Ngày 8-03 Và Những Câu Ca Về Mẹ!

Miệng ru mắt nhỏ hai hàng,

Nuôi con khôn lớn mẹ càng thêm lo.

***

Chim trời ai dễ điếm lông,

Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.

***

Chiều chiều ngó ngược ngó xuôi,

Ngó không thấy mẹ, bùi ngùi nhớ thương.

***

Ra đi mẹ có dặn dò,

Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua.

***

Mỗi đêm mỗi thắp đèn trời,

Cầu cho cha mẹ sống đời với con.

***

Mẹ già ở chốn lều tranh,

Dói no chẳng biết rách lành chẳng hay.

***

Mẹ già đầu bạc như tơ,

Lưng đau con đỡ, mắt lờ con nuôi.

***

Nuôi con mới biết sự tình,

Thầm thương cha mẹ nuôi mình khi xưa.

***

Mẹ nuôi con bấy lâu rồi,

Nuôi con khôn lớn thành người mới nghe.

***

Con ơi mẹ bảo câu này:

Học buôn hoc bán cho tày người ta,

Con đừng học thói chua ngoa,

Họ hàng ghét bỏ, người ta chê cười.

***

"Công cha như núi Thái Sơn,

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Một lòng thờ mẹ kính cha,

Cho tròn chữ hiếu, mới là đạo con".

Hay:

"Công cha nghĩa mẹ cao vời,

Nhọc nhằn chẳng quản suốt đời vì ta.

Nên người con phải xót xa,

Đáp đền nghĩa nặng như là trời cao.

Đội ơn chín chữ cù lao,

Sanh thành kể mấy non cao cho vừa".

Hay là:

"Tu đâu cho bằng tu nhà,

Thờ cha kính mẹ mới chân tu".

"Công cha đức mẹ cao dày,

Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ.

Nuôi con khó nhọc đến giờ,

Trưởng thành con phải biết thờ song thân".

"Mẹ già ở tấm lều tranh,

Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con" .

Lòng thương cha mến mẹ của người Việt Nam thường hay gắn liền với hiện tượng thiên nhiên, nên chúng ta không thấy làm lạ nhiều câu ca dao đã dùng mặt trời để nói lên lòng thương mến cha mẹ:

"Đêm khuya trăng rụng xuống cầu,

Cảm thương cha mẹ dãi dầu ruột đau".

Hay là:

"Biển Đông còn lúc đầy vơi,

Chớ lòng cha mẹ suốt đời tràn dâng".

Cũng vì thương cha mẹ, nên người con không bao giờ quên cầu khẩn Phật Trời cho cha mẹ luôn được sống gần mình:

"Đêm đêm khấn nguyện Phật Trời,

Cầu cho cha mẹ sống đời với con".

"Ngó lên trời thấy cặp cu đang đá,

Ngó ra ngoài biển, thấy cặp cá đang đua.

Đi về lập miếu thờ vua,

Lập trang thờ mẹ, lập chùa thờ cha".

Cha mẹ săn sóc con cho từng miếng cơm manh áo, thời những người con khi cha mẹ về già cũng phải sáng viếng tối thăm, tìm của ngon vật lạ phụng dưỡng cha mẹ:

"Muốn cho gần mẹ gần cha,

Khi vào thúng thóc, khi ra quan tiền".

"Ai về tôi gởi buồng cau,

Buồng trước kính mẹ, buồng sau kính thầy.

Ai về tôi gởi đôi giày,

Phòng khi mưa gió để thầy mẹ đi".

Thỉnh thoảng, chúng ta chứng kiến cảnh những người con gái không chịu đi lấy chồng, vì không muốn xa cha mẹ:

"Ơn hoài thai, to như bể!

Công dưỡng dục, lớn tựa sông!

Em nguyện ở vậy không chồng,

Lo nuôi cha mẹ, hết lòng làm con".

Người con gái đi lấy chồng xa cũng bị quở trách:

"Chim đa đa đậu nhánh đa đa,

Chồng gần không lấy, để lấy chồng xa.

Mai sau cha yếu mẹ già,

Bát cơm đôi đũa, chén trà ai dâng?".

Mình có hiếu với mẹ cha, thời con cháu mình sẽ có hiếu với mình. Đây là luật đáp ứng thường tình và không vì vậy làm giảm bớt lòng thương mẹ kính cha của người Việt Nam:

"Nếu mình hiếu với mẹ cha,

Chắc con cũng hiếu với ta khác gì?

Nếu mình ăn ở vô nghì,

Đừng mong con hiếu làm gì uổng công?".

Hay là:

"Hiếu thuận sinh ra con hiếu thuận,

Ngỗ nghịch nào con có khác chi!

Xem thử trước thềm mưa xối nước,

Giọt sau, giọt trước chẳng sai gì".

"Ở đời ai cũng có lần,

Làm cha mẹ mới biết ơn sinh thành.

Người xưa khó nhọc nuôi mình,

Khác gì mình đã hết tình nuôi con".

Người con cũng biết cha mẹ thương con không phải giống nhau, cha có lòng thương của cha, mẹ có lòng thương của người mẹ, nên người con cũng có thể phân biệt:

"Mẹ dạy thì con khéo,

Bố dạy thì con khôn".

"Mồ côi cha, ăn cơm với cá

Mồ côi mẹ lót lá mà nằm".

Trong cao dao này, chúng ta đã nhận thấy sự phân biệt của người con về cảm tình đối với cha khác, đối với mẹ khác. Nếu như cha mất thì đã có mẹ săn sóc cho con, cho ăn cơm ăn cá đầy đủ, nhưng chẳng may mẹ mất đi người con mới thật khốn khổ, phảị đi lót lá mà nằm. Và vì vậy nên chúng ta không có lạ gì, khi người con gần mẹ hơn cha, thương mẹ hơn thương cha. Chúng ta cũng đọc rất nhiều câu ca dao và bài thơ tán dương lòng mẹ thương con, lòng con nhớ mẹ :

"Lên non mới biết non cao

Nuôi con mới biết công lao mẫu từ".

"Ai rằng công mẹ như non,

Thật ra công mẹ lại còn lớn hơn".

"Lòng mẹ như bát nước đầy,

Mai này khôn lớn, ơn này tính sao ".

"Nhớ ơn chín chữ cù lao,

Ba năm bú mớm biết bao thân tình".

"Con ho lòng mẹ tan tành,

Con sốt lòng mẹ như bình nước sôi".

"Nuôi con chẳng quản chi thân,

Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn".

"Mẹ ngoảnh đi, con dại,

Mẹ ngoảnh lại, con khôn".

"Mẹ giàu con có, mẹ khó con không".

"Mẹ già như chuối ba hương,

Như xôi nếp một, như đường mía lau" .

"Bồng cho con bú một hồi,

Mẹ đã hết sữa, con vòi con la".

"Nuôi con buôn tảo bán tần,

Chỉ mong con lớn nên thân với đời.

Những khi trái nắng trở trời,

Con đau là mẹ đứng ngồi không yên.

Trọn đời vất vả triền miên,

Chăm lo bát gạo đồng tiền nuôi con".

Vì lòng thương mẹ dạt dào, vì nhớ đến công ơn bú mớm sinh thành, nuôi nấng, nên người con luôn luôn tưởng nhớ đến mẹ :

"Chiều chiều ra đứng ngõ sau,

Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều".

"Giữa đêm ra đứng giữa trời,

Cầm tờ giấy bạch chờ lời mẹ răn".

"Trải bao gian khổ không sờn,

Muôn đời con vẫn nhớ ơn mẹ hiền".

Đối với công ơn trời biển của cha mẹ, các người con luôn tìm cách báo đáp ơn nghĩa nặng và làm tất cả những gì có thể làm được để đền ơn mẹ:

"Mẹ già ở túp lều tranh,

Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con".

"Tôm càng lột vỏ bỏ đuôi,

Giã gạo cho trắng mà nuôi mẹ già".

"Đói lòng ăn đọt chà là,

Nhịn cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng".

"Đói lòng ăn trái ổi non,

Nhịn cơm cho mẹ, cho tròn nghĩa xưa".

"Dấn mình gánh nước làm thuê,

Miễn nuôi được mẹ quản gì là thân".

"Vô Chùa thấy Phật muốn tu,

Về nhà thấy mẹ, công phu chưa đành".

"Nuôi con chẳng quản chi thân,

Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn,

Lấý gì đền nghĩa khó khăn,

Lên non xắn đá, xây lăng phụng thờ".

"Đây bát cơm đầy nặng ước mong,

Mẹ ôi, đây ngọc với dây lòng.

Đây tình con nặng trong tha thiết,

Ơn nghĩa sanh thành, chưa trả xong".

Ai không làm tròn bổn phận người con đối với mẹ, thời bị nghe lời trách móc:

"Đi đâu bỏ mẹ ở nhà,

Gối nghiêng ai sửa, chén trà ai dâng".

Người con hiểu được tình thương của mẹ đối với con, nhưng công lao mẹ đã trải qua để nuôi con khôn lớn nhất là những hy sinh lo lắng của mẹ chiều chuộng con, săn sóc con, chịu cực chịu khổ vì con, chẳng may người mẹ đã qua đời thì người con đau khổ xót thương là chừng nào.

Dù người con thương cha không bằng mẹ, nhưng không phải vậy mà người con quên công ơn của người cha, vì vai trò của người cha rất đặc biệt trong gia đình:

"Con có cha như nhà có nóc,

Con không cha như nòng nọc đứt đuôi".

"Khôn ngoan nhờ ấm ông cha,

Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ".

"Đạo làm con chớ hững hờ,

Phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm".

"Còn cha gót đỏ như son,

Một mai cha chết gót con đen sì".

Hình ảnh người cha đã già nhưng vẫn làm lụng nuôi con, cũng để lại trong tâm trí người con một nỗi biết ơn vô hạn:

"Cha tôi tuy đã già rồi,

Nhưng còn làm lụng để nuôi cả nhà.

Sớm hôm vừa dấy tiếng gà,

Cha tôi đã dậy để ra đi làm".

Đó là hình ảnh cảm động, khi mẹ mất rồi, người cha đóng vai gà trống nuôi con lo cho con uống sữa:

"Nghiêng bình mở hộp nút ra,

Con ơi con bú cho cha yên lòng".

Tuy vậy, vai trò giáo dục trong gia đình, người cha đặt nặng hơn, và giáo dục thường hay nghiêm khắc hơn như vậy ảnh hưởng tốt đẹp cho người con, khi được một người cha nghiêm minh dạy bảo, có tác dụng hơn người mẹ nhiều :

Edited 7 Tháng 3, 2011 by nguoivosu