Maya - Khi Sự Thật Được Khai Phá

Maya - Khi sự thật được khai phá.

Nền văn minh Maya là nền văn minh cổ đặc sắc, được xây dựng bởi người Maya, đây là một bộ tộc thổ dân châu Mỹ sinh sống ở bán đảo Yucatan cách đây 2000 năm, thuộc đông nam Mexico, Honduras ngày nay. Cư dân Maya tồn tại từ năm 250 – 900 sau Công nguyên, văn minh của người Maya đạt một trình độ rất cao về nhiều lĩnh vực Kiến trúc, Toán học, Điêu khắc, Thiên văn học. Đây là các lĩnh vực mà các nhà khoa học ngày nay vẫn chưa thể lý giải vì sao! Ở thời đại đó, người Maya lại có thể làm được như vậy? Nhiều người đã nghĩ, phải chăng trước đây đã từng tồn tại một nền văn minh cấp cao. Khi thế giới của chúng ta đã tồn tại hơn 4 tỷ năm, mà nền văn minh của chúng ta cho tới bây giờ chỉ là một phần nhỏ, vậy trước kia thì nền văn minh của ai và phát triển như thế nào, câu trả lời để tìm về nguồn gốc đang được mổ sẻ đó chính là nền văn minh Maya.

Công trình vĩ đại của người dân Maya - Uxmal, nằm ở phía Tây Yucatán, Mexico

Căn cứ vào các di vật khám phá ngày càng phong phú, người ta xác định được rằng vào khoảng thế kỷ thứ nhất các quốc gia cổ đại của người Maya đã được thành lập. Phần lớn các quốc gia người Maya bị diệt vong do nhiều lý do ở vào khoảng thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 10. Duy chỉ có quốc gia thành thị trên bán đảo Yucatán, thuộc Mexico tiếp tục tồn tại cho đến khi thực dân Tây Ban Nha đến xâm chiếm vùng này vào thế kỷ 16. Hậu quả của cuộc xâm lăng đã tàn phá rất nhiều các di sản của người Maya. Văn minh đỉnh cao của người Maya được thể hiện qua các công trình còn lại với thời gian như: sân chơi bóng, lâu đài đá và kim tự tháp bậc thang, vô số đền thờ, cung điện, quảng trường thi đấu, trụ đá kỷ niệm, mỗi kiến trúc đều đẹp tinh tế vô ngần, tất cả đều là tác phẩm nghệ thuật. Có thể nói đây là một quần thể kiến trúc quy mô lớn nhất, bảo tồn hoàn chỉnh nhất kể từ khi con người phát hiện ra các di chỉ Maya cổ đại tới nay.

Lịch "Long Count" trên đá của người Maya

Người Maya có nhiều loại lịch, họ ghi chép và tính toán chính xác các chu kỳ thiên nhiên và có các biện pháp để đối phó phù hợp với thiên nhiên. Họ tạo ra những chiếc “đồng hồ” các dạng khác nhau để xác định thời gian. Điển hình là lịch "Long Count" được người Maya sử dụng để thu thập thông tin về các sự kiện trong quá khứ và tương lai.

Nền văn minh Maya cổ đại đã biến mất 500 năm trước khi người châu Âu khám phá ra châu Mỹ. Sự biến mất của dân tộc này được đặt ra theo hai giải thuyết: Một giả thuyết mang tính hoang đường cho rằng: "Sau khi đã sử dụng hết những kiến thức độc nhất của mình, người Maya đã chuyển sang một dạng tồn tại khác", và giải thuyết khác mang tính khoa học: "Các nhà khoa học tin rằng, người Maya đã tự gây ra ngày tận thế cho chính mình. Họ đã làm kiệt quệ vùng đất mà họ sử dụng để làm hệ thống nông nghiệp, nên họ buộc phải rời bỏ thành phố của mình và di tản ra khắp nơi trên thế giới để tìm kiếm những vùng đất màu mỡ hơn".

Người Maya cổ đại được điêu khắc trong bảo tàng Quai Ranly

Nhiều câu hỏi được đặt ra, người Maya đã biến mất không có một lời giải thích, tại sao nền văn minh Maya đã đạt đến trình độ đỉnh cao rồi đột nhiên biến mất! rồi cho đến thế kỷ thứ chín và mười những kẻ thập tự chinh Tây Ban Nha đã hủy rất nhiều văn tự, đốt tất cả các bản chép tay tìm thấy, phá hủy rất nhiều di sản văn hóa và khoa học của người Maya. Đó là một sự mất mát lớn cho đời sau này, nên những nghiên cứu gần đây rất khó khăn. Hầu hết các tàn tích để nghiên cứu chỉ dựa vào các văn bản của người Maya nằm trên bia đá và các chữ khắc trên đá khác vốn đã bị bỏ rơi từ trước khi người Tây Ban Nha xâm chiếm. Rất nhiều chữ tượng hình của người Maya được tìm thấy nhất là đồ gốm dùng trong tang lễ mô tả về cuộc sống ở kiếp sau.

Tượng điêu khắc của người dân Maya ở bảo tàng Quai Branly

Mãi cho đến bây giờ, sau bao năm khám khá và giải mã từ những đống hoang tàn còn lại, một khám phá bất ngờ đến kinh ngạc, Maya một dân tộc yêu hòa bình và thiên nhiên đã tự đưa nhau đến chỗ diệt vong - đây là những bí ẩn được giải mã trong những văn bản ghi chép của người Maya do Tom Sever (nhà khảo cổ học làm việc với NaSa) phát hiện.

Hiện hay, dấu tích của người Maya chỉ có ba bản chép tay còn giữ được đến ngày nay ở Madrid (Tây Ban Nha), Dresden (Đức), Paris (Pháp). Thực ra còn một vài trang sót lại từ bản thứ tư, gọi là bản chép tay Grolier. Phần lớn bản thứ tư chứa đựng một số mảnh vữa hình chữ nhật có hình ảnh và chữ viết bằng sơn bên trên vốn trước kia đã từng là những bản chép tay khác, đều đã bị hủy hoại trầm trọng và không thể đọc được nữa. Tuy nhiên, chỉ nhiêu đó thôi cũng đã khiến cả nhân loại phải kinh ngạc, bởi chúng chứng tỏa tri thức của người Maya là rất cao cấp.

Việc giải mã và khôi phục những kiến thức đã mất của người Maya là một công việc gian khổ kéo dài, ít hiệu quả, bởi những thứ đã bị hủy hoại năm xưa là không thể phục hồi.

Người ta đã phát hiện ra những bức tượng tại một số tàn tích Maya được lưu giữ và trưng bày tại bảo tàng Quai Branly: bảo tàng Quai Branly là bảo tàng chuyên về văn hóa Phi - Tây - Phương, tọa lạc ngay bên bờ sông Seine và cách tháp Eiffel. Bảo tàng được xây dựng theo kiến trúc hiện tại bởi kiến trúc sư nổi tiếng người pháp, Jean Nouvel, bao gồm khu vườn với nhiều thực vật "viễn xứ", khu trưng bày thường trực, khu triển lãm...

Vật linh thiêng của người dân Maya trong tư thế thủ ấn của một môn tu luyện bí ẩn

Tượng người đàn ông trong tư thế thủ ấn của một môn tu luyện bí ẩn

Hình khắc chúa Maya lưu giữ trong bảo tàng Quai Branly

Hình khắc Maya lưu giữ trong bảo tàng Quai Branly

Hình khắc Maya - lưu giữ ở bảo tàng Quai Branly - Pari

Người Maya cổ xưa được trưng bày ở bảo tàng Quai Branly

Tác phẩm điêu khắc người Maya lưu giữ ở Quai Branly

Điêu khắc văn hóa tín ngưỡng tôn thờ thần thánh của người dân Maya (Quai Branly - Pari)

Vật linh thiêng của ngừơi dân Maya được lưu giữ ở bảo tàng Quai Branly - Pari

Hình thật được tạo từ điêu khắc vật linh thiêng của người dân Maya (Quai Branly)

Tấm phù điêu được khắc trên vách đá của người Maya

Có một điều giải thích về sự duyệt vong của nền văn minh Maya, bằng chứng được tìm thấy trên bức phù điêu: "Nó minh họa một ngôi đền đã bị phá hủy bởi động đất, một người đàn ông đang chết đuối, một núi lửa đang phun trào, những cơn sóng thần cuộn dâng cao, một người đàn ông đang trốn chạy trên một con thuyền. Tổng thể bức phù điêu bất kỳ ai cũng dễ dàng nhận thấy: Đó là một trận Đại Hồng Thủy".

Nghệ thuật Maya ở Kỷ nguyên Kinh Điển (khoảng từ năm 200 đến 900) được đánh giá rất là tinh xảo và đẹp nhất của Tân Thế Giới cổ. Những tác phẩm chạm khắc và nghệ thuật đắp nổi bằng vữa tường ở Palenque và những tượng của Copán đáng ngưỡng mộ, nó phô bày dáng vẻ tinh tế, yêu kiều, chính xác của con người ở Nam Mỹ làm các nhà khảo cổ nhớ đến các nền văn minh kinh điển. Ngoài những tác phẩm hội họa kinh điển Maya, còn rất nhiều những đồ gốm tùy táng hay hiến tế với độ chắc chắn và tinh xảo. Tại những công trình của Maya ở Bonampak còn lưu giữ những bức tranh tường cổ đại với vẻ đẹp trường tồn.

Bảo tàng Quai Branly - Pari

Chủ thịch: Mr, Stéphane Martin

* Hiện nay ở Trung Mỹ còn khoảng 4,2 triệu hậu duệ người Maya. Hồi tưởng đậm nét nhất của lớp con cháu hôm nay là năm 1511, khi những thực dân Tây Ban Nha xuất hịên. Người Maya kháng cự dũng cảm, quốc gia cuối cùng của họ - Tayasal - mãi đến năm 1697 mới bị chinh phục. Cuộc vùng dậy muộn màng hồi năm 1901 cũng bị quân đội Mexicoo đập tan. Và cuối cùng là chữ cái Latin củ người Tây Ban Nha cũng đã góp phần tiêu diệt hết mần mống cuối cùng của một nền văn minh cổ xưa.

Trường Nguyễn

nguồn Blog.youme.vn