Thiên Đồng

Người Inca

1 bài viết trong chủ đề này

Phẫu thuật não của người Inca thuộc dạng “trình độ cao”

Quá trình phẫu thuật này –được biết đến dưới từ khoan não – thường tiến hành trên nam giới trưởngthành, có khả năng là để trị các vết thương trận mạc. Một loại phẫuthuật tương tự cũng được thực hiện ngày nay để giải phóng áp lực dotích tụ chất dịch sau các chấn thương đầu nghiêm trọng.

Theo báo cáo, xung quanh thủ đô Cuzco của Inca cổđại, những tàn tích có từ năm 1000 sau Công nguyên cho thấy kỹ thuật mổđược chuẩn hóa và hoàn thiện hóa qua thời gian. Nhiều hộp sọ trong sốnhững hộp sọ cổ xưa nhất cho thấy không có bằng chứng về việc liềnxương sau khi phẫu thuật, có lẽ ca phẫu thuật dẫn đến tử vong. Nhưngcho đến trước những năm 1400, tỉ lệ sống đạt đến mức 90%, là mức độnhiễm trùng rất thấp.

Theo tác giả chính của công trình Valerie Andrushko, thuộc ĐH Nam Connecticut ở New Haven, những phát hiện mới cho thấy các bác sĩ phẫu thuật Inca đã xây dựng nên kiến thức chi tiết về giải phẫu sọ. “Những người này là các chuyên viên phẫu thuật tay nghề cao.”

Bệnh nhân được giảm đau và sát trùng bằng bia và thảo dược

Andrushko lưu ý những thầy thuốc Inca tránh những vùng trên sọ mà vết cắt sẽ gây ra tổn thương não, chảy máu hoặc nhiễm trùng. Các ca phẫu thuật được tiến hành mà không có thuốc gây mê hoặc kháng sinh hiện đại, nhưng có lẽ họ dùng các loại thảo dược.

“Họ biết đến dược tính của nhiều loại cây dại,như cây coca và thuốc lá dại. Những loại này cùng với bia ngô có lẽ đãđược dùng để giảm đau một phần. Những chất diệt khuẩn tự nhiên như nhựathông và saponin (một loại cây có tính chất như xà phòng) có lẽ giảmnguy cơ nhiễm trùng trong suốt quá trình khoan sọ.”

Công trình mới được đăng tải trực tuyến trên tờ The American Journal of Physical Anthropology.

Posted Image

Mộthộp sọ người Inca cổ cho thấy bằng chứng của phẫu thuật sọ được biếtdưới dạng khoan sọ. Một công trình mới phát hiện ra loại hình phẫuthuật này được người Inca thực hiện khá phổ biến, có khả năng chữanhững vết thương trong chiến đấu. (Ảnh: Valerie Andrushko)

"Sọ bị khoét dần đi”

Andrushko và đồng tác giả của công trình JohnVerano, ĐH Tulane, New Orleans, nghiên cứu tàn tích từ 11 nghĩa trangthuộc Cuzco và khu vực lân cận.

Nghiên cứu của họ phát hiện khoan sọ là một hình thức rất phổ biến ởthủ đô Inca. Trong số 411 sọ được bảo quản tốt dành cho nghiên cứu, 66sọ có lỗ khoan vào xương. Tại một địa điểm, 21 trên 59 sọ - trên 1/3 –trải qua khoan.

Trong khi các phương pháp khoan khác nhau qua thờigian, các nhà phẫu thuật Inca cuối cùng cũng ổn định với một cách nạođể xuyên thủng sọ mà không gây vết thương rộng hơn.

Sọ được từ từ nạo dần đi, để lại một lỗ tròn xung quanh là một vùng xương bị nạo rộng hơn.”

Một vài sọ trong số này bị khoan nhiều hơn một lần,có cả một người trải qua phẫu thuật tới 7 lần. Trong một trường hợp bấtthường khác mà bệnh nhân không sống qua được ca phẫu thuật, vùng xươnghình chữ nhật đã bị lấy đi lại được lắp trở lại trước khi chôn cất.

Tiffany Tung là nhà khảo cổ học tại ĐH Vanderbilt ởNashville, Tennessee và không tham gia vào công trình nghiên cứu này.Bà cho biết đây là công trình đầu tiên so sánh tần suất và tỷ lệ thànhcông của khoan sọ qua thời gian và ở những cộng đồng khác nhau.

“Đây là loại công trình giàu chi tiết mà thực sựcắt nghĩa cho chúng ta đời sống của cộng đồng Andean cổ như thế nào.Đáng ngạc nhiên là số đông dân cư phải trải qua phẫu thuật sọ và cónhiều người sống sót đến vậy.”

Vết thương chiến tranh

Khoan sọ được thực hiện sớm nhất là vào khoảng năm400 trước Công nguyênNam Mỹ và ở những nơi khác trên thế giới. Cácnhà khảo cổ từ lâu đã tranh luận liệu khoan thủng sọ là biện pháp y tếhay vì lý do văn hóa và tín ngưỡng.

Liên quan đến người Inca, Tung cho rằng công trình mới đã đem lại câu trả lời cho tranh luận. “Tôi nghĩ rằng các tác giả đã rất chính xác khi họ cho rằng phẫu thuật sọ được thực hiện trước hết là để trị các vết thương ở đầu.”

Những vết thương này thường xảy đến trong chiến tranh.

Andrushko cho biết thêm gần như tất cả các ca phẫuthuật được thực hiện gần trung tâm sọ hoặc về phía trái – những vùng cókhả năng bị tấn công khi chiến đấu với đối thủ thuận tay phải. Thêm vàođó, một số sọ cho thấy dấu hiệu của những vết thương trước ở khu vựcđược phẫu thuật.

Tuy nhiên, trường hợp của 19 bệnh nhân được phẫu thuật là nữ cho thấy loạihình phẫu thuật này đôi khi được thực hiện vì những lý do khác – có lẽlà cố gắng chữa chứng động kinh hoặc nhiễm trùng xương mãn tính.

theo National Geographic, Khoahoc

baiviet.phanvien.com

Share this post


Link to post
Share on other sites

Tạo một tài khoản hoặc đăng nhập để bình luận

Bạn phải là một thành viên để tham gia thảo luận.

Tạo một tài khoản

Đăng ký một tài khoản mới trong cộng đồng của chúng tôi. Dễ thôi!


Đăng ký tài khoản mới

Đăng nhập

Bạn đã có tài khoản? Đăng nhập tại đây.


Đăng nhập ngay