Trẻ em chậm phát triển và những điều cần phải biết

Chẳng điều gì đau xót hơn khi chứng kiến con trẻ gặp phải tình trạng chậm phát triển, con không nói chuyện và giao tiếp với phụ huynh, hay con không thể hoàn thành các nhiệm vụ đơn giản.
Do đó làm cách nào để khắc phục tình trạng trẻ chậm phát triển là mối quan tâm của rất nhiều bậc cha mẹ. Bài viết sau đây sẽ cung cấp tất cả các thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu của trẻ nhỏ kém phát triển và biện pháp điều trị can thiệp để khắc phục tình trạng này.

1. Tìm hiểu khái niệm trẻ chậm phát triển

Trẻ chậm phát triển là tình trạng không đạt được các mốc phát triển thông thường. Kém phát triển ở trẻ có thể bộc lộ thông qua các hình thức như trẻ chậm phát triển ngôn ngữ, trẻ chậm phát triển hành vi và trẻ kém phát triển nhận thức.

1.1 Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ

Trẻ chậm nói

Chậm nói là khả năng nói của trẻ chậm hơn so với mức phát triển thông thường. Mỗi bé là một là cá thể độc lập, cho nên thời điểm trẻ nhỏ học nói là khác nhau nhưng thường trẻ nhỏ sẽ bắt đầu bi bô nói từ 18 tháng tuổi. Trẻ sau 2 tuổi chưa nói được từ nào bị coi là trẻ chậm nói.

Trẻ nhỏ tự kỷ

Trẻ tự kỷ không đáp ứng được các nhu cầu về giao tiếp trong cuộc sống thường ngày do bé kém phát triển ngôn ngữ. Bé mắc chứng tự kỷ chỉ có thể lặp đi lặp lại một vài từ đơn giản hoặc lặp lại lời nói của người khác. Trẻ nhỏ tự kỷ thường không dễ dàng với trò chơi giàu trí tưởng tượng và phát triển biểu tượng thành ngôn ngữ.

1.2 Trẻ chậm phát triển hành vi

Trẻ tăng động

Trẻ tăng động giảm chú ý thường chạy nhảy vận động liên tục, không biết mệt mỏi. Trẻ hay leo trèo như: trèo cây, trèo lên lan can đánh đu, trượt trên tay vịn cầu thang và bất chấp tất cả các nguy hiểm nhiều khi gây ra tình trạng bầm tím, gãy chân, gãy tay do ngã, do va đập. Bé hay cáu gắt, hay để quên đồ hoặc mất đồ…

Trẻ tự kỷ

Trẻ tự kỷ hay có các hành vi bất thường như chống lại việc học và thực hành hoạt động mới hoặc trẻ có các hành vi có tính rập khuôn, lặp đi lặp lại ( VD: vung vẩy hai cánh tay, hoặc đưa bàn tay lên gần mặt rồi xoắn vặn hoặc bật bật các ngón tay…), trẻ thường sắp xếp đồ chơi, đồ vật thành hàng dài và rất khó chịu nếu như trật tự này bị thay đổi…

1.3 Trẻ chậm phát triển nhận thức

Trẻ chậm phát triển nhận thức là một khiếm khuyết của sự phát triển trí tuệ. Trẻ có chỉ số IQ thấp, khả năng tư duy kém và hạn chế về các kỹ năng thích ứng với xã hội. Những khiếm khuyết này thường xuất hiện trước năm 18 tuổi.

 

2. Nguyên nhân trẻ chậm phát triển

2.1 Những yếu tố bệnh lý ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ
Có rất nhiều yếu tố bệnh lý là nguyên nhân trẻ nhỏ kém phát triển làm ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nhỏ như:

+ Bệnh viêm màng não (Meningitis): Là bệnh do nhiễm trùng gây lên tình trạng viêm màng bao phủ não bộ hoặc tủy sống.

+ Bệnh viêm não (Encephalitis): Là tình trạng viêm tại mô não, thường là do nhiễm trùng gây lên.

+ Áp xe não: Một tình trạng nhiễm trùng có bọc mủ ở bên trong hộp sọ ở vị trí ngoài màng cứng, dưới màng cứng và trong não thường gây ra bởi vi khuẩn.

+ Chấn thương sọ não: là tình trạng người bệnh bị sang chấn vào đầu gây tổn thương hộp sọ và những cấu tạo khác bên trong hộp sọ.

+ U não.

+ Não úng thủy: là một bệnh lý riêng biệt mà chính xác hơn đó là hậu quả của một nhóm những bệnh lý khác nhau nhưng cùng có chung một đặc trưng là suy giảm lưu thông và/hoặc hấp thu dịch não tủy.

+ Động kinh: là một chứng bệnh hệ thần kinh xuất phát từ việc xáo trộn lặp đi lặp lại của một số nơron trong vỏ não[1][2] tạo nhiều triệu chứng rối loạn hệ thần kinh (các cơn động kinh) như co giật của bắp thịt, cắn lưỡi, sùi bọt mép, mắt trợn ngược, bất tỉnh, mất kiểm soát tiểu tiện, hoặc tạo ra cảm giác lạ.

2.2 Trẻ chậm phát triển do di truyền
Các yếu tố di truyền là nền tảng cho sự hình thành và tăng trưởng của trẻ. Những yếu tố bẩm sinh di truyền như đặc điểm hoạt động của hệ thần kinh, cấu trúc của não, cấu tạo và hoạt động của các giác quan… Các yếu tố này do bố mẹ truyền lại hoặc tự cấu thành do biến dị.

Bệnh lý của mẹ khi mang thai
Dựa vào nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Bệnh viện Nhi Los Angeles (Hoa Kỳ) cho biết trong khi có thai người phụ nữ mắc phải tình trạng như nhiễm trùng, căng thẳng, ốm đau hay mắc bệnh dị ứng, nhiễm virus, bệnh béo phì,…đều gây ra tác động đến việc hình thành và phát triển bộ não của thai nhi

Khuyết tật não bộ của thai nhi trong thời gian mang thai
Nếu trong giai đoạn mang thai, thai phụ mắc một bệnh truyền nhiễm như viêm màng não hoặc bệnh sởi, các bệnh truyền nhiễm trên có thể gây ra tình trạng tràn dịch màng não và gián tiếp làm cho trẻ nhỏ kém phát triển.

Khi mang bầu, bà bầu gặp phải tình trạng co giật sẽ ảnh hưởng đến cả mẹ và bé, điều này làm suy giảm sự dẫn máu tới bào thai khiến em bé sinh ra phát triển kém hơn bình thường.

Trẻ chậm phát triển do môi trường
Môi trường sống ảnh hưởng không nhỏ lên sự tăng trưởng của trẻ. Nếu môi trường sống sạch sẽ, không khí thoáng đãng, đủ ánh sáng thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ nhỏ phát triển, ngược lại nếu môi trường sống không thuận lợi không những tác động đến sự phát triển của bé mà còn có thể là nguyên nhân gây ra các bệnh như bé chậm phát triển.

3. Dấu hiệu triệu chứng trẻ nhỏ chậm phát triển

3.1 Biểu hiện nhận biết trẻ nhỏ chậm phát triển trí tuệ qua khả năng nhận thức
Biểu hiện trẻ nhỏ kém phát triển dễ nhận biết đó là khả năng nhận thức của bé kém hơn bình thường, bé luôn ở trạng thái thụ động, không muốn tìm hiểu thế giới xung quanh, luôn tỏ ra thờ ơ, phản xạ chậm và đáp ứng kém. Đối với những bé ở độ tuổi đến trường, trẻ nhỏ gặp khó khăn trong việc đếm số và ghi nhớ mặt chữ, trẻ không nhận biết được màu sắc.

Trong khoảng thời gian ghi nhớ sự việc của bé hay dễ bị mất tập trung, nhớ cái mới là quên cái cũ, nói trước quên sau, có đôi lúc không nhớ được những sự kiện đơn giản mới xảy ra vài phút trước.

 

3.2 Biểu hiện nhận biết bé kém phát triển trí tuệ qua biểu hiện vận động
Bé chậm phát triển hơn so với mức phát triển bình thường, trẻ nhỏ không thể cầm nắm đồ vật và gặp khó khăn trong việc lăn, bò ngồi sau 1 tuổi. Một vài trẻ có sự kết hợp vận động giữa tay – chân – miệng kém.

3.3 Dấu hiệu nhận biết trẻ nhỏ kém phát triển thông qua ngôn ngữ giao tiếp
Bé chậm nói so với mốc phát triển thông thường. Trẻ thường khó khăn trong việc liên kết các từ lại với nhau để nói thành một câu hoàn chỉnh. Trẻ không có khả năng nói hoặc truyền đạt bằng cử chỉ khi muốn một cái gì đó. Khi gọi tên trẻ hoặc đặt câu hỏi trẻ không đáp ứng lại. Trẻ thường có xu hướng chơi một mình, ít tiếp xúc với mọi người xung quanh.

Xem thêm: https://www.pearltrees.com/reviewsua

 

4. Biện pháp ngăn ngừa trẻ kém phát triển

4.1 Chế độ dinh dưỡng cho trẻ
Theo nghiên cứu năm 2010 của “ The Journal of Nutrition” cho biết trẻ 24 tháng tuổi bị suy dinh dưỡng có khoảng 16% trẻ phát triển chậm hơn so với mức tuổi. Ủy ban Thường vụ Liên hiệp quốc về dinh dưỡng cho rằng,  suy dinh dưỡng tác động đến kết quả học tập và giảm khả năng phát triển trí tuệ ở trẻ. Vì vậy, chế độ dưỡng chất thích hợp trong những năm đầu của trẻ là điều rất cần thiết.

4.2 Nuôi dạy – chăm sóc trẻ
Phương pháp nuôi dạy – chăm sóc tác động không nhỏ đến quá trình phát triển của trẻ nhỏ. Việc trẻ không nhận được sự quan tâm và chăm sóc đầy đủ sẽ tác động tiêu cực tới khả năng nói, phát triển ngôn ngữ, nhận thức cũng như hành vi của con trẻ. Trong quá trình phát triển của trẻ nhỏ rất cần sự quan tâm và chăm sóc của các bậc phụ huynh.

4.3 Môi trường sinh hoạt của trẻ
Môi trường sống là điều kiện thiết yêu cho quá trình hình thành và phát triển ở trẻ nhỏ. Môi trường chăm sóc tốt sẽ giúp trẻ nhỏ phát triển về ngôn ngữ, trí óc, tư duy và hành vi. Trong quá trình phát triển môi trường xung quanh giúp bé có được những mối quan hệ tốt với bạn bè, thầy cô,… điều này khiến trẻ vui vẻ hơn, học tập tốt hơn là cách phòng tránh trẻ chậm phát triển.

 

5. Chế độ dinh dưỡng dành cho trẻ kém phát triển

5.1 Tăng cường chất béo Omega 3
Chất béo Omega 3 là chất cần thiết trong quá trình tăng trưởng và chế độ dinh dưỡng cho trẻ kém phát triển. Cung cấp đầy đủ Omega 3 trong quá trình phát triển cải thiện cải thiện chất lượng giấc ngủ, giúp não bộ phát triển tốt và cải thiện thị lực cho trẻ. Bên cạnh đó, nó còn có công dụng hỗ trợ điều trị chứng trầm cảm, giúp giảm các triệu chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ nhỏ, đồng thời cải thiện các khả năng suy nghĩ, ghi nhớ, tiếp thu,…

5.2 Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất cho trẻ
Vitamin và khoáng chất chiếm tỉ lệ rất thấp trong cơ thể nhưng nó lại là yếu tố cần thiết đối với quá trình phát triển của trí tuệ và thể chất của trẻ.

Điển hình như thiếu vitamin A làm khô mắt, có thể gây mù, trẻ nhỏ chậm lớn, hệ miễn dịch suy giảm dẫn đến trẻ dễ dàng bị nhiễm trùng. Để trẻ có thể phát triển tốt và có đôi mắt sáng các bà mẹ cần bổ sung các thực phẩm dồi dào vitamin A như cà rốt, cà chua, bí đỏ, sữa, kem, bơ, trứng,…

Vitamin E có khả năng làm giảm sản xuất những nhân tố có hại cho tế bào, nó có vai trò to lớn đối với hệ miễn dịch, quá trình sửa chữa ADN và quá trình trao đổi chất.

Để trẻ em có thể phát triển toàn diện, mẹ cần bổ sung đầy đủ các vitamin và khoáng chất cho trẻ vào chế độ ăn.

 

5.3 Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, thức uống có gas
Một nghiên cứu khoa học được công bố trên tạp chí trực tuyến Plos One cho thấy caffeine trong đồ uống có gas có thể làm chậm quá trình phát triển của não bộ và giảm chất lượng giấc ngủ khi dùng quá nhiều.

Nghiên cứu của đại học bang Ohio cho rằng trẻ em tiêu thụ đồ ăn nhanh thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của trẻ nhỏ.

 

Khám phá ngay: https://www.mobypicture.com/user/reviewsua

 

6. Phương pháp điều trị trẻ chậm phát triển
6.1 Trị liệu cho trẻ chậm phát triển
– Liệu pháp vận động: Dùng các bài tập vận động giúp bé giảm các biểu hiện vận động bất thường, tăng cường khả năng vận động bình thường.

– Liệu pháp hoạt động: Sử dụng các bài tập hoạt động trị liệu, những trò chơi giúp bé có khả năng thực hiện được các hoạt động theo sự phát triển của lứa tuổi.

– Liệu pháp ngôn ngữ: Giúp trẻ nhỏ kiểm soát hoạt động của lưỡi, miệng và tập phát âm . Ngôn ngữ trị liệu cần được tiến hành trước tuổi trẻ đi học và kéo dài trong suốt thời gian đi học.

6.2 Giáo dục trẻ chậm phát triển
Việc chăm sóc cho trẻ nhỏ chậm phát triển là một quá trình lâu dài, cần phải có một kế hoạch giáo dục cụ thể. Bậc cha mẹ, gia đình cũng nên dành thời gian quan tâm tới trẻ. Khi trẻ có các triệu chứng bất thường các bậc phụ huynh cần đưa trẻ đến các cơ sở chuyên khoa nhi đề kiểm tra chính xác và có biện pháp điều trị trẻ kém phát triển kịp thời.

Tùy theo tình trạng của trẻ nhỏ, sẽ có kế hoạch giáo dục thích hợp với khả năng nhận thức và hành vi của trẻ. Thông qua giáo dục sẽ giúp trẻ tăng cường khả năng giao tiếp,tăng khả năng hòa nhập vào cộng đồng, tăng cơ hội được đi học như những bạn bè bình thường khác.

6.3 Điều trị trẻ chậm phát triển bằng liệu pháp tâm lý
Các bé kém phát triển thường có trạng thái tâm lý buồn chán, có cảm giác lo lắng và sợ hãi mà không có lý do. Các bậc phụ huynh nên phân biệt được đâu là những triệu chứng bình thường đâu là triệu chứng của bệnh tâm lý. Tình trạng trên xảy ra thường xuyên và kéo dài thì cha mẹ cần đưa trẻ nhỏ tới các chuyên gia tư vấn tâm lý để xác định về tình trạng bệnh của con em mình.

Khi kiểm tra tình trạng bệnh của con các chuyên gia tư vấn tâm lý sẽ lập ra kế hoạch điều trị can thiệp cho bé. Trong kế hoạch sẽ có một hệ thống liên kết giữa giáo viên – nhân viên xã hội và bố mẹ  để quản giáo hành vi của bé.

Nuôi dạy con cái là cả một hành trình đầy gian truân, vất vả đặc biệt là các gia đình có trẻ chậm phát triển. Không phải ai cũng có đủ sự kiên trì và nỗ lực trong quãng thời gian dài để cải thiện tình trạng của con. Khi các bậc cha mẹ nản lòng hãy nhớ rằng: “con là niềm hạnh phúc của cha mẹ, sinh con vất vả một, nuôi con vất vả mười”. Phát hiện sớm tình trạng của con trẻ, can thiệp đúng thời gian “Vàng” là một trong những yếu tố quyết định thành công trong quá trình chữa trị.

Nguồn tham khảo: https://suanaotot.com/nhung-kien-thuc-can-biet-ve-tre-cham-phat-trien.html