PHỤ NỮ XƯA VÀ CHIẾC CỐI ĐÁ......

Phụ nữ xưa và chiếc cối đá...

Cách đây chưa lâu, hầu như ở làng quê nào ở Việt Nam, người phụ nữ cũng biết đến những chiếc cối đá. Cối gắn liền với lịch sử bao đời, bao con người từ thường dân, đến vĩ nhân, họ sinh ra và lớn lên cũng nhờ lương thực xay ra từ chiếc cối...

Lớn lên cùng nhịp đong đưa của cối xay ngô và hơi ấm trên lưng mẹ. Ảnh: laodong

Cuộc sống hiện đại đang làm mất dần những dụng cụ ở làng quê một thời gắn liền với người phụ nữ tảo tần chăm lo cho cuộc sống gia đình. Câu chuyện về một người phụ nữ ở Khánh Hoà với bộ sưu tập 1.500 chiếc cối đá như một cách tri ân những người mẹ, người chị đã nuôi nấng bao người.

Những chiếc cối lớn nhỏ, chồng chất lên nhau với rì rào thác đổ như chúng đã từng hiện diện đâu đó trong những ngôi nhà ở làng quê Việt Nam. Người xem như cảm nhận trong từng chiếc cối đá vô tri, vô giác vẻ đẹp của lòng chung thuỷ, sự chịu đựng của người phụ nữ.

Giếng làng được xây bằng cối đá.

Cối bao giờ cũng phải có hai thớt, thiếu một, chúng không còn là cối nữa. Cối đá được xem như câu chuyện vợ - chồng, người vợ như thớt dưới, trong vòng xoay cuộc đời bao giờ cũng âm thầm, cam chịu. Thớt trên xoay, thớt dưới chịu đựng, từ cối đá nuôi nấng bao con người.

Điều kiện sống ngày càng phát triển, những người thợ làm cối đã mai một dần, vì chẳng còn ai cất công sử dụng cối đá xay bột, xay gạo như ngày xưa. Đây cũng là lý do một người phụ nữ ở Khánh Hoà đã bỏ ra 10 năm để sưu tập hơn 1.500 chiếc cối đá.

Xưa...

Trong bộ sưu tập của chị, mỗi chiếc cối mang một câu chuyện, một hoàn cảnh khác nhau. Chiếc lớn nhất có đường kính hơn 1m, chiếc nhỏ nhất chỉ hơn 10cm, do một phụ nữ đặt thợ chế tác riêng cho mình để xay đậu nấu cháo cho con. Có chiếc, người chế tác còn khắc cả ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam để làm kỷ niệm.

Và nay.

Sưu tầm một chiếc cối đá không khó, nhưng tìm những câu chuyện đằng sau mỗi chiếc cối là điều thú vị. Chủ nhân của bộ sưu tập này đã làm được điều đó. Mỗi chiếc cối ở mỗi nhà có hoàn cảnh khác nhau, nhưng khi được sưu tập lại, chúng dựa vào nhau để tạo thành một tổng thể đẹp cả về ý nghĩa lẫn hình thức. Bộ sưu tập như một lời tri ân dành cho nhiều thế hệ phụ nữ Việt Nam hay lam hay làm, vun đắp hạnh phúc cho mỗi gia đình...