CHUYỆN ÔNG GIÁO NGHÈO và ĐỀN THỜ QUỐC TỔ

Chuyện ông giáo nghèo và khu đền Quốc Tổ

- Cổng vào khu Tổ đình Quốc Tổ Lạc Hồng (94 Nguyễn Thái Sơn, Q Gò Vấp) rộng hơn 5m, được khắc nổi dòng chữ Tổ đình Quốc Tổ. Vào những ngày cận kề ngày giỗ tổ đình được bài trí trang trọng, thêng liêng ngay từ cổng chào đi vào.

Khó ai tưởng tượng được khuôn viên khoảng hơn 700m² sạch đẹp này từng là khu đền nhỏ cột kèo bằng gỗ, lợp mái lá được một nhà giáo nghèo từ Châu Đốc (An Giang) dựng vào năm 1964. Ngoài khu đình Quốc Tổ mà thầy coi sóc hiện nay, còn có hai khu đền nhỏ ở Đồng Tháp thầy dựng lên cho bà con thân hữu coi sóc. Với thầy, “Tôi luôn muốn lập đền Quốc Tổ, lớn hay nhỏ, giàu hay nghèo không quan trọng vì đó là tấm lòng.”

Từng đi tù vì… thờ Quốc Tổ

Trước khi mở đền Quốc Tổ Lạc Hồng ở Gò Vấp, trước năm 1960 ông Sơn Hồng Đăng đã lập khu đền nhỏ thờ Quốc Tổ ở Đồng Tháp và đã bị bỏ tù 2 năm vì chính quyền cũ kết tội: chỉ Việt cộng mới thờ Quốc Tổ!

Học sinh tham quan trống đồng trong Tổ đình Quốc Tổ sáng 14/4 (9/3 âm lịch).

Ảnh: Đ.Toàn

Ra tù, ông lên Sài Gòn tiếp tục dạy học và xây đình thờ Quốc Tổ. Ông chia sẻ: “Người ta sống trong đời cần giữ lấy cái đạo, mình người Việt, thấm nhuần đạo ông bà tổ tiên, như cây có cội như sông có nguồn, đó cũng chính là điều tôi đúc rút được sau thời gian theo học thầy Lưu Văn Lang (một trí thức yêu nước nửa đầu TK XX ở miền Nam), và tự thấy mình theo đạo thờ tổ tiên, thờ cha Rồng, thờ mẹ Tiên và các vua Hùng là hợp lẽ".Tổ đình Quốc Tổ Lạc Hồng hiện có ba tượng thờ: Quốc Tổ Hùng Vương, Quốc Mẫu Âu Cơ bằng đồng và tượng cha Lạc Long Quân đắp bằng thạch cao. Tượng Lạc Long Quân gắn nhiều kỷ niệm với thầy do tự tay thầy đắp lấy ngay từ thời hàn vi mới mở đền. Bấy giờ không có nguyên vật liệu cũng như tiền bạc để đắp tượng cha Lạc Long Quân, ông đã sử dụng bức tượng Di lạc xin được từ một ngôi chùa ở tận Châu Đốc đưa lên Sài Gòn làm "cốt" đắp tượng Lạc Long Quân.

Chính vì thế, với gương mặt chữ điền vuông vức, trang nghiêm hào sảng, đai áo chỉnh tề nhưng phảng phất trong nét tượng cha Lạc Long Quân vẫn có bóng dáng ông phật Di lạc tươi tắn, ông giải thích.

Vui khi ngày càng nhiều người thờ tổ

Đại tướng Mai Chí Thọ thường xuyên thăm đình những ngày lễ, Tết.

(Ảnh TL)

Ngoài những cổ vật gia đình gìn giữ được trang trí trên những bàn thờ Quốc Tổ, ở đây còn có nhiều phiên bản trống đồng, chiêng đồng do bà con đưa từ đất Tổ (Phú Thọ) vào tặng năm 1990. Đặc biệt, có trống đồng do ông dồn góp hết của cải một đời đi dạy học tích góp được, thuê người cùng đúc. Năm 1980, đúc trống đồng hết 30 triệu đồng, là một gia tài lớn, với ông, đó là gia tài vô giá.Hàng năm, Tổ đình tổ chức trọng lễ vào ngày 1/1 (tết cha), 5/5 (tết mẹ) và 10/3 giỗ tổ tiên (âm lịch), đón hàng nghìn khách từ các tỉnh miền Tây về giỗ Tổ. Số lượng khách tăng hàng năm, thậm chí không ít đoàn khách từ miền Bắc cũng ghé thăm. Trong mắt ông chủ đình Sơn Hồng Đăng - "Càng đông người đến, tôi càng vui vì ngày giỗ Tổ, con cháu lại cùng ngồi bên nhau nhắc chuyện cha ông".

Một hai năm lại đây, số lượng khách ngày càng tăng khi người dân ngày càng ý thức nhiều hơn về ngày Quốc Tổ. Một số Trường Tiểu học Trần Văn Ơn, Nguyễn Thái Sơn, Nguyễn Văn Trỗi hàng năm vẫn đưa học sinh tham quan, thắp hương nhân ngày giỗ Tổ và nghe thầy Sơn kể chuyện các vua Hùng.

Ông cũng kể, lúc sinh thời, Đại tướng Mai Chí Thọ và ông Trần Bạch Đằng vẫn tới thắp hương, trò chuyện ở đền vào những ngày Tết, lễ. Ông Trần Bạch Đằng vẫn nhắc: “Cái quý nhất là tấm lòng thì mình đã dành trọn hướng về Quốc Tổ. Còn việc thờ cúng lâu dài thì một gia đình, họ tộc hay một người, nhóm người tự làm không thể nào bằng nhờ chính quyền Nhà nước làm.”

Thấu đáo với tâm tình này, ông Sơn Hồng Đăng cho biết tuổi càng cao sức càng yếu, ông đã viết sẵn di chúc giao khu đền lại nhờ Nhà nước chăm nom giúp; nếu được thuận tình thì đó là sở nguyện lớn nhất suốt đời ông thờ đạo cha mẹ được đền đáp có hậu.

Ông Sơn Hồng Đăng cùng bà con từ miền Tây lên chuẩn bị soạn sửa cho ngày giỗ Tổ.

Ảnh: Đ. Toàn

Dịp giỗ Tổ, hàng ngàn bà con khắp các tỉnh miền Tây, TP.HCM

và các tỉnh lân cận thăm đình cúng Tổ. Ảnh: Đ. Toàn

• Bài: Vinh Giang, ảnh: Đức Toàn