Đại tướng Võ Nguyên Giáp góp ý về dự án bô xít Tây Nguyên

Đại tướng Võ Nguyên Giáp góp ý về dự án bô xít Tây Nguyên

14/01/2009 11:31 (GMT + 7)

(TuanVietnam) - Đại tướng Võ Nguyên Giáp vừa gửi thư đến Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, đề nghị "cho dừng triển khai các dự án khai thác bô-xít ở Tây Nguyên và báo cáo Bộ chính trị chỉ đạo tiến hành các nghiên cứu vĩ mô cần thiết làm căn cứ cho mọi quyết định".

Để đảm bảo thông tin đa chiều, Tuần Việt Nam giới thiệu toàn văn bức thư này để độc giả tham khảo.

Kính gửi: Đồng chí Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Chính phủ

Thời gian vừa qua báo chí đăng nhiều bài và ý kiến của các nhà khoa học và hoạt động xã hội cảnh báo nguy cơ nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên và xã hội của các dự án khai thác bô-xít trên Tây Nguyên.

Đầu tháng 11-2008 một số nhà khoa học và quản lý có tên tuổi đã gửi kiến nghị đến lãnh đạo Đảng và Nhà nước đề nghị cho dừng các dự án này để nghiên cứu, xem xét lại, cân nhắc lợi hại một cách toàn diện.

Tuy nhiên, các dự án này vẫn đang được triển khai, trong tháng 12-2008 đã có hàng trăm công nhân Trung Quốc đầu tiên có mặt trên công trường (dự kiến cao điểm sẽ lên tới vài nghìn tại một dự án).

Cần nhắc lại rằng, đầu những năm 1980 Chính phủ đã đưa chương trình khảo sát khai thác bô-xít trên Tây Nguyên vào chương trình hợp tác đa biên với khối COMECON. Tôi được phân công trực tiếp theo dõi chỉ đạo chương trình này. Sau khảo sát đánh giá hiệu quả tổng hợp của các chuyên gia Liên Xô, khối COMECON đã khuyến nghị Chính phủ ta không nên khai thác bô-xít trên Tây Nguyên do những nguy cơ gây tác hại sinh thái lâu dài rất nghiêm trọng, không thể khắc phục được đối với dân cư chẳng những tại chỗ mà còn cả dân cư và vùng đồng bằng Nam Trung Bộ. Chính phủ khi đó đã quyết định không khai thác bô-xít mà gìn giữ thảm rừng và phát triển cây công nghiệp (cao su, cà phê, chè...) trên Tây Nguyên.

Ý kiến phản biện của các nhà khoa học nước ta vừa qua phân tích trên nhiều phương diện, trong các điều kiện kinh tế kỹ thuật hiện nay cũng đi tới kết luận như các nhà khoa học Liên Xô cách đây 20 năm. Với những cảnh báo nghiêm trọng như vậy, chúng ta cần xem xét các dự án này một cách khách quan - cần đánh giá lại quy hoạch khai thác bô-xít trên Tây Nguyên đến 2025.

Về quy mô, quy hoạch khai thác bô-xít Tây Nguyên từ nay đến 2025 là một kế hoạch lớn, giá trị ước tới gần 20 tỷ đô-la Mỹ, sẽ tác động sâu sắc nhiều mặt còn hơn cả các công trình kinh tế lớn đã có ở nước ta.

Vì vậy nên mời thêm các tư vấn chuyên ngành quốc tế có nhiều kinh nghiệm phối hợp với các nhà khoa học và nhà quản lý của nước ta cùng thẩm định cho khách quan, sau đó báo cáo Bộ Chính trị và Quốc hội xem xét, cân nhắc kỹ càng, không thể chỉ đưa vào đề xuất của các Bộ hay tập đoàn kinh tế.

Vừa qua đồng chí Thủ tướng đã quyết định bác dự án nhà máy thép lớn của Hàn Quốc tại vịnh Vân Phong, khẳng định quyết tâm của Chính phủ phát triển kinh tế bền vững, được đông đảo nhân dân và các nhà khoa học đồng tình, ủng hộ.

Việc xác định một chiến lược phát triển Tây Nguyên bền vững là vấn đề rất hệ trọng đối với cả nước về kinh tế, văn hóa và an ninh quốc phòng. Tôi đề nghị Thủ tướng cho dừng triển khai các dự án khai thác bô-xít ở Tây Nguyên và báo cáo Bộ chính trị chỉ đạo tiến hành các nghiên cứu vĩ mô cần thiết làm căn cứ cho mọi quyết định.

Chúc đồng chí mạnh khỏe,

Võ Nguyên Giáp

Lời bàn của Thiên Sứ

Cách đây gần 10 năm, tôi được xem một bài báo nói về một đảo quốc ở Thái Bình Dương với dân số khoảng trên triệu người. Toàn bộ lãnh thổ của đảo quốc này là một kho phân lân khổng lồ. Tất nhiên với một đất nước lạc hậu và nghèo, họ đã cho các tập đoàn kinh tế vào khai thác. Dân chúng no nê, người dân chỉ việc ăn chơi trên lợi tức thu được từ việc khai thác quặng, cứ như Arậpp Xêut ngày nay. Nhưng thời gian trôi qua, các mỏ cạn kiệt, người dân quốc đảo này sống trên một đất nước bị đào sới hoang tàn, tài nguyên cạn kiệt, dân đói nhe răng. Nếu tôi nhớ không nhầm thì chính phủ đất nước này phải đi trốn. Bây giờ thấy một sự đầu tư lớn đến kinh khủng - như bài báo của Ngài Đại Tướng viết: Gần 20 tỷ USD. Tất nhiên chúng ta có thể dễ dàng suy luận là dự án này phải bao trùm phần lớn Tây Nguyên. Vấn đề hy sinh môi trường để lấy 20 tỷ USD sẽ ra sao khí tôi nhớ đến một nhận xét của nhà chiến lược Pháp thời Pháp thuộc: Ai chiếm lĩnh được Tấy Nguyên thì người đó sẽ thống trị toàn bộ Nam Bộ. Điều này cho thấy sự ảnh hướng rất lớn về nhiều mặt của môi trường Tây Nguyên với vùng Nam Bộ Việt Nam mà trong đó, quân sự chỉ là một yếu tố. Tôi hy vọng rằng dự án này sẽ không được thực hiện.

Chính phủ cho lập liên doanh khai thác bô-xít ở Cao Bằng

10:08' 17/12/2008 (GMT+7)

- Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải vừa đồng ý trên văn bản để tỉnh Cao Bằng chọn DN thực hiện đàm phán với đối tác nước ngoài, lập liên doanh đầu tư thăm dò, khai thác, chế biến quặng bô xit.

Dự án khai thác bauxite tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm nguồn nước, không khí và biến đổi môi trường, khí hậu. Ảnh: VNN

Việc thăm dò, khai thác, chế biến quặng bô xit được tiến hành tại khu vực huyện Quảng Uyên và Phục Hòa, tỉnh Cao Bằng, miền núi phía Bắc. Trong liên doanh, hoạt động khai thác do doanh nghiệp Việt Nam giữ cổ phần chi phối.

Chính phủ yêu cầu chỉ đầu tư nhà máy sản xuất alumin công suất 50.000 tấn alumin/năm khi cân đối đủ nguyên liệu cho nhà máy sản xuất alumin công suất 300.000 tấn alumin/năm của Công ty trách nhiệm hữu hạn Cao Giang.

Việc cấp phép khai thác, chế biến quặng bô xit tại các khu vực nêu trên chỉ xem xét sau khi báo cáo thăm dò, trữ lượng mỏ được hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản phê duyệt.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải có quyết định trên sau khi đã xem xét ý kiến của các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Công thương.

Trong khi đó, cuộc tranh luận gay gắt giữa các chuyên gia, nhà khoa học về dự án khai thác và chế biến bô xit của Tập đoàn Than khoáng sản Việt Nam, vẫn chưa ngã ngũ. Nhiều nhà khoa học lo lắng về những nguy cơ khi khai thác bô xit: ô nhiễm nguồn nước, không khí, biến đổi môi trường, khí hậu, nhưng cũng có ‎ý kiến luyến tiếc nếu “tài nguyên không được khai thác thì chỉ là đất thôi!”.

Gần đây, Trung Quốc đã ra lệnh đóng cửa 100 mỏ bô xit vì gây ô nhiễm môi trường trầm trọng.Nước này cũng ra quy định, các doanh nghiệp khai thác bôxit chính quy phải trả lại hiện trạng đất đai như ban đầu sau bốn năm khai thác, nếu không đáp ứng tiêu chuẩn này sẽ bị đóng cửa vĩnh viễn. Quốc gia sản xuất và tiêu thụ nhôm số một thế giới này đang chuyển hướng chiến lược khai thác bô xít ra nước ngoài, trong đó có Việt Nam và Brazil.

*

Vân Anh