Phương Pháp Điều Trị Oxy Cao Áp

Oxy cao áp được phát triển ở hầu hết các nước có nền kinh tế và Y học phát triển. Nước ta mới được đưa vào ứng dụng trong thời gian gần đây.

1. Phương pháp điều trị oxy cao áp là gì ? Điều trị oxy cao áp là phương pháp dùng oxy tinh khiết ( hoăc hàm lượng cao ) ở áp lực cao để điều trị, điều dưỡng cho bệnh nhân. Bệnh nhân nằm trong máy chuyên dùng. Có nhiều loại máy oxy cao áp:

a. Phân loại theo khí sử dụng trong máy:

- Máy dùng một loại khí: khí tạo áp lực và cho bệnh nhân thở là 1 loại: oxy hàm lượng cao, áp lực cao.

- Máy dùng 2 loại khí: khí tạo áp lực là không khí nén và khí cho bệnh nhân thở là oxy tinh khiết áp lực cao (thường bệnh nhân thở oxy ngắt quãng)

b. Phân loại theo số lượng người sử dụng:

- Máy dùng cho một người (có máy cho người lớn và máy cho trẻ em)

- Máy dùng cho nhiều người cùng điều trị. Có loại máy có bố trí bàn phẫu thuật để bên trong (dùng trong mổ tim). Có loại máy có bàn sinh đẻ (thường dùng cho sản phụ có bệnh tim).

c. Phân loại theo mục đích sử dụng:

- Máy cố định

- Máy cơ động (thường nhỏ dùng trong cấp cứu)

2. Tại sao cần bổ sung oxy cho cơ thể: Oxy có sẵn trong tự nhiên với hàm lượng lớn khoảng 20-21%. Ở đâu cũng sẵn có oxy cho sinh vật hô hấp. Tuy nhiên hiệu quả hô hấp của mỗi người khác nhau. Oxy từ phổi đến được tế bào phụ thuộc nhiều yếu tố: sự hấp thu của phổi, số lượng và chất lượng hồng cầu, khả năng làm việc của tim, thông suốt của mạch máu, tình trạng màng tế bào….Nếu một hoặc nhiều yếu tố trên không bình thường đều làm giảm oxy tới các mô. Vì vậy tuy sống trong cùng một môi trường, có khi trong cùng một phòng nhưng có người đủ oxy có người thiếu. Không những thế ngay trong cùng một người có bộ phận, cơ quan đủ oxy, có bộ phận, cơ quan thiếu oxy. Như vậy thiếu oxy ở mức độ khc nhau là hiện tượng thường gặp ở một phần hay toàn cơ thể

Oxy rất cần thiết, thiếu oxy sinh nhiều bệnh: oxy rất cần thiết cho sự sống không chỉ vì oxy có trong thành phần của gần như hầu hết các chất cấu thành cơ thể mà oxy còn là chất duy trì sự sống. Khi sức khỏe suy giảm ta thường quan tâm, hỏi thăm nhau ăn uống như thế nào, ít chú ý tới thở (cung cấp oxy cho cơ thể). Thực ra thở còn quan trọng hơn cả ăn uống. Người ta có thể nhịn ăn nhịn uống nhiều giờ, nhiều ngày nhưng nhịn thở chỉ có thể tính bằng phút. Bốn phút không được cung cấp oxy, não đã bất đầu bị tổn thương và sẽ bị tổn thương không hồi phục khi ngừng được cung cấp thm oxy 9-10 phút.

Oxy rất cần cho sự sống nên khi thiếu sinh nhiều bệnh. Có bệnh thiếu oxy là nguyên nhân chính, nguyên nhân tiên phát, có bệnh thiếu oxy là khâu quan trọng trong cơ chế bệnh sinh.

Bệnh do thiếu oxy thì cách chữa tốt nhất là cung cấp đủ oxy. Đủ oxy cũng sẽ cắt đứt nhiều quá trình bệnh lý. Có nhiều cách cung cấp thêm oxy cho cơ thể: cải thiện môi trường sống, làm việc, cho thở oxy đẳng áp (áp xuất không khí) nhưng hiệu quả hơn cả là oxy cao áp

3. Nguyên lý của oxy cao áp

Hàm lượng các chất khí nói chung, oxy nói riêng trong cơ thể người ta phù hợp và thích nghi với điều kiện môi trường 1 at, hàm lượng oxy 20-21%. Trong điều kiện đó oxy được vận chuyển từ phổi tới các tế bào bằng các con đường:

- Kết hợp với hemoglobin dưới dạng HbO2 là dạng vận chuyển sinh học, giữ vai trò chủ yếu.

- Oxy hịa tan vào trong huyết tương, nước mô các dịch của cơ thể. Đây là dạng hòa tan vật ly, theo định luật Henri – Daltoa. Ơ đây cơ thể được coi là môi trường nước. Các chất khí vào phế nang tiếp xúc với môi trường nước qua màng phế nang. Ơ áp suất bình thường dạng hòa tan chiếm lượng không đáng kể. Trong 100 ml máu chỉ có khoảng 0,3 ml oxy dạng hòa tan. Trong khi nhu cầu của cơ thể cần khoáng 6,65 ml oxy trong 100 ml máu. Nhưng oxy hòa tan có tầm quan trọng vì là dạng sử dụng trực tiếp của tế bào. Oxy kết hợp (HbO2) tới tế bào cũng phải chuyển thành dạng hòa tan tế bào mới sử dụng được.

Có thể tăng lượng oxy hòa tan bằng tăng áp suất và hàm lượng khí oxy hít vào. Cứ tăng áp suất oxy thở vào thm 1at trong điều kiện nhiệt độ không đổi thì lượng oxy hòa tan trong 100 ml máu tăng thêm 2,3 ml.

Oxy cao áp đã sử dụng tính chất này của oxy nhằm tăng nhanh, chủ động lượng oxy cung cấp cho cơ thể. Oxy ở áp lực cao còn có một số đặc tính quý:

- Có tác dụng diệt khuẩn nhất là vi trùng kỵ khí, với vi trùng hiếu khí nhiều loại ở oxy áp suất cao cũng làm bất hoạt, ngừng tiết độc tố và bị diệt.

- Kích thích tăng khả năng miễn dịch nhất là miễn dịch dịch thể.

- Điều chỉnh thăng bằng kiềm toan qua hệ thống Hb/HbO2, thăng bằng chuyển hóa.

- Điều hòa nhịp tim,…

4. Ưu việt của phương pháp điều trị oxy cao áp.

- Là phương pháp vừa có tác dụng điều trị, vừa có tác dụng điều dưỡng.

- Là phương pháp an toàn dễ tiếp nhận ngay cả trẻ mới sinh đến người già yếu. Phương pháp không đưa chất lạ vào cơ thể nên hầu như không có tác dụng phụ. Khi điều trị bệnh nhân cảm thấy thoải mái như nằm nghỉ trong phòng máy lạnh.

- Có tác dụng điều trị đồng thời nhiều bệnh nhưng không làm giảm ý nghĩa tác dụng này với từng bệnh

5. Chỉ định và chống chỉ định

a. Điều trị bệnh: Oxy cao áp có tác dụng điều trị nhiều bệnh trong đó có những bệnh có chỉ định tuyệt đối và nhiều bệnh là phương pháp điều trị kết hợp

+ Bệnh có chỉ định tuyệt đối

- Ngộ độc oxyd carbon và các khí độc khác

- Bệnh giảm áp của thợ lặn và phi công

- Bệnh nhiễm trùng kỵ khí, hoại thư sinh hơi

+ Bệnh trong đĩ oxy cao áp là phương pháp điều trị phối hợp. Các chuyên khoa đều có những bệnh cần oxy cao áp để làm tăng hiệu quả điều trị. Tuy là phương pháp phối hợp nhưng trong nhiều bệnh, oxy cao áp có hiệu quả rất cao. Một số chỉ định thường gặp:

- Viêm loét ngoài da lâu liền do các nguyên nhân khác nhau: do tiểu đường, liệt nằm lâu ngày, do bỏng, nhiễm trùng ngoại khoa. Oxy cao áp có hiệu quả cao với các chỉ định này. Bằng oxy cao áp điều trị bảo tồn được nhiều bàn chân tiểu đường đã có chỉ định cắt cụt. Oxy cao p cũng có tác dụng phòng tránh loại viêm loét này.

- Bệnh tim mạch: Thiếu máu cơ tim (có vùng cơ tim trong bệnh này thiếu 50%-60% nhu cầu oxy cần thiết) loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim; thiểu năng tuần hoàn não; viêm tắc động mạch,…

- Tai biến mạch máu não, rất cần thiết khi điều trị các di chứng bệnh này; rối loạn tiền đình.

- Các trường hợp hoại tử xương: hoại tử do chấn thương, nhiễm trùng, hoại tử vô trùng, hoại tử sau xạ trị (hay gặp hoại tử xương hàm sau xạ trị khối u vùng mặt, vòm hầu)

- Hỗ trợ tốt kết quả phẫu thuật giúp bảo tồn các đoạn nối, mảnh ghép xương và phần mềm trong ngoại khoa cũng như phẫu thuật thẫm mỹ

- Bệnh bại não, tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ ở trẻ em.

- Giảm thị lực hoặc thính lực đột ngột.

- Những bất ổn thai phụ đặc biệt khi có nhiễm độc thai nghén.

b. Điều dưỡng: Oxy cao áp có tác dụng điều dưỡng cao:

- Chống lão hóa tế bào nói riêng toàn cơ thể nói chung, giảm sa sút trí tuệ tuổi già. Giữ da đẹp với người trẻ.

- Hồi phục nhanh sức khỏe sau ốm, sau lao động trí lực thể lực cường độ cao.

c. Chống chỉ định:

Oxy cao áp có một số chống chỉ định:

- Bệnh áp xe khí kín, tràn khí màng phổi

- Bệnh động kinh

- Bệnh huyết áp cao

- Bệnh sợ vào phòng kín

Những chống chỉ định trên có tính chất tương đối. Khi cần điều trị oxy cao áp có thể khắc phục bằng các biện pháp hỗ trợ: Trích hoặc dẫn lưu các ổ khí kín trong cơ thể, dùng thuốc an thần chống động kinh, thuốc hạ huyết áp,…..trước khi điều trị oxy cao áp.

Bs. Nguyễn Kim Phong

....................................................

Mẹ TM bị bệnh tiền đình đã mấy năm, uống đủ thuốc đông tây không khỏi, vừa rồi bệnh trở nặng, đi không nổi. May mắn có người chỉ cho phương pháp này, mẹ có nằm máy oxy cao áp ở viện 108- HN, chỉ 10 ngày là các triệu chứng mất hẳn, khỏe mạnh như xưa. Bác sĩ có hẹn một thời gian tới nằm để hạn chế căn bệnh quay trở lại.

TM thấy đây là một phương pháp hay mà nhiều người chưa biết tới. PP này còn được sử dụng để điều trị các bệnh tự kỉ, giảm thính lực, tai biến,... nên viết bài giới thiệu tới mọi người.