Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ và những điều cần biết

Thiếu năng lượng và các dưỡng chất có thể khiến trẻ nhỏ bị suy dinh dưỡng. Tình trạng này có thể dẫn đến hậu quả nặng nề như bé yêu chậm phát triển thể chất, não bộ, sức đề kháng yếu, gia tăng tỷ lệ bệnh tật và tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi.

1. Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là gì?

Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt năng lượng và các dưỡng chất làm ảnh hưởng lên quá trình sống, hoạt động và tăng trưởng bình thường của cơ thể trẻ.

Có thể phân loại suy dinh dưỡng trẻ em ra 3 thể:

• SDD thể nhẹ cân: do tình trạng thiếu dinh dưỡng dẫn đến cân nặng thấp hơn so với mức tiêu chuẩn của bé cùng tuổi và giới tính, được xác định khi cân nặng thấp hơn với mức tiêu chuẩn của trẻ nhỏ cùng tuổi và giới tính (dưới -2SD). Thể nhẹ cân phản ánh tình trạng thiếu dinh dưỡng kéo dài cũng như tình trạng thiếu dinh dưỡng tại thời điểm đánh giá.
• SDD thể thấp còi: do tình trạng kém tăng trưởng kéo dài dẫn tới bé không sở hữu được chiều cao cần có của một đứa bé cùng tuổi ở quần thể tham khảo, được xác định khi chiều cao thấp hơn với mức tiêu chuẩn của trẻ cùng tuổi và giới tính (dưới -2SD). Thể còi cọc phản ánh tình trạng kém tăng trưởng mạn tính, kéo dài từ trong quá khứ, có khả năng bắt đầu sớm từ giai đoạn bào thai do mẹ bầu bị thiếu hụt dưỡng chất.
• SDD thể gầy còm: khi tiêu chuẩn cân nặng theo chiều cao của trẻ nhỏ tụt xuống thấp đáng kể so với trị số nên có ở quần thể tham khảo, được xác định khi cân nặng theo chiều cao thấp hơn với mức tiêu chuẩn của bé cùng tuổi và giới tính (dưới -2SD). Thể gầy còm cho thấy tình trạng thiếu hụt dưỡng chất cấp tính do tình trạng không lên cân hoặc đang sụt cân.

2. Nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ
Suy dinh dưỡng có thể xảy ra do thiếu cung cấp, tăng tiêu hao dưỡng chất hoặc cả hai.

Thiếu cung cấp:

• Không cung cấp đủ lương thực thực phẩm
• Trẻ lười ăn, ăn không đủ lượng cần thiết.
• Chế độ ăn nghèo nàn, cách chế biến không phù hợp, thiếu năng lượng và dưỡng chất.

Tăng tiêu hao:

• Trẻ nhỏ bệnh, nhất là bệnh kéo dài.
• Rối loạn tiêu hóa- hấp thu.
• Nhiễm ký sinh trùng đường ruột.
• Thất thoát dưỡng chất do bệnh lý.
• Trong hầu hết trường hợp, suy dinh dưỡng xảy ra do sự kết hợp của cả 2 cơ chế, vừa giảm năng lượng ăn vào vừa tăng năng lượng tiêu hao (Ví dụ trẻ nhỏ bệnh nhưng mẹ lại cho ăn kiêng).

Trẻ ăn quá ít calorie trong ngày

Xem thêm:
https://beacon.by/suanaotot/top-sua-phat-trien-nao-bo-hieu-qua-nhat-hien-nay-cho-be-moi-lua-tuoi
danhgiasua.webflow.io/posts/loai-thuc-pham-bac-phu-huynh-cho-be-yeu-giup-be-tang-can-nhanh-chong

3. Ảnh hưởng của suy dinh dưỡng lên trẻ nhỏ

• Làm yếu đi hệ miễn dịch, tăng nguy cơ  bệnh nhiễm trùng
• Suy dinh dưỡng và thiếu vi chất (thiếu đạm, sắt, kẽm, vitamin,...) làm cho hệ miễn dịch của trẻ yếu đi do đó dễ dàng mắc các bệnh nhiễm trùng, phải sử dụng kháng sinh thường xuyên, gây biếng ăn, tiêu hóa kém, không hấp thụ được dưỡng chất, càng khiến suy dinh dưỡng nặng hơn.
• Rối loạn các chức năng cơ thể, dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe
• Tình trạng suy dinh dưỡng sẽ khiến cho các cơ quan trong cơ thể bị rối loạn. Các cơ quan bị ảnh hưởng nhiều nhất là gan, tim và thận có thể dẫn đến gan thoái hóa mỡ, suy tim, suy thận,....
• Thiếu hụt vi chất cũng dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe. Ví dụ, thiếu vitamin A gây ra khô giác mạc, quáng gà, ảnh hưởng xấu đến thị giác của bé; thiếu sắt, đạm và một số vitamin nhóm B gây ra thiếu máu; thiếu hụt đạm, canxi, kẽm, vitamin A,D, K,... ảnh hưởng đến sự phát triển của xương, thiếu đạm gây phù,...
• Kém tăng trưởng thể chất
• Tác động đến tầm vóc. Thiếu dưỡng chất ảnh hưởng trên chức năng toàn bộ các hệ cơ quan của cơ thể, kể cả hệ cơ xương, nhất là vào thời điểm 1000 ngày đầu đời (giai đoạn bào thai và 2 năm đầu). Suy dinh dưỡng sớm và kéo dài làm cho trẻ em tăng trưởng còi cọc, khi trưởng thành có vóc dáng thấp, tăng nguy cơ béo phì về sau.
• Chậm phát triển tâm thần
• Suy dinh dưỡng ảnh hưởng tới sự tăng trưởng bình thường của não bộ vào giai đoạn trẻ em dưới 6 tuổi do thiếu hụt những chất cần thiết cho sự phát triển não bộ và trí tuệ của trẻ như chất béo, chất đường bột, sắt, iốt, DHA, Taurine...
• Bé bị suy dinh dưỡng cũng thường chậm chạp, gặp những vấn đề về ngôn ngữ, trí nhớ và giao tiếp xã hội dẫn đến sự suy giảm khả năng chú ý, học tập, tiếp thu.

4. Biện pháp phục hồi trẻ bị suy dinh dưỡng

• Điều trị các tình trạng cấp: Mất nước hay phù khắp cơ thể, rối loạn điện giải, suy tim cấp, nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, rối loạn tiêu hóa- hấp thu, ...
• Tăng cường những dưỡng chất thiếu hụt: vitamin A, sắt, canxi, vitamin D, axit folic, đa sinh tố,...
• Tăng khẩu phần dinh dưỡng lên mức tối đa phù hợp với khả năng tiêu hoá hấp thu của bé, dùng các thực phẩm dồi dào năng lượng, các sản phẩm dinh dưỡng đặc biệt, ...

Cải thiện suy dinh dưỡng tại nhà

• Đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng, chất đạm và chất dinh dưỡng đáp ứng nhu cầu phục hồi dinh dưỡng và tăng trưởng cơ thể.
• Gia tăng năng lượng khẩu phần cho bữa ăn hàng ngày nếu con trẻ không thể ăn đủ theo nhu cầu bằng các biện  pháp:
• Cho ăn nhiều món trong cùng một bữa.
• Tăng số lần ăn trong ngày nếu trẻ không thể ăn nhiều trong một lần.
• Cho ăn càng đặc càng tốt, sử dụng các loại bột mộng để làm lỏng thức ăn đặc nhưng vẫn đảm bảo độ đậm đặc của thức ăn.
• Tăng thức ăn giàu năng lượng: bổ sung dầu mỡ vào thức ăn của trẻ, dùng các loại thực phẩm giàu năng lượng.
• Cho ăn tăng cường sau bệnh.
• Cho bú mẹ kéo dài sau 12 tháng. Nếu không có sữa mẹ đủ, lựa chọn sản phẩm sữa thay thế thích hợp.
• Theo dõi định kỳ tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe của con.

Xem thêm:
https://www.cutoutandkeep.net/users/reviewsua
https://www.mapleprimes.com/users/reviewsua

5. Phòng ngừa suy dinh dưỡng trẻ em ở cộng đồng

• Cho trẻ nhỏ bú mẹ ngay sau sinh, bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu: Sữa mẹ luôn là thức ăn đầu đời tốt nhất cho trẻ sơ sinh và là thức ăn tốt, được con trẻ chấp nhận trong giai đoạn sau. Sữa mẹ, ngoài cung cấp chất dinh dưỡng còn cung cấp các yếu tố chống lại bệnh tật, bảo vệ con khỏi các bệnh lý nhiễm trùng.
• Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ bằng bữa ăn hợp lý: Tập cho bé ăn dặm khi bắt đầu 6 tháng tuổi. Cho bé ăn đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất (bột đường, đạm, béo), không kiêng khem, và có thể duy trì sữa mẹ trong thời gian dưới 2 tuổi. Nếu không có sữa mẹ đủ, lựa chọn sản phẩm sữa thay thế phù hợp.
• Thực phẩm đảm bảo vệ sinh an toàn: Là vấn đề quan trọng trên hết trong việc bảo vệ con tránh các bệnh nhiễm trùng đường ruột, giun sán... Chọn lựa thực phẩm tươi cho bé, tránh bảo quản dài ngày trừ khi có tủ cấp đông đúng quy cách, hạn chế cho trẻ nhỏ sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, nấu nướng thức ăn chín kỹ.
• Vệ sinh môi trường - vệ sinh cá nhân cho bé và người chăm sóc bé.
• Theo dõi chỉ số phát triển cho trẻ hàng tháng: Nhằm phát hiện sớm tình trạng suy dinh dưỡng hoặc các rủi ro nếu có và can thiệp sớm.
• Phòng ngừa và chữa trị bệnh: Điều trị hoàn toàn các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp, tiêu chảy... không lạm dụng kháng sinh mà chỉ dùng kháng sinh đúng chỉ định, đủ liều, đủ thời gian, chăm sóc dinh dưỡng tích cực trong giai đoạn bệnh và phục hồi dinh dưỡng sau thời gian bệnh.
• Xổ giun định kỳ mỗi 6 tháng cho bé từ 2 tuổi.
• Khuyến khích con tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục sẽ giúp cho quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra bình thường và bài tiết chất độc không mong muốn ra khỏi cơ thể. Nếu con không thích tập thể dục, bạn có thể tổ chức một số trò chơi vui nhộn hoặc đưa bé đi bơi, đạp.

Khi trẻ nhỏ liên tục bị đứng cân/ giảm cân, các bậc phụ huynh cũng thắc mắc về vấn đề trẻ nhỏ bị suy dinh dưỡng khám ở đâu? Theo đó, nếu nhận thấy những biểu hiện sớm của trẻ bị suy dinh dưỡng, cha mẹ nên đưa con đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ kiểm tra và có biện pháp chữa trị hợp lý, tránh tình trạng trẻ nhỏ bị suy dinh dưỡng nặng thêm.

Nguồn tham khảo:
https://suanaotot.com/tre-suy-dinh-duong-nguyen-nhan-dau-hieu-va-cach-khac-phuc-hieu-qua.html