Sự phát triển của phường hội loài người luôn gắn liền với sự tăng trưởng của kỹ thuật, phương pháp và được đánh dấu bằng các cuộc cách mệnh công nghiệp to. Các cuộc cách mạng công nghiệp này cho ra phổ biến thành quả và đem đến phổ biến ích lợi cho con người, giúp cắt giảm chi phí nhân công, tăng năng suất lao động và trị giá cuộc sống

thế giới ngày nay đang ở trong công đoạn tăng trưởng của cuộc cách mệnh công nghiệp 4.0. Cuộc cách mạng này đã tạo ra phổ biến sản phẩm mới, đa dạng hình thức thương lượng mới, phương thức trả tiền mới, các loại tài sản mới… Một trong những sáng tạo vượt trội của cuộc cách mạng này là sự thành lập của công nghệ chuỗi khối (Blockchain) và tiền ảo (hay còn gọi là sàn mua bán tiền ảo tốt nhất – crypto currency). Sự xuất hiện của các loại tiền ảo này đang được cả toàn cầu để ý và bình luận, đặc biệt là trong năm 2017, khi mà giá của Bitcoin và các đồng tiền ảo khác tăng cường một cách chóng mặt và thay đổi không ngừng. Trên toàn cầu tổng thể và Việt Nam kể riêng, hoạt động phát hành, lưu trữ, đào, thương lượng, đầu tư… tiền ảo diễn ra nhộn nhịp và đa dạng; lôi kéo số lượng lớn người tham gia. Các hoạt động này mang lại các thách thức ko nhỏ cho các nhà nghiên cứu, ban hành và ứng dụng pháp luật. Một nghi vấn được đặt ra bởi cực nhiều người để ý là pháp luật Việt Nam điều chỉnh vấn đề này như thế nào, những hoạt động can dự đến tiền ảo đem tới xác nhận ở Việt Nam hay không? Những quy định pháp luật Việt Nam hiện hành liệu đã phù hợp để điều chỉnh vấn đề tiền ảo trên thực tế?

1. Chính sách, pháp luật Việt Nam hiện hành về tiền ảo

1.1. 1 Vài ghi nhận chính thức về mặt chính sách, pháp luật liên quan đến tiền ảo

- Thông cáo tin báo của nhà băng Nhà nước Việt Nam về tiền ảo

Ngày 27/2/2014, nhà băng Nhà nước Việt Nam lần Đầu tiên ra thông cáo tạp chí về tiền ảo[1]. Nội dung của Thông cáo tụ hội vào 1 số vấn đề cơ bản như sau:

Thứ nhất, khẳng định Bitcoin là một dạng tiền phương pháp số (tiền ảo), không được phát hành bởi Chính phủ hay một tổ chức tín dụng, mà được cho ra và vận hành dựa trên hệ thống các máy tính kết nối mạng internet ngang hàng.

Xem thêm: sàn binance

Thứ 2, khẳng định sự xuất hiện của Bitcoin đã gây ra rộng rãi tác hại, rủi ro cho người dùng như: Có thể trở thành phương tiện cho tầy như rửa tiền, kinh doanh ma túy, trốn thuế, đàm phán, thanh toán tài sản phi pháp; nguy cơ bị tiến công, ăn cắp, thay đổi dữ liệu hoặc bị dừng giao dịch là rất lớn; hoạt động đầu cơ vào Bitcoin ẩn cất rộng rãi nguy cơ về bong bóng tài chính, gây thiệt hại cho người đầu tư; đàm phán Bitcoin không bị chi phối và kiểm soát bởi cơ quan quản lý nhà nước nào, Do vậy, người sở hữu Bitcoin sẽ chịu hầu hết rủi ro vì không có cơ chế kiểm soát an ninh lợi quyền.

Thứ ba, việc sử dụng Bitcoin (và các loại tiền ảo tương tự khác) làm phương tiện thanh toán không được luật pháp thừa nhận và bảo vệ. Các tổ chức tài chính không được phép dùng Bitcoin (và những loại tiền ảo tương tự khác) như một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán khi sản xuất dịch vụ cho khách hàng.

Thứ tư, việc sở hữu, mua bán, dùng bitcoin (và các loại tiền ảo như vậy khác) như một loại tài sản tiềm tàng không ít rủi ro cho người dân và ko được pháp luật kiểm soát an ninh.

Tiếp theo Thông cáo tạp chí ngày 27/2/2014, sáng ngày 28/10/2017, trong văn bản gửi cơ quan tin báo, nhà băng Nhà nước Việt Nam đã khẳng định Bitcoin và những loại tiền ảo như vậy khác không hề là công cụ trả tiền hợp pháp tại Việt Nam. Theo đó, việc phát hành, sản xuất, sử dụng Bitcoin và những loại tiền ảo như vậy khác làm dụng cụ trả tiền là hành vi bị cấm tại Việt Nam

Xem thêm: đầu tư ảo nhận tiền thật

- Quyết định của Thủ tướng Chính phủ can hệ tới tiền ảo

Trước các diễn biến khó lường và các ảnh hưởng tiêu cực của các hoạt động liên quan đến tiền ảo tại Việt Nam, ngày 21/8/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định số 1255/QĐ-TTg về phê duyệt đề án hoàn thiện khuông pháp lý để quản lý, xử lý đối với những loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Theo Quyết định này, việc hoàn thiện khung pháp lý này phải dựa trên ba cơ sở:

(i) thiết chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về bảo vệ quyền sở hữu, quyền tài sản nhằm khắc phục thực tế tất yếu đang tồn tại và sẽ diễn ra;

(ii) Góp phần kiểm soát an ninh quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu cơ trong và ngoài nước tại Việt Nam; hạn chế, ngăn chặn và kiểm soát có tuyệt vời các rủi ro, lạm dụng liên quan; cụ thể hóa những chế định về quyền tài sản trong Bộ luật Dân sự năm 2015 trong lĩnh vực tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo;

(iii) Nghiên cứu, hấp thụ có chọn lựa kinh nghiệm quốc tế về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo để nhận diện, xây dựng, hoàn thiện khuông pháp lý liên quan theo nguyên tắc bảo đảm sự đồng bộ, hợp nhất, minh bạch, dài lâu và có thể dự báo trước của hệ thống pháp luật, thích hợp thông lệ quốc tế.

đồng thời, việc hoàn thiện khuông pháp lý này hướng đến ba mục tiêu:

(i) Nghiên cứu, nhận diện tất cả, chính xác bản tính của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo theo kinh nghiệm nước ngoài và thực tế Việt Nam; mối quan hệ với tài sản thực, tiền thực; vai trò của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo và tác động của tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo đến pháp luật;

(ii) rà soát, Tìm hiểu thực trạng khuông pháp lý về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo của Việt Nam; kinh nghiệm điều chỉnh của nước ngoài và tác động tới hệ thống luật pháp can dự của Việt Nam nhằm nhận diện và xác định thái độ của cơ quan nhà nước đối với những vấn đề pháp lý liên quan; bắt buộc các nhiệm vụ, công tác cụ thể và những định hướng để vun đắp, hoàn thiện luật pháp về tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo nhằm đảm bảo tương ứng với những rủi ro liên quan để kiểm soát, tránh các rủi ro này nhưng không được tác động tới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo, bảo đảm tính linh động để thích hợp với sự thay đổi trong sự vững mạnh ko ngừng của kỹ thuật thông báo, thương nghiệp điện tử;

(iii) cắt cử bổn phận, lộ trình thực hiện cho các Bộ, lĩnh vực can dự để xử lý các vấn đề đặt ra.

tương tự, Quyết định này chính là cơ sở pháp lý quan trọng, đặt nền móng cho việc nghiên cứu và ban hành những quy định pháp luật can dự tới tiền ảo lâu dài tại Việt Nam. Ở tầm chính sách, điều đó trình bày sự cần phải có, cần kíp của việc vun đắp khuông pháp lý để điều chỉnh các vấn đề can hệ đến tiền ảo tại Việt Nam.

- Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tiền ảo

Ngày 11/4/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 10/CT-TTg về tăng điều hành các hoạt động liên quan đến Bitcoin và các loại tiền ảo như vậy khác. Chỉ thị đã đề cập đến các rủi ro và hệ luỵ của các hoạt động can dự tới tiền ảo chỉ cần khoảng cách đây không lâu như: Người chơi tiền ảo dễ gặp rủi ro; nguy cơ sử dụng tiền ảo cho hoạt động phạm nhân (rửa tiền, tài trợ khủng bố, chuyển tiền bất hợp pháp, trốn thuế, lừa đảo...); hoạt động đầu tư, sắm bán tiền ảo, huy động vốn qua phát hành tiền ảo (ICO); đặc biệt là hoạt động sử dụng tiền ảo để huy động vốn theo phương thức đa cấp ngày một diễn biến phức tạp, có nguy cơ tác động đến sự bền lâu của thị phần nguồn vốn, trật tự an toàn thị trấn hội và có thể gây rủi ro rất lớn đối với công ty, cá nhân tham dự.

Trên hạ tầng những cảnh báo nguy cơ tác động bị động của hoạt động can dự tới tiền ảo, Chỉ thị đã bắt buộc các Bộ, lĩnh vực có can dự tiến hành việc điều hành các hoạt động can dự tới tiền ảo nhằm tránh được những rủi ro, hệ lụy cho xã hội; kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật.

- Chỉ thị của Thống đốc ngân hàng Nhà nước Việt Nam liên quan đến tiền ảo

Nhằm tiến hành Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 11/04/2018 của Thủ tướng Chính phủ về tăng điều hành những hoạt động can dự đến Bitcoin và các loại tiền ảo như vậy khác, ngày 13/4/2018, Thống đốc nhà băng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về những giải pháp tăng cường kiểm soát các đàm phán, hoạt động liên quan đến tiền ảo. Chỉ thị đưa ra buộc phải những tổ chức có liên quan (các tổ chức tài chính, công ty sản xuất dịch vụ trung gian thanh toán; các đơn vị tại hội sở chính nhà băng Nhà nước Việt Nam; ngân hàng Nhà nước chi nhánh các tỉnh giấc, thị thành trực thuộc trung ương) nghiêm túc thực hiện các biện pháp cụ thể nhằm tăng cường kiểm soát, xử lý những đàm phán can dự đến tiền ảo.

1.2. Tìm hiểu pháp luật Việt Nam hiện hành về tiền ảo

Qua nghiên cứu chúng tôi nhận thấy, dù rằng một vài cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã có các chỉ đạo, cảnh báo, khuyến nghị can hệ đến tiền ảo, nhưng đến giờ Việt Nam vẫn chưa có khung pháp luật rõ ràng, đông đảo điều chỉnh đối với loại tài sản mới này; còn phổ quát vấn đề pháp lý can dự tới tiền ảo được đặt ra và đích thực là một thách thức đối với nhà làm luật, những người ứng dụng pháp luật ở Việt Nam hiện nay.

Thứ nhất, về định nghĩa tiền ảo

Là một hiện tượng xã hội mới, nên hiện nay có cực nhiều định nghĩa và cách hiểu về tiền ảo. Mỗi định nghĩa lại chỉ ra các đặc biệt đơn thuần của tiền ảo dưới những giác độ khác nhau. Thời gian qua, dù rằng thuật ngữ tiền ảo được sử dụng thông dụng, nhưng các thuật ngữ “tiền kỹ thuật số”, “tiền thay thế”, “tiền internet”, “tiền mã hóa” cũng được đề cập với nghĩa tương đương[3]. Trên thực tiễn, tiền ảo có thể tồn tại dưới rộng rãi dạng như: Tiền ảo có chức năng là chứng khoán; tiền ảo có chức năng là công cụ thanh toán; tiền ảo có chức năng là luôn thể ích để tiếp cận, sử dụng một nhà sản xuất cố định... Điều này dẫn đến nhiều sự nhầm lẫn trong thực tại lúc cần có sự quản lý hoặc khắc phục của cơ quan có thẩm quyền liên quan đến tiền ảo. Ngoài ra, định nghĩa tiền ảo cũng rất dễ gây nhầm lẫn với định nghĩa tiền điện tử (là hình thức điện tử của tiền pháp định). Việc chưa có được một cách hiểu chính thức về tiền ảo trong những văn bản pháp luật ở Việt Nam là một rào cản và cạnh tranh đặt ra khi xác định những vấn đề pháp lý liên quan tới tiền ảo cũng như giải quyết những tranh chấp hoặc các hoạt động can dự tới tiền ảo trong thực tại.

Thứ 2, trong lĩnh vực pháp luật dân sự

Trong giao lưu dân sự, tài sản là đối tượng cốt yếu của các quan hệ giữa các chủ thể được luật pháp dân sự điều chỉnh. Theo ý kiến của chúng tôi, đối chiếu với quy định của luật pháp dân sự hiện hành thì tiền ảo ko được coi là tài sản hay hàng hoá, bởi lẽ:

Điều 105 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Tài sản là vật, tiền, hồ sơ có giá và quyền tài sản. Tài sản bảo gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong khoảng thời gian dài”.

Theo định nghĩa trên, tài sản chỉ tồn tại ở một trong bốn dạng:

- Vật: Là một phòng ban của thế giới vật chất còn đó dưới dạng rắn, lỏng, khí và con người có thể chiếm hữu, kiểm soát được; ví dụ như nhà, xe, bàn ghế…

- Tiền: Là dụng cụ trả tiền do ngân hàng Nhà nước phát hành, được Nhà nước bảo hộ sử dụng để định giá các loại tài sản khác. Tiền gồm những tiền nội tệ và ngoại tệ. Tiền có thể tồn tại dưới dạng giấy, polymer, xu hoặc tiền điện tử (e-money).

- giấy tờ có giá: Là loại giấy tờ giá trị được bằng tiền và có thể chuyển giao trong giao lưu dân sự. Giấy má có giá phải do các chủ thể được phép phát hành. Giấy tờ có giá gồm những ân hận phiếu đòi nợ, ân hận phiếu nhận nợ, séc, trái phiếu Chính phủ, trái khoán đơn vị, kỳ phiếu, cổ phiếu, tín phiếu, ăn năn phiếu, công thải...

- Quyền tài sản: Là quyền giá trị được bằng tiền, gồm những quyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác như quyền đòi nợ, quyền hưởng dụng, quyền bề mặt...

tương tự, đối chiếu với quy định trên, tiền ảo không được coi là tài sản vì nó ko thuộc bất kỳ loại nào trong bốn loại nêu trên.

Về thực chất pháp lý của tiền ảo dưới giác độ pháp luật dân sự, cũng có quan điểm cho rằng, tiền ảo có thể coi là một loại quyền tài sản. Cụ thể: “Căn cứ vào các đặc biệt của tài sản mã hóa (hay tài sản ảo kể chung), có thể thấy đây đều là các “tài sản” không có đặc tính vật lý (được hình thành trong khoảng những thông tin còn đó dưới dạng các đoạn mã máy tính), được trị giá bằng tiền và có thể chuyển giao được trong đàm phán dân sự. Tương tự, quyền đối với tài sản mã hóa (hay tài sản ảo nói chung) là một loại quyền tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015”[4].

 

Đừng quên theo dõi website của chúng tôi để Phân tích thêm về những nên mua tiền ảo nào