Những vụ tự tử bí ẩn trong thung lũng

Không thù oán, chẳng mâu thuẫn, cãi cọ với ai… song gần đây một số người dân ở xã An Quang, huyện An Lão (Bình Định), lại tự tìm đến cái chết bằng nhiều cách.

> Làng trời đánh

Chưa bao giờ tình hình tự tử ở thung lũng An Lão, đặc biệt là xã miền núi heo hút An Quang có nhiều người dân tộc H're cư ngụ, lại dồn dập và kỳ lạ như những tháng gần đây, theo đánh giá của công an địa phương.

Hôm 18/7, em Đinh Văn Nhít được gia đình phát hiện ngồi chết ở góc nhà dù trước đó không hề bị la mắng gì. Người thân trong gia đình Nhít cho hay, họ đã cố tìm hiểu nhưng không xác định được nguyên nhân vì trước đó em chẳng xích mích, xô xát với ai.

Ba ngày sau, hôm 21/7, lại xảy ra một vụ tự tử khác. Lần này người quyên sinh là sinh viên trường Cao đẳng sư phạm tỉnh Bình Định Đinh Văn Quang. Nguyên nhân được xác định là do thi trượt tốt nghiệp, bị bạn bè trêu chọc nên Quang đã tự tìm đến cái chết.

Gần đây nhất là vụ anh Đinh Văn Hùng, Phó bí thư xã An Quang treo cổ tự tử sau vườn nhà gây xôn xao dư luận. Ông Đinh Văn Nháo, nguyên Phó công an huyện, cha ruột anh Hùng, kể lại, tối 27/4, uống rượu với bạn bè về, vợ không hề nói nặng lời nào mà chỉ xem xong tivi rồi vào giường nằm, còn Hùng lầm lũi đi ra vườn. Lâu không thấy chồng vào ngủ, vợ ra vườn tìm thì thấy chồng đã treo cổ chết từ bao giờ.

Kịch bản này giống như vụ ngày 17/1, anh công an Đinh Văn Thiết cũng thắt cổ tự tử tại vườn sau nhà. Trước đó mấy hôm, dân làng vừa làm xong ma chay cho bà Đinh Thị Nghiêm (70 tuổi), mẹ của chủ tịch xã, thắt cổ tự tử vì nghĩ mình bị bệnh nặng.

Ông Nháo đầu bạc thắp nén hương cho con trai đã sớm đi xa. Ảnh: Thảo Dân. Thống kê của Công an huyện An Lão, trong 5 năm qua, xã An Quang có 25 hộ có người tự tử. Nếu trong cả năm 2008 chỉ có 5 người quyên sinh thì 7 tháng đầu năm xảy ra đến 6 vụ tự sát. Từ đầu năm đến nay, số vụ tự tử không dừng lại ở các gia đình ít học mà đang lan sang người có trình độ văn hóa cao hơn, thậm chí là cán bộ xã, tất cả đều là người H're.

Theo Công an huyện An Lão, người dân tộc H're ở An Quang sống tập trung thành làng trong những thung lũng, làm nương rẫy, đều cùng chung họ Đinh. Họ thẳng thắn, bộc trực nhưng cũng rất tự ti, trình độ dân trí vẫn còn thấp. Những vụ tự tử liên tiếp gần đây đã bị thêu dệt thành các câu chuyện không có thật trong làng khiến tình hình thêm phức tạp.

Người H're vốn tín ngưỡng thần linh, tin vào cuộc sống của thế giới bên kia gọi là "làng ma", linh hồn người chết sẽ hóa thành ma và sống ở đó. Câu chuyện được đồn thổi rằng, mọi sinh hoạt của người chết ở thế giới mới rất nhẹ nhàng, diễn ra giống như làng người sống nhưng lấy đêm làm ngày, cỏ là lúa... Những câu chuyện như thế cứ lan truyền cho đến khi nạn tự tử trong tộc người này tăng dần, khiến chính quyền địa phương phải vào cuộc.

An Lão là huyện miền núi phía Bắc tỉnh Bình Định, giáp với huyện Ba Tơ (Quảng Ngãi) và An Khê (Gia Lai). Cách Quốc lộ 1 khoảng 27 km, bốn phía được bao bọc bởi nhiều dãy núi nên vùng này còn được gọi là thung lũng An Lão.

Phó trưởng Công an huyện An Lão Nguyễn Văn Ánh cho biết, những vụ tự tử ở xã An Quang không vụ nào giống vụ nào. Tuy nhiên điều đáng chú ý nhất là phần lớn nạn nhân quyên sinh trong tình trạng say rượu và không làm chủ bản thân mình.

Theo ông Ánh, một trong những nguyên nhân dẫn tới nạn tự tử ở xã An Quang hiện nay là do trình độ dân trí thấp, quan niệm sống còn lạc hậu của đồng bào thường lồng vào những câu chuyện mê tín, dễ dẫn đến hành vi tự sát, xem cái chết là chuyện bình thường.

Phó bí thư thường trực Huyện ủy An Lão Võ Văn Quá cho rằng, giải pháp cơ bản trước mắt là cần tăng cường công tác dân vận của các đoàn thể, nhất là đoàn thanh niên, hội phụ nữ. Huyện ủy, UBND huyện sẽ chỉ đạo công an huyện, các già làng có uy tín tiếp tục đề xuất biện pháp để hạn chế tình trạng lạm dụng rượu đang diễn ra khá phổ biến trong cộng đồng người H’re.

Ông Quá cũng cho biết thêm, sắp tới, huyện ủy An Lão sẽ tổ chức một hội nghị bàn về vấn nạn tự tử tại địa phương để tìm ra những giải pháp thiết thực, lâu dài nhằm ngăn chặn tình trạng đáng tiếc này. "Đã đến lúc nhờ các nhà nghiên cứu tâm lý, khoa học vào cuộc để tìm hiểu hiện tượng này giúp địa phương", ông nói.

Thảo Dân - Uyên Minh