Nét Việt

.

Hình Âm Dương Lạc Việt trên cổ vật của con tàu bị vỡ.

Cảm ơn Đại Phúc.

Những hình Âm Dương Lạc Việt trên con tàu được xác định nên đại vào thế kỷ XVI này hoàn toàn trùng khớp với hình AD Lạc Việt trong cácdi sản văn hóa ở các quốc gia phụ cận, như: Indo; Hàn Quốc...Những quốc gia này có lịch sử tồn tại và phát triển hàng Thiên niên kỷ trước. Cùng với các di sản văn hóa phi vật thể khác, nó xác định rằng:

Có một nền văn hóa phi Hán, giải thích cội nguồn những tri thức nền tảng của văn minh Đông phương là thuyết ADNh không phải như những gì mà cổ thư chữ Hán miêu tả từ hàng ngàn năm qua - sau khi nền văn minh Việt bị sụp đổ ở Nam Dương tử.

PS: hình như cái đĩa vỡ cuối cùng , ở giữa mô tả bầu trời Thái cực?

Ngây ngất khu vườn nhà cổ triệu đô nhất Việt Nam

28/10/2013 05:00 GMT+7

- Trong khu vườn nhà cổ triệu đô của cha con ông Lê Văn Tăng (Điện Bàn, Quảng Nam), mỗi ngôi nhà đều độc đáo và mới lạ nhờ kèm theo một lý lịch của từng chủ nhân và từng vùng miền đặc trưng.

Không chỉ ngôi nhà, ngay cả những vật dụng trang trí như bức hoành phi, câu đối bằng gỗ có tuổi đời hàng trăm năm... vẫn hiện hữu ở nơi mà các quan hay phú ông giàu có một thời từng gắn bó.

Thậm chí, những ngôi nhà tranh vách đất của người nông dân khó nghèo có tuổi đời trên trăm năm,nhờ chăm chỉ làm ăn mà có, cũng hiện hữu trong khu vườn. Ở đó có nhiều vật dụng phục vụ cuộc sống, sản xuất hàng ngày như đôi quang gánh, thúng mủng, thuyền đánh bắt cá, cối xay, cối giã gạo... Tất cả gần như còn nguyên vẹn, được trưng bày để thế hệ hôm nay nhớ về quá khứ một thuở nghèo khó của cha ông.

Bên cạnh đó, khu vườn còn in bóng những ngôi nhà “độc” do bàn tay tài hoa của những người thợ Kim Bồng, Vân Hà xây dựng lên.

Đó là ngôi nhà hình chóp nón và ngôi nhà của đồng bào dân tộc Cơ Tu được dựng liên hoàn với nhau trong khu nhà cổ này.

Đó là ngôi nhà hình chiếc nón độc đáo có một không hai tại Việt Nam được lợp bằng hàng triệu miếng gáo dừa do cha con ông Tăng xây dựng - có tên trong sách Kỷ lục Việt Nam.

Lấy cảm hứng thiết kế từ hình ảnh chiếc nón lá bình dị, mộc mạc gắn liền với vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam và toàn bộ mái nhà đều lợp bằng gáo dừa.

Nhà nón lớn nhất có đường kính 27,1m, cao 12,03m. Kết cấu mái theo hình chóp nón. Toàn bộ mái lợp của 3 ngôi nhà hình chóp nón và nhà dài Cơ Tu đều được lợp bằng vỏ gáo dừa, với hơn 8 triệu mảnh gáo dừa gép lại. Phải mất 55 ngày đêm với một toán thợ hơn 30 người làm liên tục 3 ca mới lợp xong căn nhà hình nón lớn nhất trong khu vườn.

Đó là 2 ngôi nhà bằng gỗ hình chiếc nơm cá - được xem là ngôi nhà gỗ độc nhất Việt Nam và cả thế giới nếu có cuộc so tài.

Theo mô tả của ông Lê Văn Tăng, đây là ngôi nhà mà cha con ông giành toàn bộ tâm huyết cũng như công sức để đầu tư xây dựng. Trong hai căn nhà hình chiếc nơm cá mỗi căn có chiều cao lần lượt là 4 tầng và 6 tầng. Hiện họ đã dựng xong căn nhà 4 tầng tại xã Điện Dương, huyện Điện Bàn.

Nếu tính thời giá hiện tại, khu vườn nhà cổ này có giá hơn 10 triệu USD. Nguyên số tiền đầu tư vào nó, ông Tăng tiết lộ, đã lên đến hơn 200 tỷ đồng.

Cùng ngắm những ngôi nhà “độc” trong khu vườn nhà cổ triệu đô của cha con ông Tăng.

Vũ Trung

Liệu có phải là "tiết liệt khả phong" ko nhỉ? :D

"Tiết hạnh"

Bụi khoai mì độc và lạ, giá 20 triệu đồng

02/01/2014 10:18 GMT+7

- Bụi củ mì “độc” có giá lên đến 20 triệu đồng của một nghệ nhân cây cảnh quê Lâm Đồng trưng bày tại Lễ hội hoa Đà Lạt khiến nhiều người đến xem không khỏi ngạc nhiên và thích thú.

Anh Tuấn bên bụi củ khoai mì“độc” và “lạ” của mình.

Chủ nhân của bụi khoai mì này là anh Lê Văn Tuấn (35 tuổi), trú tại Bảo Lộc, Lâm Đồng.

Anh Tuấn cho biết, trong một lần tình cờ lên nhà một người đồng bào dân tộc ở Di Linh, Lâm Đồng cách đây hơn 3 năm, anh phát hiện bụi khoai mì mọc ở hàng rào có dáng và thế lạ nên hỏi mua để đem về trồng làm cảnh.

Khi đào bụi củ khoai mì lên anh nhẩm đếm có hơn 20 củ và nặng khoảng 40 kg. Anh Tuấn quyết định giữ nguyên củ và gốc đem trồng vào chậu và chăm sóc.

Bụi khoai mì tại triển lãm.

Anh Tuấn cho biết, khi hỏi bụi gốc khoai mì này trồng bao nhiêu năm, thì chủ nhà bảo không nhớ. Nhưng họ bảo trồng làm hàng rào từ khi dựng nhà mới đến nay đã hơn 15 năm.

Nhẩm tính, anh Tuấn thấy số tuổi của bụi khoai mì này đã tròn 18 năm. Hiện gốc của khoai mì này sần sùi và có dáng thế đẹp. Anh Tuấn tiếp tục tạo thế và chăm sóc.

Điều đáng ngạc nhiên là toàn bộ số củ mì không bị thối khi già cỗi. Nhiều củ khoai mì nổi lên mặt đất trông rất đẹp.

Anh Tuấn cho biết trong đợt trưng bày tại lễ hội hoa Đà Lạt vừa qua có rất nhiều người đến hỏi mua bụi củ khoai mì này với giá 20 triệu đồng. Nhưng anh tiếc không bán mà để lại chăm sóc và ngắm hàng ngày.

Bởi như lời anh nói là trong thế giới cây cảnh có rất nhiều loại cây thân mộc, nhưng cây cảnh là bụi củ khoai mì của anh thì độc nhất không có bụi thứ 2.

Gốc dâu tằm hơn 100 tuổi của anh Tuấn.

Ngoài bụi củ khoai mì độc và lạ, anh Thắng còn sở hửu một gốc dâu tằm hàng trăm năm tuổi hiện vẫn ra lá và kết trái.

Vũ Trung

Phở Việt Nam được báo Mỹ vinh danh là “món ăn thiên đường”

Thứ Sáu, 03/01/2014 - 07:55

(Dân trí) - Mới đây, Phở của Việt Nam đã vinh dự được trang báo điện tử Huffington Post của Mỹ giới thiệu là một trong top 12 món ăn nước ngoài ngon nhất dưới cái tên mĩ miều “món ăn thiên đường”.

Mời độc giả cùng điểm mặt những món ăn ngon nhất song hành cùng vị trí của Phở Việt Nam:

1. Phở, Việt Nam

“Món ăn thiên đường” là cái tên hay hơn dành cho nó.

2. Mì Udon truyền thống, Nhật Bản

Sợi mì Udon dày có vẻ dày “bất hợp lý” nhưng lại là món ăn truyền thống vào dịp năm mới của người dân địa phương.

3. Món hải sản Ceviche, Trung và Nam Mỹ

Thưởng thức món ăn này như lạc vào khu vườn thanh tao. Kết hợp nó với bánh chiên thịt thơm giòn thì “để môi trôi ruột”.

4. Massaman cà ri, Thái Lan

Một sự kết hợp của sữa dừa, hạt điều, thịt bê và các loại gia vị…chỉ nghĩ đến thôi cũng thấy tuyệt ngon rồi.

5. Patatas bravas, Tây Ban Nha

Nhìn những miếng khoai tây “dầm mình” trong nước sốt cà chua cay thật hấp dẫn.

6. Bánh Tacos trên đường phố Mexico

Tacos là loại bánh kẹp thịt với vỏ bánh được làm từ bột ngô còn nhân bánh được làm từ bất kỳ loại thịt nào. Bạn có thể bắt chước làm, nhưng chẳng thể địch nổi độ ngon chính hiệu ở nơi thuộc về nó.

7. Bít tết, Argentina

Chỉ có thể nói là ngon nhất thế giới.

8. Nước cam vắt, Morocco

Những trái cam tươi ngon được đặt ở những sạp hàng ngoài chợ đã làm nên món cam vắt ngon nhất thế giới.

9. Poutine, Canada

Khoai tây chiên kiểu Pháp được bao phủ bởi một lớp phô mai và nước thịt. Vị ngon “không tưởng”.

10. Nutella crepes, Pháp

Hấp dẫn bánh Crepes truyền thống của Pháp với sốt sô cô la hạt dẻ ( Nutella).

11. Cacio e pepe, Ý

Thưởng thức Cacio e pepe (món mỳ truyền thống của Ý) để biết họ đã từng thông minh hơn chúng ta!

12. Món Moules frites (trai hấp), Bỉ

Trai hấp (Moules-Frites) có mặt ở nhiều nước như Pháp và Mỹ, nhưng ngon nhất thì phải thưởng thức ở Bỉ. Ăn kèm với khoai chiên sẽ hoàn hảo hơn.

Đỗ Quyên

Theo huffingtonpost

==========================

Dân tộc Việt có những món ăn phải nói là ngon rất tuyệt hảo ,mà lại được chế biến từ nhửng nguồn thực phẩm rất đơn giản và rẻ tiền.

Đào Thất Thốn và “sự tích” một bông hoa giá... 10 triệu đồng

Thứ Hai, 06/01/2014 - 11:16

(Dân trí) - Cái tên Đào Thất Thốn có nhiều cách để giải thích. Thân đào xù xì nhưng càng nhìn càng đẹp. Đặc biệt, hoa và chồi của giống đào này khiến giới chơi đào “sành điệu” phải lòng.

Săn Đào Thất Thốn giữa đất đào Nhật Tân

Có lẽ để “cụ tỉ” về giống Đào Thất Thốn này thì ít ai biết. Những người trồng đào có tiếng ở đất Nhật Tân cũng không lý giải nổi vì sao Đào Thấn Thốn lại có mặt trên đất này. Họ chỉ biết rằng lớn lên được nghe và đã thấy Đào Thất Thốn; coi đó là loài hoa vương giả, đồng thời đặt cho nó nhiều tên gọi khác nhau, cái tên nào nghe cũng thấy trang trọng, cao sang: Đào thờ, Đào bói, Đào tiến vua…

Đào Thất Thốn, hoa to, đỏ thắm, nhụy vàng, khác với đào thường. (Ảnh: H.Ngân)

Nhưng buồn một nỗi, Đào Thất Thốn ít khi chiều lòng người, cứ sau Rằm tháng Giêng hoa mới chịu nở. Thế mới khó chịu! Khiến nhiều người dân trồng đào ở Nhật Tân nản lòng, dần “cạch mặt” Đào Thất Thốn.

Cả buổi chiều chủ nhật, ngày 5/1, chúng tôi dong duổi trên chiếc xe máy dạo khắp đất Nhật Tân để “săn” Đào Thất Thốn nhưng nhà vườn nào cũng lắc đầu. Có chủ vườn đào còn gọi chệch là “đào thất thoát” vì giống đào này đã khiến không ít người dân trồng đào ở Nhật Tân mất tiền, mất thời gian vô kể mà chưa ai thành công.

Sự tích 10 triệu đồng một bông hoa đào

Tưởng đã tuyệt vọng thì bất ngờ chúng tôi lại tìm được một người trồng Đào Thất Thốn ở đất Nhật Tân - anh Lê Hàm thuộc lớp con cháu với nghề trồng đào nhưng "hậu sinh khả úy", anh là người duy nhất ở đất Nhật Tân này có được bí kíp bắt Đào Thất Thốn phải bung nụ, nở hoa đúng dịp Tết Nguyên đán. Nhưng để làm được điều đó, anh cũng phải trả giá bằng nhiều nỗi đắng cay.

Anh Hàm tâm sự, sinh ra và lớn lên ở đất Nhật Tân có nghề trồng đào từ bao đời tổ tiên. Năm 1989, anh bắt đầu dấn thân vào nghề trồng đào và chọn Đào Thất Thốn. Những năm này, anh bỏ bao nhiêu công sức, tiền của nhưng tất cả đều xuống sông, xuống biển. Vì đào nở đúng dịp Tết mới có giá, chứ Đào Thất Thốn thân cây vốn đã không ưa nhìn lại cứ nhằm Rằm tháng Giêng mới bung nở. Thế là vứt!

Trước khi ra hoa, Đào Thất Thốn thường bung ra những chồi biếc, sắc nhọn như lưỡi kiếm. (Ảnh: H.Ngân)

Sau nhiều năm thất bại, đã định buông tay. Nhưng ở đất Nhật Tân không trồng đào, trồng hoa thì cũng không biết sống bằng nghề gì. Thế là anh Hàm lại chuyển sang trồng hoa và mua thêm các loại cây cảnh, trang trí khu vườn thật đẹp để cho khách đến thuê chụp ảnh.

Kiếm được chút tiền, anh lại đầu tư vào mấy gốc Đào Thất Thốn. Nhưng lần này anh không trồng nhiều mà chỉ trồng vài gốc, tập trung nghiên cứu phương pháp bắt Đào Thất Thốn phải “đẻ hoa” đúng dịp Tết.

Mất tới vài năm, cuối cùng trời cũng không phụ lòng người. Giờ chỉ có anh Hàm có thể ép Đào Thất Thốn nở hoa đúng dịp Tết. Anh Hàm kể về sự tích 10 triệu đồng một bông hoa được bắt nguồn cũng từ chính vườn hoa của anh.

Là năm 2010, trong vườn hoa nhà anh có một cây Đào Thất Thốn mà ở ngã 3 gốc của nó bỗng dưng nở được đúng 3 bông hoa, to, dày. Có vị khách quan niệm hoa đào nở ở gốc là “lộc đến tận gốc” và ưng ý, mua cây đào này với giá 30 triệu đồng. Sau đó, “sự kiện” trên được một tờ báo suy ra rằng mỗi bông hoa đáng giá 10 triệu đồng. “Nhưng tôi bán cả cây đào chứ đâu bán 3 bông hoa”, anh Hàm kể.

Vì sao Đào Thất Thốn lại quý, hiếm?

Anh Hàm dẫn tôi ra vườn Đào Thất Thốn có khoảng 50 gốc đào. Tuổi đời của mỗi gốc từ 8- 20 năm, thân đen, mốc, xù xì như bị mụn cóc. Anh Hàm bảo: “Mới nhìn thì thấy nó thô, nhưng càng ngắm thì lại thấy ưng mắt. 50 cây nhưng những cây đẹp thì đã có chủ hết rồi. Mỗi cây thuê cũng có giá đến 30 - 40 triệu đồng”.

Những gốc Đào Thất Thốn có giá đến vài chục triệu đồng dành cho dân sành chơi đất Hà Thành, giờ cũng được nhiều dân chơi ở Hải Phòng ưa chuộng. (Ảnh: H.Ngân)

Theo anh Hàm, nếu để Đào Thất Thốn phát triển bình thường thì nó cũng không có gì khác biệt so với đào thường. Nhưng khi hoa Đào Thất Thốn bung nở, điều đặc biệt là những bông hoa ấy sẽ có kích thước khổng lồ với đường kính hoa lên đến 5cm. Nhưng trước khi nở hoa, Đào Thất Thốn bao giờ cũng bung ra những chồi lộc, xanh tía như lưỡi kiếm vung lên mà màu sắc của nó có lẽ chỉ những người rành hội họa mới diễn tả hết được.

Hoa Đào Thất Thốn cũng đỏ thắm tươi, nhụy vàng, mỗi bông hoa có khoảng 49 cánh hoa được xếp dày dặn khác với đào thường một bông hoa chỉ có khoảng trên dưới 20 cánh hoa. Nếu cây ra ít hoa thì bền kỳ lạ, còn hoa nở nhiều thì chóng tàn hơn đào thường. Hương thơm của Đào Thất Thốn cũng thoang thoảng kiểu “đãi” mùi rất sang chứ không thơm ngào ngạt như hoa đào thường.

Theo anh Hàm, Đào Thất Thốn là một thứ đào quý hiếm nên giống đào này khá "chọn" người chơi. Những người chơi Đào Thất Thốn không nhiều, phần vì vấn đề kinh tế nhưng chơi Đào Thất Thốn phải là những người rất kỹ tính, cầu kì chứ không ào ào như những người khác.

Anh Hàm cho biết, trồng Đào Thất Thốn nhiều năm nay và luôn lăm lăm máy ảnh chọn khoảnh khắc hoa đẹp để chụp nhưng anh cũng chưa bao giờ chụp được khoảnh khắc ấy. Hôm rồi, thấy đào nở đẹp quá anh chạy vội sang mấy vườn đào bên cạnh nhờ mấy tay ảnh “xịn” chụp được 4 kiểu ảnh đẹp. Nhưng họ mang về đăng tải trên một tờ báo điện tử chứ cũng không tặng lại anh.

Anh Hàm cho biết, nhiều người đề nghị anh năm nay mang vài gốc Đào Thất Thốn ra Văn Miếu – Quốc Tử Giám để trưng bày cho thiên hạ chiêm ngưỡng, nhưng có lẽ cố gắng lắm anh cũng chỉ dành được một cây, vì khách họ cũng đã đặt mua và thuê hết.

Theo anh Hàm, có rất nhiều cách lí giải cho việc gọi tên Đào Thất Thốn và chưa có một sự thống nhất. Có người hiểu, Đào Thất Thốn nghĩa là 7 thốn. Thốn là đơn vị đo chiều dài của y học phương đông cổ xưa. Mỗi thốn có chiều dài khoảng 1 đốt ngón tay gập. Lá đào dài 7 thốn, cây phát triển cứ đến 7 thốn thì lại chia cành một lần. 1 thốn có 7 bông hoa. Cũng có người giải thích rằng, Đào Thất Thốn là thân cây cao 7 tấc (chừng hơn 1m so với mặt đất) và 7 năm mới ra hoa kép 7 tầng, mỗi tầng hoa có 7 cánh...

Hồng Ngân

Lạ lùng nơi trai gái đã 420 năm không được lấy nhau

Thứ Hai, 06/01/2014 - 08:11

Làng Kim Thượng (xã Kim Lũ, huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội) và làng Châu Lỗ (xã Mai Đình, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang) nhận nhau làm anh em và quan hệ với nhau bằng những quy ước theo nghi lễ của tục kết chạ hết sức độc đáo.

Đình làng Châu Lỗ - nơi tổ chức các buổi lễ họp giao lưu giữa hai làng Kim - Châu.

Trải qua hàng trăm năm, nhưng hai làng không có một đôi trai gái nào lấy nhau.

Kết nghĩa anh em

Hơn 400 năm nay, làng Kim Thượng và làng Châu Lỗ đã duy trì những quy ước riêng, độc đáo. Đặc biệt dân làng hai bên coi nhau như anh em ruột, họ quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ nhau trong mọi hoàn cảnh, thực hiện đúng quy ước “sinh tử bất ly, hoạn nạn tương cứu”.

Cụ Nguyễn Đức Ấn (74 tuổi) - già làng của thôn Châu Lỗ kể lại về cơ duyên hai làng Kim - Châu (tên ghép giữa Kim Thượng và Châu Lỗ) kết nghĩa anh em: Khoảng tháng 9/1593, bên làng Kim Thượng mở hội tế thần linh, mọi người tổ chức thịt con trâu trắng, to khỏe nhất để làm lễ thánh.

Cụ Nguyễn Đức Ấn- già làng của thôn Châu Lỗ kể lại lịch sử của hai làng.

Mọi thủ tục đã chuẩn bị xong, trước sự chứng kiến của các quan khách và đông đủ dân làng nhưng khi đánh búa vào con trâu để tiến hành làm thịt thì bỗng nhiên nó vùng dậy, phá đứt dây dừng, chạy thẳng đến làng Sở (tên gọi cũ của làng Châu Lỗ) rồi ngự trước cửa đền Châu Lỗ, đánh đuổi cách nào nó cũng không đi.

Hôm sau, người dân Kim Thượng hốt hoảng vì sợ rằng “trâu mình vào làng người ta, họ không cho chuộc chẳng biết ăn nói sao với các cụ thượng trong làng”. Bàn nhau mãi, cuối cùng họ phải trở về sắm lễ, mang tiền sang xin chuộc. Trái ngược với suy nghĩ làng Kim Thượng, dân làng Châu Lỗ hết sức nhã nhặn: “Dạ thưa anh, người là vàng, của là ngãi, chúng em đâu dám nhận tiền chuộc”. Con trâu trắng là sự tích, cũng là báo hiệu, là biểu tượng kết chạ của hai làng.

Mùa xuân 1594, tình cờ người dân hai làng đều đi phu, đắp đền thành nhà Mạc ở Lạng Sơn. Họ gặp nhau trong không khí rất vui vẻ, phấn khởi, họ cùng nhau làm việc, giúp đỡ nhau tận tình.

Về sau, khi kết thúc công việc, họ kéo nhau về làng Châu Lỗ, người dân bên Kim Thượng còn ngủ ở bên này một đêm, hôm sau mới về. Thấy vậy, bên Kim Thượng cử đoàn sang xin đặt vấn đề kết nghĩa anh em, cả hai làng cùng họp lại, thống nhất ý kiến và tiến hành kết nghĩa vào ngày 12/9/1594 tại đền Châu Lỗ.

Từ đó, hai làng chính thức trở thành anh em, mối quan hệ ngày càng khăng khít, họ cùng nhau bàn bạc và đưa ra 5 quy ước rất chặt chẽ bao gồm: Thứ nhất, chỉ có nam giới mới được có mặt trong các buổi gặp gỡ, bàn bạc công việc giữa hai làng, nữ giới không được phép. Thứ hai, chủ trương giao kết, việc công dân không tiếp việc tư - tức là gặp nhau không được bàn chuyện riêng tư. Thứ ba, hai bên giúp đỡ nhau không tính nợ lần, hơn thiệt. Thứ tư là ái ân nghiêm khắc, trong hai làng trai gái không được kết hôn với nhau. Và cuối cùng là người nhập cư hoặc làm rể của làng phải quá 3 đời mới được tham gia vào công việc chung của hai làng.

Tuy nhiên, đến nay bản quy ước đã thắt chặt hơn, ngày xưa 15 tuổi đã được “tiếp anh” (tham gia bàn bạc công việc chung giữa hai làng - PV) nhưng nay do dân số hai bên rất đông, số người cao tuổi rất nhiều nên công việc chung giữa hai làng đều do các già làng và cán bộ thôn đảm nhiệm chứ không cần đến những người trẻ tuổi như ngày xưa. Điều đặc biệt, dân làng hai bên kết nghĩa nhưng họ không quy định bên nào là anh, bên nào là em. Câu cửa miệng của họ khi hai bên có công việc gặp nhau đều là “Dạ lạy anh!” - để thể hiện sự tôn kính của mình.

Bản kính trình.

Cụ Ngô Văn Xuyên (97 tuổi, thôn Châu Lỗ) cho biết: “Xây dựng hay tu sửa đình đền đều là việc chung. Khi đó bên này hỏng thì ra báo cáo với bên anh xin phép để sửa. Làng Châu lỗ làm nghề thợ mộc, bên Kim Thượng lại có nghề thợ nề, do vậy hễ có công việc gì từ nhỏ đến lớn họ sẵn sàng giúp đỡ nhau, không nề hà, tính toán và còn mang tiền ra hỗ trợ cùng nhau xây dựng”.

Cách đây không lâu, bên Kim Thượng bị lụt, không còn con giống để trồng trọt. Thấy vậy, dân làng Châu Lỗ có gì ủng hộ cái đó, từ bó mạ, dây củ cũng gánh sang. Đó là những việc rất nhỏ nhưng cũng thể hiện tình cảm keo sơn giữa hai làng. Cụ thể là năm vừa rồi, bên Kim Thượng dồn điền đổi thửa cho nên không cấy được hết diện tích mất vài chục mẫu.

Ngay lập tức, lãnh đạo thôn cùng các già làng Châu Lỗ huy động người dân ủng hộ, cứu trợ dân anh. Bất kỳ người dân Châu Lỗ nào, mặc dù sống ở đâu đi chăng nữa thì mỗi khẩu sẽ hỗ trợ 15/kg thóc, chỉ sau 2 ngày phát động bà con đã hoàn thành đầy đủ, kết quả hỗ trợ bên Kim Thượng được 38 tấn thóc.

Ngoài những công việc lớn có liên quan đến xây dựng đình đền hay kỷ niệm giữa hai làng, trong một năm thường có tục lệ “thăm đồng”, nghĩa là hai làng qua lại đánh giá mùa màng, tỉ lệ năng suất cho nhau, nếu bên nào mất mùa, sản lượng thấp thì bên kia sẵn sàng giúp đỡ chia sẻ, không kê biên, không hoàn lại. Cứ sáu năm, hai làng lại tổ chức lễ kết chạ một lần.

Theo quy định của các cụ thời xưa thì ngày lễ không được sớm hơn 6h sáng và không muộn hơn 6h tối. Buổi lễ được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng và trang trọng, nghi thức linh đình, có kiệu, trống chiêng, các loại binh khí... giống như rước quan ngày xưa. Năm 2009, dân làng hai bên đã cùng nhau tổ chức kỷ niệm 415 năm kết nghĩa, đến lượt dân làng Châu Lỗ tổ chức buổi lễ long trọng để bồi đắp nghĩa tâm giao.

Nghiêm khắc ái ân

Trong quy ước 5 điều khoản kết chạ giữa hai làng thì điều thứ 4 ghi rất rõ “Ái ân nghiêm khắc, trai gái trong hai làng không được kết hôn”. Bản hương ước quy định 5 điều giữa hai làng chẳng biết thực hư đến đâu nhưng chuyện trai gái đúng là không được kết hôn thật. Trai gái không được kết hôn, thậm chí không được trò chuyện, kết bạn với nhau. Vì mọi người cho rằng, nếu nam nữ hai làng lấy nhau mà mẹ chồng và con dâu xô xát mắng chửi nhau, mẹ chồng chửi con dâu thì cũng như chửi anh mình.

Ông Hà Minh Cảnh - Phó thôn Châu Lỗ - chắc chắn rằng: “Cho tới nay, quan hệ giữa hai làng vẫn gắn bó, khăng khít. Về vấn đề nam nữ cũng thực hiện rất tốt, hơn 400 năm qua, hai làng chưa hề có ai vi phạm cả. Nếu như có trường hợp nào vi phạm sẽ bị kỷ luật, nặng hơn là sẽ bị đuổi ra khỏi làng, hoặc bị xa lánh “sống không chơi, chết không chôn”, nhưng dân làng hai bên rất tuân thủ “lệ làng”, không hề vi phạm”.

Tuy nhiên, do luật lệ hai làng quy định đã từ lâu đời không thể thay đổi được, nhiều khi dân làng hai bên thường tránh gặp mặt nhau bởi theo họ vì đã kết chạ anh em nên khi giao tiếp cũng cần ý tứ, không được thoải mái. Nhiều khi gặp nhau họ thường nói tránh tên làng, không nhận mình là người Châu Lỗ hoặc Kim Thượng để có thể dễ dàng giao tiếp.

Hai làng quy ước, khi giao lưu gặp mặt chỉ có nam giới mới được có mặt, ví dụ làng Châu Lỗ đến làng Kim Thượng thì phải đi cùng đoàn thể chứ không được đi cá nhân riêng lẻ, không được bàn bạc việc tư, nếu phát hiện sẽ đuổi ra khỏi làng ngay lập tức.

Trong những dịp kỷ niệm giữa hai làng, anh em gặp nhau rất phấn khởi, tổ chức rất hoành tráng, khi xưa có cả hát ca trù, nhảy múa, nhưng bây giờ thay bằng phát biểu, tổ chức ăn uống linh đình. Trang phục trong các buổi lễ cũng được quy định hết sức nghiêm ngặt, cụ già trên 80 tuổi thì mặc quần đỏ, áo the đỏ, mũ đỏ, từ 70 - 79 tuổi thì mặc quần đỏ, áo dài lương, khăn xếp. Người từ 69 tuổi trở xuống thì mặc quần trắng, áo dài đen, khăn xếp. Sắp tới năm 2014, hai làng sẽ tổ chức kỷ niệm 420 năm quan hệ keo sơn giữa hai làng và lần này là bên Kim Thượng tổ chức đón bên Châu Lỗ.

Theo Lê Nga

Lao Động

Cận cảnh cây mai trăm tuổi giá tiền tỉ

26/01/2014 15:45

(TNO) Có những cây mai được người chủ ra giá đến hơn 1 tỉ đồng, có cây được chủ nhân ước tính giá lên đến 2,5 tỉ đồng.

Cây kiểng tết: Hàng độc giá cao

Năm nay, hội hoa xuân Tao Đàn (quận 1) và Hội hoa xuân Phú Mỹ Hưng (quận 7) TP.HCM hấp dẫn người thưởng lãm vì sự có mặt của những cây kiểng, cây mai Tết có giá “khủng” nhờ kiểu dáng độc đáo.

Mai cổ 2,5 tỉ đồng

Cây mai kiểng khá độc đáo, kích cỡ vừa phải nhưng khiến nhiều người tò mò ở hội hoa xuân Tao Đàn là cây mai xù của anh Phan Văn Lớn, một nghệ nhân đến từ huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp.

Cây mai xù, được chủ nhân ước tính giá 2,5 tỉ đồng

Theo anh Lớn, cây mai này vừa được anh mua từ một người quen, là cây mai cổ có tuổi phải hơn 100 năm và tuổi kiểng (bắt đầu đưa vào chậu làm bonsai) thì hơn 10 năm.

“Giá cây này khoảng 2,5 tỉ đồng. Sở dĩ giá cao như vậy vì với tuổi đời trăm năm, cây mai này là dạng mai xù có rễ, da, thân, cành, hoa đẹp. Dáng cây lại độc đáo”, anh Lớn cho biết.

Theo một nghệ nhân chơi mai ở TP.HCM, cây mai xù được người miền Tây khá ưa chuộng trong khi người ở TP.HCM lại ít bị hấp dẫn hơn.

Cây mai “khủng” nở hoa trên biển đảo quê hương

Trong khi đó, ở hội hoa xuân Phú Mỹ Hưng, cây mai của anh Ngô Đăng Lâm, đến từ Bến Tre, với dáng thân to, tán lá rộng nổi bật giữa hội hoa xuân.

Cây mai mang tên "Anh hùng tương ngộ" với mô hình quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa bên dưới

Được biết, cây mai này được anh Lâm chăm sóc, tạo dáng bao trùm một vùng rộng nên được đặt tên là Anh hùng tương ngộ. Bên dưới cây mai được chủ nhân dựng lên mô hình bản đồ Việt Nam cùng quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.

Theo những người chơi hòn non bộ, với tán cây xòe rộng, ôm lấy mô hình bản đồ Việt Nam và các quần đảo tạo nên ý nghĩa đặc biệt về sự toàn vẹn lãnh thổ và đoàn kết dân tộc.

Cây mai “khủng” này được cho là trị giá 1 tỉ đồng nhờ dáng cây đẹp lại to cao, và tuổi thọ hơn 100 năm hiếm có.

Cây me thắm tình quê giá hơn 1 tỉ đồng

Cũng ở hội hoa xuân Phú Mỹ Hưng, khách tham quan đặc biệt chú ý cây me của một nghệ nhân chơi cây kiểng vừa đoạt giải đặc biệt Hội thi Hoa đồng cỏ nội. Cây me này thuộc về chủ nhân Bùi Quốc Nam, một người đến từ huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An, được ra giá 1,2 tỉ đồng.

Cây me với trái và lá xum xuê được nhiều người ưa thích

Được biết, 1,2 tỉ đồng là giá cây me năm 2013, năm nay sau khi đạt thêm giải đặc biệt tại hội hoa xuân, chủ nhân cây me này kỳ vọng giá sẽ cao hơn năm ngoái.

Với cái tên “Xuân thắm tình quê”, cây me đặc biệt được nhiều người tán thưởng vì dáng đẹp, lá tươi xanh, trái cây lại xum xuê, gốc cây xù xì. Cây me này ước tính có tuổi không dưới 70 năm.

Những cây bonsai không thể định giá

Cũng mang đến hội hoa xuân Tao Đàn nhiều cây kiểng, anh Trần Quốc Hạnh, đến từ quận Tân Phú, TP.HCM rất tâm đắc với cây mai mà anh chăm sóc khoảng 10 năm nay.

Cây mai do chính anh Hạnh chăm sóc hơn 10 năm nay

Cây mai của anh được tạo thế đổ, một dáng đẹp và rất khó tạo đối với một cây đặc biệt có thân giòn như mai.

Anh Hạnh cho biết đã phải mất 3 năm chỉ để cắt, cào thân liên tục nhằm tạo cho gốc cây uốn xuống một cách tự nhiên. Anh rất tâm đắc vì cây mai anh tạo dáng vừa có dáng đổ với đường cong lả lướt, vừa có nhánh chỉ thiên vững chãi.

Mô tả về cây mai này, anh Hạnh nói: “Tôi chỉ chơi cây vì yêu thích chứ không biết định giá. Năm ngoái có người trả cây này 250 triệu mà tôi không bán”.

Gần đó, anh Hà Văn Trọng, một người chơi cây kiểng ở Tân Phú, TP.HCM cũng mang theo cây mai mà anh chăm sóc khoảng 12 năm để trưng bày cho nhiều người ngắm chứ không bán.

Cây mai của anh Trọng có người từng trả 600 triệu đồng

Anh cho biết cây mai của anh do dáng đẹp với tuổi thọ cao nên có người từng trả 600 triệu đồng.

Trong hội hoa xuân Tao Đàn, có rất nhiều loại bonsai được người chơi kiểng trưng bày để mọi người cùng được thưởng lãm. Nhưng khi có người trả giá mua, họ nhất định không bán vì theo họ cây kiểng với họ đã như đứa con tinh thần.

Dưới đây là những cây bonsai được giới nghệ nhân đánh giá cao với dáng, thân, da, lá, trổ hoa,… đều đẹp cùng tuổi thọ cao và được chủ nhân chăm sóc một cách kỹ lưỡng.

Cây bonsai này được giới chuyên môn đánh giá rất cao vì độ tuổi, độ hài hòa, da, thân, lá, cành đẹp

Bonsai thế đổ với hoa tím li ti nở trên các tán lá

Cây mai chiếu thủy này rất được yêu thích vì ngoài thế cây, thân cây sù sì,... là hoa được trổ đều, đẹp và tươi

Cây bonsai này được đánh giá có thế đổ tự nhiên, đều và đẹp

Bài, ảnh: Hoàng Quyên

Bún bò giò heo: Món ngon này có tự bao giờ ?

31/01/2014 11:09 (GMT + 7)

TTXuân - Nổi tiếng hơn cả trong các món ăn bình dân ở Huế vẫn là món bún bò, hay gọi một cách đầy đủ là “bún bò giò heo”. Hương vị của món bún này là một trong những nét đặc trưng của Huế. Cay nồng ớt, thơm hương sả, và quan trọng nhất là vị ngọt của ruốc Huế không tìm được ở đâu khác. Bắt buộc phải là ruốc Huế.

Phở - tinh hoa ẩm thực Việt

Gánh bún hàng rong xưa ở Huế - Ảnh tư liệu

Phổ biến và nổi tiếng như thế, vậy mà ít ai, ngay cả người Huế, biết rõ món ăn này xuất hiện từ bao giờ. Và cái tên gọi bún bò Huế được cho là truyền thống này cũng phải nên được xem xét lại. Bởi vì thịt bò không phải là loại thực phẩm truyền thống của người Việt.

Yến tiệc trong cung thời Nguyễn, điển hình là trong thực đơn đãi sứ của triều đình, không thấy hiện diện các món thịt bò. Các món cỗ cổ truyền trong Trung ngoài Bắc xưa cũng không có món nào dùng thịt bò. Mãi cho đến khi người phương Tây xâm nhập ngày càng đông thì các món thịt bò của họ mới dần dần được người Việt ưa chuộng. Điều này khiến người ta suy nghĩ lại về thời điểm các món bún, phở bò xuất hiện ở Việt Nam.

Và nên chăng món bún bò giò heo Huế nếu đã có lịch sử lâu dài thì lúc khởi thủy phải là món bún giò heo, và yếu tố bò chỉ được thêm vào về sau này mà thôi? Nhưng dù danh xưng có là gì đi nữa thì đây là một trong những món ngon đặc sắc của Huế.

Tiếc rằng giờ đây khó có thể tìm ra được một tô bún còn mang đúng vị chuẩn xác. Một số chủ quán giải thích rằng phải biến đổi như thế cho hợp khẩu vị khách phương xa. Điều này được thể hiện rõ tại các quán bún nổi tiếng dành cho du khách ở Huế. Trong khi đó, nhiều người Huế lại nói là giờ đây muốn có được tô bún Huế đúng cách thì phải vào Sài Gòn, nơi hương vị bún bò giò heo vẫn còn đậm đà.

Truyền nhân của bún Mụ Rớt nổi tiếng ở Gia Hội xưa bây giờ đang mở quán bún bò Huế ở Orange County thuộc bang California, Hoa Kỳ. Tiệm vẫn nấu đúng lối truyền thống với mùi vị cay nồng của sả, ớt, ruốc Huế, và rất được khách Việt, Mỹ ưa chuộng.

Trước tiên người ta hòa ruốc xác (ruốc cái) vào nước cho đủ vị mặn. Đun sôi khoảng một hai giờ để lấy chất ngọt từ xác ruốc và để ruốc đỡ nặng mùi. Chờ cho xác ruốc lắng rồi chắt lấy nước trong. Xương bò, heo chần nước sôi cho sạch, bỏ vào nấu với nước ruốc. Không đậy vung để có nước trong. Nếu muốn nước dùng trong nữa thì xương phải để nguyên không chặt khúc. Nấu như thế này cần rất nhiều thì giờ để có thể lấy được hết chất ngọt của xương. Ngoài ra, còn có thể thả vào nồi vài củ cải để nước thêm trong, nếu cần. Một vài khúc mía đã róc vỏ được bỏ vào nồi nước dùng vừa để hút mùi hôi của xương, vừa để thêm vị ngọt.

Thịt bò bắp bỏ vào nấu cho đến khi mềm, vớt ra để nguội rồi thái lát. Người Huế gọi loại thịt này là thịt bò “nồi”, để cho khác với loại thịt bò nhúng tái vốn không phải của bún bò Huế, mới xuất hiện sau này. Riêng giò heo vì còn da và mỡ, nên sẽ nấu riêng cho đến khi chất đục, tanh của mỡ và da ra hết mới cho vào nồi.

Ớt rim và đồ màu nên cho vào nước từ sớm, nhưng nếu nấu ở nhà thì một bó sả bằng nắm tay con nít được bỏ vào nồi khoảng nửa giờ trước khi ăn, để sả vẫn còn hương nhưng đã hết vị hắc. Rau răm, hành lá, hành tây và bắp chuối thái mỏng là phụ gia chính của bún bò Huế hồi trước. Về sau này, người ta còn cho thêm huyết luộc, gân bò, chả cua vào bún, và những phụ gia này dần dần trở nên phổ biến.

Thuở trước, bún bò giò heo Huế thường được ăn vào buổi sáng sớm. Khách sành điệu hay chuộng các quán bình dân chỉ bán riêng món này, bán hết nồi nước dùng là thôi. Ngon nhất vẫn là từ các gánh bún rong rải rác khắp nơi, bán đến tám giờ sáng đã ngưng.

Bây giờ vì nhu cầu của hoạt động du lịch nên có thêm nhiều quán bún bò Huế bán suốt ngày đêm. Cũng tốt thôi, vì điều này giúp làm cho hương vị đặc trưng của Huế thêm cơ hội để trở nên quen thuộc hơn với khách phương xa. Chỉ mong người bán luôn giữ được hương vị đậm đà, cay nồng của Huế trong món ăn đặc sắc này. Và đó cũng là giữ bản sắc của chính mình vậy.

----------------------------

Quán bún bò Huế đầu tiên ở Hà Nội với cái tên rất Huế “O Xuân” (tức là cô Xuân), ở số 3A Quang Trung, mở từ hơn 20 năm trước, đến nay đã thành địa chỉ quen thuộc của thực khách Hà thành.

Quán O Xuân - quán bún bò Huế đầu tiên ở Hà Nội - Ảnh: Minh Tự

Tôi vào quán O Xuân gọi “một tô đầy đủ”, tức tô có đủ thịt bò, giò heo, chả viên, miếng huyết… Nhìn tô bún là biết ngay đầu bếp đang muốn nấu cho đúng món bún bò giò heo thuở ban sơ ở quê nhà của nó. Giò heo khoanh tròn, thịt bò bắp luộc chín xắt lát dày vừa phải. Rau sống là giá, rau quế và bắp chuối xắt mỏng.

Thịt bò bắp và tuyệt nhiên không có thịt bò tái, cùng với những sợi bắp chuối xắt mỏng, đó là dấu tích của tô bún bò Huế thuở xưa, thậm chí trông nó gần với tô bún bò Huế xưa hơn cả tô bún tại Huế bây giờ. Nhưng khi nếm thử nước dùng thì mới thấy đúng là bún bò xa quê.

Vị cũng ngọt nhưng không là ngọt của ruốc, có ruốc đấy nhưng ít thôi. Và rõ nhất là mùi sả, chỉ thoang thoảng chứ không ngào ngạt sả như bún bò ở Huế. Vị ruốc và mùi sả là hai thứ mùi vị nặng, khó nêm, là phụ gia nhưng lại là thành phần quan trọng để nhận biết tô bún bò Huế.

Người Huế đã quen và thậm chí đã thấm vào máu cái thứ nước dùng đậm đà ruốc và sả. Nhưng người Hà Nội thì chắc hẳn là khác. Nên tô bún bò Huế đến Hà thành cũng phải thay đổi theo khẩu vị thực khách là phải thôi. Trong khi người Hà Nội ăn bún bò Huế lại thích thêm vài lát ớt tươi ngâm giấm, thì người Huế lại chỉ thích vị chua của chanh và ớt thì phải giằm nước mắm.

------------------------

Nhà hàng Cố Đô ở Sacramento, Mỹ và món bún bò giò heo đậm đà rất Huế - Ảnh: T.K.Đ

Có hai câu hỏi giả định được đặt ra: Một là, trước giờ tận thế bạn nhớ ai nhất? Hai là, bữa ăn cuối cùng bạn ước được ăn món gì? Không hẹn mà gặp, khuôn mặt yêu thương nhất để tưởng đến trong giờ phút có thể là cuối cùng đối với cả ba người thuộc ba dân tộc và ba nền văn hóa khác nhau nhưng có cùng tâm cảm là mẹ!

Riêng về miếng ăn thì thói quen truyền thống chiếm thế ưu tiên. Bà khách Đài Loan thì muốn được ăn vịt Bắc Kinh, ông khách Hoa Kỳ lúng túng vì không chọn ra được món gì là quốc hồn quốc túy độc đáo của xứ hợp chủng muộn màng này cả. Đến lượt mình nêu ý kiến, tôi chọn món ăn “ân huệ” không một chút lưỡng lự: bún bò Huế!

Hình như người Huế nào - trừ các bậc xuất gia chay tịnh - cũng có duyên nợ mặn mà với bún bò Huế, như người Pháp với thịt bò bít tết, người Mỹ với bánh hamburger, người Anh với thịt bò nướng và bánh pudding Yorkshire, người Ý với bánh pizza, người Nhật với sushi…

50 năm trước, chưa có một quán bún nào ở Huế có thương hiệu riêng. Những tên gọi truyền khẩu như: bún mụ Rớt, bún o Rơi, bún chị Bờ… là do khách hàng gọi tên người chủ quán theo lối bình dân quen biết. Năm 1959, tôi thi đậu “càng cua” (concour) vào Trường Hàm Nghi - Quốc Tử Giám xưa - và bắt đầu lên Huế học.

Thời đó, quán bún nổi tiếng nhất là quán mụ Rớt ở Gia Hội và gánh bún ngon được đồn đãi rộng rãi là gánh bún o Mượn ở cống Phát Lác, mụ Sen ở Thành Nội. Ở Huế gần hai năm, lần đầu được lãnh học bổng tôi mới có cơ hội can đảm rủ bạn vào quán bún bò mụ Rớt ăn một “tô bún bò vốn chỉ nghe mà chưa thấy”…

Nửa đời, tôi đã mang hình ảnh và hương vị tô bún bò Huế đó mà đi. Tuy chưa được đi và trải nghiệm nhiều như ước muốn, nhưng tôi cũng đã đi qua nhiều thành phố lớn từ Á sang Âu, nơi có những tiệm ăn Việt Nam và món bún bò Huế. Từ đó tôi thấm thía với cảm nhận rằng ngon hay dở bình thường là một cảm xúc thể chất và vật lý. Nhưng cái ngon sâu đậm đối với một món ăn quê hương truyền thống như bún bò Huế, phở Bắc, mì Quảng, hủ tiếu miền Nam… là một sự kết hợp hòa điệu giữa miếng ngon truyền thống, mùi vị tâm lý nguồn cội và hương vị hoài niệm.

Ra nước ngoài, bún bò Huế chuyển mình từ “sang” qua “trọng”. Nghĩa là không chỉ là phẩm mà còn lượng. Hầu hết các nhà hàng ăn Việt Nam ở nước ngoài đều có món bún bò Huế và chia làm ba mức độ: nhỏ, trung và lớn. Một tô nhỏ xứ ngoài cũng bằng ba tô tiêu chuẩn ở quê nhà. Tô lớn thì “mênh mông” như một cái thau nhỏ. Tôi có dịp quan sát và để ý rằng khách ăn bún ở Paris và London thường gọi tô bún ở mức trung, còn khách ở Mỹ thì thường gọi tô lớn. Bởi lẽ sức vóc của người Mỹ lớn thì bún bò Huế phải “tô đại” với thịt thà rôm rả mới thích hợp hơn.

Bún bò Huế đã rời Huế ra đi để đối mặt với nhân gian như những đứa con xa xứ. Trong mối tương tác đa phương, đa hệ, đa chiều toàn cầu đó, hình tướng và phương tiện có thể tùy nghi mà đổi thay, thêm bớt, nhưng bản chất khó mà đổi thay. Tô bún bò Huế mang sẵn trong chính nó hương nồng của sả, vị ngọt của thịt heo thịt bò, mùi thơm của gia vị… không thể nhầm lẫn với trùng trùng những món ăn muôn màu muôn vẻ của thế giới. Bún bò Huế xa quê nhưng sẽ chẳng bao giờ có thể phủ nhận chính nó để trở thành mì, thành phở hay một món ăn nào khác.

Cũng có khi xa mà lại rất gần. Suốt ba tháng về ở làng Liễu Hạ (Hương Trà) quê tôi trong dịp Tết Quý Tỵ, tôi vẫn thường lên Huế, rủ những “bậc sành ăn” tìm một nơi bán bún bò Huế không tên trên đường Nguyễn Du được bà con cho là “bún bò hậu duệ mụ Rớt”. Hương vị tô bún chỉ ở mức trung bình, nhưng hình thức thì rau thịt chen chúc. Tôi không tìm thấy dáng vẻ thanh nhã của tô bún bò mụ Rớt và chỗ ngồi thanh lịch của quán hơn 50 năm trước.

Tuần đầu bay về lại Mỹ, tôi ghé tới quán Cố Đô ở Sacramento và quán bún An Nam ở San José, bang California để “kiểm nghiệm phản ứng ngũ uẩn” của mình về hương vị của những tô bún bò Huế ở xứ người, để so với “đồng môn” trên đường Nguyễn Du. Tôi bắt gặp hương vị bún bò xa xứ có vẻ đậm đà rất Huế còn hơn cả Huế trên quê hương. Nhưng dòng sông xưa không còn đó. Hình thức rau thịt của cả hai bên đều quá phong phú nên bún bò Huế xưa không trở lại nguồn.

Tôi tự an ủi nói với bóng ông Héraclite (triết gia Hi Lạp) đâu đó trong chính mình: “Bún bò Huế cũng không tránh khỏi quy luật biến dịch. Chẳng ai ăn được hai lần trên cùng một tô!”.

Phở - tinh hoa ẩm thực Việt

30/01/2014 08:32 (GMT + 7)

TTXuân - Phở sinh ra từ những năm đầu thế kỷ 20, thăng trầm cùng người Việt đã hơn một thế kỷ đầy biến động hào hùng. Bước sang thế kỷ 21, phở lại thăng hoa cùng dân tộc với diện mạo và tầm vóc mới, thật sự trở thành “vị đại sứ” góp phần vinh danh văn hóa Việt trong lòng bạn bè quốc tế.

Phở, bún bò, hủ tiếu là ba món ăn đặc trưng cho ba miền Bắc - Trung - Nam, mà sáng, trưa, chiều hay tối gì thì cũng xơi được! Đặc biệt trong ba ngày Tết, sau những thịt mỡ, bánh chưng thừa mứa, có được một tô phở, bún bò hay hủ tiếu thì “giải ngán” rất ư hiệu quả. Tuy chỉ là ba món ăn, nhưng nó biến thể muôn hình vạn trạng. Trong chuyên trang ẩm thực của báo Tết năm nay, chúng tôi xin gửi đến bạn đọc những bài viết xoay quanh một số biến thể của ba món ăn này…

Phở là một trong những đại biểu hàng đầu “hữu xạ tự nhiên hương” trong văn hóa ẩm thực Việt, tên gọi đã được quốc tế hóa một cách tự nhiên, khi lọt vào top 3 từ tiếng Việt không cần dịch thuật: “Phở - Áo dài - Tết”.

Cội nguồn của phở

Muốn nói về những dị bản của phở, trước tiên phải nói về gốc gác của nó. Khởi nguồn của phở từng được tranh cãi liên tục, đã tốn khá nhiều giấy mực của nhiều thế hệ, song vẫn chưa đến hồi ngã ngũ. Các bậc Nho học tiền bối nói nhiều đến nguồn gốc Tầu của phở. Theo họ, phở sinh ra từ món “trư nhục phấn” ở Quảng Đông.

Vẫn theo cái môtip nghe đến nhàm tai: tiếng phở được đọc trại đi từ chữ “phấn” của món “trư nhục phấn”. Song thật trớ trêu, “trư nhục phấn” dù đã có từ rất lâu và đến nay vẫn chỉ âm thầm khu trú một cách yên ả, khiêm tốn ở chính nơi nó sinh ra, không hề gây được một tiếng vang gì cũng như chẳng hề lan tỏa đi bất cứ đâu như phở Việt.

Mặt khác, xét về phương diện kỹ thuật chế biến, món “trư nhục phấn” hoàn toàn xa lạ với hương vị phở Việt. Thêm nữa, thay cho bánh phở, món này dùng một loại bột làm như kiểu bánh canh và nước dùng trên nền xương, thịt heo!

Lại có một thuyết khác, không rõ xuất phát từ đâu, thấy phở ngày càng được quốc tế hóa và nổi danh khắp nơi liền cố vơ vào: phở có nguồn gốc từ một món ăn “pot-au-feu” của nước Phú Lang Sa và phở chính là tiếng “bồi” của từ feu (tiếng Pháp: lửa). Nghe ra có vẻ rất hợp logic, tuy nhiên khi tra cứu về món “pot-au-feu” trong từ điển Larousse của Pháp, kết quả hoàn toàn thất vọng!

Theo Larousse, “pot-au-feu” là món xúp nấu “hầm bà lằng” bằng thịt bò hầm với nhiều loại rau củ: cà rốt, tỏi tây, củ cải… chẳng ăn nhập gì với món phở Việt, cả về hình thức đến nội dung.

Trong khi đó, truyền ngôn dân gian khá phù hợp với những tư liệu còn lại từ đầu thế kỷ 20: phở có tiền thân từ món xáo trâu ra đời một cách dân dã từ các bãi, bến sông Hồng vào những năm đầu của thế kỷ trước. Lúc khởi đầu nó là món ăn phục vụ tầng lớp bình dân, phu phen lam lũ.

Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, sau khi người Pháp chính thức đặt nền bảo hộ lên toàn cõi Việt Nam, Hà Nội mới chỉ có vài ba hàng thịt bò phục vụ người Pháp thường hay ế ẩm, nhất là bộ xương chẳng biết làm gì. Những năm 1908-1909 có khá nhiều tuyến tàu thủy hơi nước chạy từ Hà Nội đi Hải Phòng, Nam Định, Phủ Lạng Thương của chủ người Pháp, chủ Hoa kiều và phu phen chủ yếu là người Hoa gốc Điền Việt từ Vân Nam qua. Đến năm 1909 mới có hãng tàu thủy Việt của nhà tư sản dân tộc: ông Bạch Thái Bưởi. Ông chỉ tuyển dụng nhân công, thợ thuyền người Việt.

Lại thêm các tuyến thuyền mành chở nước mắm, đồ khô từ xứ Thanh Nghệ ra tạo nên một quang cảnh sầm uất nơi bến sông Hồng đưa tới sự xuất hiện một nhu cầu ẩm thực bình dân to lớn. Các hàng quà ùn ùn đổ về bến sông, song món xáo trâu được ưa chuộng nhất… vì thế càng được các bà tích cực gánh ra phục vụ.

Tiếp đến, cảnh thịt bò ế ẩm và xương bò được khuyến mãi cho không khi mua thịt, từ các gánh xáo trâu đã được các bà học nhau chuyển sang thành xáo bò. Thịt bò mùi gây khi nguội, nên lò lửa liu riu được phát kiến, chẳng mấy chốc món ăn mới này lan tràn suốt từ Ô Quan Chưởng xuống tới Ô Hàng Mắm. Tiến trình phát triển món xáo bò mạnh đến nỗi được ông Henri Oger lưu lại hình ảnh gánh phở rong trong tập sách quý giá “Kỹ thuật của người An Nam” (Technique du people Annamite 1908-1909).

Nước dùng - yếu tố quyết định

Nghệ thuật nấu phở được định hình vào hai thập niên cuối thế kỷ 20 và đã hoàn thiện trong suốt hơn một thế kỷ phở Việt. 20 năm đầu của thế kỷ 20 là thời gian hình thành phở qua những “nghệ sĩ” đường phố sáng tạo ra món xáo bò tiền thân của phở, rồi cải tiến món bánh cuốn thành bánh phở. Bánh phở thật sự là “chìa khóa” của món phở, phân biệt hẳn với các món ăn nước khác của bếp Việt thường dùng bún làm nền tảng.

Thời gian 1920-1950 mở đầu giai đoạn ổn định tìm tòi thử nghiệm nghệ thuật nấu phở. Thời gian tìm tòi trải nghiệm này đã xuất hiện món phở gà “Á Vương” của phở cho dù còn nhiều tranh cãi. Sau thập kỷ 1920 là thời kỳ của phở cổ điển chẳng những đạt đến buổi hoàng kim xuất hiện những danh gia nghệ phở với vị “vua phở” không ngai - phở Tráng mà còn trên đường Nam tiến, phát triển ra toàn lãnh thổ Việt Nam.

Đây cũng là thời kỳ khẳng định các chuẩn về phở một cách tự nhiên, đặc biệt là nước dùng - linh hồn của phở.

Nước dùng ngon phải đạt ba chuẩn: Thứ nhất, nước trong veo không một gợn đục, chắt lọc tinh túy của tự nhiên từ những tảng xương bò. Thứ hai, nước dùng phải có vị ngọt đặc trưng từ xương hầm, một loại nước bổ dưỡng, vị đậm đà dễ gây ghiền cho thực khách. Thứ ba, hương thơm của nước dùng được hòa quyện từ những loại gia vị đặc trưng của quế (phải là quế chi thanh), hoa hồi, thảo quả, hành nướng, gừng nướng…

Nghệ thuật nấu phở có những công thức riêng, là bí quyết gia truyền của từng gia đình, nhằm tạo nên hương vị rất riêng, rất đặc trưng. Thành phần và tỉ lệ gia giảm gia vị chính là cốt lõi của nghệ thuật nấu phở.

Hương vị gia truyền của từng gia đình đều khác nhau, song có một sự đồng điệu chung: tạo nên hương vị đặc thù của phở, ai cũng cảm nhận được đó là phở! Đến nay, nghệ thuật nấu phở hình thành hai hương vị khác biệt rõ nét: phở Bắc và phở Nam. Phở Bắc đặc biệt chú trọng đến vị ngọt của nước xương hầm, độ trong của nước dùng (tuy nhiên cũng có một thực tế là khá nhiều hàng phở lạm dụng bột nêm mà chúng ta thường gọi là mì chính, gây ngại cho người dùng)…

Phở Nam có vị ngọt đường nên xương hầm không còn thật quan trọng. Hay nói một cách triết lý: hồn của phở Bắc và phở Nam rất khác nhau, tuy nhiên nhờ sự đồng điệu của các gia vị, cả hai đều giữ được hương vị đặc thù của phở Việt.

Phở đê sông Hồng đầu thế kỷ 20 - Ảnh tư liệu

Xe phở bình dân trên phố - Ảnh: T.Q.D.

Phở thời kháng chiến

Kháng chiến bùng nổ, cả dân tộc tản cư về nông thôn và phở gánh cũng lên đường cùng cộng đồng mở ra thời kỳ: phở kháng chiến - phở tản cư. Cuộc trường chinh ấy mang lại cơ hội cho phở phát tán len lỏi, xâm nhập tới mọi nẻo khuất vùng thôn dã Việt Nam. Tuy nhiên sự lan tỏa chỉ giới hạn trong khu vực đồng bằng sông Hồng, vùng trung du Bắc Việt Nam. Cố nhà văn tài hoa Nguyễn Tuân đã cho chúng ta biết không khí phở thời kháng chiến.

Trong vùng tự do: phở Giơi, phở Đất, phở Cống nổi danh không thua kém gì phở vùng tạm chiếm. Vùng căn cứ địa ATK, các cơ quan trung ương hay tổ chức nấu phở vào dịp chung nhau giết bò để bồi dưỡng theo kế hoạch hằng tháng. Một chủ hiệu phở Hà thành đã trở thành anh nuôi cho tiểu đoàn Lũng Vài. Hành trang của “chiến sĩ phở” lúc hành quân không phải là súng đạn mà lủng củng, lồng cồng với nồi hầm, bếp, lồng tráng bánh phở…

Ở các đô thị vùng tạm chiếm, sau thời hồi cư (1945), phong trào phở bành trướng mạnh thành cửa hàng cửa hiệu đàng hoàng. Thi thoảng mới gặp lại một hai xe phở xa tít mạn chợ Đuổi. Ở khu phố cổ còn toàn là phở gánh và hiệu phở. Như một nghịch lý rất Việt Nam, phở gánh thường có chất lượng ngon và rẻ hơn phở hiệu. Nó lưu giữ được cái hồn, đúng chất quà rong của người Hà Nội.

Với phở gánh có thể nhẩn nha ăn, ăn một cách thanh cảnh, ăn mọi lúc mọi nơi. Ưu thế nổi trội nhất của phở gánh là đáp ứng tối đa cái thú ăn khuya ở chốn Tràng An đô hội thanh lịch một thuở. Với tiếng rao lanh lảnh trong đêm tĩnh mịch “Phở ơ, Phở ơ ơ…!”, tưởng như những khúc hát ru đầy quyến rũ.

Có điều lạ là phần lớn phở gánh khi tiến lên chính quy hiện đại thành cửa hàng, chất lượng giảm dần, rồi mất cả khách lẫn tiếng tăm tích góp được thuở hàn vi. Tuy nhiên, hiệu phở Tráng Hàng Than là ngoại lệ! Từ phở gánh đi lên nhưng ngày càng thêm uy tín và đạt tới cực đỉnh vinh quang khi người đời truyền miệng đưa ông đăng quang ngôi vị “Vua phở 1952”.

Ông Tráng nhỏ thó, cực kỳ kiệm lời, chẳng bao giờ hé răng với khách, đặc biệt là không hề biết cười, mặt lạnh như cô hồn tưởng như người vừa đăng thăng đồng, đang trong khoảnh khắc được người âm giáng nhập về. Trang phục cũng rất kỳ dị, lại thêm cái mùi xoa trắng luôn chít trên đầu trông như vị thổ ty Mường tại vị. Cung cách vua phở rất kiên định, ngày thứ hai, thứ sáu không có thịt bò, dứt khoát gác gánh: nghỉ!

Đã thế, ông còn có cái vẻ bề ngoài khinh khỉnh, coi “thực khách - thượng đế” như cỏ rác, mặc dù trong thâm tâm không phải vậy. Ta hãy mục kích hàng phở Tráng lúc đầu hôm: “Hàng năm bảy chục người, hàng tám chín chục người đứng vòng lấy gánh hàng của ông ta chật cả một hè đường để mua ăn, để đòi ăn, đòi ăn thật mà ông ta cứ như thể không trông thấy gì, không nghe thấy gì.

Ông ta cứ thản nhiên thái thịt, dốc nước mắm, rưới nước dùng, ai đợi lâu mặc, ai phát bẳn lên mặc, mà ai chửi, ông ta cũng mặc. Vua có khác! Trông cảnh ấy ai mà chẳng lộn ruột? Muốn tẩy chay ông ta, muốn cho một cái tát, nhưng phở của vua phở không tài nào ghét được thành nhiều người vẫn kiên nhẫn nhín nhịn”. Tuy nhiên ở góc độ “chuyên môn” vua phở lại rất chiều khách, chỉ cần thực khách yêu cầu, vị thổ ty sẽ lục tìm cho kỳ được trong “kho báu” của mình loại vừa ý khách: vè, sụn, nạm, mỡ gầu, vừa mỡ vừa nạc, vừa nạc vừa sụn… chiều hết!

Đặc biệt phong thái ông rất từ tốn, xoay tảng thịt qua lại, chọn đủ chiều, vừa thái thịt nhưng vừa “tư duy” sao cho miếng thịt đẹp nhất, ra tấm ra món. Mỗi nhát dao của vua phở hạ xuống, một lát thịt đẹp như mơ không quá dày, không quá mỏng, nền thớ thịt hiện lên như tranh thủy mặc! Thật tuyệt. Thời ấy, ai muốn ăn phở Tráng phải đi từ sáu giờ sáng mới có đủ loại để lựa chọn, đến chín giờ, chín rưỡi đã hết hàng đóng cửa. Cái không khí hừng hực sôi động ở phở Tráng thuở nào đã vĩnh viễn trôi vào quá khứ, tiếc thay!

Nam tiến lần thứ nhất

Phải chờ đến năm 1954, theo chân những người Bắc di cư, mở ra cuộc “Nam tiến” đại quy mô của phở Việt. Từ đây mốc son chính thức mở màn cho sự bành trướng của phở trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam. Nam tiến, song ngay lập tức, phở Nam mau mắn định dạng một phong vị riêng, khác biệt với phở Bắc truyền thống. Cái phong thái dễ dãi, dễ thích nghi của vùng đất “Hợp chủng Nam kỳ quốc” thể hiện ngay trong bát phở: thêm giá sống, rau thơm, húng quế, ngò gai cho bỗ bã mát ruột, thêm sắc ngọt của đường và các vị tương đen, tương đỏ của người Hoa.

Trong biến cố lịch sử trọng đại này, con cháu của một số hàng phở nổi tiếng Hà Nội đã tham gia cuộc Nam tiến lập nghiệp, trong đó có phở “tàu bay” danh tiếng không ai không biết. Vốn là quán phở do ông nội mở vào năm 1950 (chưa có tên) ở Hà Nội, khi di cư vào Nam, được một người bạn thân tặng cho chiếc mũ bay, ông rất thích nên thường xuyên đội nó. Thực khách rất lạ lẫm với hình ảnh ngồ ngộ của ông bèn gọi ông bằng cái tên rất dân dã: “Ông Tàu bay”. Gọi riết rồi chết thành tên quán.

Hiệu phở Nam nổi tiếng nhất Sài Gòn phải điểm danh tới là phở Hòa - Pasteur. Ban đầu lúc khởi nghiệp khoảng năm 1960, tiệm mang tên Hòa Lộc, sau thực khách truyền miệng nhau… dần dà rơi mất chữ Lộc lúc nào không biết, chỉ còn lại chữ Hòa: phở Hòa! Gọn, dễ nhớ, đúng theo quy luật bất thành văn về loại tên “nhất tự” đặc thù của phở.

Đáp ứng thói quen mạnh mẽ, khoáng đạt của hậu duệ lớp người đi khai hoang mở cõi, phở tàu bay, tô xe lửa lần lượt ra đời. Những tô phở “khủng long” ấy hoàn toàn phá bỏ tính chất “quà” của phở phương Bắc và khiến các cô chiêu, cậu ấm “cành vàng lá ngọc” thoáng trông thấy cũng đủ hoảng hồn!

Phở ra thế giới

Sau năm 1975, thời thế lật sang một trang sử mới, mở đầu thời kỳ toàn cầu hóa của phở: “Phở goes global - Phở Việt ra thế giới!”. Trước tiên, do hoàn cảnh “thời thế, thế thời phải thế!”, phở lên tàu cùng các cư dân vượt biển di tản. Phở tràn sang trú ngụ ở quận 13 kinh đô ánh sáng Paris hoa lệ. Tôi từng được đãi phở ở Pháp khá đắt giá 30 quan/bát (tiền tệ Pháp khoảng 6 USD), vừa ăn vừa xót ruột bởi chất lượng quá tệ với bánh phở khô, thịt bò tủ lạnh cắt ra và nước dùng nhạt thếch.

Phở vượt Thái Bình Dương sang Hợp chủng quốc Hoa Kỳ chọn quận Cam bang California lập nghiệp trong cộng đồng Việt. Cả một “Tiểu Sài Gòn” di cư sang đất Mỹ mà không có phở thì thật phi lý. Song sang Hợp chủng quốc phở Việt có kích cỡ “khủng bố”, ăn theo “dạ dày” Mỹ có khác! Nếu theo định nghĩa trong từ điển Việt Nam, bát phở nơi đây phải gọi là “chậu phở”, ăn một lần tởn đến già.

Năm 1990, một người đầu bếp Mỹ có tên Didi Emmons đã mở quán phở đầu tiên ở tận thành phố Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ. Vị kỳ diệu của phở đã dần lan tỏa sang cộng đồng dân Mỹ và nhanh chóng lan tỏa ra nhiều bang nước Mỹ. Rồi lần lần phở có mặt ở nhiều nơi trên thế giới: phở Xibdelo xứ sở sương mù, đạo phở ở Úc, phở ở khu chợ Sapa Praha Cộng hòa Czech, phở Warsaw Ba Lan. Phở hiện diện tại Dom 5 Matxcơva, phở có tại xứ sở vạn tượng Vientiane Lào, phở sang Phnom Penh đất nước Apsara - Ăngco kỳ vĩ.

Đến xứ kim chi, phở có sức hút kỳ lạ, người Hàn thích phở đến độ nhiều người mở quán nấu phở, dám cạnh tranh với ngay cả “chính chủ”, lập nên kỳ tích phở Hàn gốc Việt… “Con đường phở Việt” cứ thế vươn dài, len lỏi khắp hành tinh: ở đâu có người Việt - ở đó có phở! Quả là không ngoa chút nào.

Đặc tính chung của phở hải ngoại là dùng bánh phở khô, hương vị phần nào biến tấu theo gu của cư dân bản địa mà nếu chiếu theo tiêu chuẩn truyền thống về phở của các bậc kỳ lão trong nghệ thuật ẩm thực thì đó chỉ là một loại phở “nhái” vụng về khó có thể chấp nhận. Tuy nhiên, theo thời gian, cộng đồng người Việt ở nước ngoài ngày càng phát triển mạnh mẽ ở châu Âu, châu Mỹ, ở Úc…

Diện mạo phở nước ngoài cũng đã cải thiện, chất lượng nâng cao rõ rệt. Đã có bánh phở tươi làm tại chỗ, gia vị gốc, thậm chí nhiều Việt kiều còn tự hào nhận xét: ngon hơn phở ở quê nhà. Tuy nhiên, khách quan mà đánh giá khó có nơi nào bắt được cái “hồn” của phở như phở Hà Nội! Các món gia vị cốt yếu được tuyển chọn từ quê nhà theo cánh chim sắt Vietnam Airlines sang phục vụ cộng đồng và góp phần thăng hoa hương phở Việt ra toàn cầu.

Từ thập niên 1990, kinh tế Việt Nam cất cánh thời mở cửa, vị thế quốc gia dần nâng cao trên trường quốc tế đã góp phần tôn vinh vị thế phở Việt trên toàn cầu. Phở không còn chỉ khu trú trong cộng đồng Việt mà bắt đầu chinh phục khẩu vị toàn thế giới.

Những tuyệt chiêu của võ ngựa

12:17 ngày 02 tháng 02 năm 2014

Trong võ thuật cổ truyền Việt Nam, người ta bắt gặp khá nhiều đòn thế mô phỏng hình ảnh loại ngựa từ bộ pháp như mã tấn (thế đứng ngựa), hợp mã (các bộ pháp kết nối của ngựa) tới cước pháp (mã cước), kiếm pháp, đao pháp v.v..

Các đoàn nghịch mã cước có sức công phá rất lớn.

Theo võ sư Nguyễn Văn Thắng- chưởng môn phái Thăng Long Võ đạo, trong võ thuật, võ ngựa đóng một vị trí rất quan trọng. Ngựa là một trong thập nhị hình (Long, Hổ, Xà, Hạc, Hầu, Mã, Báo, Sư, Miêu, Tượng, Gấu, Đường Nam - bọ ngựa).

Tuy không có một bài võ ngựa hoàn chỉnh nhưng các đòn đánh của võ ngựa lại phổ biến trong các bài đánh đi kèm với binh khí (như thương, đao, kiếm, roi) và các thế đá nghịch mã. Lối đánh của võ ngựa đòi hỏi kỹ thuật cao, chính vì vậy, nó thường được các cao thủ áp dụng. Đặc điểm nổi trội nhất của võ ngựa đó là sự nhanh nhẹn, bất ngờ, mang tính sát thương cao, triệt hạ đối phương.

Đòn nghịch mã - tuyệt kỹ của các cao thủ

Võ ngựa là một trong những di sản của võ thuật dân tộc cũng như võ thuật nhân loại. Võ ngựa được ứng dụng rất cao trong nền võ thuật của nhiều quốc gia trên thế giới cũng như ở nước ta. Hầu hết trong chiến tranh, thời cổ trung đại thì kỵ binh luôn là lực lượng chủ lực, quyết định sự thắng bại trên chiến trường. Cũng chính vì vậy, võ ngựa được ra đời và phổ biến từ rất sớm và là một trong những thành tựu của nền võ thuật nhân loại.

Bàn về võ ngựa trong di sản võ thuật của dân tộc, võ sư Nguyễn Văn Thắng cho rằng: Võ ngựa được ứng dụng phong phú và linh hoạt trong lịch sử dân tộc. Từ việc cha ông ta đã dùng ngựa để di chuyển trong chiến đấu, đến việc mô phỏng hình ảnh con ngựa để sáng tạo ra các đòn đánh, thế đánh hữu dụng.

Di sản về võ ngựa trong nền võ thuật của dân tộc rất lớn nhưng điểm độc đáo nhất của võ ngựa phải kể đến các thế đá nghịch mã, các thế hồi mã cùng với sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các thế võ ngựa và cách di chuyển chiến đấu của ngựa tạo nên những thế đánh độc đáo và đầy sức mạnh.

Theo võ sư Văn Thắng, trong võ ngựa trước hết phải nhắc đến việc dùng ngựa di chuyển trong chiến đấu. Trong các thế di chuyển độc đáo nhất là thế di mã và thế phi hành mã. Các thế di chuyển này luôn được kỵ binh thời xưa ứng dụng nhằm tận dụng tốc độ và sức mạnh của ngựa để di chuyển, luồn lách trong chiến đấu, tạo ra sự lấn lướt, tiếp cận và tiêu diệt kẻ thù.

Phần quan trọng nhất của võ ngựa đó chính là các đòn, thế mô phỏng hình ảnh con ngựa. Võ học gọi thủ pháp ngựa tức là thủ pháp đảo mã. Hiện có 3 thủ pháp đảo mã cơ bản gồm, trực tiền mã - di chuyển phía trước; âm dương mã - cách di chuyển hai bên và hậu mã - ngựa lùi. Cùng với đó, võ cổ truyền còn sáng tạo ra các bộ pháp của ngựa như mã tấn (thế đứng ngựa), thủ mã (thế thủ của ngựa), hợp mã (các bộ pháp kết nối của ngựa), mã cước (cú đá của ngựa), đỉnh cao nhất là các thế đá nghịch mã cước (đá hậu). Trong chiến đấu, các thủ pháp đảo mã được ứng dụng để phá thế của đối phương và tạo thế tung những đòn nghịch mã.

Tất cả các thủ pháp di chuyển đều tạo điều kiện để thực hiện các đòn nghịch mã cước - đá hậu.

Cũng theo vị võ sư này, các đòn đá hậu - nghịch mã cước chính là tinh hoa của võ ngựa. Đến nay, có ba cú đá cơ bản và quan trọng nhất mà các cao thủ lâu nay vẫn tu luyện và thường dùng. Đòn đá này đòi hỏi sự khổ luyện và kỹ thuật cao, do đó không phải cao thủ không dùng được. Chỉ những người luyện võ đạt đến độ điêu luyện mới sử dụng thành thạo được nó. Trong thể thao, các đòn đá này được ứng dụng ở nhiều môn võ khác nhau và thông thường nó được "ăn" thang điểm cao nhất.

Thứ nhất, đòn Lạc mã cước, đây là cú đá khi đối phương tấn công, ta vặn người sang bên và thực hiện cú đá hậu khiến đối phương bất thần. Thứ hai, đòn nghịch mã cước: Cú đá nghịch mã là cú đá hiểm hóc nhất trong võ ngựa, cú đá này vừa để hoá giải địch thủ, vừa để tấn công địch thủ.

Đối phương càng tấn công nhanh, càng dùng lực, thì càng nguy hiểm cho chính họ. Khi thực hiện, ta tấn công đối phương một cú đá, bị bắt chân, ta phản đòn bằng cách tung người trên không, đá ngược về phía sau làm đối phương ngã vật về phía sau, có thể gây tổn thương nặng về lục phủ ngũ tạng. Thứ 3 là cú đá Bạt mã cước. Đây là cú đá khá phức tạp để phản cước đối phương. Khi đối phương tấn công bằng một đòn đá (đòn cước), ta dùng nhu quyền (tay) để cản phá, vô hiệu, và tung lên ngọn cước sấm sét vào mặt đối phương và bay lên trên không một cú đá úp sọt quật ngã đối phương.

Đòn hồi mã - tuyệt kỹ của các dũng tướng

Nói về võ ngựa trong võ thuật, võ sư Văn Thắng cho rằng, cần phải nhắc đến các đòn hồi mã của binh khí dài trong tư thế đang cưỡi ngựa chiến đấu. Trong lịch sử dân tộc thời cổ trung đại, cha ông ta thường chiến đấu trên chiến trường rộng lớn nên sử dụng binh khí dài để tấn công và phòng thủ đối phương.

Người xưa gọi các binh khí (thương, đao, kiếm, côn, xích) là vua chiến trường. Trong các đòn thế nguy hiểm khi dùng các binh khí này phải kể các thế đánh hồi mã. Các đòn đánh này đều là đòn hiểm, được các dũng tuớng áp dụng trong hoàn cảnh khi đối phương rượt đuổi. Các dũng tướng luôn sử dụng thành thạo các đòn đánh này để giải thế nguy, thậm chí đoạt mạng đối phương khi dụ được đối thủ vào thế rượt đuổi trên chiến trường.

Đòn hồi mã thương là đòn đánh tổ hợp, công thủ với nhiều biến ảo. Khi đối phương rượt đuổi trên chiến trường, ta ngoắt thương về phía sau để khống chế đòn đánh của đối thủ, rồi dùng một đòn hồi mã thương trên đỉnh đầu. Tiếp đó, dùng thương đánh vào yết hầu đối phương và quặt xuống hạ đan phóng vào hạ bộ.

Đòn nghịch mã đao, được dùng khi đối phương tấn công bằng một đòn chém trên đỉnh đầu. Khi đang thế phi ngựa tiến hành cân bằng đao thượng thủ (đưa ngang trên đỉnh đầu để hoá giải đòn chém đòn bổ đầu của đối phương). Sau đó, dùng đòn chém xung thiên (Loan đao chém hình vòng cung từ trước ra sau theo hướng nhằm đầu của đối phương).

Đòn hồi mã kiếm (trong cưỡi ngựa dùng song kiếm), dùng thế thượng trấn hậu triệt, hoành đảo tàng vân. Trong thế này, thượng trấn hậu triệt, một thế hoành đảo tàng vân, tiến đến thượng đỉnh, hậu thích.

Võ sư Nguyễn Văn Thắng nhận định: "Võ cổ truyền của dân tộc, một bài tổng hợp về võ ngựa thì xưa nay chưa từng có. Nhưng, tất cả các bài quyền, các thế chiến đấu đều dùng võ ngựa là một trong những nền tảng. Võ ngựa nổi trội nhất đó chính là cách di chuyển như di mã, phi mã độc đáo không thế võ nào hơn.

Trong đòn cước, võ ngựa là đệ nhất (đột ngột, nguy hiểm). Ở bốn phương tứ hướng của các thế đánh thì thế hồi mã, nghịch mã, hậu mã đều là thế độc thủ và nguy hiểm cho đối phương.

Theo Người đưa tin

Người cuối cùng nắm bí quyết “chiếc bàn ma thuật”

04/09/2012 03:35

Ông là người cuối cùng của làng mộc Văn Hà nức tiếng một thời (xã Tam Thành, H.Phú Ninh, Quảng Nam) nắm giữ bí quyết chế tác những chiếc bàn tự xoay.

Chúng tôi gọi đó là “chiếc bàn ma thuật” bởi chỉ cần áp nhẹ bàn tay lên mặt bàn, trong một thời gian ngắn, mặt chiếc bàn tự chuyển động tròn đều với tốc độ tăng dần một cách kỳ bí. Câu chuyện về chiếc bàn này có nhiều “dị bản”, tuy nhiên chỉ ông - người làm ra nó - kể mới thực sự chính xác.

Chiếc bàn tự hành

Tên khai sinh là Đinh Thạch nhưng người dân địa phương thường gọi ông là Thẩm, một lão thợ mộc giàu kinh nghiệm, thầy của không biết bao thế hệ thợ mộc thành danh. Ông năm nay đã 93 tuổi nhưng tay đục, tay cưa vẫn rắn rỏi. Nói về “chiếc bàn ma thuật”, ông bỗng hào hứng bởi khi lùi về quá khứ, ông được gặp lại mình của thời trai trẻ. Thời mà tự tay mình, ông có thể làm ra những bàn có mặt tự thân nó có thể quay được mà đến nay khoa học vẫn chưa có sự giải thích nào thỏa đáng.

Chiếc bàn tự xoay khởi nguyên tại làng mộc Văn Hà. Và chỉ có người Văn Hà mới biết cách làm nên những chiếc bàn đó. Nhưng trải qua nhiều biến cố của lịch sử, đến thời điểm những năm 30 thế kỷ trước, người Văn Hà cũng không còn nhớ cách làm chiếc bàn này. Năm đó ông Thẩm hơn 20 tuổi, đã có 3 năm tuổi nghề. Bàn tay ông khéo léo đến mức chạm trổ hình thù thế nào trên gỗ cũng y như thật. Thế nên ông được cha và các bác cho đi theo dựng nhà gỗ cho người ta tại H.Tiên Phước (Quảng Nam). Như một sự tình cờ thiên định, ông được một ông lão cho xem chiếc bàn này.

“Hồi đó, tôi được nhiều người kể về chiếc bàn tự xoay nhưng tìm mãi khắp làng cũng không thấy. Nhiều người bảo những chiếc bàn tại H.Tiên Phước là do thợ mộc làng tôi làm ra nhưng hỏi cách làm thì không ai biết. Mãi đến khi tôi được một cụ ông cho xem, tôi mới hình dung được cách làm như thế nào. Làm được bàn và để bàn tự xoay phải có một bí quyết”, ông Thẩm nói.

Mày mò tự làm với tâm niệm, ngôi làng nơi khai sinh chiếc bàn thì ít ra cũng có một cái để “nói chuyện với con cháu”, ông Thẩm ngày đêm nghiên cứu. Rã từng chi tiết để nắm nguyên lý, cuối cùng ông đã làm nên chiếc bàn có mặt tròn y như cái ông đã nhìn thấy. Nhưng bàn vẫn không thể tự xoay, bởi theo ông Thẩm dù chiếc bàn đã được hoàn thiện, nhưng cái cốt lõi là khung giá đỡ không phải là gỗ mít. Ông Thẩm phải tháo ra đóng lại thì chiếc bàn mới có thể tự quay.

“Bí quyết rồi một ngày tôi sẽ tiết lộ. Còn vật liệu để làm nên chiếc bàn này tiên quyết phải là lõi gỗ mít. Lõi gỗ phải già, trên 40 năm càng tốt hoặc gỗ mít chưa già lắm nhưng lại cũ, để lâu. Nguyên cả bàn là gỗ mít hoặc lẫn lộn các loại gỗ khác nhau đều được, tuy nhiên để bàn xoay, mặt bàn, gọng đỡ, giá đỡ phải là gỗ mít”, ông Thẩm cho biết.

Ông Đinh Thẩm, người thợ mộc tài ba cũng là người cuối cùng nắm giữ bí quyết chiếc bàn tự xoay - Ảnh: Hoàng Sơn

Từ phát hiện tình cờ

Theo ông Thẩm, “chiếc bàn ma thuật” được người làng Văn Hà làm ra với mục đích để đựng đồ cúng bái. Trong các dịp giỗ tổ tiên hay lễ tết, người làng ông thường dùng chiếc bàn này để đựng lễ vật biểu thị sự trang nghiêm và tôn kính. Để thuận tiện cho việc bài trí các món ăn, người ta thiết kế mặt bàn gắn chân đế thông qua một trục cố định. Khi cúng, người ta có thể dùng tay xoay tròn mặt bàn. Nhưng rồi nhiều lần dùng bàn để cúng bái, người ta đã vô tình phát hiện tính năng tự xoay hết sức đặc biệt.

Hiện tại làng Văn Hà chỉ còn một chiếc bàn tại nhà anh Trần Ngọc Tuấn (39 tuổi). Đã nhiều người đến xem chiếc bàn tự xoay và ngỏ ý mua nhưng anh quyết không bán. Anh Tuấn cho biết: “Chiếc bàn có cấu trúc 3 phần. Trong đó, phần chân đế là gỗ mun có đầu gọt hình trụ tròn để tạo thành khớp nối với mặt bàn. Giữa khớp nối này, người ta còn thiết kế một khung tạo thành khối hình chữ nhật, gồm 8 trụ nhỏ bằng gỗ mun”.

Theo ông Thẩm, khi chế tác phải tuân theo nguyên mẫu với kích thước định sẵn. Tổng chiều cao của bàn là 80 cm, trong đó, khung khối hình chữ nhật gắn liền mặt bàn với chân đế cao khoảng 20 cm. Quan trọng nhất là mặt bàn phải rộng 65 cm và nhất thiết đúng với quy định này.

Để “khởi động” vòng xoay của bàn, người sử dụng cần phải đi chân trần tiếp xúc trực tiếp với mặt đất. Tùy vào số người đặt tay lên mặt bàn mà thời gian để mặt bàn chuyển động có thể nhanh hay chậm. Vậy nên, hôm chúng tôi đến, vợ anh Tuấn là chị Nguyễn Thị Thôi (35 tuổi) đã nhờ thêm 3 đứa cháu trai đến cùng đặt tay vào mặt bàn để bàn tự quay nhanh hơn.

Sắp xếp mọi thứ, ba người cùng úp tay vào mặt bàn. Quả nhiên, sau khoảng ba phút, phía dưới mặt bàn bắt đầu phát tiếng kêu rắc rắc, rồi dần xoay theo chiều kim đồng hồ. Điều khiến những người chứng kiến kinh ngạc là mặc dù chiếc bàn đã rất cũ và giữa khớp nối này khá chắc, có vẻ như đã lâu chưa được xoay nhưng khi úp hờ bàn tay thì mặt bàn lại tự chuyển động. Khi rút bàn tay ra, mặt bàn dừng lại đột ngột. Tiếp tục theo sự hướng dẫn của ông Thẩm, chúng tôi đặt ngửa bàn tay lên mặt bàn. Và cũng chỉ sau ba phút, mặt bàn lại tự xoay, lần này theo chiều ngược kim đồng hồ.

Hỏi về nguyên tắc tự xoay của chiếc bàn, ông Thẩm thật bụng: “Tôi cho rằng, chiếc bàn hoạt động theo nguyên tắc cấu khí âm - dương nào đó rất đặc biệt. Tôi có bí quyết để làm chiếc bàn nhưng để giải thích tại sao mặt bàn tự xoay thì tôi chưa làm được”. Ông Thẩm năm nay tuổi cũng đã cao và chỉ còn ông nắm giữ bí quyết làm chiếc bàn này. Tuy nhiên, chị Thôi (vợ anh Tuấn) tâm sự, ông sẽ truyền lại bí mật này cho chồng chị.

Hoàng Sơn

Chùm ảnh để đời về Huế đầu thế kỷ XX (1)

Chủ Nhật, 13/04/2014 - 12:30

(Kienthuc.net.vn) - Trong không gian của Festival Huế 2014, một thoáng “Huế xưa” cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX được tái hiện rất sinh động.

Ảnh “để đời” về nhan sắc Nam Phương Hoàng hậu

Thưởng lãm hình ảnh vô giá về hoàng cung triều Nguyễn

Phương Thảo - Trần Thanh

Qua những bức ảnh vô giá này, người xem có thể hình dung được chốn hoàng cung triều Nguyễn với những nét sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng, lễ nghi, kiến trúc nguyên sơ. Ảnh: Bá quan quỳ lạy khi vào đến điện Cần Chánh.

Các quan chờ trước Ngọ Môn chờ thiết triều.

Các quan đứng chầu trước sân đại triều.

Các quan Pháp ra về sau khi buổi lễ kết thúc.

Các quan quỳ lạy trước sân đại triều.

Chuẩn bị các thức tế ở Thần Trù.

Mất vệ sinh nhể?

Cúng bái trên đường đi.

Đồ mã.

Đoàn hát trong đám tang.

Đoàn Nam Định đến biểu diễn nhân dịp tứ tuần đại khánh của vua Khải Định.

Đoàn Ngự Đạo đi qua Ngọ Môn.

Đoàn Ngự Đạo đi ra cầu Trường Tiền.

Đoàn Ngự Đạo trở về qua cầu Trung Đạo.

Đoàn Ngự đạo trở về tiến qua Ngọ Môn.

Đoàn tang lễ đi qua vùng Châu Ê.

Sốt bộ ảnh đồng quê Malaysia đậm chất Việt Nam

Thứ Bảy, 12/04/2014 - 13:00

(Kienthuc.net.vn) - Bộ ảnh đồng quê của nhiếp ảnh gia Abe Less người Malaysia đang tạo nên cơn sốt trên cộng đồng mạng nước ta bởi nhiều hình ảnh đậm chất Việt Nam.

T.A (tổng hợp)

Nhìn vào những bức ảnh này, người xem sẽ không khỏi lầm tưởng chúng được chụp tại vùng nông thôn Việt Nam với hình ảnh đồng ruộng hết sức quen thuộc..

... những đứa trẻ nô đùa trên lưng trâu, đắm mình vào khung cảnh đồng ruộng thẳng cánh cò bay... Nhưng người xem sẽ phải bất ngờ khi biết được đây là những hình ảnh được Abe Less - một nhiếp ảnh người Malaysia chụp tại quê hương của anh.

Bộ ảnh với hình ảnh chủ đạo là đồng ruộng vùng nông thôn yên bình, những người nông dân lam lũ, giản dị.

Những công việc của nhà nông trong bộ ảnh càng khiến người xem liên tưởng đến cuộc sống vùng nông thôn ở Việt Nam.

Malaysia cũng là một đất nước trồng lúa nước, vì vậy nhiều khung cảnh ở đây có sự tương đồng với Việt Nam.

Malaysia cũng là một đất nước trồng lúa nước, vì vậy nhiều khung cảnh ở đây có sự tương đồng với Việt Nam

============================

Không chỉ tương đồng về canh quan, con người, y phục sinh hoạt. Những di sản của nền văn hiến Việt trải gần 5000 năm lịch sử, một thời huy hoàng ở miền nam sông Dương tử còn để lại ở khắp các vùng Đông nam Á và cả nam Dương tử hiện nay.

Festival Huế 2014:

Ăn gì ở buổi Ngự yến giá... 2 triệu đồng?

14/04/2014 15:30

(TNO) Với giá vé 2 triệu đồng/thực khách, quy mô phục vụ trên 600 người, chương trình dạ nhạc tiệc được tổ chức trong chương trình Đêm hoàng cung tại Festival Huế 2014 sẽ tái hiện lại buổi Ngự yến hoàng gia, sẽ diễn ra trong hai đêm 15 và 19.4.

Bánh khoai tía và bánh kê trình diễn trong lần thẩm định cuối cùng - Ảnh: Bùi Ngọc Long

Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, Phó trưởng ban tổ chức Festival, cho biết chương trình được phục dựng với mục đích mang đến một cái nhìn đúng đắn hơn về ẩm thực cung đình Huế. Tất cả các món ăn được phục vụ lần này đều được gọi đúng như tên gọi trong sách Khâm định Đại Nam Hội điển sự lệ của triều Nguyễn. Người phụ trách phục hồi lại các món ăn này là nghệ nhân ẩm thực Hồ Thị Hoàng Anh, hậu duệ của ông Hồ Văn Tá, đội trưởng đội Thượng thiện giai đoạn cuối của triều Nguyễn.

Theo đó, có 6 món ăn cung đình được lựa chọn để phục hồi theo đúng nguyên bản xưa:

Món khai vị Gắp tư dùng với đồ chua.

Đây là món ăn làm từ tôm đất tự nhiên của Huế, ướp với nước mắm, hành, tiêu, mỡ xắt chỉ trộn đều, lăn dài kẹp lại trong cây đũa bằng lồ ô dài, chẻ làm tư. Sau đó đem hấp chín, nướng lại cho vàng để làm món khai vị dùng kèm đồ chua.

Món thứ hai là Hải sâm nấu với tôm ba oản và rau củ.

Đây là một món ăn cao lương mỹ vị từ nguyên liệu quý giá đến nghệ thuật nấu nướng. Hải sâm được chọn để nấu phải là hải sâm Phú Quốc, tôm ba oản là một loại tôm rêu, viên tròn nhỏ. Món ăn đặc biệt hơn là ở nước dùng được chế biến rất công phu: sá sùng Quảng Ninh và cồi sò điệp ở Khánh Hòa… được hầm hết một ngày đêm để tạo nên vị ngọt, mặn tự nhiên, không cần nêm thêm gia vị.

Món hải sâm nấu với tôm ba oản và rau củ - Ảnh: Bùi Ngọc Long

Món thứ 3 là Bánh khoai tía và Bánh kê.

Bánh khoai tía làm từ bột nếp ngon đặc sản của làng Hương Cần (xã Hương Toàn, thị xã Hương Trà), nhồi với khoai tía để tạo hương thơm và màu sắc tự nhiên, nhân thập cẩm gồm tôm đất tươi, thịt heo cỏ, măng Mạnh Tông, nấm mèo dòn. Bánh kê làm từ loại kê vàng nhỏ hột đúng mùa của Huế (là loại kê thơm dẻo nhất). Bánh này có nhân chay gồm: đậu xanh, đậu khuôn, đặc biệt có nấm hương rừng…nên rất thơm.

Món thứ tư là Gỏi gà Huế.

Món gỏi gà Huế từng phục vụ trong cung có điểm khác biệt món gỏi gà có vị chua ngọt làm món khai vị của hai miền Nam Bắc. Món gỏi gà Huế tương tự như món bún thang của miền Bắc. Thành phần là thịt gà tơ xé sợi, miến Song Thần làm từ đậu xanh, chả lụa, trứng gà, thịt heo… xắt rối. Kèm thêm mè, đậu phụng, bánh tráng gạo… bỏ lên trên. Món ăn được kết hợp với một ít nước dùng hầm từ xương gà cô đặc.

Gỏi gà Huế khác xa với gỏi chua ngọt Bắc Nam - Ảnh: Bùi Ngọc Long

Món thứ năm là Vịt lọng - xôi hông

Được làm từ vịt bầu làm sạch, lọng xương (rút hết xương). Sau đó dùng lòng gà băm nhỏ trộn với trứng, nấm mèo dồi vào bụng vịt. Vịt sau khi được nhồi xong sẽ dùng lá dứa để ràng lại (quấn quanh) rồi bỏ vào nồi hông chung với xôi cho đến khi vịt và xôi đều chín. Đặc biệt, khi bỏ vịt vào nồi không để nằm úp mà phải để ngửa để cho những nguyên liệu được nhồi vào trong không thoát ra ngoài.

Món Vịt lọng - xôi hông độc đáo của ẩm thực cung đình - Ảnh: Bùi Ngọc Long

Và cuối cùng là món bánh Bánh màu pháp lam.

Đây là loại bánh màu có khuôn bên ngoài bằng giấy ngũ sắc của làng Thanh Tiên, Huế với bảng màu chính sắc trong nghệ thuật pháp lam Huế. Theo nghệ nhân nghệ nhân Hoàng Anh, loại bánh này, từ lâu đã không được nhìn thấy trong các bữa tiệc của gia đình Huế.

Để phục hồi lại loại bánh này chị đã phải sang tận Mỹ, tìm gặp những gia đình Huế xưa để tìm lại công thức chế biến cũng như cách thức gói bánh. Bánh ở trong thì làm với bột nếp thơm của mùa mới, cùng với dưa hấu ngào và ruột hột dưa. Bánh có vị ngọt thanh, hương thơm rất mát dịu. Đây là loại bánh tráng miệng dùng với trà thơm.

Nghệ nhân Hồ Thị Hoàng Anh với sản phẩm bánh màu pháp lam Huế - Ảnh do nghệ nhân cung cấp

Chia sẻ với PV Thanh Niên Online trước chương trình, nghệ nhân Hoàng Anh cho biết mục đích của chương trình phục dựng lại buổi Ngự yến lần này là mong muốn trở lại với quá khứ, tìm ra giá trị chân xác của những món ăn của cha ông theo đúng nguyên nghĩa cả về chất lượng lẫn tên gọi.

“Thực khách sẽ không bắt gặp sự choáng ngợp vì hình thức hào nhoáng, cao sang. Ở đây, chúng tôi muốn những người tham dự chương trình thưởng thức và nến trải đúng chân giá trị của hương vị, tính chất tinh tế của ẩm thực cung đình, không đi theo hướng phô diễn hình thức”, nghệ nhân Hoàng Anh nói.

Bùi Ngọc Long

Thu nhập trên chục triệu đồng nhờ nghề chiếu cói truyền thống

Chủ nhật, 27/4/2014 | 09:03 GMT+7

Sau nhiều thế hệ gắn bó với công việc trồng cói, dệt chiếu, hàng trăm hộ nông dân ở xã Hoài Châu Bắc(huyện Hoài Nhơn, Bình Định) hiện vẫn gắn bó với nghề truyền thống mang lại thu nhập ổn định cho gia đình.

Xã Hoài Châu Bắc nổi tiếng với nhiều làng nghề dệt chiếu cói lâu đời hơn 200 năm trước, hiện có khoảng 800 hộ dân gắn bó với ngành nghề truyền thống này. Toàn xã hiện trồng khoảng 160 ha cói trên đồng, mỗi năm cho sản lượng khoảng 1.000 tấn nguyên liệu.

Người dân địa phương này trồng mỗi năm 3 mùa cói, trong đó tháng 4 dương lịch là vào chính vụ thu hoạch. Tùy theo diện tích gieo trồng, chủ ruộng thuê từ 10 đến 20 lao động tham gia thu hoạch cói với mức chi trả 120.000 đồng đến 150.000 đồng mỗi ngày công.

Vào mùa cói, người dân được thuê chặt cói, giũ cho sạch cỏ rác, cột thành từng bó dựng đứng giữa đồng chờ đưa lên ven quốc lộ 1A chở về nhà. Trung bình mỗi sào cói, chủ ruộng nếu bán nguyên liệu tươi thu khoảng 4 triệu đồng, còn nếu phân loại, chẻ cói phơi khô bán cho các cơ sở sản xuất có thể thu hơn 10 triệu đồng. Ông Nguyễn Hà ở xã Hoài Châu Bắc, huyện Hoài Nhơn cho hay, nhà nào có ruộng trồng cói và vài máy dệt chiếu ở gia đình thì xem như có cuộc sống khá giả từ nghề này.

" Dệt bằng máy thì mỗi lao động có thể dệt đến 10 chiếc chiếu mỗi ngày , trừ chi phí mua nguyên liệu, hao mòn máy móc, mỗi tháng thu nhập ít nhất 10 triệu đồng. Cơ sở nào mua được nhiều nguyên liệu cói dự trữ, trang bị nhiều máy dệt thì lợi nhuận từ nghề dệt chiếu tăng lên gấp nhiều lần", ông Hà nói.

Bà Trần Thị Hà ở xã Hoài Châu Bắc thổ lộ, làm nghề dệt chiếu cói cơ cực nhất là mùa thu hoạch phải thức khuya, dậy sớm ra đồng chặt cói vận chuyển về nhà, nhưng bù lại có việc làm, thu nhập ổn định hơn nhiều so với trồng lúa ở địa phương.

Thức dậy từ 3h sáng, sau nhiều giờ thu hoạch cói trên đồng, hai vợ chồng bà Lan đưa cói lên xe vui vẻ chuyển về nhà trong ngày mới.

Sau khi mang nguyên liệu cói về nhà, người dân dùng máy chẻ nhỏ rồi phơi khoảng 4 ngày. Sau đó họ dùng phẩm nhiều màu sắc nhuộm nguyên liệu, lại mang ra phơi thêm hai ngày mới đưa vào dệt chiếu.

Cơ sở dệt chiếu Tư Hà ở xã Hoài Châu Bắc lúc nào cũng tạo việc làm ổn định cho 10 lao động với khoản chi trả ngày công theo sản phẩm dao động từ 100.000 đồng đến 150.000 đồng mỗi ngày. Trừ chi phí, mỗi tháng chủ cơ sở này có thu nhập khoảng hơn 20 triệu đồng từ nghề dệt chiếu cói (thương lái đến mua sản phẩm tận nơi).

Từ lâu, chiếu cói được tỉnh Bình Định chọn là sản phẩm thủ công truyền thống đặc trưng của địa phương. Nơi đây nổi tiếng với sản phẩm chiếu hoa ở giữa có chữ thọ, song hỷ hoặc chữ trăm năm hạnh phúc, bốn góc chiếu được in biểu tượng tứ linh hoặc bốn hoa văn lớn, nẹp ngoài hai đường kẻ đỏ hoặc xanh, trông rất trang nhã hài hòa. Tùy theo kích cỡ mà mỗi chiếc chiếu hoa thành phẩm có giá từ 80.000 đồng đến 150.000 đồng. Sản phẩm chiếu cói nơi đây từng được xuất sang thị trường các nước Đông Âu, Campuchia, hiện nay chủ yếu tiêu thụ ở các tỉnh miền Trung-Tây Nguyên doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm.

Trí Tín