Thắc Mắc Về Bài Thơ "nam Quốc Sơn Hà"?

Longphibaccai thân mến.

Bài thơ này theo truyền thuyết được coi là có từ đầu thời Lý, cách đây đã ngót cả một ngàn năm. Ngoài nội dung của bài thơ ra thì không ai rõ tác giả và cội nguồn của nó. Truyền thuyết kể lại rằng: Để chống quân Tống xâm lược danh tướng Lý Thường Kiệt đã cho một người lính tốt giọng, cứ đêm đêm lại vào đền thờ hai danh tướng Trương Hống, Trương Hát bên sông Như Nguyệt ngâm lên. Điều này khiến cho đám quân Tống dốt nát, "mê tín dị đoan" hoảng sợ và hoang mang. Sự sợ hãi của quân Tống góp phần làm nên chiến thắng của Việt quân ở sông Như Nguyệt. Đại ý vậy.

Hàng ngàn năm đã trôi qua với bao thăng trầm của Việt sử. Trong đó có sự tàn phá văn hóa Việt khốc liệt vào thời Minh - Bắc thuộc lần thứ II - gần hết những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể Việt bị phá hủy. Việt sử một lần nữa chỉ còn truyền thuyết. Bài thơ này đã lưu truyền như vậy trong di sản văn hiến Việt và được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu thời hưng quốc đầy tự hào của Việt tộc.

Ngày nay, người ta gọi là sưu tầm được những di bản và đặt vấn đề bản nào đúng? Hàng ngàn năm không phải là con số vô cảm đọc trong một giây với những thăng trầm của Việt sử, huống chi là những truyền thuyết. Bởi vậy, việc có nhiều dị bản cũng không có gì là lạ. Nhưng căn cứ vào những chuẩn mực trong trường hợp riêng cho một vấn đề lịch sử thì bài thơ nào đã được chính sử ghi nhận, hoặc chính thức lưu truyền qua không thời gian lịch sử thì đó được coi là bài thơ chính thống. Cho dù những bài thơ dị bản có thể hay hơn và ý nghĩa hơn bài thơ chính thống. Truyện Kiều - một danh tác của Đại thi hào Nguyễn Du, mới có hơn 200 năm với thăng trầm nhẹ nhàng hơn của Việt sử so với thời Bắc thuộc, mà đã có hàng chục dị bản, khiến hậu thế điên đầu. Trong khi đó cụ Nguyễn Du chỉ có một bản duy nhất. Bởi vì không thiếu những kẻ háo danh, bày đặt thể hiện sửa lại thơ của Đại thi hào vào thời đại của cụ. Thế là nó trở thành dị bản cổ lưu truyền. Vì là tính đặc thù là văn chương, không phải lịch sử thì phương pháp tìm hiểu - tức chuẩn mực để xác định bản gốc - phải là bản thống nhất hơn cả trong câu từ so với các bản khác và tính hợp lý trong những vấn đề liên quan.

Do đó, với tôi, bản "Nam quốc sơn hà" chính thống là bản này:

"Nam quốc sơn hà nam đế cư

Tiệt nhiên định phận tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư".

Còn các bản khác chỉ để tham khảo.

Với bản chính thống bởi chuẩn mực đặc thù của lịch sử - mà tôi đã trình bày ở trên - thì bản này mô tả một cách khách quan trong cấu trúc của bài thơ liên quan với truyền thuyết với tầm tư duy cao cấp hơn nhiều với các dị bản khác. Bài thơ tôi xác định là chính thống khẳng định quyền độc lập của Việt tộc với bất cứ thế lực xâm lược nào - tất nhiên trong đó cụ thể của lịch sử đương thời là quân Tống - chứ không mang tính cục bộ trong thời điểm lịch sử cụ thể. Bài thơ chính thống đó, xứng đáng là lời tuyên ngôn độc lập vào thời Việt Nam hưng quốc giành cho hậu thế bảo vệ đất nước với bất cứ kẻ xâm lược nào..

===================

PS: Tất nhiên, mọi phân tích chỉ được coi là đúng trên cơ sở của tính hợp lý. Còn nếu phủ nhận tính hợp lý thì không có gì để bàn.