Đông y với chứng chóng quên

Đông y với chứng chóng quên

BS. Mai Phương

Theo Sức Khoẻ & Đời Sống

Về nguyên nhân gây bệnh và phép điều trị, Nam dược thần hiệu ghi: “Lo nghĩ thái quá thương tổn đến tâm, tâm đã thương tổn thì huyết hao kiệt, tâm thần không vững, lại hại đến tỳ, làm vị khí suy yếu, cho nên bệnh này phát ra đều bởi hai hạng tâm và tỳ, phép chữa nên an thần dưỡng huyết, bớt tư lự trừ hư phiền, có vậy mới bảo đảm được khỏi bệnh”.

Chu Đàn Khê viết: “Chứng này do suy tư quá độ, làm tổn thương tâm bào, làm cho chỗ ở của thần không trong sạch, gặp sự việc hay quên và suy tư quá độ thì gây bệnh tâm tỳ” (thử chứng giai do vu ưu tư quá độ, tổn kỳ tâm bào, dĩ chí thần sá bất thanh, quá sự đa vọng, nãi tư lự quá độ, bệnh tại tâm tỳ). Uông Ngưỡng viết: “Tình và chí của người ta tàng ở thận, thận tinh không đủ thì chí khí suy, thận khí không thông lên tâm được cho nên mê muội chóng quên” (nhân chi tinh dữ chí giai tàng vu thận, thận tinh bất túc tắc chí khí suy, bất năng thượng thông vu tâm, cố mê hoặc thiện vong dã). Như vậy ngoài tâm tỳ hư, thận tinh tủy suy không nuôi dưỡng được não tốt làm cho chóng quên. Từ lập luận trên, đông y chia làm 4 thể: thận âm hư, tâm khí không đủ, tâm tỳ hư, đờm trọc, đờm ẩm.

Chóng quên do tâm thận bất giao

Triệu chứng: Phòng sự vô độ chóng quên, hoảng hốt thần chí không yên, ngủ ít, tâm phiền, tai ù, miệng khô, lưng mỏi, di mộng tinh, mạch tế.

Phép điều trị: Bổ ích tâm thận.

Bài 1: Địa hoàng 40g, hoài sơn 20g, sơn thù 20g, trạch tả 16g, phục linh 16g, đơn bì 16g, ngũ vị tử 12g, viễn chí 16g.

Cách dùng: Tất cả các vị sấy khô, tán bột hòa với mật ong làm viên, mỗi viên 2g, ngày uống 8 viên chia làm 2 lần.

Địa hoàng để bổ thận âm, sơn thù để tư thận ích can, hoài sơn để tư thận bổ tỳ, đơn bì để can hỏa, trạch tả để tư thận giáng trọc, phục linh để kiện tỳ trừ thấp. Thêm ngũ vị tử để liễm nạp khí, viễn chí để an thần.

Bài 2: Thạch xương bồ 80g (tẩm nước vo gạo phơi khô), địa hoàng 40g, hoài sơn 20g, sơn thù 20g, trạch tả 16g, phục linh 16g, đơn bì 16g.

Cách dùng: Tất cả các vị sấy khô, tán bột hòa với mật ong làm viên, mỗi viên 2g, ngày uống 8 viên chia làm 2 lần.

Chóng quên do tâm khí không đủ

Triệu chứng: Chóng quên, tim đập hồi hộp, đạo hãn.

Phép điều trị: An thần củng cố khí.

Sinh địa 60g, nhân sâm 16g, đan sâm 16g, huyền sâm 16g, thiên môn 32g, mạch môn 32g, bá tử nhân 32g, toan táo nhân 32g, quy thân 32g, bạch linh 16g, ngũ vị tử 16g, viễn chí 16g, cát cánh 16g, chu sa 2g.

Cách dùng: Tất cả các vị sấy khô, tán bột hòa với mật ong làm viên, mỗi viên 2g, ngày uống 8 viên chia làm 2 lần. Trong đó sinh địa, mạch môn, thiên môn, huyền sâm để tư âm thanh hư nhiệt để ích khí ninh tâm; táo nhân, ngũ vị để liễm tâm khí, an tâm thần; bá tử nhân, viễn chí, chu sa để dưỡng tâm an thần.

Chóng quên do tâm tỳ hư

Triệu chứng: Chóng quên, tim đập hồi hộp, mất ngủ, mộng nhiều, ăn kém, bụng trướng tiêu lỏng, mệt mỏi, lưỡi nhợt, mạch tế hư.

Phép điều trị: Bổ tâm ích khí.

Hạt sen (liên tử) 100g tán nhỏ, nấu cháo hoa ăn hằng ngày, ăn càng lâu càng tốt, để tăng tâm chí sáng tai mắt.

Nhân sâm 5g, hoàng kỳ 10g, bạch truật 10g, cam thảo 2g, phục thần 2g, long nhãn 10g, toan táo nhân 10g, viễn chí 1g, mộc hương 5g, đương quy 10g.

Cách dùng: Cho 1.000ml nước sắc còn 250ml, sắc 2 lần, 2 ngày uống 1 thang.

Trong đó sâm, kỳ, truật, thảo, khương táo để bổ tỳ ích khí; đương quy dưỡng huyết; táo nhân, long nhãn, viễn chí để dưỡng tâm an thần. Mộc hương để lý khí tỉnh tỳ.

Chóng quên do đờm trọc, đờm ẩm tràn lên

Triệu chứng: Chóng quên, người nặng nề bụng trướng, đờm nhiều dễ nhổ.

Phép điều trị: Hóa đờm ninh thần.

Nhân sâm 4g, trần bì 4g, bán hạ (chế) 2g, phục linh 4g, cam thảo 4g, hương phụ (chế) 4g, ích trí nhân 4g, ô mai 4g, trúc lịch 6g, gừng tươi 1g.

Cách dùng: Cho 1.000ml nước sắc còn 250ml, sắc 2 lần, 2 ngày uống 1 thang.

Trong đó sâm để bổ khí, ích trí nhân để an tâm dưỡng thận, ô mai, trúc lịch, trần bì, bán hạ, phục linh, cam thảo để lý khí hóa đờm.

Chữa các bệnh phụ nữ bằng... trứng

DS Trần Xuân Thuyết

Thuốc & Sức Khỏe

- Bế kinh: Trứng vịt bỏ vỏ 3 quả, rượu trắng (30-40 độ) 150 ml, gừng tươi bỏ vỏ lát mỏng 20 g. Cho tất cả vào nồi đun cho đến khi chín trứng, chia làm 2 lần ăn trong ngày. Dùng thuốc trên trong 7 ngày.

- Tắc kinh: Thanh nữ 17-18 tuổi mà chưa có kinh hoặc có kinh ngắt quãng 2-3 tháng thì dùng trứng gà 2 quả, xuyên khung thái mỏng 10 g, nước 2 bát. Cho tất cả vào nồi sắc đến khi còn một bát nước, ăn trong 7 ngày, mỗi ngày 1 lần.

- Thống kinh, kinh nguyệt không đều: Trứng gà 2 quả, ích mẫu non mới lên ngồng phơi khô thái nhỏ 20 g, nước 2 bát. Cho ích mẫu vào sắc cùng với trứng 30 phút, sau đó bỏ trứng ra bóc vỏ, sắc tiếp cho đến khi còn một bát, bỏ bã cho trứng vào đun tiếp 20 phút. Ngày ăn 2 lần, kể từ sau khi hành kinh một tuần. Dùng liên tục trong 10 ngày.

- Thiếu sữa: Trứng gà luộc chín bỏ vỏ 2 quả, vừng rang chín giã nát với chút muối vừa miệng 30-40 g, chấm trứng gà với muối vừng ăn 2 lần mỗi ngày, ăn hằng ngày.

- Cao huyết áp, bốc hoả tiền mãn kinh: Trứng muối bỏ vỏ 1 quả, thịt con trai (một loại nhuyễn thể) 50 g, gạo tẻ 50 g, gia vị, cho tất cả vào nấu thành cháo, chia làm 2 lần sáng và chiều, ăn trong 5 ngày.

- Kinh nguyệt quá nhiều, chảy máu cam không ngừng, trĩ ra máu: Trứng gà 2 quả, hoa mào gà trắng 25 g, nước 2 bát. Thái nhỏ hoa mào gà, cho nước và trứng vào sắc lấy một bát, khi trứng chín bóc vỏ lại cho vào đun tiếp. Ăn trong 3-7 ngày, mỗi ngày 2 lần. Nếu không có hoa mào gà trắng thì dùng loại vàng hoặc đỏ.