Bàn về bánh chưng bánh dầy với thuyết âm dương ngũ hành

Cháu đọc bài Hùng Vương qua truyền thuyết và huyền thoại tại chương I có bàn về Bánh chưng, bánh dầy có liên quan đến thuyết Âm Dương và Ngũ Hành.

Riêng về phần bánh chưng, biểu hiện của Đất có hình tượng của Ngũ hành với sự tương sinh từ trong ra ngoài.

Nhưng theo sự giải thích trước đây của ông nội cháu thì phần Thủy - màu xám chính là phần gạo chín nhừ (nhục) ở bên ngoài tạo thành. Phần này là phần gạo chín ở bên ngoài do tiếp xúc với nước nhiều hơn trong quá trình đun nên có màu xám hơi trong. Phần bên trong là gạo chín nhưng màu trắng hơn do được tiếp xúc với nước ít hơn. Khi phần bên ngoài chín, lớp gạo chín này tạo thành một lớp quánh ngăn nước tiếp tục vào bên trong. Bánh chưng để được lâu cũng chính là nhờ phần gạo chín nhừ này, nó như 1 lớp hồ keo ngăn phần đỗ và thịt tiếp xúc với không khí, tránh bị thiu. Phần Mộc - xanh ở bên ngoài là lá dong và lớp xanh vẫn tồn tại trên bánh chưng khi bóc lớp lá. Lớp lá dong sau khi luộc, màu xanh chuyển màu, nhưng phần xanh trên bánh vẫn giữ màu xanh lá cây (lục). Ông nội cháu còn dặn: muốn cho bánh chưng có được phần nhừ bên ngoài để có thể để được lâu hơn mà bên trong vẫn chín, không bị "hấy" (sượng) thì phải ngâm trong nước lạnh trước khi luộc vài giờ đồng hồ. Đồng thời muốn màu xanh trên bánh đậm và màu xám trên phần gạo bên ngoài thì phải luộc bằng nồi đồng, không được luộc bằng nồi đất hoặc nồi nhôm hay sắt, (thời bao cấp có loại nồi nhôm Liên Xô rất to, hay được bà con ở quê luộc bánh, sau đó có nhà còn luộc bằng thùng phuya), trước khi luộc cho thêm các cọng lá dong ở đáy. Chính vì thế mà nhà cháu giữ lại cái nồi đồng rất lâu, nó là loại nồi đáy rộng, thuôn dần về phía trên như hình nón cụt, phía trên là miệng lại là 1 đoạn hình trụ. Sau này cái nồi bị hỏng, nhà cháu dùng nồi nhôm để luộc, nhưng rất tiếc màu xanh bị nhạt đi rất nhiều.

Không biết sự ký giải đó có đúng không ?