TRUY TÌM VỀ MỘT GIAI THOẠI ĐẶT MỘ . dienbatn.

GIA PHẢ DÒNG HỌ VI - dienbatn sưu tầm .

DI ẢNH CỦA VI VĂN ĐỊNH . dienbatn sưu tầm .

NÓI VỀ THẾ PHẢ HỌ VI .

( Bản Gia phả này do cụ VI VĂN ĐỊNH chấp bút ).

Dịch từ Hán văn .

Nhà có Phả ký để ghi nhớ nguồn gốc của Gia tộc , công đức của Tổ tiên, khiến con cháu đời đời giữ mãi về sau . Theo lời truyền lại , họ Vi ta là dòng dõi của Hoài Âm Hầu Hàn Tín đời nhà Hán . Khi Hoài Âm Hầu đã bị Lã Hậu diệt cả họ , thì người vợ lẽ đương có thai . Thừa tướng là Tiêu Hà ngầm đem gửi ở Quan Lệnh Long xuyên là Triệu Đà , và dặn trông nom cho cẩn thận . Sau sinh ra con trai , Triệu Đà nhận làm con nuôi, đặt tên là Nhân , đổi họ Vi , tức là nửa chữ HÀN .

Về sau con cháu kế tiếp, làm Tù trưởng ở đất Lĩnh Nam , nhưng đã lâu đời không có Phả ký , nên đã thất truyền .

Đến đời nhà Trần , ông VI KIM THĂNG , tự Đình Mật , quán xã vạn phần , Tổng Vạn phần , Huyện Đông Thành , tỉnh Nghệ an, dời đến ở Tây núi Huyền Đinh ( Thuộc lục ngạn, Tỉnh Nghệ an ) . Ông làm quan ở triều Trần , gặp khi HỒ QUÝ LY cướp ngôi Vua , ông bỏ Quan về nhà . Đến khi người Minh sang chiếm cứ nước ta , Ông cùng con là ông Phúc Hân đem quân theo LÊ THÁI TỔ khởi nghĩa ở Lam sơn , đánh đuổi quân Minh , diệt được Liễu Thăng ( Ở xứ Chi Lăng , Châu Ôn - Tỉnh Lạng sơn ) . Sau khi nước nhà đã được bình định , Ông được phong làm Thảo Lộ Tướng quân Tả Đô đốc , Mật Quận công , con được phong là Đô đốc đồng tri , Hoàn Quận công . Ông cùng với Huyện Quận công là NGUYỄN ĐỨC MINH , và các người bộ thuộc họ Hoàng Đức , Nguyễn Công , Nguyễn Khắc , Hà Văn , Nông Ngọc ....chia ra ở các xứ Cao bằng , Lạng sơn , Quảng Yên , đời đời làm Thổ Ty , tập phong tước Hầu .

Hoàn Quận Công sinh được 5 con giai : Con trưởng là THẾ NHÂN , con thứ hai là THẾ HUỆ , đều ở châu Lộc Bình . Thứ ba là THẾ KỲ , ở châu Yên bảo ; Thứ tư là THẾ TÀNG ở châu Ôn ; Thứ năm là THẾ TRẠCH , ở Bình Tây ( Nay thuộc Cao Lộc ) .Năm người đều được phong làm Kinh Lược xứ , tước hầu .

Sau cháu MẠC ĐĂNG DUNG là MẠC PHÚC HẢI chiếm cứ đất Cao bằng , chống nhà Lê , con trưởng ông Thế Nhân là Cân -Đường hầu , Huý Phúc Đường , cùng với con là Nhữ Dực hầu , Cháu là Trúc Khê hầu không chịu theo , cứ tìm con cháu nhà họ Lê để lo việc khôi phục .

Khi đã diệt được nhà Mạc , Cân Đường hầu được phong là Bắc phương Kinh lược Đô chỉ huy sứ , và được lập ấp tại thôn Lộc mã , Xã Khuất xá , Châu Lộc bình , Tỉnh lạng sơn . Vì thế nên họ VI ta mới đến ở đây .

Xét họ VI ta từ đời ông VI NHÂN đến nay đã hơn hai nghìn năm , những sự tích trong thời gian đó , chỉ nghe truyền lại trong câu tục ngữ Vạn phần hoặc trong lời giã đàm Chiêu nghi , không lấy gì làm xác thực . Nay chỉ bằng cứ vào Gia phả cũ mà ghi chép thế thứ từ cụ Tổ 13 đời là Cân Đường Hầu trở xuống mà thôi .

MỘ TỔ Ở NÚI ĐỈNH ĐẦU .

Long mạch của núi Đinh Đầu , ở Đô lương ( Thuộc phủ Anh sơn - Tỉnh Nghệ an ) đi xuống , nguyên bắt đầu từ chân Lang chánh ( Thuộc tỉnh Thanh hóa ) . Đi đến Thiên uy , mạch bằng phẳng và thấp , đến dãy núi bên Kênh Thiên uy ( Tức là Kênh Sắt , do Cao Biền đời Đường khơi ra , nối liền sông Bùng ở Phủ Diễn châu với sông Cấm ở Huyện Nghi lộc ) . Qua kênh Thiên uy , mạch lại phẳng và thấp , rồi nổi lên ở núi Đinh . Long mạch nổi cao lên , hình như bày ngựa đua chạy . Trong đó có một hòn núi tròn như bát úp , đây là Huyệt ...

Long , Hổ phía trong , vòng vòng bọc lại , phía ngoài dần dần đi thẳng mà chia ra . Cửa bể ....là Ngoại Long - Thủy , Cửa Hiền là Ngoại Hổ Thủy , cũng đều chạy thẳng mà không hợp lại với nhau . Trước mặt là bể cả , nên ngoại Đường rất thoáng đãng . Ngoài Hổ Thủy còn có Điện Hồng đức và núi Thiên Nguyệt ( Tục gọi là núi Mật ) . Ngoài Long Thủy còn có núi Đại độc và núi Tiểu độc ( Tục gọi là núi Mê ) , hai bên chầu lại trông rất đẹp .

Đẹp nhất là trước mặt có bể rộng mông mênh , sóng cồn dào dạt Còn phía sau , Long mạch qua kênh , đến nơi bằng phẳng và thấp xuống , lại có cầu Bùng và đường cái quan chắn ngang , nên chưa được toàn mỹ . LỘC PHONG LÃO NHÂN TỰ TRẠNG .

Ta sinh ra giờ Tý ( Mậu Tý ), mồng 7 ( Nhâm Thìn ) , tháng 8 ( Ất Dậu ) , năm Canh Dần , niên hiệu Minh Mệnh thứ 2 ( 23/9/1830 ) ở ngôi nhà cũ .

Hồi bấy giờ , Hiền khảo ta đương làm Tri châu Lộc bình , nhân loạn Tiến Hiền , cụ đem lính dõng về đóng ở làng . Vào khoảng canh ba , nằm chiêm bao con Hổ một mắt sáng như điện , toàn thân trắng như tuyết, nhẩy vào , bầy lợn chạy tóan loạn . Bỗng nghe Hiền Tỷ kêu một tiếng to , giật nẩy mình dậy hỏi , thì bà cũng nói mơ thấy con Hổ trắng như thế. Rồi bà sinh ra ta .

Ta từ thủa nhỏ vẫn thường không ngủ được , mà năm sinh ra ta là năm Canh dần , chính là hợp với điềm bạch Hổ . Hiền Khảo cũng cho là lạ .

Đến khi ta lớn , Cụ kể lại chuyện mộng bạch Hổ , và bảo ta rằng : " Cụ Thủy Tổ nhà ta là Hoàn Quận Công , từng nổi tiếng là Hổ Thần . Từ đấy , con cháu kế tiếp làm Hùng trưởng ở chốn Biên cương , kể đã lâu đời . Giấc mộng đó là một điềm tốt , ta chắc con sẽ làm cho nhà ta được vinh quang thêm . Duy có bọn giặc cướp , con phải vì Triều đình mà trừ cho hết . Cứ cố gắng lên " . Ta thưa rằng : " Vâng , con không dám quên " .

Năm Tự Đức thứ 6 ( 1853 ) , ta lên 24 tuổi , đem các Thổ Ty đi đánh giặc ở phố Đồng nhân ( Thắng trận , được thưởng Phi Long ngân tiền hạng lớn 2 đồng ) .

Đến năm sau , đem quân đi phòng ngự ở xã Thạch Bi ( Giặc không vào cướp được , nên được thưởng Phi Long ngân tiền , hạng nhớn 1 đồng , hạng nhỏ 1 đồng ) . Được tin báo thắng trận Ông cụ gật đầu khen mãi .

Sang năm sau ( 1855 ) , Cụ Ông mất , ta chỉ lo khộngnổi được nghiệp nhà . Tháng 10 năm ấy , được bổ thụ chức Thiên Hộ .

Năm thứ 12 ( 1859 ) đánh giặc ở xã Yên lập , Tỉnh Quảng yên ( Thắng trận được thưởng Phi Long ngân tiền hạng nhớn 3 đồng ) .

Năm thứ 13 ( 1860 ) đón đánh giặc ở đường biên giới ( được thưởng Phi Long ngân tiền hạng nhớn 1 đồng và 6 Quan tiền kẽm ) , ở xã Khuất xá , châu Lộc bình ( được thưởng Phi Long ngận tiền hạng nhớn 1 đồng và 10 Quan tiền ) . Ở xã Vĩnh khương , Huyện Yên bác ( Lúc bấy giờ tướng giặc là Hứa Phạm Tam đến quấy rối , ta đem 600 lính Dõng đón đánh , được thưởng Ngân bài và 10 Quan tiền ) . Từ đấy ta ra sức giúp Triều đình .

Năm thứ 15( 1862 ) , giặc cướp nổi lên như ong, bọn Hoàng văn Chính quấy rối Tổng Yên Châu ,đảng Cai Vàng ( tên Lý Tuyển ) đến đồn Quang lang , Trương Thập Lục đánh phá tỉnh Cao Bằng . Đặng Chi Hùng tập hợp đổ đảng ở Đường Lang và Quỳnh sơn . Ta trước sau ra đánh 8, 9 trận , trận nào cũng thắng , được kỷ lục một lần , ngân tiền hạng lớn , hạng nhỡ và hạng nhỏ , mỗi hạng 7 đồng . ( Năm ấy , đánh giặc cỏ ở Lang châu , thắng trận được thưởng Nhạn Tiên có chữ " Sử dân Phú Thọ " , hạng nhớn , nhỡ và nhỏ , mỗi hạng 1 đồng . Đem 600 lính Dõng đến Yên Châu đánh bọn Hoàng Văn Chính , thắng trận , được thưởng thượng hạng ngân tiền lớn 1 đồng , hạng nhỡ 2 đồng , hạng nhỏ 2 đồng . Đánh giặc ở phố Quang lạng , thắng trận được thưởng thượng hạng ngân tiền lớn , nhỡ , nhỏ mội hạng 1 đồng . Bọn giặc cai Vàng tên là Lý Tuyển cướp được một con voi , giả xưng là quan Tuần phủ Lạng sơn , kéo lên đồn Quang lạng . Ta đem 800 lính Dõng đón đánh ở xã Chi Lăng , được thưởng thượng hạng ngân tiền hạng nhớn 1 đồng . Tướng giặc là Trương Thập Lục đánh phá tỉnh Cao bằng , ta đem 500 lính Dõng theo , quan quân thu phục được Tỉnh Thành , được thưởng thượng hạng ngân tiền 2 đồng nhớn , 1 đồng nhỡ và 1 đồng nhỏ . Sang Thái nguyên đánh Đặng Chí Hùng , thắng trận , được thưởng thượng hạng ngân tiền nhớn , nhỡ , nhỏ mỗi thứ 1 đồng .

Năm thứ 16 ( 1836 ) , bổ thụ Thổ binh suất đôi ( do đánh giặc Tàu là bọ Chi Hỷ ở xã Hoàng động , được kỷ lục 2 lần nên xét bổ chức này ) .

Năm thứ 18 ( 1865 ) , cải bổ làm Tri Huyện Yên bác ( sau đó , có công theo quân bắt giặc , được thưởng một đồng tiền " Như Ý " thay cho bữa yến ) .

Năm thứ 23 ( 1870 ) , quyền Tri phủ Tràng Khánh ( Sau đước phong 2 trật .

Năm thứ 24 ( 1871 ) , đến đóng đồn ở Kỳ lừa ( Lúc bấy giờ tỉnh Thành lạng sơn có việc , thừa lệnh quan trên ta mộ được 900 lính Dõng đến đóng ở Kỳ lừa ) và kiêm chức Châu Thoát lãng .

Năm thứ 27 ( 1874 ) , thăng Viên ngoại lang , nhưng vẫn lĩnh chức Tri huyện Yên bác , rồi Tri Huyện Văn quan được 9 tháng , lại trở về chức cũ .

Năm thứ 28 ( 1875 ) lĩnh chức Tri phủ Tràng khánh .

Năm thứ 29 ( 1876 ) quyên tiền và thóc để giúp quân nhu ( 200 hộc thóc , 500 quan tiền ) , được một đạo lục chỉ .

Năm thứ 31 ( 18878 ) sang Thái nguyên hợp với toán quân khác để đánh giặc ( Quan Thống đốc họ Hoàng cấp cho bằng Bang phó tá quân vụ ) .

Năm thứ 32 ( 1879 ) thắng một trận ( rồi vẫn làm hàm Viên ngoại mà sung chức Bang tá Tỉnh vụ ) .

Năm thứ 34 ( 1881 ) , lại sang Thái nguyên hợp với toán quân khác để đánh giặc , lấy được đồn Chu bố ( được thưởng bạc hà , đinh hương , dầu quế mỗi thứ một chai ) .

Năm thứ 36 ( 1883 ) , thăng thị giảng Học sĩ , vẫn lĩnh chức Bang tá tỉnh vụ .

Năm Hàm Nghi ( 1885 ) . Lã Xuân Uy đem theo ấn Tuần phủ ra nước ngoài . Các nơi lân cận , bọn giặc cướp thừa cơ tụ tập , đến nghìn người . Ta đem lính Dõng ở Thượng du và các trại tất cả được 500 tên , đến đàn áp ở Kỳ lừa , rồi phái phó binh là Phạm Văn Khỏa đóng ở Tỉnh thành , còn ta thì đóng ở Bản Lộc , để cho mạnh thanh thế . Tháng 8 , tướng giặc là Hà Khánh Sinh đánh phá đồn Hữu thu . Được tin báo ta phái viên Bang tá cũ là Hà Vạn Ninh và viên Châu uý là Hứa Viết Tăng ( Hiện làm Ám sát Lạng sơn ) . chia đường tiến đánh , giặc bỏ chạy .Năm đầu , niên hiệu Đồng Khánh ( 1886 ) , quyền chức Bố chánh . Được vài tháng , giặc tàu Lý Hữu Sinh đem hơn 2000 đồ Đảng lẻn qua hạt Cao bằng đến phá đồn Na cảm và quán Phú tàng , đánh phố Đồng bục rồi vây thôn Hữu Khánh . Ta thấy thôn này có nhiều thóc gạo, sợ giữ không nổi , thì địch cướp lương thực , nên lập tức đem 400 tên đoàn Dõng đến cứu viện . Bọn giặc ẩn nấp ở mậu sơn , ta quay về thôn Bản Chu , bọn giặc đem toàn lực tới đánh , nhưng không vào được . Rồi ta đánh tan được bọn giặc này ở Khôn Động , giết được rất nhiều . Năm này được làm Hộ lý Tuần phủ .

Năm sau ( 1887 ) , thăng làm Hồng Lô tự Khanh , ( Vẫn quyền hộ lý ) .

Năm sau nữa ( 1888 ) , thăng Thị lang , lĩnh Tuần phủ ( rồi được thưởng Ngân Bội tinh ) . Được hai đạo cáo trạng ( Hiền khảo làm Thị giảng học sĩ , Tỷ chánh Ngũ phẩm nghi nhân ) . Tên Hoàng Đình Kinh ở Tổng Ngột sơn , chiếm cứ nơi hiểm trở , thường đem đồ đảng đón bên đường cái quan ở bắc lệ , cướp xe chở quân nhu . Ta lập nhiều mưu kế , để cho chúng ngờ vực lẫn nhau , sau đó ta đem quân đến đánh úp , tên Kinh trốn thoát . Tháng 6 , pháiPhó lính binh là Phạm Văn Khoa đem quân vậy bắt được y ở thôn Bản Thí ( Được thưởng Kim bội tinh ) . Tháng 10 xin nghỉ việc để về làm Từ đường . Rồi ở nhà luôn .

Năm Thành Thái thứ 2 ( 1890 ) , bọn Lưu Kỳ Thắng quấy rối thôn Hữu Khánh , ta phái Bá Hộ là Vi Thế Hiền và Trần Văn Tường đón đánh , giết được 1 tên , bắt sống được 8 tên , lấy lại được 1 khẩu súng , 1 con ngựa và 14 phụ nữ . Được thưởng 100 quan tiền kẽm . Quan trên phái đi đánh giặc ở xã Sằn Viên , bắt sống được 1 tên , giết được 1 tên , rồi lại bắt sống được tên giặc lâu nămẩơ biên giới là Mã Sinh Ninh .

Năm thứ 4 ( 1892 ) , đồ đảng của Lưu Kỳ Thắng là Lưu Nhị và Hoàng Khai tam ẩn nấp ở Mẫu Sơn , chực đi quấy rối . Ta phái Châu úy Hiền và Thiên hộ Tường đón đánh , giết được 9 tên địch , bắn bị thương hơn 20 tên . Rồi đón đánh ở thôn Bản Lộc giết được 12 tên , bắn bị thương 30 tên , nộp giải ở Tỉnh . Quan toàn Quyền gửu điện tín , mời ta về hà nội , tướng giặc là Lý Tam thừa cơ nổi lên . Con trai thứ hai của ta là Văn Trân đốc xuất toàn dõng để đánh giặc , giết được 2 tên , bắ`t sống được 8 tên , lấy lại được 13 phụ nữ . Quan Năm tư thưởng cho Văn Trân Tòng cửu phẩm bá hộ , hiện có một đạo sắc .

Tháng 3 năm thứ 5 ( 1893 ) , thực thụ hàm Tuần phủ , nhưng vẫn hưu dưỡng ở nhà . ( Được thưởng Ngũ hạng Long bội tinh ) . Lại được 2 đạo các văn gia tặng ( Hiền khảo làm Thái bộc tự Khanh , Tỷ là tòng tam phẩm thục nhân ) .

Lão tử có nói : " Tri túc bất nhục , tri chỉ bất dại " ( Biết đủ rồi thì không nhục , biết thôi đi thì không nguy ) . Ta dù không giỏi , cũng biết lời dạy đó . Thế thì ta còn mưu cầu gì nữa .

Tháng 11 , Quan Toàn quyền và Quan Kinh lược về tận nơi nói với ta rằng : " Giặc cướp ở Biên giới chưa yên , hãy cố gắng ra làm việc để thỏa lòng dân trông cậy " . Vì thế ta bắt buộc phải ra làm trái với ý muốn của mình .

Tháng giêng năm sau ( 2/1894 ) , ta lại ra làm việc ( được cấp một bản Nghị định : Tổng đốc lĩnh Lạng Bình Tuần phủ ) . Nhờ hồng phúc của Hoàng Thượng và uy đức của các vị Đại Thần , bọn cướp lần lượt bị bắt ( tên Kim Lộc , tên Vòi ) , làm biên cảnh được an ninh .

Lại 1 năm nữa ( 1895 ) , thăng 1 trật ( nhân dịp tứ tuần đại khánh của Hoàng Thái hậu , được thăng 1 trật và thưởng đại yến ngân tiền , nghĩa là ngân tiền thay cho bữa đại yến ) .

Lại một năm nữa ( 1896 ) , được cáo thụ Tổng đốc ( tháng 6 , Nha Kinh Lược cấp cho Kim thanh hạng nhì . Tháng 9 được đạo cáo văn : Tổng đốc lĩnh Tuần phủ ) .

Lại một năm nữa ( 1897 ) , tấn phong Nam tước ( tháng 3 , quan Khâm mạng đưa Thái trực tấn phong Tràng phái nam . Tháng 5 , quan Toàn quyền tặng bắc đẩu bội tinh ) .

Lại 3 năm nữa ( 1899 ) , gia tặng Miếu chức cho song thân ( Hiền khảo làm Gia nghị đại phu , Thái thường tự khanh. Tỷ là chính tam phẩm thục nhân ) .

Lại một năm nữa ( 1900 ) , thăng Biện Đại Học sĩ.

Kể từ lúc trẻ theo việc nhung trường , trải qua 40 năm , cũng chỉ như là giấc mộng lúc ra đời , giấc mộng đó quả là điềm tốt . Chắc tiên công đã định trước như thế , mà Thần bạch hổ cũng thiêng , mượn tay ta mà làm cho được như thế .

Nay ta đã 71 tuổi , vẫn như hồi trước không ngủ được , mới bảo cậu học trò đem bút chép lấy bài " Tự trạng " này .

Viết tại Dinh Tổng đốc Lạng bình - Mùa thu năm Canh Tý - Niên hiệu Thành Thái thứ 12 ( 1900 ) .