồi thường của Việt Nam trên các quần đảo, tranh chấp bởiTrung Quốc.10 7Bùi Quỳnh Hoa, "Đào lên các di chỉ của một quá khứ văn minh", Chủ nhậtViệt Nam News (Hà Nội), 30 Tháng 11, 2003, trang 4-5. 8William Cummings, Làm máu trắng: biến đổi lịch sử hiện đại buổi đầu Makassar(Honolulu: University of Hawaii Press, 2002), p. 13. 9Để có thông tin cụ thể hơn về khảo cổ học tìm thấy Nguy en V a n Hà o,"detected Khao cổ learning of Islands field Sa and the Islands Phia nam ViệtNam", KCH 4 (1996), trang 11-15 . 10Về tranh chấp lãnh thổ giữa Việt Nam và Trung Quốc, Ramses Amer, "tranh chấplãnh thổ giữa Trung Quốc và Việt Nam và tính ổn định khu vực", đương đạiĐông Nam Á 19,1 (1997), trang 86-113 "Điềunày khẳng định sự hiện diện sớm và liên tục của Việt Nam trên quần đảo TrườngSa", bài báo nêu. Nó dẫn lời giám đốc của Viện, Hà Văn Tấn, người đã nói:"Chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng khoa học rõ ràng của hoạt động hàng hảicủa người dân Việt Nam trong thời gian sớm. Đây là bằng chứng rõ ràng góp phầnvào việc bảo vệ và bảo vệ chủ quyền quốc gia trong vùng lãnh thổ đất nước".11 Thực hành khảo cổ học ở Việt Nam đã được định hình bởi các bối cảnhxã hội và chính trị mà nó diễn ra, nó cũng đã định hình những bối cảnh , ít nhấtmột phần, bằng cách góp phần tuyên bố trong lãnh thổ tranh chấp quốc tế. Kểtừ khi đất nước thống nhất vào năm 1975, các nhà khảo cổ học tại Việt Nam đãtìm cách chứng minh mối quan hệ giữa văn hóa Đông Sơn và các nền văn hóa khảo cổhọc khác trong những gì bây giờ là lãnh thổ của Việt Nam, đặc biệt là văn hóaSa Huỳnh trong khu vực Nam Trung, nổi tiếng nhờ các bình chôn của nó.12 Mặc dùmột số trung tâm gia công kim loại được công nhận ở miền Bắc, miền Trung và miềnNam Việt Nam, những điểm tương đồng rút ra giữa các nền văn hóa phát triển ở nhữngtrung tâm này có thể được nhìn thấy để bảo lãnh việc tuyên bố chủ quyền đương đạiđể thống nhất văn hóa của Việt Nam, ngay cả trong quá khứ cổ sử. Nóđược lập luận trong Chương Ba rằng các văn bản của lịch sử dân tộc Việt Nam đãgiả định sự tiến triển của một tập thể thống nhất chủ đề theo thời gian:"dân tộc Việt Nam", dựa trên một nền kinh tế được chia sẻ, lãnh thổvà nền văn hóa. Tuy nhiên, sự uyên bác gần đây đã tiết lộ cách thức mà các quốcgia nói chung như một chủ đề là một cấu trúc được lắp ráp từ các mảnh ghép đa dạng.13Nhà nước đương đại Việt Nam công nhận 54 nhóm dân tộc khác nhau trong phạm vi biêngiới của Việt Nam. 11“Phát hiện dấu tích cư trú của người Việt xuất hiện sớm tại Trường Sa”, Lao Động(16 February 2001), pp. 1 (“xác nhận”) and 2 (“bằng chứng khoa học rõ ràng”). 12Xem, ví dụ, Hà V ăn Tấn and Trịnh Dương, “Khuyên tai hai đầu thú và mối quan hệ Đông Sơn – Sa Huỳnh”, KCH 4 (1977), pp. 62-67. 13Xem, ví dụ, Partha Chatterjee, The Nation and its Fragments (Princeton:Princeton University Press, 1993). Cácdân tộc Việt Nam bao gồm dân tộc Việt và 53 dân tộc thiểu số khác. Đa số dân tộcđã được viết vào thời tiền sử của Việt Nam. Học giả Việt Nam đã lập luận rằngngay cả ở đầu của nó, dân tộc Việt Nam, vương quốc của Văn Lang là một liênbang của các bộ lạc ".14 Gầnđây, các nhà khảo cổ học đã bắt đầu chú ý tới các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyêncủa Việt Nam, trong đó bao gồm các tỉnh Gia Lai, Kon Tum, Đắc Lắc và Lâm Đồng.Giữa năm 1993 và 1995 bằng chứng của nền văn hóa Sa Huỳnh được tìm thấy ở đócũng như một nền văn hóa mới được thực hiện để mở rộng vùng Tây Nguyên và đượcgọi Biển Hồ sau khi một trang web ở GiaLai.15 Tại cùng một thời điểm mà các nhà khảo cổ đã viết các dân tộc. TâyNguyên vào lịch sử đầu tiên của Việt Nam và rễ ở các vùng cao thông qua các nềnvăn hóa khảo cổ học phát hiện ra, nhà nước Việt Nam đã được rễ trong lãnh thổtheo đúng nghĩa đen nhiều hơn thông qua chương trình giải quyết buộc gọi làformat canh format củ (nông nghiệp lâu dài và giải quyết).16 Trongcuộc chiến, Hồ Chí Minh đưa ra ý tưởng " đoàn kết dân tộcbằng cách sử dụng1 phép ẩn dụ gia đình, nơi các nhóm dân tộc khác nhau là con cái của Việt Namvà trong gia đình của Việt tộc người cao tuổi anh em có nhiệm vụ của cả hai tôntrọng và phát triển các dân tộc thiểu số.17 Thực hành của nhà nước Việt Nam cóxu hướng phản ánh quan điểm và lợi ích của các dân tộc Việt Nam. 14Nguyễn Linh and Hoàng Hưng, “Vấn đề Hùng vương và khảo cổ học”, NCLS 108 (March1968), p. 18. 15See, for example, Hoàng Xuân Chinh, “Khảo cổ học Tây Nguyên sau ba mùa điền dã(1993-1995)”, KCH 4 (1996), pp. 41-47. 16Xem Oscar Salemink, "Sedenterization và bảo tồn có chọn lọc trong số nhữngngười Thượng ở Tây Nguyên Việt Nam", trong thời hỗn loạn và nhân dân Duytrì: Dân Mountain ở Đông Nam Á Massif ed. Jean Michaud (Richmond, Surrey:Curzon, 2000), trang 125-146. 17giải Oscar Salemink, "Du kich nguyên thủy: Chiến lược Pháp và xây dựng mộtbản sắc dân tộc Tây Nguyên ở Đông Dương", trong Hoàng gia và Chính sáchdân tộc Đông Nam châu Á 1930-1957, eds. Hans Antlöv và của Stein Tønneson(London: Curzon Press / Nias, năm 1995), p. 280. Phầnmở rộng của nhà nước vào Tây Nguyên về tạo dựng kiến thức khảo cổ học về nhữngngười ở đó và định cư bắt buộc của họ có thể được xem như là một phần của dự ánlớn hơn củanhà nước về việc làm cho lãnh thổ "dễ đọc", điều này cónghĩa, để nhớ lại định nghĩa của James Scott, để "tạo ra một mạng lướitiêu chuẩn, theo đó nó [có thể] được ghi lại và giám sát".18 Các cư dân củavùng cao nguyên đã đáp ứng được chương trình giải quyết buộc của nhà nước vớithái độ thù địch và bạo lực sắc tộc, vi phạm nhân quyền và theo dód tội ác kháccủa Nhà nước.19 Trongthời kỳ sau độc lập, khảo cổ học tại Việt Nam được tiến hành trong điều kiệnnguy hiểm và phục vụ như là một "vũ khí tư tưởng" trong một thời gianchiến tranh. Nó phục vụ trong việc huy động sức mạnh của 4000 năm trong cuộckháng chiến cứu quốc chống lại Hoa Kỳ "0,20 Trong một thời gian hòa bình,xây dựng lại quá khứ mà khảo cổ học có thời đã được khai thác để phục vụ yêu cầuquốc tế tranh chấp và đã là một phần của một chiến lược nhà nước lớn hơn để đạtđược kiểm soát lãnh thổ và tài nguyên của quốc gia. Ban đầu giả mạo trong một bốicảnh nguy hiểm, khảo cổ học Việt Nam bây giờ phải đối mặt với mối nguy hiểm mới.Trong văn bản lịch sử, Keith Taylor đã cảnh báo rằng "quá khứ là vaster vàxa lạ hơn là chúng tôi đã được đào tạo để tin, và nó không có ai nhưng nhữngngười sống. Nó là một sự nhầm lẫn đẹp, và nó là đẹp chính bởi vì nó là sự nhầmlẫn, khi nó dừng lại bối rối chúng tôi, chúng tôi có thể chắc chắn rằng chúngtôi đã hiểu nó thành một cái gì đó nguy hiểm ".21 18James C. Scott, Thấy Giống như một Nhà nước: Một số Đề án Cải thiện Điều kiệncon người đã không thành công (New Haven: Yale University Press, 1998), p. 2. 19Xem Assault mới về các quyền tại Tây Nguyên của Việt Nam: đàn áp người Thượng bảnđịa tăng cường (New York: Human Rights Watch, 2003). 20Hà Văn Tấn, “30 năm Viện Khảo cổ học: 1968-1998”, KCH 3 (1998), p. 3. 21Keith Taylor, "Lời nói đầu", trong tiểu luận vào quá khứ Việt Nam,eds. K.W. Taylor và John K. Whitmore (Ithaca: Cornell University Chương trìnhĐông Nam Á năm 1995), p. 6. PHỤ LỤC B Lưu ý tự truyện Trongnhững năm gần đây, các nhà nhân chủng học đã trở nên quan tâm đến nguồn gốc củakiến thức nhân loại học và tình trạng riêng của họ như những người quan sát củaxã hội người nước ngoài. Nó không phải là không phổ biến cho các công trìnhnhân học để bắt đầu với lời giới thiệu tự truyện chi tiết làm thế nào tác giả củahọ bước vào lĩnh vực và với những cam kết cá nhân và trí tuệ mà họ tiếp cận ngườicung cấp thông tin của họ. Kể từ khi công việc của Hayden White, nhà sử học,như các nhà nhân chủng học, đã trở nên ý thức hơn về mối quan hệ giữa văn bảnvà bối cảnh cá nhân, xã hội và chính trị mà họ làm việc. Phụ lục này trình bàylàm thế nào tôi trở thành quan tâm đến lịch sử Việt Nam và một số đặc điểmphông nền của tôi có thể đã mang về học bổng của tôi. Tôilà một nam giới người New Zealand gốc Polynesia và châu Âu hỗn hợp và nguồn gốcxã hội tầng lớp trung lưu thấp hơn. Tôi nhận được một nền giáo dục trung họckhá bảo thủ trong một thành phố thuộc tỉnh ở New Zealand, nơi tôi chuyên về cácngành khoa học chính xác. Thời điểm cuối trong giáo dục trung học của tôi,nó là ý định của tôi để theo đuổi một sự nghiệp nghiên cứu trong vật lý. Lần đầutiên tôi đến Singapore vào tháng Bảy năm 1998, được hỗ trợ bởi một Học bổngSingapore của Quỹ 2000 Châu Á của New Zealand để học toán học và vật lý tại Đạihọc Quốc gia Singapore. Sau một học kỳ không hạnh phúc ở Khoa Khoa học, tôichuyển sang các Khoa Nghệ thuật và Khoa học xã hội. Dườngnhư với tôi lúc đó sinh sống và học tập tại Singapore cung cấp cả hai lý do vàcơ hội để tìm hiểu thêm về Đông Nam Á, nhà nuôi của tôi. Vì vậy, tôi học chuyênngành Đông Nam Châu Á học. Là một sinh viên chưa tốt nghiệp trong Chươngtrình Nghiên cứu Đông Nam Á, tôi bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi các lớp tôi đãcùng Phó Giáo sư Geoffrey Benjamin và Tiến sĩ Michael Montesano. Tôi phát triểnlợi ích trong nhân chủng học xã hội và lịch sử xã hội của Đông Nam Á trong cáclớp học tương ứng. Khitôi là chưa tốt nghiệp, những sinh viên đại học có nhu cầu theo chuyênngảnh Đông Nam Châu Á học được yêu cầu để chọn một ngôn ngữ để học tập. Tôi đãchọn học tiếng Việt chủ yếu là bởi vì tôi tin rằng nó là ít khó khăn hơn so vớiThái Lan, nhưng khó khăn hơn so với Indonesia. Tôi đã kể từ khi sửa đổi quan điểmnày. Tronghọc kỳ I năm học 2000/2001, tôi chọn khóa học Quá trình tiến hóa của ViệtNam như một quốc gia với Tiến sĩ Bruce Lockhart. Trong khóa học đó, lịch sử củaViệt Nam đã bắt đầu với thời kỳ các vua Hùng và đất nước của họ Văn Lang. Đánhgiá bằng văn bản đầu tiên mà Tiến sĩ Lockhart yêu cầu liên quan đến một sự lựachọn của câu hỏi, một trong số đó liên quan đến việc có hay không, dựa một phầntrên bằng chứng khảo cổ, đất nước của Văn Lang phải được coi là nguồn gốc củaquốc gia Việt Nam như các học giả trong nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã tranhluận. Tiếnsĩ Lockhart coi là phản ứng đầu tiên của tôi với câu hỏi không đạt yêu cầu. Luậnán này, ít nhất một phần, là một nỗ lực để làm tốt hơn. Kể từ thời gian củatôi như là một sinh viên đại học, tôi đã thay đổi quan điểm của tôi về bản chấtcủa các quốc gia thuyết phục rằng họ có các căn cứ của họ trong các hình thứctrước đó của cộng đồng, chứ không phải là hậu quả nhân tạo hiện đại. Cólẽ một trong những vấn đề quan trọng nhất mà các học trò của lịch sử Việt Namphải đối mặt với liên quan đến việc nghiên cứu ngôn ngữ. Nghiên cứu của lịch sửhiện đại của Việt Nam đòi hỏi kiến thức của cả Pháp và Việt Nam. Các nghiên cứunghiêm túc của lịch sử hiện đại Việt Nam đòi hỏi kiến thức của Trung Quốc. Điềunày tôi không có. Đối với lịch sử hiện đại thay vì dựa trên văn bản đã được dịchra tiếng Việt hiện đại. Tôi đọc Pháp và Việt Nam, với phụ tá là một từ điển.Có các mục từ vựng và thành ngữ đặc biệt là trong cả hai ngôn ngữ không quenthuộc với tôi. Tôi cũng cảm thấy tự tin hơn các tài liệu đọc vẽ trên từ vựngliên quan đến lịch sử và khảo cổ học. Tôi hy vọng để cải thiện năng lực của tôitrong cả hai ngôn ngữ sau khi dành nhiều thời gian nghiên cứu và sử dụng chúngtại Pháp và Việt Nam, hơn là sử dụng rồi loại bỏ. Phươngpháp tiếp cận của tôi để nghiên cứu lịch sử là khá bảo thủ. Tôi không xấu hổ đểmô tả bản thân mình như một nhà thực chứng. Tôi đi ngược lại với tất cảcác quan điểm đòi hỏi bất kỳ hình thức của thuyết tương đối đạo đức hay nhận thứcluận, chẳng hạn như các phong trào trí tuệ, nếu họ có thể được mô tả như rằng,có nhãn hiệu bản thân, hoặc đã được dán nhãn bởi những người khác, là "hậuhiện đại" hay "hậu thuộc địa". Triết học, quan điểm của riêng tôidẫn đến chủ nghĩa nhân văn tự do, chủ nghĩa hiện thực và nghĩa tự nhiên nhận thứcluận siêu hình. Các nhà sử học mà tôi ngưỡng mộ nhất là C.A. Bayly, Huệ-Tâm HồTài, Sir Keith Thomas và David Washbrook. Trongtương lai, tôi hy vọng nghiên cứu lịch sử của tôn giáo bình dân ở miền bắc ViệtNam và lịch sử xã hội của y học Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh thế kỷ 20.Tôi cũng rất quan tâm đến chủ đề không liên quan của lịch sử quốc tế của cáckhoa học địa vật lý ở Nam Cực.

Sau hội thảo, Thế Trung có gửi tài liệu cho một số bạn bè, và một người bạn (cũng đã nhiều tuổi) từ Mỹ đã gửi lá thư sau. Sau khi xin phép và được cho phép, Thế Trung chia sẻ nội dụng thư này để chúng ta cùng đọc và suy ngẫm. Trân trọng Thế Trung --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Thân gửi anh Trung và các bạn, Tôi đã được đọc sách của GS KĐ từ hồi 19 tuổi từ khi hiện tượng KĐ còn phôi thai. Kiến thức về Hán Văn, khảo cổ, và cổ thư của tôi không đủ để phê bình hay nhận xét đúng sai. Tôi chỉ cảm thấy có điểu mới lạ mặc dầu logic nhiều khi phóng túng. Gần đây anh Trung có gửi các bài phóng sự về hội thảo chuyên đề sự nghiệp GS KĐ. Qua nhũng lời phê bình xác đáng, tôi nhận thấy là giới chuyên gia nhân văn VN có tầm hiểu biết vượt xa những gì tôi vẫn nghĩ về các hoạt động văn hoá đang được tiến hành trong nước. Tôi rất mừng là còn có những chuyên gia trình độ cao theo đuổi những nghiên cứu khó khăn trong hoàn cảnh thiếu thốn. Không ít người cho rằng GS KĐ là người của chế độ cũ. Động lực chính của công trinh nghiên cứu của GS KĐ biết đâu là để chống cộng. Trước 75, chống cộng tức là chống Tầu nói chung, vì Tầu là người đỡ đầu miền Bắc lúc đó. Nay một hội thảo chuyên đề cho GS KĐ được tổ chức để vinh danh nhân ngày giỗ của ông cho thấy trình độ trưởng thành về phê phán. Ai đúng thì được khen, không để quá khứ hay những nghi ngờ chính trị làm mờ mắt. Nghiên cứu khoa học thuần tuý rất nhiều khi dựa vào cảm tính, trực giác, hay kiến thức tiền khoa học. Nhiều nghiên cứu gia đã thú nhận là có một định kiến về chiều hướng của kết luận trước khi có đủ dữ kiện chứng minh. Với trực giác, khoa học gia có thể tiết kiệm được rất nhiều công sức bằng cách loại bỏ những giả thuyết phụ. Tuy nhiên một kết luận được coi là co giá trị khoa học chỉ khi nào nó vượt qua các phê bình về logic và được kiểm nhận hay chứng minh bằng các công ước. Nghiên cứu khoa học nhân văn hay xã hội cũng phải tuân theo các quy luật tương tự. Công trình nghiên cứu của GHS KĐ có tính cách đột phá và kết luận của ông đi trước thời gian đến 30-40 năm. Tôi tin rằng với số lượng nghiên cứu đò sộ, nếu loại đi những kết quả do phỏng đoán, những gì còn lại vẫn còn đủ để ta xếp hạng ông vào gương mặt lớn trong thế kỷ 20. Điều đáng khâm phục là với những bằng chứng tản mạn khắp trong những tài liệu rời rạc, ông đã dùng trực giác để kết liên chúng thành những hệ thống mà 30-40 năm sau khoa học mới bắt đàu chấp nhận những điểm chính. Thiên tài của GS KĐ là ở chỗ đó. Quay trở lại giá trị của những công trình nghiên cứu về dân tộc học, tôi có vài giả thử để các bạn cùng suy nghiệm. Nếu các gỉả thuyết sau đây được chứng minh do các công trình nghiên cứu đế chúng ta có thể dậy trong hương trình gíáo khoa tiểu học và trung học trong tương lai, người VN có thể sẽ nhìn dân tộc mình với một tư duy mới: 1) Rằng chúng ta đã có một chữ viết kiểu khoa đẩu, và chữ viết đã tiến lên trình độ tượng thanh để diễn tả các tư tưởng qua 30-40 chữ cái trước khi bị người Hán đô hộ. Chữ khoa đẩu còn đặt nền móng cho chũ Hán vuông sau này. Điều này có thể dẫn đến sự phục hưng của mẫu tự khoa đẩu. Người Do Thái đã phục hưng tử ngữ Hebrew và dạy học tiếng này song song với tiếng hiện đại khi họ tìm ra được chữ viết cổ của họ. 2) Rằng từ Lạc Việt, một hệ thống nhân sinh quan kết chặt các liên lạc giữa trời đất, thiên nhiên và con người, vua tôi, vợ chồng, thày trò…đã lan toả ra vùng Lĩnh Nam, rồi lan đến Bách Việt. Văn minh này đã đươc những người Hoa Hạ sau này chấp nhận và phổ biến khắp châu thổ Hoàng Hà và Sông Dương Tử. 3) Rằng không phải là tình cờ hay may mắn về địa dư mà người Việt còn giữ được những tư tưởng về nguồn cội. Tinh thần độc lập ngày nay đã do cha ông dầy công bảo vệ, vun bồi bằng xương máu và đã tìm mọi cách để truyền lại cho đời sau. Tổ tiên ta đã hiểu biết sâu xa sự quan trọng của truyền thống và lịch sử trong sự hình thành một con người toàn diện. Một cá nhân sẽ không thể tiến xa nếu người đó không có lòng tự trọng (self-esteem). Một dân tộc không thể tiến bộ nếu không thấy tự hào về nguồn cội. Tất cả các nước tiến bộ trên thế giới đều rất trân trọng bảo về truyền thống dân tộc họ, điển hình là người Anh. Trong lịch sử các nước thực dân, các cuộc thống tri tàn bạo thường bắt đầu bằng tiêu diệt lịch sử và truyền thống. Lịch sử của người Tây Ban Nha tiêu diệt văn hoá bản địa ở Nam Mỹ là một kỳ tích gần đây nhất. Cho đến bây giờ chỉ còn hai ba quyển sách trong hàng vạn quyển là còn tồn tại. Người Nam Mỹ bản địa hầu như không còn nhớ họ là ai, và họ thường hay thụ động, thiếu cầu tiến trong đua tranh nghề nghiệp. Tiêu diệt một con người chỉ cần giết người đó. Để tiêu diệt một dân tộc, cần phải đánh thật mạnh vào lòng tự hào dân tộc họ. Cần phải tiêu diệt ngôn ngữ, bóp méo lịch sử, thay đổi phong tục. Qua một ngàn năm Bắc thuộc, người Hán tưởng đã thành công trong việc tiêu diệt Lạc Việt. Chúng ta được dạy trong trường chúng ta là con cháu những ngươi bại trận phải trốn về Nam. Chúng ta không có chữ viết và phải nhờ quan thái thú Bắc phương đến dạy mới biết hôn nhân, giáo dục, …Khi chiếm nước ta, việc đầu tiên là họ tich thu sách vở hoặc đốt, sau đó là thay đổi ngôn ngữ và phong tục, và cuối cùng là thay đổi huyết thống. Sau gần một nghìn năm, dân Việt còn có thể thức dậy và dành lại chủ quyền. Biết được như thế mới thấy sự kỳ diệu của nền văn minh truyền thống Lạc Việt. GS KĐ là một trong những người hiểu sự quyến rũ của nền văn minh đó. Vài giòng viết để giúp ý với anh Trung. Những đam mê của anh về nguồn cội có thể đã hằn trong tâm thức hay đã nằm trong các chủng tử di truyền. Có người còn gọi đó là cái nghiệp chung của nhiều người VN. Thư đã quá dài, sẽ viết thêm sau để giúp ý kiến vấn đề kinh tài cho những công tác văn hoá này. Thân chào, Đồng

A preoccupation of Soviet archaeology beginning in 1934 and lasting much of the twentieth century was the origin and history of the different ethnic and national groups that inhabited the Soviet Union. By the 1930s, a totalitarian state had been established in the Soviet Union that was in need of ideological support. In addition, intellectuals from different ethnic backgrounds in the various republics were beginning to claim the importance of their culture and history. Finally, by 1934 it was clear to Stalin that an emphasis on the culture and history of the peoples of the Soviet Union was an effective tool against any future military threat. Một mối bận tâm của khảo cổ học Liên Xô bắt đầu vào năm 1934 và kéo dài trong phần lớn thế kỷ hai mươi chính là nguồn gốc và lịch sử của các nhóm dân tộc và quốc gia khác nhau mà sinh sống ở Liên Xô. Vào những năm 1930, một nhà nước toàn trị đã được thành lập ở Liên Xô, nhà nước này cần hỗ trợ về ý thức hệ. Ngoài ra, trí thức từ các nguồn gốc dân tộc khác nhau trong các nước cộng hòa khác nhau đã bắt đầu khẳng định tầm quan trọng của văn hóa và lịch sử của họ. Cuối cùng, năm 1934, nó là rõ ràng đối với Stalin là một sự nhấn mạnh về văn hóa và lịch sử của các dân tộc của Liên Xô là một công cụ hiệu quả chống lại mọi mối đe dọa quân sự trong tương lai. The main focus of archaeology in the Soviet Union became the prehistory of the Slavs or of the Eastern Slavs, which was used to serve the ideology of “Soviet Patriotism”. The concept of an “archaeological culture”, which had been in disuse, became important. Although Soviet archaeologists initially recognised that “an archaeological culture expressed a unity of domestic life and by no means a racial unit or people”, before long certain such cultures were equated with specific ethnic groups through sets of alleged correspondence of ethnic traits in recovered material remains.25 Trọng tâm chính của khảo cổ học ở Liên Xô đã trở thành thời tiền sử của người Xla-vơ hoặc Người Đông Xla-vơ, được sử dụng để phục vụ cho hệ tư tưởng của "Lòng yêu nước của Liên Xô". Khái niệm về một "nền văn hóa khảo cổ học", mà đã bị bỏ đi, đã trở nên quan trọng. Mặc dù các nhà khảo cổ học Liên Xô ghi nhận ban đầu rằng "một nền văn hóa khảo cổ học đã thể hiện sự đoàn kết của cuộc sống trong nước và không khi nào chỉ là một đơn vị chủng tộc hoặc một dân tộc ", trong một thời kỳ dài nhất định trước đó nền văn hóa đó được đánh đồng với các nhóm dân tộc cụ thể thông qua các bộ đặc điểm dân tộc được cho là tương ứng trong các di chỉ vật chất được phục hồi. 25 As the previous chapter argued, during the French colonial period the earliest studies of prehistory in Việt Nam were of amateur provenance. Few European professional archaeologists worked in Indochina and no effort was made to train the Vietnamese in archaeology. Consequently, there were no trained Vietnamese prehistoric archaeologists in the DRV when the Research Committee on Literature, History and Geography began to address issues concerning the prehistory of Việt Nam. From that time, archaeologists from the Soviet Union trained at least some of the first generation of Vietnamese archaeologists.26 Như các chương trước đã lập luận, trong thời kỳ thực dân Pháp, các nghiên cứu sớm nhất của thời tiền sử ở Việt Nam có xuất xứ nghiệp dư. Rất ít các nhà khảo cổ chuyên nghiệp châu Âu làm việc ở Đông Dương và không có nỗ lực nào đã được thực hiện để đào tạo người Việt Nam trong khảo cổ học. Do đó, không có nhà khảo cổ học cổ sử Việt Nam nào được đào tạo ở CHDCVN, khi Ủy ban Nghiên cứu Văn học, Lịch sử và Địa lý đã bắt đầu để giải quyết các vấn đề liên quan đến thời tiền sử của Việt Nam. Từ thời điểm đó, các nhà khảo cổ học từ Liên Xô 25 Quoted in Victor Schnirelman, “From Internationalism to Nationalism: Forgotten Pages of Soviet Archaeology in the 1930s and 1940s”, in Nationalism, Politics, and the Practice of Archaeology, eds. Philip L. Kohl and Clare Fawcett (Cambridge, Cambridge University Press, 1995), p. 132. 26 Hà Văn Tấn, “30 năm Viện Khảo cổ học”, p. 3. 25 Trích dẫn trong Victor Schnirelman, "Từ chủ nghĩa quốc tế đến chủ nghĩa dân tộc: Những trang bị lãng quên của Khảo cổ học Liên Xô trong những năm 1930 và 1940", trong chủ nghĩa dân tộc, chính trị, và thực hành Khảo cổ học, biên soạn Philip L. Kohl và Clare Fawcett (Cambridge, Cambridge University Press, 1995), p.132. 26 Hà Văn Tấn, "30 năm Viện Khảo cổ học ", p. 3. Vietnamese students went to the Soviet Union to study archaeology and Soviet archaeologists trained students in Hà Nội and were involved in the first excavations in the DRV. As in the Soviet Union, archaeology in the DRV would become preoccupied with ethnic and national origins, although not immediately. Sinh viên Việt Nam đến Liên Xô để nghiên cứu khảo cổ học và các nhà khảo cổ học Xô Viết đào tạo sinh viên ở Hà Nội và đã tham gia vào các cuộc khai quật đầu tiên ở CHDCVN. Cũng như ở Liên Xô, khảo cổ học ở CHDCVN sẽ trở nên bận tâm với nguồn gốc dân tộc và quốc gia, mặc dù không phải ngay lập tức. P.I. Boriskovsky was one Soviet archaeologist who spent time in the DRV in the early 1960s. He worked at the University of Hà Nội as an instructor and consultant in archaeology, conducting lecture courses and seminars at the university; he was also involved in excavations. His book, Cơ sở Khảo cổ học (Foundations of Archaeology), based on the series of lectures he gave at the university, was used in later years for the teaching of archaeology there; another edition of the book was prepared in 1975.27 Boriskovsky trained Vietnamese in the methods and techniques of Soviet archaeology.28 He also published work on the Stone Age in Việt Nam which was translated in NCLS .29 P.I. Boriskovsky là một trong những nhà khảo cổ học Liên Xô đã dành thời gian ở CHDCVN vào đầu những năm 1960. Ông làm việc tại Đại học Hà Nội như là một giảng viên và chuyên gia tư vấn trong khảo cổ học, tiến hành các khóa học, bài giảng và hội thảo tại trường đại học, ông cũng tham gia vào cuộc khai quật. Cuốn sách của ông, Cơ sở Khảo cổ học, dựa trên hàng loạt các bài giảng ông đưa ra tại các trường đại học, đã được sử dụng trong những năm sau đó cho việc giảng dạy về khảo cổ học ở đó; một ấn bản của cuốn sách đã được chuẩn bị trong 1975.27 Boriskovsky đào tạo người Việt các phương pháp và kỹ thuật của khảo cổ học Liên Xô.28 Ông cũng xuất bản tác phẩm về thời kỳ đồ đá ở Việt Nam được dịch trong NCLS 29 Boriskovsky was involved in several of the earliest excavations, conducted by DRV scholars, from the beginning of the 1960s. Their efforts included the excavation of a site associated with the bronze Đông Sơn culture at Thiệu Dương; the re-examination of archaeological sites in Hòa Bình, first excavated by Madeleine Colani; and the discovery of a Palaeolithic culture on Mount Đọ in the province of Thanh Hóa. The excavations there were conducted from November 1960 to January 1961 which revealed the oldest worked stone remains in Việt Nam, comprised largely of basalt flakes. Boriskovsky đã tham gia vào một số các cuộc khai quật đầu tiên, được thực hiện bởi các học giả CHDCVN, từ đầu những năm 1960. Những nỗ lực của họ bao gồm cuộc khai quật của một địa điểm liên quan đến văn hóa đồng Đông Sơn ở Thiệu Dương; kiểm tra lại các địa điểm khảo cổ ở Hòa Bình, lần đầu tiên được khai quật bởi Madeleine Colani; và khám phá một nền văn hóa đồ đá cũ trên núi Đọ ở tỉnh Thanh Hóa. Các cuộc khai quật ở đó được thực hiện từ tháng 11 năm 1960 đến tháng một năm 1961 đã hé lộ di chỉ đá lâu đời nhất ở Việt Nam, bao gồm chủ yếu là các mảnh bazan. 27 Khẩn, “40 năm”, pp. 5 and 6. 28 P.I. Boriskovsky, “Vietnam in Primeval Times”, Soviet Anthropology and Archaeology (1966), p.14; Wilhelm G. Solheim II, “Southeast Asia”, Asian Perspectives VI,1-2 (Spring-Winter 1962), p. 23. In the article just cited, Solheim translated into English and edited two reports by P.I. Boriskovsky. 29 P.I. Bô-ri-xc ốp-ski, “Một số vấn đề nghiên cứu thời đại đồ đá ở Việt Nam”, NCLS 24 (March 1961), pp. 25-31. 27 Khẩn, “40 năm”, pp. 5 and 6. 28 P.I. Boriskovsky, "Việt Nam trong thời Nguyên Sinh", Nhân loại học và Khảo cổ học Liên Xô (1966), p.14, Wilhelm G. Solheim II, "Đông Nam Á", Asian Perspectives VI,1-2 (mùa xuân-mùa đông 1962), p. 23. Trong bài viết chỉ trích dẫn, Solheim dịch sang tiếng Anh và biên tập hai báo cáo của PI Boriskovsky. 29 P.I. Bô-ri-xc ốp-ski, “Một số vấn đề nghiên cứu thời đại đồ đá ở Việt Nam”, NCLS 24 (March 1961), pp. 25-31. Both Vietnamese and Soviet archaeologists argued that these remains belonged to the Upper Palaeolithic. Previously, the oldest worked stone remains in Việt Nam were those excavated by Colani, which they argued belonged to the Mesolithic, not the Palaeolithic as she contended.30 Cả các nhà khảo cổ học Việt Nam và Liên Xô đều lập luận rằng những di chỉ này thuộc về đồ đá cũ Upper. Trước đây, di chỉ đá làm việc lâu đời nhất ở Việt Nam là những di chỉ được khai quật bởi Colani, cái mà họ lập luận là thuộc về các Mesolithic, không phải là đồ đá cũ như cô tranh luận.30 Boriskovsky also took part in the initial reassessment and earliest work in the post-independence period on the Hòa Bình sites first examined by Madeleine Colani.31 Nguyễn Hà argued that the site was carelessly excavated and that several objects had been omitted from the published report. Moreover, Colani paid more attention to the form of the objects excavated, than to the stratigraphic levels at which they were found.32 Further excavations of sites associated with the remains found at Hòa Bình and also at Bắc Sơn were conducted throughout the 1960s with excellent results.33 Boriskovsky cũng đã tham gia đánh giá lại ban đầu và công việc đầu tiên trong thời kỳ hậu độc lập tại các địa điểm ở Hòa Bình lần đầu tiên được kiểm tra bởi Madeleine Colani.31 Nguyễn Hà lập luận rằng các địa điểm đã được vô tình khai quật và rằng một số đối tượng đã được bỏ qua trong các báo cáo được công bố. Hơn nữa, Colani quan tâm nhiều hơn đến hình thức của các đối tượng khai quật, hơn là mức địa tầng mà ở đó chúng được tìm thấy.32 Các khai quật sau đó tại các địa điểm liên kết với các di chỉ được tìm thấy ở Hòa Bình và ở Bắc Sơn đã được tiến hành trong suốt những năm 1960 với kết quả tuyệt vời.33 Anti-Colonial Archaeology in the DRV Khảo cổ học chống thuộc địa trong CHDCVN The criticisms of Colani mentioned above were not an isolated incident. At the same time that scholars in the post-independence DRV began to conduct new excavations, they began to critically assess the work of earlier colonial archaeologists in general. Though Trường Chinh mandated that Vietnamese culture be nationalist and therefore opposed to all things colonial, the assessment of colonial archaeology by scholars in the DRV was a complicated matter and not simply one of straightforward repudiation. Những chỉ trích của Colani đã đề cập ở trên không phải là một sự cố bị cô lập. Tại cùng một thời điểm mà các học giả ở CHDCVN sau độc lập bắt đầu tiến hành các cuộc khai quật mới, họ bắt đầu phê bình đánh giá công việc trước đây các nhà khảo cổ thuộc địa nói chung. Mặc dù Trường Chinh chỉ thị nhiệm vụ văn hóa Việt Nam là dân tộc chủ nghĩa và do đó trái ngược với tất cả các thứ thuộc địa, đánh giá của khảo cổ học thuộc địa của các học giả ở các CHDCVN là một vấn đề phức tạp và không chỉ đơn giản là một trong những thoái thác đơn giản. 30 Solheim, “Southeast Asia”, pp. 23-24. On the significance of the Palaeolithic site on Mount Đọ, see Văn Tân, “Ý nghĩa việc phát hiện ra những đồ đá cũ ở Núi Đọ”, NCLS 24 (March 1961), pp. 15-24. 31 Solheim, “Southeast Asia”, pp. 27-29. 32 Nguyễn Hà, “Xung quanh vấn đề văn hóa Hòa Bình: góp ý kiến với ông Trần Quốc Vượng”, NCLS 53 (August 1963), pp. 43-47. 33 For a complete summary of work on worked stone remains in Việt Nam, see Hoàng Xuân Chính and Nguyễn Khắc Sử eds., Khảo cổ học Việt Nam Tập 1: Thời đại đá Việt Nam (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Khoa Học Xã Hội, 1998), pp. 154-253. 30 Solheim, Đông Nam Á ", trang 23-24. Về ý nghĩa của các trang web đồ đá cũ trên núi Đọ, xem Văn Tân, " Ý nghĩa việc phát hiện ra những đồ đá cũ ở Núi Đọ”, NCLS 24 (1961), trang 15-24. 31 Solheim, Đông Nam Á ", trang 27-29. 32 Nguyễn Hà, " Xung quanh vấn đề văn hóa Hòa Bình: góp ý kiến với ông Trần Quốc Vượng”, NCLS 53 (Tháng 8 năm 1963), trang 43-47. 33 Đối với một bản tóm tắt hoàn toàn làm việc trên đá làm việc vẫn còn ở Việt Nam, Hoàng Xuân Chính và Nguyễn Khắc Use eds, Khảo cổ học Việt Nam Tập 1: Thời đại đá Việt Nam (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Khoa Học Xã Hội, 1998), pp. 154-253. In June 1959, Nguyễn Lương Bích wrote an article in NCLS critical of colonial archaeology attacking what he believed to be the convention of viewing French efforts in that area as the “greatest contribution to science in Việt Nam” and as “a meritorious contribution to the history of Việt Nam and of the Vietnamese nation”.34 Bích argued that it was important for scholars in the DRV, who were in the initial stages of doing archaeological work, to first examine what had been done under colonial rule. Trong tháng 6 năm 1959, Nguyễn Lương Bích đã viết một bài báo trong NCLS quan trọng của khảo cổ học thực dân tấn công những gì ông tin là các quy ước xem xét các nỗ lực Pháp trong khu vực đó như là "đóng góp lớn nhất cho khoa học ở Việt Nam" và “có công đóng góp cho lịch sử của Việt Nam và của dân tộc Việt Nam ".34 Bích cho rằng đó là điều quan trọng cho các học giả ở CHDCVN, những người đang trong giai đoạn ban đầu thực hiện công việc khảo cổ, là những người đầu tiên kiểm tra những gì đã được thực hiện dưới thời thực dân cai trị. In his view, archaeology was a “science”; however, he argued that the “previous archaeological scholarship by the French colonialists in Việt Nam was greatly lacking in scientific characteristics”.35 He pointed out that most of the French archaeologists in Việt Nam had been colonial officials, members of the military, traders, customs officials or catholic priests, without “specialisation” in archaeology. In his view, they were “sincere” but archaeologists only by “accident”.36 Theo quan điểm của ông, khảo cổ học là một "khoa học", tuy nhiên, ông cho rằng " học bổng khảo cổ trước đó của thực dân Pháp ở Việt Nam đã rất thiếu tính cách khoa học".35 Ông chỉ ra rằng hầu hết các nhà khảo cổ Pháp tại Việt Nam từng là quan chức thuộc địa, các thành viên của quân đội, thương nhân, các quan chức hải quan hoặc các linh mục công giáo, mà không có "chuyên môn" trong khảo cổ học. Theo quan điểm của ông, họ là những người "chân thành", nhưng là các nhà khảo cổ chỉ là "tình cờ".36 Bích criticized the archaeological work of several French scholars, some of which he considered to be “completely without scientific value”. Among his targets were the excavations at Đông Sơn conducted by Louis Pajot from 1924 to 1928. Bích argued that because Pajot lacked any expert knowledge of archaeology, the excavations he carried out were without “method” or “system”. Although many remains were recovered, they were of little value for research. Bích did however consider that the later excavations at Đông Sơn conducted by the Swedish archaeologist Olov Janse from 1935 were more methodical and systematic.37 Bích chỉ trích công tác khảo cổ học của các học giả Pháp, một số trong đó ông được coi là "hoàn toàn không có giá trị khoa học". Trong số các mục tiêu của ông là các cuộc khai quật tại Đông Sơn được tiến hành bởi Louis Pajot 1924-1928. Bích lập luận rằng bởi vì Pajot không có bất kỳ kiến thức chuyên môn về khảo cổ học, các cuộc khai quật được thực hiện mà không có "phương pháp" hoặc "hệ thống". Mặc dù nhiều di chỉ đã được phục hồi, chúng có ít giá trị cho nghiên cứu. Bích tuy nhiên xem xét rằng các cuộc khai quật sau đó là tại Đông Sơn được thực hiện bởi nhà khảo cổ học Thụy Điển Olov Janse từ năm 1935 đã có phương pháp và có tính hệ thống hơn.37 34 Nguyễn Lương Bích, “Mấy nhận xét về nền khảo cổ học của thực dân Pháp ở Việt Nam trước đây”, NCLS 4 (June 1959), p. 12. Both quotes. 35 Ibid. 36 Ibid., pp. 12-13. 37 Ibid., p. 13. 34 Nguyễn Lương Bích, “Mấy nhận xét về nền khảo cổ học của thực dân Pháp ở Việt Nam trước đây”, NCLS 4 (tháng 6 năm 1959), p. 12. Cả hai trích dẫn. 35 Như trên. 36 Như trên, trang 12-13. 37 Như trên, p. 13 An important criticism that Bích made was the tendency of French colonial archaeologists to separate the study of “prehistory” from the study of the history of the Vietnamese nation, a mistake of “bourgeois scholars”. Bích insisted that the Stone Age was a part of that history too and that Marxism did not recognise the study of prehistory divorced from the study of history.38 Một lời chỉ trích quan trọng của Bích là xu hướng của các nhà khảo cổ học thực dân Pháp trong việc phân cách các nghiên cứu về "thời cổ sử" từ các nghiên cứu về lịch sử của dân tộc Việt Nam, một sai lầm của “các học giả tư sản ". Bích khẳng định rằng thời kỳ đồ đá là một phần của lịch sử và chủ nghĩa Mác không thừa nhận các nghiên cứu thời cổ sử mà đã tách khỏi cuộc nghiên cứu của lịch sử.38 Bích concluded his article by arguing that it was necessary for contemporary Vietnamese involved in archaeological work to correct the errors of French colonial archaeologists and their “reactionary views”. It was necessary to “criticize the distorted analyses of the French colonialists of archaeology in Việt Nam, as well as to expose the acts of destruction, robbery and theft throughout the colonial period of our highly valuable archaeological relics”.39 Bích kết luận bài viết của mình bằng cách lập luận rằng nó là một điều cần thiết để Việt Nam đương đại tham gia vào công tác khảo cổ học để sửa chữa sai sót của các nhà khảo cổ học thực dân Pháp và "quan điểm phản động" của họ. Nó là cần thiết để "phê bình phân tích méo mó của các nhà khảo cổ học thực dân Pháp ở Việt Nam, cũng như đối mặt với các hành vi cướp tài sản, hủy hoại và trộm cắp trong suốt thời kỳ thuộc địa của các di tích khảo cổ có giá trị cao của chúng tôi".39 In August 1959, Long Điền and Vạn Thành responded to the issues first raised by Bích. Contrary to Bich’s characterisation of French colonial archaeology as basically haphazard and technically inadequate, they considered the work of Colani and Mansuy to be “most serious”; it was also “organised” and “thoroughly systematic”. However, “important mistakes” were made, owing to the “colonialist standpoint” of these scholars. Despite this, the authors did consider their work valuable and of use.40 Trong tháng 8 năm 1959, Long Điền và Vạn Thành trả lời các vấn đề đầu tiên nêu ra bởi Bích. Trái ngược với đặc tính của Bích trong khảo cổ học thực dân Pháp như về cơ bản là lộn xộn và không đầy đủ về mặt kỹ thuật, họ coi công việc của Colani và Mansuy là "nghiêm trọng nhất", nó cũng được "tổ chức" và "có tính hệ thống một cách triệt để ". Tuy nhiên, "những sai lầm quan trọng" đã được thực hiện, do "quan điểm thực dân" của các học giả. Mặc dù vậy, các tác giả đã xem xét công việc của họ là có giá trị và hữu ích.40 38 Ibid., pp. 20-21. 39 Ibid., p. 23. 40 Long Điền and Vạn Thành, “Góp ý kiến với bài ‘Mấy nhận xét về nền khảo cổ học của thực dân Pháp ở Việt Nam trước đây của ông Nguyễn Lương Bích”, NCLS 6 (August 1959), p. 62. 38 Như trên, trang 20-21. 39 Như trên, p. 23. 40 Long Điền and Vạn Thành, “Góp ý kiến với bài ‘Mấy nhận xét về nền khảo cổ học của thực dân Pháp ở Việt Nam trước đây của ông Nguyễn Lương Bích”, NCLS 6 (1959), p. 62. The authors also criticised the view expressed by Olov Janse that certain artistic motifs found on remains from the excavations at Đông Sơn were related to those from artefacts excavated at Hallstatt: “The Vietnamese nation according to Janse is only a nation which accepts cultural influences, unable to create a culture itself”. In their view, “the attitude of colonial scholars clearly served the aggressors and plunderers of the country”.41 Các tác giả cũng chỉ trích quan điểm thể hiện bởi Olov Janse rằng các họa tiết nghệ thuật được tìm thấy trên tàn tích từ các cuộc khai quật tại Đông Sơn có liên quan đến những họa tiết từ các đồ tạo tác khai quật tại Hallstatt: "Dân tộc Việt Nam theo Janse chỉ là một quốc gia chấp nhận ảnh hưởng văn hóa, không thể tạo ra một nền văn hóa riêng của mình ". Trong quan điểm của họ, “thái độ của các học giả thuộc địa rõ ràng phục vụ những kẻ xâm lược và kẻ cướp nước".41 Long Điền and Vạn Thành concluded their discussion with a powerful image, comparing the archaeological work of French colonial scholars to the construction of the Hà Nội-Hải Phòng railway during the colonial period. The railway, they wrote, had been built with the “blood, sweat and tears” of the Vietnamese people, contrary to their own welfare, and to serve the French colonialists. However, when the Vietnamese nation seized independence, under the leadership of the party, it was able to put the railway into the service of the people. The authors wondered if Vietnamese scholars might similarly use French colonial archaeology in the post-independence period.42 Long Điền và Vạn Thành kết luận cuộc thảo luận của họ với một hình ảnh mạnh mẽ, so sánh các công việc khảo cổ học của các học giả thực dân Pháp với việc xây dựng tuyenesn đường sắt Hà Nội-Hải Phòng trong thời kỳ thuộc địa. Đường sắt, họ đã viết, đã được xây dựng với “mồ hôi, máu và nước mắt "của người Việt Nam, trái với phúc lợi của riêng họ, và để phục vụ thực dân Pháp. Tuy nhiên, khi dân tộc Việt Nam đã giành được độc lập, dưới sự lãnh đạo của đảng, nó đã có thể đặt đường sắt vào phục vụ nhân dân. Các tác giả tự hỏi sẽ ra sao nếu học giả Việt Nam tương tự có thể sử dụng khảo cổ học thuộc địa Pháp trong thời kỳ sau độc lập. 42 In a response to their article six months later, Nguyễn Lương Bích did not think so. He argued that the comparison between the building of the Hà Nội-Hải Phòng railway during the colonial period and French archaeology in Việt Nam during the same period was ill-founded. He also maintained, not without justification, that Long Điền and Vạn Thành had misunderstood many of the questions he raised in his initial article. With regard to the Marxist recognition of prehistory, he still insisted that it was not to be recognised as a field independent from the study of the national history of a people. Bích also criticised Long Điền and Vạn Thành for attempting to separate science and politics in attacking the viewpoint of French colonial archaeologists, while acknowledging that their work was still of use. The view that there could be “pure science” or “science divorced from politics”, he wrote, was mistaken.43 Trong một bài viết phản ứng của mình sáu tháng sau đó, Nguyễn Lương Bích đã không nghĩ như vậy. Ông cho rằng việc so sánh giữa việc xây dựng tuyến đường sắt Hà Nội-Hải Phòng trong thời kỳ thuộc địa và khảo cổ học Pháp tại Việt Nam trong cùng thời kỳ là không có căn cứ. Ông cũng khẳng định, không phải không có biện minh, rằng Long Điền và Vạn Thành đã hiểu lầm rất nhiều câu hỏi mà ông nêu ra trong bài viết đầu tiên của ông. Đối với việc công nhận chủ nghĩa Mác về cổ sử, ông vẫn nhấn mạnh rằng đó không phải để được công nhận là một lĩnh vực độc lập từ các nghiên cứu về lịch sử dân tộc của một dân tộc. Bích cũng chỉ trích d Long Điền and Vạn Thành vì đã cố gắng để tách khoa học và chính trị trong việc tấn công quan điểm của các nhà khảo cổ học thực dân Pháp, trong khi thừa nhận rằng công việc của họ vẫn còn hữu ích. Quan điểm cho rằng có thể có " khoa học thuần túy " hay "khoa học tách rời khỏi chính trị", theo ông viết, là một sai lầm.43 Bích exhorted Long Đ iề n and Vạ n Thành, among others, not to “worship” the work of French colonial archaeologists. He criticised them for “singing the praises” of Madeleine Colani. According to Bích, Colani was greatly disliked by peasants in the province of Hòa Bình, where she conducted her most important excavations; they accused her of using her influence with local mandarins to exploit their labour and of mistreating them. They were, for example, made to carry her about on a sedan chair and to carry a parasol for her. When excavations could not be conducted or when nothing was found, she mistreated them. Bích hô hào Long Đ iề n và Vạ n Thành, trong số những người khác, không "tôn thờ" công việc của các nhà khảo cổ học thực dân Pháp. Ông chỉ trích họ vì " ca hát lời khen ngợi " của Madeleine Colani. Theo Bích, Colani đã được rất không thích bởi các nông dân trong tỉnh Hòa Bình, nơi cô đã tiến hành khai quật quan trọng nhất; họ cáo buộc cô sử dụng ảnh hưởng của mình với các quan lại địa phương để khai thác lao động của họ và ngược đãi họ. Họ phải, ví dụ, bế cô ấy về trên một chiếc ghế sedan và mang theo một chiếc dù cho cô ấy. Khi khai quật có thể không được thực hiện hoặc khi không có gì được tìm thấy, cô ngược đãi họ. On one occasion, to prevent such behaviour, the peasants fashioned stone hammers to give to her, in the event that the excavation did not yield anything she deemed satisfactory. Colani only became aware of this deception when the peasants laughed at their cleverness before giving the hammers to her. She examined the items more carefully and detected the forgery. This incident, if not apocryphal, raises important issues concerning the role of native assistants in colonial archaeological projects and the production of archaeological knowledge. It certainly serves to undermine the security of such knowledge since it is possible that the results of other excavations in Vi ệt Nam and elsewhere were based on undetected forgeries and deceptions.44 Có một lần, để ngăn chặn hành vi như vậy, nông dân tạo búa đá để tặng cho cô ấy, trong trường hợp công trình khai quật đã không mang lại bất cứ điều gì cô coi là đạt yêu cầu. Colani chỉ nhận thức của sự lừa dối này khi nông dân cười trước sự thông minh của họ khi đưa búa cho cô ấy. Cô kiểm tra các đồ vật cẩn thận hơn và phát hiện giả mạo. Sự cố này, nếu không phải là ngụy tạo, làm tăng các vấn đề quan trọng liên quan đến vai trò của trợ lý bản địa trong các dự án thuộc địa khảo cổ học và tạo dựng kiến thức khảo cổ học. Nó chắc chắn phục vụ để phá hoại an toàn của kiến thức như vậy vì nó có thể là kết quả của cuộc khai quật khác ở Vi ệt Nam và các nơi khác đã được dựa trên giả mạo và lừa dối chưa bị phát hiện.44 43 Nguyễn Lương Bích, “Không sùng bái học gỉa thự c dân, cần nhận rõ và phê phán những sai lầm, thiếu sót của họ trong khảo cổ học”, NCLS 11 (February 1960), p. 73. Patricia Pelley unaccountably links this article to the refutation of Sino-centrism in French colonial scholarship by post-independence scholars in the DRV. Such a refutation is not even a peripheral concern of the article. See Pelley, Postcolonial Vietnam, p. 33. 44 Bích, “Không sùng bái”, pp. 74-75. 43 Nguyễn Lương Bích, “Không sùng bái học gỉa thự c dân, cần nhận rõ và phê phán những sai lầm, thiếu sót của họ trong khảo cổ học”, NCLS 11 (February 1960), p. 73. Một cách không giải thích được, Patricia Pelley liên kết đến bài viết này để bác bỏ Sino-centrism trong học bổng thực dân Pháp bởi các học giả sau độc lập ở CHDCVN. Bác bỏ như vậy thậm chí không phải là một mối quan tâm ngoại vi của bài viết. Xem Pelley, hậu thuộc địa Việt Nam, p. 33. 44 Bích, " Không sùng bái ", trang 74-75. Nguyễn Lương Bích concluded his response to Long Điền and Vạn Thành and his criticism of French colonial archaeology by quoting a statement made by the Preparatory Committee of the State Science Committee in November 1958. It said that “under the colonial regime, science and technology were only tools of aggression, enslavement and exploitation”.45 This radical critique was echoed decades later in the Western academy in the work of “post-colonial” scholars and post-processual archaeologists, who argued that archaeological knowledge was strongly determined by the social context in which it was produced.46 The writings of Nguyễn Lương Bích, and other Vietnamese critics, point to a local “prehistory” of “post-colonial” criticism and post-processual archaeology in the early post-independence period of the DRV. Nguyễn Lương Bích kết luận phản ứng của ông Long Điền và Vạn Thành và những lời chỉ trích của ông về khảo cổ học thực dân Pháp bằng cách trích dẫn một tuyên bố của Uỷ ban trù bị của Ủy ban Khoa học Nhà nước trong tháng 11 năm 1958. Tuyên bố đó nói rằng "dưới chế độ thuộc địa, khoa học và công nghệ là công cụ duy nhất của xâm lược, nô lệ và khai thác".45 Phê bình cực đoan này được lặp lại trong thập niên sau đó trong các học viện phương Tây trong công việc của các học giả "hậu thuộc địa" và các nhà khảo cổ học hậu xử lý , người đã lập luận rằng kiến thức khảo cổ học đã thực sự được xác định bởi bối cảnh xã hội mà trong đó nó được tạo dựng.46 Các bài viết của Nguyễn Lương Bích, và các nhà phê bình Việt Nam khác, nhắc đến "cổ sử" địa phương của những lời chỉ trích "hậu thuộc địa" và hậu xử lý khảo cổ học trong thời kỳ hậu độc lập đầu tiên của CHDCVN. In April 1960, Đào Tử Khai furthered the critique of colonial archaeology in the pages of NCLS, when he wrote an article assessing the achievements of the French in archaeological work and the preservation of historical artefacts in Việt Nam. His principal criticism was directed against Louis Bezacier (1906-1966), who published an essay on Vietnamese art in 1944.47Possibly unfairly to other scholars, Khai took this essay as representative of the views of French colonial scholars generally. Trong tháng 4 năm 1960, Đào Tử Khai đẩy mạnh sự phê phán về khảo cổ học thuộc địa trong các trang của NCLS, khi ông viết một bài báo đánh giá những thành tựu của người Pháp trong công việc khảo cổ và bảo quản các đồ tạo tác lịch sử ở Việt Nam. Chính những lời chỉ trích của ông nhằm chống lại Louis Bezacier (1906-1966), người đã xuất bản một tiểu luận về mỹ thuật Việt Nam trong 1944.47 Có thể không công bằng cho các học giả khác, Khai coi bài viết này như là đại diện của các quan điểm của các học giả thực dân Pháp nói chung. 45 Ibid., p. 86. 46 For a useful discussion of post-colonial theory, see D.A. Washbrook, “Orients and Occidents: Colonial Discourse Theory and the Historiography of the British Empire”, in The Oxford History of the British Empire Volume V: Historiography , ed. Robin Winks (Oxford: Oxford University Press, 1999), pp. 596-611. For a discussion of post-processual archaeology see Ian Hodder, The Archaeological Process: An Introduction (Malden: Blackwell, 1999). 47 Louis Bezacier, Essais sur l’art Annamite (Hà Nội: Imprimerie d’Extrême-Orient, 1944). This article was republished in 1954 as L’Art Viêtnamien (Paris: Éditions de L’Union Française, 1954). Đào Tử Khai’s treatment of Bezacier was not completely fair. First, he took Bezacier to be representative of French colonial scholarship, when, as was shown in Chapter Two, it was in fact heterogeneous and wide-ranging. Second, he quoted Bezacier selectively and out of context, excluding the qualifications the Frenchman made. For example, while Bezacier did write that Vietnamese art was inspired by Chinese art, he insisted that Vietnamese art experienced its own evolution and that it was worthy of study in its own right. See Bezacier, L’Art Viêtnamien , p. 178. 45 Như trên, p.86. 46 Để có một cuộc thảo luận hữu ích về lý thuyết hậu thuộc địa, xem D.A. Washbrook, " Orients and Occidents: Colonial Discourse Theory and the Historiography of the British Empire”, in The Oxford History of the British Empire Volume V: Historiography , ed. Robin Winks (Oxford: Oxford University Press, 1999), pp. 596-611. Để phục vụ một cuộc thảo luận về khảo cổ học hậu xử lý, xem Ian Hodder, Quy trình khảo cổ học: Giới thiệu (Malden: Blackwell, 1999). 47 Louis Bezacier, Essais sur l’art Annamite (Hà Nội: Imprimerie d’Extrême-Orient, 1944). Bài viết này đã được tái bản vào năm 1954 với tên L'Art Viêtnamien (Paris: Editions de L'Union Française, 1954). Đối xử của Đào Tử Khai dành cho Bezacier không hoàn toàn công bằng. Đầu tiên, ông cho Bezacier là đại diện học bổng thực dân Pháp, khi mà, như đã được thể hiện trong Chương Hai, trong thực tế nó không đồng nhất và rộng rãi. Thứ hai, ông trích dẫn Bezacier có chọn lọc và ra khỏi bối cảnh, không kể trình độ người Pháp thực hiện. Ví dụ, trong khi Bezacier đã viết rằng nghệ thuật Việt Nam đã được lấy cảm hứng từ nghệ thuật Trung Quốc, ông nhấn mạnh rằng nghệ thuật Việt Nam đã trải qua quá trình tiến hóa riêng của mình và rằng đó là xứng đáng nghiên cứu trong quyền của riêng của nó. Xem Bezacier, L'Art Viêtnamien trang. 178. He wrote that the French view of themselves as bearers of a superior civilisation and of the Vietnamese as “backward barbarians” made them unable to separate foreign and local influences in Vietnamese art. French colonial scholars arrived at a number of “utterly stupid conclusions”. These included the views that Vietnamese art was only eleven centuries old and that the remains found at Đông Sơn should not be treated as examples of Vietnamese art, since they were related to foreign works of art.48 Ông đã viết rằng quan điểm của người Pháp như là người mang của một nền văn minh cấp trên và của Việt Nam là "man rợ lạc hậu" đã làm cho họ không thể tách rời ảnh hưởng của nước ngoài và địa phương trong nghệ thuật Việt Nam. Các học giả thực dân Pháp đi đến một số "kết luận hoàn toàn ngu ngốc". Trong đó có các quan điểm rằng nghệ thuật Việt Nam là chỉ có 11 thế kỷ và di chỉ tìm thấy ở Đồng Sơn không nên được coi là ví dụ của nghệ thuật Việt Nam, vì chúng có liên quan đến công trình nghệ thuật của nước ngoài.48 Khai criticised the expatriation of historical artefacts from Việt Nam to France. He referred to French colonial scholars as “thieving colonialists”. He criticised the excavations by Louis Pajot at Đông Sơn, who “did not know anything about archaeology”. The “topsy-turvy excavations” by Pajot were conducted, Khai alleged, to find precious metals and other objects for sale, especially to the EFEO. During the colonial period, he further alleged, in front of the gate of the Musée Louis Finot, there was a market for the private sale of ancient artefacts.49 Khai chỉ trích sự di chuỷen của các đồ tạo tác lịch sử từ Việt Nam sang Pháp. Ông nhắc đến các học giả thực dân Pháp như là "thực dân trộm cắp". Ông chỉ trích các cuộc khai quật của Louis Pajot tại Đông Sơn, người "không biết bất cứ điều gì về khảo cổ học". "Khai quật bát nháo" được tiến hành bởi Pajot, Khai cáo buộc, là để tìm kim loại quý và các đối tượng khác để bán, đặc biệt là EFEO. Trong thời kỳ thuộc địa, ông tiếp tục cáo buộc, trước cửa Bảo tàng Louis Finot, có một thị trường tư nhân bán đồ tạo tác cổ.49 Khai was not impressed by the archaeological work or the preservation of historical artefacts by the EFEO, which he labelled a “cultural organ of colonialism” whose purpose had been not to serve the Vietnamese people, but rather the interests of French colonialism as part of the “colonial state apparatus”. Khai closed his article with the argument that the EFEO was an “arsenal” and colonial scholars an “army with specialised knowledge”, whose purpose it was to “suppress the intellectual and cultural aspects of the Vietnamese nation”.50 Khai không bị ấn tượng bởi công việc khảo cổ học hoặc bảo quản các đồ tạo tác lịch sử của EFEO, nơi mà ông đặt tên là "cơ quan văn hóa của chủ nghĩa thực dân", nó có mục đích đã không phục vụ nhân dân Việt Nam, mà là lợi ích của Pháp thực dân như một phần của"bộ máy nhà nước thuộc địa". Khai đóng lại bài viết của mình với lập luận rằng EFEO là một "kho vũ khí" và các học giả thực dân là một "quân đội với kiến thức chuyên môn", mà mục đích là để "đàn áp các khía cạnh trí tuệ và văn hóa của dân tộc Việt Nam".50 48 Đào Tử Khai, “Người Pháp đã làm gì đối với công tác khảo cổ và di tích lịch sử Việt Nam”, NCLS 13 (April 1960), pp. 49-50. 49 Ibid., p. 52. 50 Ibid., p. 54. 48 Đào Tử Khai, “Người Pháp đã làm gì đối với công tác khảo cổ và di tích lịch sử Việt Nam”, NCLS 13 (April 1960), pp. 49-50. 49 Như trên, trang. 52. 50 Như trên, p. 54. According to post-independence scholars in the DRV, during the colonial period amateurs without a specialised knowledge of archaeology conducted excavations without proper planning. Those excavations were haphazard and not methodical or systematic, and the conclusions that were drawn from them were therefore dubious. In addition the Vietnamese scholars advanced the more radical criticism that French colonial archaeology in their country had been inextricably related to projects of domination and coercion, long before this became a central concern of the Western academy. Theo các học giả sau độc lập ở CHDCVN, trong thời kỳ thuộc địa các nhà nghiệp dư mà không có một kiến thức chuyên ngành về khai quật khảo cổ học đã tiến hành khai quật mà không có kế hoạch thích hợp. Những cuộc khai quật lộn xộn và không có phương pháp hoặc hệ thống, và kết luận được rút ra từ chúng do đó không rõ ràng. Ngoài ra các học giả Việt Nam tiên tiến chỉ trích triệt để hơn rằng khảo cổ học thực dân Pháp trong nước của họ đã được gắn bó chặt chẽ liên quan đến dự án của sự thống trị và áp bức, rất lâu trước khi trở thành một mối quan tâm trung tâm của học viện phương Tây. It is important to note however that these voices did not speak as one, and they were often as involved in polemics directed at each other as with criticising the work of colonial scholars. The production of archaeological knowledge in the DRV involved the active working out and contest of ideas by thoughtful agents, not simply the straight-forward application of Marxist or nationalist dogma. Điều quan trọng cần lưu ý là những tiếng nói đã không như là một, và họ đã thường xuyên tham gia vào bút chiến hướng vào nhau như những chỉ trích công việc của các học giả thuộc địa. Tạo dựng kiến thức khảo cổ học ở CHDCVN liên quan đến việc thi hành và cuộc thi ý tưởng của các bộ hạ chu đáo, không chỉ đơn giản là ứng dụng thẳng thẳng của giáo điều chủ nghĩa Mác hay chủ nghĩa dân tộc. Conclusion This chapter has argued that the DRV cultural policy was explicitly populist, nationalist, scientific and Marxist. It informed the production of archaeological knowledge at a number of institutions, including the Research Committee on Literature, History and Geography, the Institute of History, the Museum and Preservation Department and later, the Institute of Archaeology. The Hùng Kings who ruled V ă n Lang, the earliest polity in pre-colonial texts, soon became the “origins of the nation”. The first writings about them did not involve archaeology; they were instead concerned with the periodisation of Vietnamese history and the dating of the “origins of the nation” on the basis of historical texts. Kết luận Chương này đã lập luận rằng chính sách văn hóa CHDCVN thể hiện rõ ràng chủ nghĩa dân túy, dân tộc, khoa học và chủ nghĩa Mác. Nó cung cấp thông tin về kiến thức khảo cổ học tại một số tổ chức, bao gồm Ủy ban Nghiên cứu Văn học và Lịch sử, Địa lý, Viện Lịch sử, Bộ Bảo tàng và bảo tồn và sau đó, Viện Khảo cổ học. Các vua Hùng cai trị Văn Lang, chính thể đầu tiên trong các văn bản trước khi thực dân, nhanh chóng trở thành "nguồn gốc của dân tộc". Các bài viết đầu tiên về họ không liên quan đến khảo cổ học, họ thay vào đó quan tâm tới sự phân chia thời kỳ của lịch sử Việt Nam và xác định mốc thời gian của các "nguồn gốc của dân tộc" trên cơ sở các văn bản lịch sử. As archaeological work in the DRV began, scholars there criticised earlier work produced during the colonial period in a number of ways. Nationalism in the DRV was negatively defined and explicitly anti-colonial. Only with the negative task accomplished and the ideological ground cleared could archaeology play a positive role in the making of the nation, proving the existence of the Hùng Kings of V ă n Lang, which had formerly been denied by French scholars. Khi công việc khảo cổ học ở CHDCVN bắt đầu, các học giả ở đó chỉ trích các tác phẩm được tạo dựng trước đó trong thời kỳ thuộc địa theo một số cách khác nhau. Chủ nghĩa dân tộc ở CHDCVN đã được định nghĩa một cách tiêu cực và rõ ràng là chống thực dân. Chỉ với nhiệm vụ tiêu cực được thực hiện và mặt bằng tư tưởng được thông suốt, khảo cổ học mới có thể đóng một vai trò tích cực trong việc tạo thành nên dân tộc, chứng minh sự tồn tại của các vua Hùng của nước Văn Lang, mà trước đây đã bị từ chối bởi các học giả Pháp.

CHAPTER THREE State Cultural Policy, Research Institutions and Archaeology in the DRV CHƯƠNG BA Chính sách văn hóa, các viện nghiên cứu và Khảo cổ học của Nhà nước Cộng hòa dân chủ Việt nam This and the following chapter consider the relationship between archaeology, the nation and the DRV state in the post-independence period, between 1954 and 1975. First, this chapter outlines the cultural policy in the DRV, which informed the production of archaeological knowledge there. This policy was explicitly populist, nationalist, scientific and Marxist. Chương này và chương sau xem xét mối quan hệ giữa khảo cổ học, nhà nước quốc gia trong thời kỳ sau độc lập, giữa năm 1954 và 1975. Đầu tiên, chương này phác thảo chính sách văn hóa của nhà nước CHDCVN, định hướng cho việc xây dựng các kiến thức về khảo cổ học tại đây. Chính sách này mang tính dân túy, dân tộc, khoa học và chủ nghĩa Mác một cách rõ ràng. Second, it describes the state institutions where this knowledge was produced; and third, the influence of Soviet archaeology on that knowledge. The first writings about the Hùng Kings and the country of Văn Lang however did not explicitly include the use of archaeology. This would happen later, and is the subject of the following chapter. The first writings about the Hùng Kings were instead concerned with the periodisation of Vietnamese history and the question of when the origins of the nation might be dated. Thứ hai, nó mô tả các tổ chức nhà nước nơi xây dựng nên kiến thức; và thứ ba, ảnh hưởng của khảo cổ học Liên Xô tới kiến thức đó. Các bài viết đầu tiên về các vua Hùng và nước Văn Lang, tuy vậy, lại không bao gồm việc sử dụng khảo cổ học một cách rõ ràng. Điều này sẽ xảy ra sau này, và là chủ đề của chương sau. Các bài viết đầu tiên về các vua Hùng thay vào đó đã quan tâm tới việc phân chia các thời kỳ của lịch sử Việt Nam và câu hỏi nguồn gốc của dân tộc có thể bắt nguồn từ bao giờ. Finally, this chapter considers the criticisms made by DRV scholars of archaeology in Việt Nam under French rule. It argues that some of the criticisms made, which varied in fairness, presaged later criticisms of the production of archaeological knowledge made by post-processual archaeologists and post-colonial scholars in the Western academy. Moreover, the debate about the value of colonial archaeology discussed here indicates the tensions and diversity of views among DRV scholars. Colonial archaeology was never simply denied or repudiated, despite the rhetoric often employed, but rather it was critically appropriated. Cuối cùng, chương này xem xét những lời chỉ trích của các học giả người CHDCVN thuộc lĩnh vực khảo cổ học tại Việt Nam dưới sự cai trị của Pháp. Nó lập luận rằng một số lời chỉ trích, với tính công bằng khác nhau, đã tiên đoán cho những lời chỉ trích sau này về việc tạo dựng các kiến thức khảo cổ học của các nhà khảo cổ hậu-xử lí (post-processual) và các học giả hậu thuộc địa trong các học viện phương Tây. Hơn nữa, cuộc tranh luận về giá trị của khảo cổ học thuộc địa được thảo luận ở đây chỉ ra sự căng thẳng và sự đa dạng trong quan điểm giữa các học giả CHDCVN. Khảo cổ học thuộc địa chưa bao giờ bị từ chối hay bác bỏ một cách đơn giản, mặc dù lối nói tu từ thường được sử dụng, nhưng còn hơn là nó bị chiếm đoạt một cách trầm trọng Cultural Policy in the DRV The state played an important role in shaping cultural production in the DRV. Two texts written by Trường Chinh (1907-1988) constituted the state cultural charter. The first, written in 1943, was entitled Đề cương văn hóa Việt Nam (Theses on Vietnamese Culture). The second, first given as a speech in 1948, was entitled Marxism and Vietnamese Culture (Chủ nghĩa Mác và văn hóa Việt Nam). Taken together, these texts “played a substantial role in shaping intellectual activities for the next thirty years” in the DRV.1 Chính sách văn hóa của nhà nước CHDCVN Nhà nước đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình việc tạo dựng văn hóa ở CHDCVN. Hai văn bản được viết bởi Trường Chinh (1907-1988) thiết lập nên Hiến chương Nhà nước về văn hóa. Văn bản đầu tiên, được viết vào năm 1943, được đặt tên là Đề cương văn hóa Việt Nam. Văn bản thứ hai, đầu tiên được sử dụng làm một bài phát biểu vào năm 1948, có nhan đề chủ nghĩa Mác và Văn hóa Việt Nam. Nhìn chung, các văn bản này "đóng một vai trò đáng kể trong việc hình thành các hoạt động tri thức trong ba mươi năm tiếp theo” ở CHDCVN.1 The Theses on Vietnamese Culture were first issued in 1943 as part of an effort by the Party to gain the support of urban intellectuals in Việt Nam. At the time they were not widely disseminated and had very little effect; their widespread influence would take place only after the August Revolution in 1945.2 The Theses defined “culture” to include all ideologies, all fields of learning and all forms of creative art.3 A revolutionary economic and social system would result in a revolutionary culture. The Theses established the primacy of the Party in cultural production. They stated that “only with leadership in the cultural movement will the Party influence public opinion, and only then will the propaganda work of the Party achieve results”.4 1 Kim Ninh, A World Transformed: The Politics of Culture in Revolutionary Vietnam, 1945-1965 (Ann Arbor: University of Michigan Press, 2002), p. 16. 2 Ibid., p. 27. 3 Trường Chinh, “Đề cương văn hóa Việt Nam”, in Tài liệu tham khảo lịch sử cách mạng cận đại Việt Nam (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Văn Sử Địa, 1957), p. 90. 4 Ibid., p. 91. Đề cương văn hóa Việt Nam đã được phát hành lần đầu tiên vào năm 1943 như là một phần trong nỗ lực của Đảng để đạt được sự hỗ trợ của trí thức thành thị ở Việt Nam. Vào thời điểm đó họ chưa được phổ biến rộng rãi và có ảnh hưởng rất nhỏ; ảnh hưởng của họ chỉ lan tỏa sau này khi Cách Mạng Tháng Tám 1945 diễn ra.2 Đề cương này xác định "văn hóa" bao gồm tất cả các tư tưởng, tất cả các lĩnh vực học tập và tất cả các hình thức sáng tạo nghệ thuật.3 Một hệ thống kinh tế và xã hội cách mạng sẽ dẫn đến một nền văn hóa cách mạng. Đề cương củng cố thêm tính ưu việt của Đảng trong việc tạo dựng văn hóa. Họ nói rằng "Chỉ với vai trò lãnh đạo trong các phong trào văn hóa mà Đảng sẽ có ảnh hưởng tới quan điểm công chúng, và chỉ sau đó công tác tuyên truyền của Đảng mới đạt được kết quả".4 1 Kim Ninh, Một thế giới được chuyển đổi: Chính trị Văn hóa trong cách mạng Việt Nam, 1945-1965 (Ann Arbor: Nhà xuất bản Đại học Michigan, 2002), tr. 16. 2 Như trên, tr. 27. 3 Trường Chinh, " Đề cương văn hóa Việt Nam," trong Tài liệu tham khảo lịch sử cách mạng cận đại Việt Nam (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Văn Sử Địa, 1957), tr. 90. 4 Như trên, tr. 91. They also asserted that revolutionary culture in Việt Nam had three necessary characteristics: it was nationalist, populist and scientific. These three characteristics were all defined in negative terms: it was nationalist in so far as it “opposes all enslaving and colonial influences, so that Vietnamese culture develops independence”. It was populist in so far as it “opposes all acts causing culture to betray the masses or be distant from the masses”. It was scientific in so far as it “opposes all that would render culture contrary to science, or would betray progress”.5 Họ cũng khẳng định rằng cách mạng văn hóa Việt Nam có ba đặc điểm quan trọng: Đó là chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa dân túy và khoa học. Ba đặc điểm này đều được định nghĩa theo hướng tiêu cực: đó là chủ nghĩa dân tộc cho đến nay là "phản đối tất cả các ảnh hưởng nô dịch và thuộc địa, để văn hóa Việt Nam phát triển độc lập". Đó là chủ nghĩa dân túy cho đến nay là "phản đối tất cả các hành vi làm cho văn hóa phản bội hoặc xa rời quần chúng". Đó là khoa học cho đến nay là "phản đối tất cả những gì sẽ làm cho văn hóa trái ngược với khoa học, hoặc sẽ phản bội sự tiến bộ ".5 The Theses were not explicitly Marxist in their formulation or emphasis. Trường Chinh provided this emphasis in his speech on “Marxism and Vietnamese Culture” delivered before the Second National Cultural Conference. This speech, coupled with the Theses, established the charter that would inform the development of Vietnamese culture for the next thirty years. It clearly stated the “Marxist cultural position”and developed it in detail. One important feature of that position was the view that culture and politics were necessarily bound together. Trường Chinh argued that: It does not make sense to talk about “culture being completely neutral”, “absolute liberty”, “standing above politics” and adopting the “attitude of an onlooker”. “To remain neutral in order to be absolutely pure and entirely free” is really a line of reasoning that hides cowardice or reaction [i.e. being a reactionary]. Đề cương không mang tính chủ nghĩa Mác một cách rõ ràng trong quá trình hình thành hoặc nhấn mạnh của nó. Trường Chinh nhấn mạnh điều này trong bài phát biểu lịch sử về "chủ nghĩa Mác và văn hoá Việt Nam" trước khi Hội nghị Quốc gia Thứ hai văn hóa diễn ra. Bài phát biểu này, cùng với Đề cương, lập nên một hiến chương cho sự phát triển của văn hóa Việt Nam trong suốt ba mươi năm tiếp theo. Nó đã khẳng định một cách rõ ràng "quan điểm văn hóa chủ nghĩa Mác" và phát triển nó một cách chi tiết. Một đặc điểm quan trọng của quan điểm này chính là việc coi văn hóa và chính trị nhất thiết phải ràng buộc với nhau. Trường Chinh lập luận rằng: Thật không hợp lý để nói về "văn hóa hoàn toàn trung lập", "tự do tuyệt đối", "đứng trên chính trị" và thông qua “thái độ của một người bàng quan"."Giữ tính trung lập để có thể hoàn toàn trong sạch và hoàn toàn tự do" thực sự là một dòng của lý luận mà ẩn sau đó là sự hèn nhát hoặc sự phản đối [tức là phản động]. Culture, especially art, “either sides with the oppressors and exploiters or opposes them; it is either for the just cause and for freedom or it is opposed to them”. Culture in the DRV, and therefore all fields of study, were to be Marxist; they were also to be “scientific”. Trường Chinh argued, however, that: Marxism is a science (học thuyết Mác là một khoa học). It assists cultural fighters to understand the objective laws that govern the universe and society, to grasp the motive force behind their evolution. It equips them with a highly effective means to discover and understand matter and men.6 Marxism in the DRV is possibly best understood as the convention or dominant idiom through which historical problems and concerns were articulated and contested in the post-independence period, rather than a strictly codified historical doctrine or rigid structure to be applied to the representation of the past. Văn hóa, đặc biệt là nghệ thuật, “hoặc là đứng về phe những kẻ áp bức và bóc lột hoặc là chống đối chúng; hoặc là vì chính nghĩa và tự do hoặc phản đối những điều này". Văn hóa ở CHDCVN, và do đó tất cả các lĩnh vực nghiên cứu, đều là chủ nghĩa Mác; chúng cũng mang tính "khoa học". Tuy nhiên Trường Chinh lập luận rằng: học thuyết Mác là một khoa học. Nó giúp các chiến sĩ văn hóa hiểu được các quy luật khách quan điều khiển vũ trụ và xã hội, để nắm bắt các động lực đằng sau sự phát triển của chúng. Nó trang bị cho họ một phương tiện hiệu quả cao để khám phá và hiểu biết vật chất và con người.6 Chủ nghĩa Mác ở CHDCVN tốt nhất có thể hiểu như là một thành ngữ được quy ước hoặc chiếm ưu thế mà thông qua đó các vấn đề và mối quan tâm tới lịch sử được khớp nối và tranh cãi trong thời kỳ sau độc lập, thay vì hiểu nó là học thuyết lịch sử được hệ thống hóa một cách chặt chẽ hoặc một cấu trúc cứng nhắc được áp dụng cho sự đại diện của quá khứ. 5 Trường Chinh, “Đề cương”, p. 94. All quotes. 6 Trường Chinh, Chủ nghĩa Mác và văn hóa Việt Nam (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Sự Thật, 1974), pp. 22- 23 (“It does not make sense); 21 (“oppressors and exploiters”) and 29 (“Marxism is a science”). 5 Trường Chinh, " Đề cương ", tr. 94. Tất cả các trích dẫn. 6 Trường Chinh Chủ nghĩa Mác và văn hóa Việt Nam (Hà Nội: Nhà Xuất Bản Sự Thật, 1974), tr. 22- 23 ("Nó không có ý nghĩa), 21 (" những kẻ áp bức và bóc lột ") và 29 (" Chủ nghĩa Mác là một khoa học "). These two texts by Trường Chinh established a charter for cultural production in the DRV, a charter which informed the study of archaeology. Like other aspects of Vietnamese culture, archaeology too was to be nationalist, scientific, Marxist, and populist. Trần Quốc Vượng made this clear in a speech in 1966.He spoke about the Party nature (tính Đảng) of archaeological research. “Everybody knows”, Vượng said, “that according to the Marxist point of view, archaeology is a branch of historical study which studies the past of humanity based on historical documents that are actual objects”. According to him the field required both precision and the rigorous application of method. However, “in building society on the basis of class struggle there can be no unbiased social science”. Hai văn bản bởi Trường Chinh đã lập nên một hiến chương để tạo dựng văn hóa ở CHDCVN, hiến chương này định hướng cho việc nghiên cứu khảo cổ học. Giống như các khía cạnh khác của văn hóa Việt Nam, khảo cổ học cũng theo chủ nghĩa dân tộc, khoa học, chủ nghĩa Mác và chủ nghĩa dân túy. Trần Quốc Vượng đã làm rõ điều này trong một bài phát biểu năm 1966. Ông nói về tính Đảng của Nghiên cứu khảo cổ học. "Mọi người đều biết", ông Vượng nói, "rằng theo quan điểm của chủ nghĩa Mác, khảo cổ học là một nhánh của nghiên cứu lịch sử, nó nghiên cứu quá khứ của nhân loại dựa trên các tài liệu lịch sử là các bằng chứng thực tế". Theo ông, lĩnh vực này yêu cầu sự chính xác cũng như sự nghiêm ngặt về ứng dụng của phương pháp. Tuy nhiên, "trong việc xây dựng xã hội trên cơ sở đấu tranh giai cấp thì không thể có một nền khoa học xã hội công bằng". The Party required that its scholars “thoroughly apply Marxist-Leninist principles to every area of Vietnamese archaeological work”.7 Archaeology had to serve the masses; according to Vượng, it “must become an ideological weapon of the revolutionary proletarian class”. It was to be nationalist, it was to uncover the past of the Vietnamese nation, and it was to be anti-colonial. It had to criticise and reject earlier false and invalid conclusions.8 7 Trần Quốc Vượng, “Vài ý kiến về vấn đề quán triệt nguyên tắc tính Đảng trong công tác nghiên cứu khảo cổ học”, NCLS 91 (October 1966), pp. 43 (“Marxist point of view” and “unbiased social science”) and 44 (“thoroughly apply”). 8 Ibid., p. 47. Đảng yêu cầu các học giả " áp dụng một cách triệt để chủ nghĩa Mác-Lênin cho mọi lĩnh vực của công tác khảo cổ Việt".7 Khảo cổ học phải phục vụ lợi ích của quần chúng nhân dân, theo ông Vượng, nó "phải trở thành một vũ khí tư tưởng của giai cấp vô sản cách mạng". Nó phải theo con đường chủ nghĩa dân tộc, để khám phá quá khứ của dân tộc Việt Nam, và để chống thực dân. Nó phải chỉ trích và từ chối những kết luận sai trái và không hợp lệ trước đó.8 7 Trần Quốc Vượng, “Vài ý kiến về vấn đề quán triệt nguyên tắc tính Đảng trong công tác nghiên cứu khảo cổ học”, NCLS 91 (Tháng 10 năm 1966), tr. 43 ("quan điểm của chủ nghĩa Mác" và " nền khoa học xã hội công bằng ") và 44 ("Áp dụng Triệt để "). 8 Như trên, tr. 47. Archaeology and State Institutions in the DRV Khảo cổ học và các tổ chức nhà nước ở CHDCVN The state cultural policy of the DRV informed the production of archaeological knowledge produced in a number of state institutions. In 1953, the Central Committee of the Vietnamese Workers Party issued a decree to establish the Committee for Research in History, Geography and Literature. There were three separate groups within the Committee, one for each of the disciplinary divisions. Chính sách văn hóa nhà nước của CHDCVN định hướng cho việc tạo dựng nên các kiến thức khảo cổ học trong một số tổ chức nhà nước. Năm 1953, Ủy ban Trung ương của Đảng Lao động Việt Nam ban hành Nghị định Thành lập Ủy ban Nghiên cứu Địa lý, Lịch sử và Văn học. Có ba nhóm riêng biệt trong Uỷ ban, mỗi nhóm tương ứng với một trong các ngành. In June 1954, the committee published the first issue of Tập san Nghiên cứu Văn Sử Ðịa (The Journal of Literary, Historical and Geographical Research), henceforth VSĐ. It appeared every month or every other month until 1959, when the committee was reorganised to form the Institute of History, which began to publish Tập san Nghiên cứu Lịch sử (The Journal of Historical Research), hereafter NCLS, superseding the earlier title.9 Vào tháng 6 năm 1954, Ủy ban này xuất bản số đầu tiên của Tập san Nghiên cứu Văn Sử Ðịa, từ nay trở đi gọi là VSĐ. Nó xuất hiện mỗi tháng hoặc mỗi tháng khác cho đến năm 1959, khi Uỷ ban được tổ chức lại để hình thành Viện Lịch sử, Viện này Bắt đầu xuất bản Tập san Nghiên cứu Lịch sử, sau đây gọi là NCLS, thay thế tiêu đề trước đó.9 Both the Research Committee and the Institute of History were instruments of the DRV state, although the institutional context in which they were embedded sometimes changed. The study of archaeology in its first years was institutionally subordinate to the study of history and members of the Committee and the Institute conducted the earliest archaeological research in the DRV. According to Trần Quốc Vượng, archaeologists were “historians equipped with spades”.10 Archaeology was to contribute to the “new history” that the scholars of the Research Committee and the Institute were writing, under the guidance of the cultural policy established by Trường Chinh. Cả Ủy ban Nghiên cứu và Viện Lịch sử đều là công cụ của nhà nước CHDCVN, mặc dù bối cảnh thể chế mà nó tồn tại trong đó đôi khi thay đổi. Nghiên cứu khảo cổ học trong những năm đầu tiên phụ thuộc theo thể chế vào việc nghiên cứu lịch sử và các thành viên của Uỷ ban và Viện lịch sử tiến hành nghiên cứu Khảo cổ học đầu tiên ở CHDCVN. Theo Trần Quốc Vượng, các nhà khảo cổ học là " các nhà sử học được trang bị với những chiếc mai". 10 Khảo cổ học là để góp phần vào "lịch sử mới" mà các học giả của Ủy ban Nghiên cứu và Viện Lịch sử đang viết nên, theo hướng dẫn của chính sách văn hóa được lập ra bởi Trường Chinh. 9 Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, “Kỷ niệm năm thứ 20 quyết định của Trung ương Ðảng thành lập Ban Nghiên cứu Lịch sử, Ðịa lý, Văn học”, NCLS 152 (October 1973), pp. 1-4. 10 Vượng, “Vài ý kiến vế vấn đề”, p. 47. 9 Tạp chí Nghiên cứu Lịch sử, “Kỷ niệm năm thứ 20 quyết định của Trung ương Ðảng thành lập Ban Nghiên cứu Lịch sử, Ðịa lý, Văn học”, NCLS 152 (tháng 10 năm 1973), p. 1-4. 10 Vượng, “Vài ý kiến vế vấn đề”, p. 47. It is important to note that the publications of the Research Committee and of the Institute of History carried articles by authors from diverse, yet related, institutional backgrounds. The authors were often not members of the Research Committee or of the Institute exclusively. Some were scholars at the University of Hà Nội, others at the Museum and Preservation Department, which would later become the Museum of History, and others at the Institute of Archaeology, established somewhat later. All of these institutions were under the direct authority of the state. The publications of the Research Committee and of the Institute of History provided a forum in which historical and archaeological research was worked out by diverse contributors. Một điều quan trọng cần lưu ý đó là các ấn phẩm của Ủy ban Nghiên cứu và của Viện Lịch sử đăng bài viết của các tác giả có nguồn gốc đa dạng nhưng có liên quan về thể chế. Các tác giả thường không phải là thành viên của riêng Ủy ban Nghiên cứu hay riêng của Viện. Một số là học giả tại Đại học Hà Nội, những người khác làm việc tại Bộ Bảo tàng và Bảo tồn, sau này sẽ trở thành Bảo tàng Lịch sử, và một số khác là tại Viện khảo cổ học, được thành lập muộn hơn một chút. Tất cả các tổ chức này đều dưới quyền trực tiếp của nhà nước. Các ấn phẩm của Ủy ban Nghiên cứu và của Viện Lịch sử cung cấp một diễn đàn mà trong đó việc nghiên cứu lịch sử và khảo cổ được tiến hành bởi nhiều nhà nghiên cứu khác nhau. Owing to the disregard for prehistoric archaeology of the colonial state and its largely amateur status under French rule, there were no trained archaeologists in the DRV in the early post-independence period. Between 1956 and 1960, the country had only two scholars who specialised in archaeology: Trần Quốc Vượng and Hà Văn Tấn at the University of Hà Nội. In 1960, active research in archaeology began in the Department of History at the University and in 1964 and 1965, a special committee on anthropology and archaeology was established there, for students in their fourth year of study. Shortly afterward a dedicated “Archaeology Group” was established, led by Vượng.11 Do sự coi thường đối với khảo cổ học cổ sử của nhà nước thuộc địa và tình trạng phần lớn là nghiệp dư của nó dưới sự cai trị của Pháp, đã không có nhà khảo cổ học được đào tạo nào ở CHDCVN trong giai đoạn đầu của thời kỳ sau Độc lập. Giữa năm 1956 và 1960, cả nước chỉ có hai học giả chuyên ngành khảo cổ học: Trần Quốc Vượng và Hà Văn Tấn tại Đại học Hà Nội. Năm 1960, hoạt động nghiên cứu trong khảo cổ học bắt đầu tại Khoa Lịch sử tại trường Đại học này và trong năm 1964 và 1965, một Ủy ban đặc biệt về nhân chủng học và khảo cổ học được thành lập, dành cho sinh viên năm thứ tư. Ngay sau đó một nhóm "Khảo cổ học chuyên dụng” đã được thành lập, dẫn đầu bởi Vượng.11 11 Hán Văn Khẩn, “Vài nét về 40 năm xây dựng và phát triển của bộ môn khảo cổ học (1956-1996)”, KCH 3 (1996) pp. 4-5. In 1967, a chair in archaeology in the Department of History replaced the Archaeology Group. The chair was established to promote the instruction of archaeology and scientific archaeological research, and to promote collaboration in instruction and research with foreign scholars. Three Vietnamese scholars have held the position: Diệp Đình Hoa (1967-1982), Trần Quốc Vượng (1983-1992), and Hán Văn Khẩn (1993-present).12 Năm 1967, vị trí chủ nhiệm Khoa Lịch sử thay thế cho Nhóm Khảo cổ học. Vị trí chủ nhiệm được thành lập để thúc đẩy việc hướng dẫn Khảo cổ học và Nghiên cứu khảo cổ học, và để thúc đẩy hợp tác trong hướng dẫn và nghiên cứu với các học giả nước ngoài. Ba học giả Việt Nam đã giữ chức vụ này bao gồm: Diệp Đình Hoa (1967-1982), Trần Quốc Vượng (1983-1992), và Hán Văn Khẩn (1993-present).12 In 1968, the Institute of Archaeology was established, at the height of the conflict with the United States. Its first Director was Professor Phạm Huy Thông (1918-1988), who led it from 1968 until his death in 1988. According to Hà Văn Tấn, who succeeded Phạm Huy Thông as Director, “the establishment of the Institute of Archaeology at that time had the significance of taking part in summoning up the noble traditions of four thousand years, in order to serve in the national war of resistance”.13 Trong năm 1968, Viện Khảo cổ học được thành lập, đúng vào đợt cao điểm của cuộc xung đột với Hoa Kỳ. Giám đốc đầu tiên của nó là Giáo sư Phạm Huy Thông (1918-1988), người đã lãnh đạo từ năm 1968 ông mất vào năm 1988. Theo Hà Văn Tấn, người là giám đốc tiếp theo sau Phạm Huy Thông, “việc thành lập Viện Khảo cổ học tại thời gian đó đã có ý nghĩa qua trọng trong việc khơi dậy các truyền thống cao thượng của bốn ngàn năm, để phục vụ trong cuộc kháng chiến toàn quốc".13 Archaeology at the DRV was not practiced in isolation from developments in the field overseas. Specialists at the Institute of Archaeology were trained at the University of Hà Nội, but also in the Soviet Union and in China. In later years, the Institute was assisted by the Zentralinstitut für Alte Geschichte und Archäologie in the German Democratic Republic, in the radiocarbon dating of remains.14 Khảo cổ học tại CHDCVN không được thực hành trong sự cô lập từ sự phát triển của lĩnh vực này ở nước ngoài. Các chuyên gia tại Viện khảo cổ học được đào tạo tại Đại học Hà Nội, nhưng củng cả ở Liên Xô và Trung Quốc. Trong những năm sau đó, Viện khảo cổ học được sự hỗ trợ của Viện lịch sử cổ đại và khảo cổ trung ương ở Cộng hòa dân chủ Đức, trong việc xác định niên đại của các di chỉ bằng cacbon phóng xạ.14 The publication of Tạp chí Khảo cổ học (The Journal of Archaeology), hereafter KCH, by the Institute, beginning in June 1969, made the circulation of archaeological knowledge produced in the DRV possible. The contents page of each journal was printed in both Vietnamese and French, and later in English as well. Việc xuất bản Tạp chí Khảo cổ học, sau đây gọi là KCH, của Viện khảo cổ bắt đầu vào tháng sáu năm 1969, đã khiến cho sự lưu thông của kiến thức khảo cổ học được tạo dựng ở CHDCVN trở thành có thể. Các trang nội dung của từng tạp chí được in bằng cả tiếng Việt và tiếng Pháp, và sau này bằng cả tiếng Anh. The earliest excavations conducted in the first years of the Institute took place under the perilous conditions of the conflict with the United States. From the beginning, there was a “concentration of energy” at the Institute on the period of the Hùng Kings in Vietnamese history. The first issues of KCH were given over almost entirely to research on the Hùng Kings, whose rule was considered to be of great scientific importance and closely connected to the “formation of the nation”. Những cuộc khai quật sớm nhất được tiến hành trong những năm đầu tiên của Viện đã diễn ra trong các điều kiện nguy hiểm của cuộc xung đột với Hoa Kỳ. Ngay từ đầu, có một "tập trung năng lượng" tại Viện vào thời kỳ các vua Hùng trong lịch sử Việt Nam. Các vấn đề đầu tiên của KCH đã được đưa ra gần như hoàn toàn để nghiên cứu về các vua Hùng, người có quy tắc được coi là có tầm quan trọng lớn về khoa học và kết nối chặt chẽ với "sự hình thành của dân tộc". 12 Ibid., p. 5. 13 Hà Văn Tấn, “30 năm Viện Khảo cổ học: 1968-1998”, KCH 3 (1998), p. 3. 14 Ibid., pp. 4-5. 12 Như trên, p. 5. 13 Hà Văn Tấn, “30 năm Viện Khảo cổ học: 1968-1998”, KCH 3 (1998), p. 3. 14 Như trên, trang 4-5. Its study involved “the mobilisation of the power of four thousand years in the resistance war of national salvation against the United States”.15 In 1967, the Institute of Archaeology took up work begun at the Institute of History. Nghiên cứu của nó liên quan đến "Huy động sức mạnh của 4000 năm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ".15 Năm 1967, Viện Khảo cổ học tiếp quản công việc đã được bắt đầu tại Viện Lịch sử. Four conferences on the Hùng Kings were organised by the Institute of Archaeology from 1968 to 1971. Archaeologists from the Institute, combined with scholars from the Institute of History, the Museum of History and the University of Hà Nội, attended the conferences. The first was held in December 1968; the second in April 1969; the third in July 1970; and the fourth in April 1971. Prime Minister Phạm Văn Đồng addressed the first conference. Bốn hội thảo về các vua Hùng được tổ chức bởi Viện Khảo cổ học từ năm 1968 đến năm 1971. Các nhà khảo cổ học từ Viện khảo cổ, kết hợp với các học giả từ Viện Lịch sử, Bảo tàng Lịch sử và Đại học Hà Nội, đã tham dự các hội nghị. Hội nghị đầu tiên được tổ chức trong tháng 12 năm 1968, lần thứ hai vào tháng Tư 1969; lần thứ ba trong tháng 7 năm 1970 và thứ tư trong tháng 4 năm 1971. Thủ tướng Phạm Văn Đồng có bài diễn văn tại cuộc họp đầu tiên. The papers given at the four conferences were published in the four volumes of Hùng Vương Dựng Nước (The Hùng Kings Built the Country), hereafter HVDN. Several of the articles in these volumes first appeared in the pages of KCH; in fact, all of the articles on the Hùng Kings in that journal between 1969 and 1971 also appeared in the book. Archaeologists in several institutional contexts and from other disciplines, including linguistics and ethnology, were also involved. Các văn bản được đưa ra tại hội nghị đã được công bố trong bốn tập của Hùng Vương Dựng Nước, sau đây gọi là HVDN. Một số các bài viết trong các tập này lần đầu tiên xuất hiện trong các trang của KCH; trong thực tế, tất cả các bài viết về các vị vua Hùng trong tạp chí đó từ năm 1969 và 1971 cũng xuất hiện trong cuốn sách. Các nhà khảo cổ trong một số bối cảnh thể chế và từ các ngành khác, bao gồm cả ngôn ngữ học và dân tộc học, cũng tham gia. 15 Tấn, “30 năm”, p. 3. All quotes. 15 Tấn, "30 năm ", p. 3. Tất cả các trích dẫn. The Periodisation of Vietnamese History and the Origins of the Nation Sự phân chia thời kỳ trong lịch sử Việt Nam và nguồn gốc của dân tộc The earliest work on the period of the Hùng Kings and the country of Văn Lang in VSĐ occurred within the context of an attempt to locate the origins of the Vietnamese nation. At this time, however, archaeology did not play an important role and new excavations were yet to be conducted, following the end of the conflict with the French. In February 1955, Trần Huy Liệu first raised the question of how far back the national origins of Việt Nam could be traced. He recounted several positions held by other scholars ranging from the beginning of the Common Era to the beginning of French colonial rule.16 Công trình đầu tiên về thời kỳ các vua Hùng và đất nước Văn Lang trong VSĐ xảy ra trong bối cảnh của một nỗ lực để xác định vị trí nguồn gốc của dân tộc Việt Nam. Tại thời điểm này, tuy nhiên, khảo cổ học đã không đóng một vai trò quan trọng và các cuộc khai quật mới đã được tiến hành, sau khi kết thúc cuộc xung đột với Pháp. Trong tháng 2 năm 1955, Trần Huy Liệu lần đầu tiên nêu lên câu hỏi nguồn gốc quốc gia của Việt Nam có thể được truy tìm từ cách đây bao lâu. Ông kể lại một vài vị trí theo quan điểm của các học giả khác khác nhau , từ sự khởi đầu của công nguyên cho tới khi bắt đầu thời kỳ thuộc địa Pháp.16 The text that most informed the understanding of what a nation was among scholars of the Research Committee and the Institute of History was Marxism and the National Question by Joseph Stalin.17 Seizing upon the definition therein, scholars of the Research Committee wrote in July 1955 that “a nation is an historically developed, stable community of people, based on a common language, territory, economic life, and psychology, manifest in a common culture”.18 Văn bản cung cấp nhiều thông tin nhất về việc các học giả của Ủy ban Nghiên cứu và Viện Lịch sử hiểu thế nào là một dân tộc, có tên là “Chủ nghĩa Mác và vấn đề quốc gia” bởi Joseph Stalin.17 Nắm bắt định nghĩa trong đó, các học giả của Ủy ban nghiên cứu đã viết trong tháng 7 năm 1955 rằng "một dân tộc là một cộng đồng người ổn định, phát triển về mặt lịch sử, dựa trên một ngôn ngữ chung, lãnh thổ, đời sống kinh tế, và tâm lý học, biểu hiện trong một nền văn hóa phổ biến".18 16 Trần Huy Liệu, “Dân tộc Việt Nam thành hình từ bao giờ?”, VSĐ 5 (February 1955), pp. 5-16. 17 Joseph Stalin, Marxism and the National and Colonial Question, ed. A. Fineberg (New York: International Publishers, 1935). 18 Ban Nghiên cưú Văn Sử Địa, “Việt Nam là một dân tộc đang mạnh mẽ tiến lên”, VSĐ 8 (July 1955), pp. 2-3. 16 Trần Huy Liệu, “Dân tộc Việt Nam thành hình từ bao giờ?”, VSĐ 5 (tháng 2 năm 1955), p5-16. 17 Joseph Stalin, chủ nghĩa Mác và vấn đề quốc gia và thuộc địa, ed. A. Fineberg (New York: International Publishers, 1935). 18 Ban Nghiên cưú Văn Sử Địa, “Việt Nam là một dân tộc đang mạnh mẽ tiến lên”, VSĐ 8 (tháng 7 năm 1955), trang 2-3. Stalin defined the nation in order to criticise it as he considered nations and nationalism to be contrary to the objectives of Marxist internationalism. For scholars of the Research Committee, however, in the context of the emerging conflict with the Republic of Việt Nam and the USA, Stalin’s definition provided a list of criteria that they were sure Việt Nam had satisfied for a very long time. Stalin định nghĩa dân tộc để chỉ trích nó vì ông coi là các dân tộc và chủ nghĩa dân tộc là trái với các mục tiêu của quốc tế chủ nghĩa Mác. Đối với các học giả của Ủy ban Nghiên cứu, tuy nhiên, trong bối cảnh của cuộc xung đột đang nổi lên với Việt Nam Cộng hòa và Hoa Kỳ, định nghĩa của Stalin đã cung cấp một danh sách các tiêu chí mà họ đã chắc chắn rằng Việt Nam đã thỏa mãn trong một thời gian rất dài. In May 1956, Trần Huy Liệu settled the question of the origins of the nation in a commemorative article on the Hùng Kings. The article reported that on the “tenth day of the third lunar month, the central government and local government held an official ceremony to commemorate the death anniversary of our Hùng King ancestors at the Temple of the Hùng Kings”.19 For the first time, the Hùng Kings are described as the “origins of the nation”, indeed, they “built the country”. Trần Huy Liệu wrote that “if there had been no Hùng Kings, then there would be no Ðinh, Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê or Nguyễn [dynasties], and also no Democratic Republic of Vietnam”.20 Trong tháng năm 1956, Trần Huy Liệu giải quyết câu hỏi về nguồn gốc của dân tộc trong một bài viết kỷ niệm về các vị vua Hùng. Bài viết ghi lại rằng vào “ngày thứ mười của tháng ba âm lịch, chính phủ trung ương và chính quyền địa phương đã tổ chức một buổi lễ chính thức để kỷ niệm ngày mất của tổ tiên vua Hùng tại đền thờ các vua Hùng ".19 Lần đầu tiên, các vua Hùng được mô tả như là "nguồn gốc của dân tộc", thực sự là, họ "xây dựng đất nước". Trần Huy Liệu đã viết rằng "nếu không có vua Hùng, sau đó sẽ là không có Đinh, Lê, Lý, Trần, Hồ, Lê, hay [triều đại] Nguyễn và cũng không có Cộng hòa Dân chủ Việt Nam".20 He described the period of the Hùng Kings as “a period of primitive communism through which every nation in the world must pass”.21 Though Liệu did not give a date for the era of the Hùng Kings, the pre-colonial texts being equivocal on this point, it was a period well before the beginning of the Common Era, the earliest previous date assigned to the beginning of the Vietnamese nation. The existence of the Hùng Kings and the country of Văn Lang was not seriously doubted by DRV scholars. The accounts in pre-colonial texts were always taken to be of “scientific value”. Ông mô tả thời kỳ các vua Hùng như là “một khoảng thời gian của cộng sản nguyên thủy mà qua đó mọi quốc gia trên thế giới phải vượt qua "21 Mặc dù Liệu đã không đưa ra một mốc thời gian cho thời đại các vua Hùng, các văn bản trước khi thời kỳ thực dân đã không rõ ràng ở điểm này, nó là một khoảng thời gian ngay trước khi bắt đầu của Công nguyên, trước ngày đầu tiên gắn liền với sự khởi đầu của dân tộc Việt Nam. Sự tồn tại của các vua Hùng và đất nước Văn Lang đã không được nghi ngờ một cách nghiêm túc bởi các học giả CHDCVN. Sự miêu tả trong văn bản tiền thuộc địa đã luôn luôn được coi là "giá trị khoa học". Of the Hùng Kings, Trần Huy Liệu wrote, “Our ancestors had to struggle against foreign aggression in order to defend the frontier”. The “spirit of resistance” which scholars of the Research Committee and the Institute of History believed characterised Vietnamese history was therefore manifest during its earliest stages. The same spirit continued to reveal itself throughout the history of the nation: “the patriotic spirit and indomitable tradition of our nation broke out in the thousand years of Chinese feudal rule and it broke out in the hundred years under the domination of the French colonisers”. Về các vị vua Hùng, Trần Huy Liệu đã viết, "Tổ tiên của chúng ta đã phải đấu tranh chống ngoại xâm để bảo vệ biên giới". "Tinh thần kháng chiến" mà các học giả của Ủy ban Nghiên cứu và Viện Lịch sử tin là đặc trưng cho lịch sử Việt do đó biểu hiện trong những giai đoạn sớm nhất của nó. Một tinh thần tương tự tiếp tục tiết lộ chính nó trong suốt lịch sử của dân tộc: "Tinh thần yêu nước và truyền thống bất khuất của dân tộc ta đã nổ ra trong hàng ngàn năm cai trị của phong kiến Trung Quốc và nó đã bùng nổ trong hàng trăm năm dưới sự thống trị của thực dân Pháp" . 19 Trần Huy Liệu, “Giỗ tổ Hùng Vương”, VSÐ 17 (May 1956), p. 1. The Temple of the Hùng Kings is located in the province of Phú Thọ. The date of its construction is uncertain. 20 Ibid., p. 3. 21 Ibid., p. 1. The period of “primitive communism” is the first stage in the six stage model of Marxist evolution which also included slave holding, feudalism, capitalism, socialism and communism, in that order. 19 Trần Huy Liệu, " Giỗ tổ Hùng Vương”, VSÐ 17 (tháng 5 năm 1956), p. 1. Đền thờ các vị vua Hùng nằm trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Ngày xây dựng của nó là không chắc chắn. 20 Như trên, p. 3. 21 Như trên, p. 1. Giai đoạn "cộng sản nguyên thủy" là giai đoạn đầu tiên trong mô hình sáu giai đoạn của chủ nghĩa tiến hóa Mác, chủ nghĩa này cũng bao gồm nắm giữ nô lệ, phong kiến, tư bản, chủ nghĩa xã hội và cộng sản, theo trật tự đó. Liệu concluded the article with the lament that “at this time our lovely country has been provisionally divided into two regions and our fellow countrymen in the South moan and writhe under the fascist regime of the gang of Ngô Đình Diệm, lackey of the American imperialists”.22 Liệu kết luận bài viết với lời than thở rằng "vào thời điểm này, đất nước đáng yêu của chúng ta đã được tạm chia thành hai khu vực và đồng bào của chúng tôi ở miền Nam rên rỉ và oằn mình theo chế độ phát xít của băng đảng của Ngô Đình Diệm, tay sai của đế quốc Mỹ".22 This article is important for a number of reasons: first, it makes a direct link between the period of the Hùng Kings and the formation of the Vietnamese nation; second, it dates the origins of Vietnamese resistance to foreign aggression to the founding of the nation; and third, it makes explicit within a single text the continuity between the period of the Hùng Kings and the present. Bài viết này là quan trọng vì một số lý do: đầu tiên, nó tạo nên một liên kết trực tiếp giữa thời kỳ các vua Hùng và sự hình thành của dân tộc Việt Nam; thứ hai, nó đánh dấu nguồn gốc cuộc kháng chiến của Việt Nam chống xâm lược nước ngoài cho tới sự hình thành của dân tộc; và thứ ba, nó làm cho rõ ràng chỉ trong một văn bản duy nhất sự liên tục giữa các thời kỳ các vua Hùng và hiện tại. The conflict between the DRV, the Republic of Việt Nam, and the US significantly informed the nationalist shape of historiography in the DRV. The dating of the origins of the nation to the rule of the Hùng Kings by Trần Huy Liệu would eventually become the orthodox position of historians of the Research Committee, the Institute of History and the Institute of Archaeology, although it would take some time to be accepted. Cuộc xung đột giữa CHDCVN, Việt Nam Cộng hòa và Hoa Kỳ đã định hình một cách đáng kể cho mô hình chép sử chủ nghĩa dân tộc ở CHDCVN. Việc xác định thời gian cho nguồn gốc của dân tộc cho tới sự cai trị của các vua Hùng của Trần Huy Liệu cuối cùng sẽ trở thành quan điểm chính thống của các sử gia tại Ủy ban Nghiên cứu, Viện Lịch sử và Viện Khảo cổ học, mặc dù nó sẽ mất một thời gian để được chấp nhận. Patricia Pelley has written that in this article Trần Huy Liệu “drew on recent archaeological research and fifteenth century texts to fix the period of their rule: the reign of the Hồng Bàng dynasty, which was founded by the Hùng Kings, extended from 2879 to 258 BCE”.23 The article however does not support this claim: Trần Huy Liệu does not explicitly draw upon “recent archaeological research” or combine it with fifteenth-century texts anywhere in the article. In 1956, when the article was written, very little new archaeological research had been conducted in the postindependenceDRV, and certainly none relating to the period in question. Patricia Pelley đã viết rằng trong bài viết này, Trần Huy Liệu "đã nhờ cậy đến nghiên cứu khảo cổ học gần đây và các văn bản thế kỷ 15 để khắc phục thời kỳ cai trị của họ: trị vì của triều đại Hồng Bàng, được thành lập bởi các vị vua Hùng, mở rộng từ 2879 cho đến 258BCE ".23 Bài viết tuy nhiên không chứng minh cho tuyên bố này: Trần Huy Liệu không rõ ràng rút ra từ " nghiên cứu khảo cổ học gần đây " hoặc kết hợp với các văn bản thế kỷ mười lăm ở bất cứ nơi nào trong bài viết. Năm 1956, khi văn bản này được viết, rất ít nghiên cứu khảo cổ học mới đã được tiến hành trong thời kỳ sau độc lập ở CHDCVN, và chắc chắn không có liên quan đến các giai đoạn trong câu hỏi. 22 Ibid., pp. 3 (“our ancestors”) and 4 (“patriotic spirit” and “at this time”). 23 Patricia Pelley, Postcolonial Vietnam: New Histories of the National Past (Durham, North Carolina: Duke University Press, 2002), p. 152. 22 Như trên, trang 3 (tổ tiên của chúng ta ") và 4 (" tinh thần yêu nước "và" tại thời điểm này "). 23 Patricia Pelley, Hậu thuộc địa Việt Nam: lịch sử của quá khứ quốc gia (Durham, Bắc Carolina: Duke University Press, 2002), p. 152. Soviet Archaeology and Archaeology in the DRV Khảo cổ học Liên Xô và khảo cổ học tại CHDCVN The practice of archaeology in the Soviet Union had an important and direct influence on its development in the DRV through the relationship between institutions and archaeologists in the two countries. This extended beyond simple familiarity with the principles of Marxist history in the creative appropriation of the work of Marx and Engels in the writings of Lenin and Stalin. In the Soviet Union, archaeology was generously supported by the state. The basic analytical framework used was Marxist historical materialism, founded upon the linear evolution of socio-economic groups and derived mainly from The Origins of the Family, Private Property and the State by Frederick Engels. Thực hành khảo cổ học ở Liên Xô đã có một ảnh hưởng quan trọng và trực tiếp tới sự phát triển của nó ở CHDCVN thông qua các mối quan hệ giữa các tổ chức và nhà khảo cổ học ở hai nước. Điều này mở rộng ra ngoài sự quen thuộc đơn giản với các nguyên tắc của lịch sử chủ nghĩa Mác trong việc trích sáng tạo của các tác phẩm của Marx và Engels trong các tác phẩm của Lenin và Stalin. Ở Liên Xô, khảo cổ học nhận được sự hỗ trợ hào phóng của nhà nước. Khuôn khổ phân tích cơ bản được sử dụng là chủ nghĩa Mác duy vật lịch sử, được thành lập theo sự phát triển tuyến tính của các nhóm kinh tế - xã hội và có nguồn gốc chủ yếu từ Nguồn gốc của gia đình, tài sản tư nhân, và Nhà nước bởi Frederick Engels. The institutional framework in which archaeology was practiced in the Soviet Union was fully established by the end of the 1930s. There were chairs and departments in the universities to teach archaeology; the Institute for the History of Material Culture, attached to the Soviet Academy of Sciences, which became the Institute of Archaeology in the middle of the 1950s and under the auspices of which most archaeology in the Soviet Union was practiced; and the leading journal, Soviet Archaeology, in which the results of that research were published.24 Khuôn khổ thể chế mà trong đó khảo cổ học đã được thực hành ở Liên Xô đã được lập nên vào cuối những năm 1930. Có các chủ tịch và các phòng ban trong các trường đại học để giảng dạy khảo cổ học; Viện Lịch sử Văn hóa vật chất, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô, Viện mà sau này đã trở thành Viện Khảo cổ học vào giữa những năm 1950 và dưới sự bảo trợ trong đó hầu hết các khảo cổ học ở Liên Xô đã được thực hành, và tạp chí hàng đầu, Khảo cổ học Liên Xô, trong đó các kết quả nghiên cứu được công bố.24 24 Bruce Trigger, A History of Archaeological Thought (Cambridge: Cambridge University Press, 1989), pp. 207-243. 24 Bruce Trigger, Lịch sử tư tưởng khảo cổ học (Cambridge: Cambridge University Press, 1989), trang 207-243.

Conclusion Kết luận The historian of archaeology Bruce Trigger has written that “colonialist archaeology, wherever practiced, served to denigrate native societies and peoples by trying to demonstrate that they had been static in prehistoric times and lacked the initiative to develop on their own”.89 This view is overly general. It fails to take into account the practice of archaeology on the ground, the specific relationships between different works of archaeological scholarship, the arguments that those works contain and the intellectual backgrounds of those who produced them. There was no explicit attempt to denigrate the Vietnamese in the writings of any of the scholars discussed in this chapter. Nhà sử học khảo cổ học Bruce Trigger đã viết rằng "khảo cổ học thực dân, được thực hiện ở bất cứ đâu, phục vụ để bôi nhọ xã hội bản địa và các dân tộc bằng cách cố gắng để chứng minh rằng họ tĩnh trong thời gian cổ sử và thiếu sáng kiến để phát triển cho riêng họ.89 Quan điểm này quá tổng quát. Nó không tính đến việc tiến hành khảo cổ học trên mặt đất, các mối quan hệ cụ thể giữa các công trình khác nhau của học bổng khảo cổ học, những lập luận mà các công trình chứa đựng và các nền tảng trí tuệ của những người lập nên chúng. Không có sự cố gắng rõ ràng để bôi xấu Việt Nam trong bài viết của bất kỳ học giả nào đã thảo luận trong chương này. The problem was more one of quality than of bias: amateurs executed most of the prehistoric excavations in northern Việt Nam, and because they were technically inadequate, an array of dubious conclusions regarding dating and provenance were drawn. Patricia Pelley has stated that, “Even if the Europeans could not ascertain the provenance of the bronze drums with precision, they confidently ruled out the possibility that they had been locally produced”.90 Vấn đề về số lượng nhiều là những vấn đề về khuynh hướng: những người nghiệp dư thực hiện hầu hết các cuộc khai quật ở miền bắc Việt Nam thời cổ sử, và bởi vì họ không đầy đủ về mặt kỹ thuật, một loạt các kết luận không rõ ràng về thời điểm và xuất xứ đã được đưa ra. Patricia Pelley đã tuyên bố rằng, "Thậm chí người châu Âu không thể xác định xuất xứ của trống đồng với độ chính xác, họ tự tin bác bỏ khả năng rằng chúng đã được chế tác trong nước"90 The discussion in this chapter does not support this statement. Her view is perhaps a consequence of the fact that she bases her entire discussion of colonial archaeology in French Indochina on a single secondary source in English, rather than an assessment of the original scholarship.91 Her caricature of scholarship during the French colonial period serves to sharpen the contrast she wishes to draw with post-independence scholarship in the DRV. However, French scholarship, and the context in which it was produced was more complex than she allows. Cuộc thảo luận trong chương này không ủng hộ tuyên bố này. Quan điểm của bà có lẽ là kết quả của thực tế rằng toàn bộ thảo luận của bà về khảo cổ học thuộc địa ở Đông Dương thuộc Pháp dựa trên một nguồn thứ cấp duy nhất bằng tiếng Anh, chứ không phải là một đánh giá về hiểu biết nguyên bản.91 Bức tranh biếm họa của bà về sự uyên bác trong suốt thời kỳ thực dân Pháp dùng để làm rõ nét sự tương phản bà mong muốn đưa ra cùng với hiểu biết sau độc lập ở CHDCVN. Tuy nhiên, sự uyên bác của Pháp, và bối cảnh trong đó nó được đưa ra phức tạp hơn bà cho phép. Following the defeat of the French expeditionary forces at Điện Biên Phủ in 1954, the newly independent DRV would inherit much of the infrastructure, including the buildings, library collections, museums and collections of artefacts of the EFEO. In 1959, the EFEO would leave Hà Nội and it would leave Sài Gòn and Việt Nam completely in 1961.92 Sau thất bại của các lực lượng viễn chinh Pháp tại Điện Biên Phủ năm 1954, nước CHDCVN mới giành độc lập sẽ kế thừa nhiều cơ sở hạ tầng, bao gồm các tòa nhà, các bộ sưu tập thư viện, bảo tàng và những bộ sưu tập các đồ tạo tác của EFEO. Năm 1959, EFEO sẽ rời khỏi Hà Nội và sẽ rời khỏi Sài Gòn và rút hoàn toàn khỏi Việt Nam năm 196192 Perhaps more important than the physical inheritance, however, would be the conclusions drawn in colonial scholarship that DRV scholars would inherit about their past. They would inherit textual scholarship that was not unlike its counterpart in pre-colonial Việt Nam, but which denied that there was a kingdom called Văn Lang before the period of Chinese suzerainty, that it possessed the territory ascribed to it, and that it was ruled by Hùng kings. The scholarship of Henri Maspéro seriously undermined the grounds for belief in the earliest Vietnamese polity, which was the foundation of pre-colonial narratives. Có lẽ quan trọng hơn so với sự kế thừa vật lý, tuy nhiên, cái mà các học giả CHDCVN sẽ kế thừa về quá khứ của họ sẽ là những kết luận rút ra từ những hiểu biết thuộc địa. Họ sẽ được kế thừa nguyên văn sự uyên bác, cái không khác với tổ chức tương ứng của nó ở Việt Nam thời tiền thuộc địa, nhưng nó phủ nhận rằng có một vương quốc gọi là Văn Lang trước thời kỳ quyền bá chủ của Trung Quốc, rằng vương quốc sở hữu vùng lãnh thổ được cho là của mình, và được cai trị bởi các vị vua Hùng. Sự uyên bác của Henri Maspero làm suy yếu nghiêm trọng căn cứ cho niềm tin vào chính thể Việt đầu tiên, đó là nền tảng của câu chuyện kể tiền thuộc địa. DRV scholars would also inherit archaeological scholarship, which they would recognise as technically inadequate and containing a number of doubtful conclusions. They would therefore need to conduct excavations of their own at Bắc Sơn, at Hòa Bình and at Đông Sơn. They would need to question the claims that the bronze remains found at Đông Sơn were somehow related to bronze remains found in China or in Europe and also that those remains dated variously from the first century CE, the fourth century BCE or the eighth century BCE. It is to the work of post-independence scholars in the DRV that the following chapters turn. Các học giả CHDCVN cũng sẽ thừa hưởng sự uyên bác về khảo cổ học, điều mà họ sẽ nhận ra sự không đầy đủ về kỹ thuật và chứa đựng những kết luận không chắc chắn. Do đó, họ sẽ cần phải tiến hành các cuộc khai quật của riêng mình tại Bắc Sơn, Hòa Bình và Đông Sơn. Họ sẽ cần phải đặt câu hỏi về tuyên bố rằng các di vật bằng đồng tìm thấy ở Đông Sơn đã bằng cách nào đó liên quan đến những di vật bằng đồng tìm thấy ở Trung Quốc hay ở châu Âu và những di vật đó được xác định ở các niên đại khác nhau từ thế kỷ đầu tiên thuộc công nguyên, thế kỷ thứ tư trước Công nguyên hoặc thế kỷ thứ tám trước Công nguyên. Đó là công việc của các học giả hậu độc lập ở CHDCVN mà sẽ nêu ở các chương tiếp theo . 89 Bruce Trigger, “Alternative Archaeologies: Nationalist, Colonialist. Imperialist”, Man19 (1984), p. 363. 90 Pelley, Postcolonial Vietnam, p. 150. 91 Pelley bases her discussion on the account given in Charles Higham, The Bronze Age of Southeast Asia (Cambridge: Cambridge University Press, 1996), pp. 17-38. 92 Clémentin-Ojha and Manguin, Un siècle pour l’Asie, pp. 36-40. 89 Bruce Trigger, "Khảo cổ học lựa chọn: Dân tộc, thực dân. Chủ nghĩa đế quốc ", con người 19 (1984), trang. 363. 90 Pelley, Việt Nam hậu thuộc địa, trang. 150. 91 Thảo luận của Pelley dựa trên giá trị được cung cấp trong Charles Higham, thời đại đồ đồng của Đông Nam Á (Cambridge: Cambridge University Press, 1996), trang 17-38. 92 Clémentin Ojha và Manguin, Một thế kỷ châu Á, trang 36-40.

Ăn trưa Tọa đàm buổi chiều về liên kết hoạt động giữa các trung tâm Đại diện 04 trung tâm, Tiềm Năng Con Người, Lý Học Đông Phương, Minh Triết Việt, Văn Hóa Học Bác Mai tiếp tục chủ trì Tiến sĩ CNTT Tuấn Hoa phát biểu Ông Trương Quang Được phát biểu tâm huyết Bà Thanh - phu nhân ông Khắc Mai phát biểu - chúng ta phải tiếp tục GS TS Thêm trả lời các câu hỏi buổi sáng và định hướng ý tưởng liên kết Hội thảo kết thúc lúc 4:30pm.

Ông Khắc Mai phát biểu kết luận Chụp ảnh lưu niệm kết thúc tọa đàm buổi sáng

Nhà nghiên cứu Hà Văn Thùy Giải lao NNC Triết học Phạm Khiêm Ích Nhà nghiên cứu sử thi, ô Hùng, phát biểu ý kiến Kỹ sư tin học Thuyết phát biểu ý kiến Nhà sử học Tô Duy Hợp phát biểu ý kiến PGS TS Trần Ngọc Vương phát biểu ý kiến

GS TS Trần Ngọc Thêm phát biểu Nhóm thành viên TT LHDP TS Vũ Tú Anh đọc thư gửi Tọa Đàm của Ông Vũ Khánh Thành. NNC Nguyễn Vũ Tuấn Anh phát biểu Dương - ban tổ chức, nhà tài trợ

Ảnh chụp hội thảo đã được đưa lên: https://picasaweb.go...gKimDinh1472012 Một số hình ảnh tiêu biểu: Văn Miếu và dòng chữ "TINH HOA HỘI TỤ" Thày giáo Nguyễn Khắc Mai phát biểu khai mạc Đoàn chủ tịch: NNC Nguyễn Vũ Tuấn Anh, NNC Hà Văn Thùy, GS TS Trần Ngọc Thêm, Thày giáo Nguyễn Khắc Mai Khách mời: GS Đào Vọng Đức, nguyên phó ban tổ chức TW Đảng Nguyễn Mạnh Can, Nguyên ủy viên bộ Chính Trị, PCT Quốc Hội Trương Quang Được Giám đốc TT LHDP, NNC Nguyễn Vũ Tuấn Anh trên bàn chủ tịch NNC Hà Văn Thùy phát biểu Nhà báo Phạm Ngọc Dương Ban Thư Ký: TS. Vũ Tú Anh và TS. Dương Thu Hằng NNC, phê bình Đỗ Lai Thúy