Warren Buffett

Warren Buffett

Trong thế giới đầu cơ có một nhà đầu cơ được coi thuộc diện thành đạt nhất về mọi phương diện mà lại không hề coi đó là thành quả lao động và tài năng của riêng mình, thành đạt hơn người thầy rất nhiều nhưng cũng không bao giờ quên cái gốc rễ ấy của thành công. Nhà đầu cơ trứ danh này là Warren Buffett.

Nhờ đầu cơ Warren Buffett không thiếu tiền và quyền, không tham gia triều chính nhưng nếu muốn thì cũng có thể làm khuynh đảo triều chính, nhưng dường như lại muốn trở thành một nhà tiên tri. Ông cũng là cư dân của thế giới đầu cơ đã tuyên bố sẽ dành tới 99% số tài sản khổng lồ kiếm được trong cuộc đời dài cho các hoạt động từ thiện và nhân đạo.

Kiếm tiền từ bé

Đồng tiền đóng vai trò và có ảnh hưởng rất quan trọng, nếu như không nói là quyết định đối với cuộc đời của Warren Buffett. Có lẽ chỉ hiểu như vậy mới có thể lý giải được vì sao con người này có đam mê kiếm tiền, kiếm tiền từ khi còn bé tí và kiếm bội tiền nhờ đầu cơ. Mối quan hệ giữa Warren Buffett với đầu cơ có lẽ cũng đã định hình từ rất sớm vì ngay từ thời thơ bé cậu bé Buffett luôn ngưỡng mộ bố và rất sợ mẹ. Người mẹ mắc bệnh tâm thần và thường rất khó tính với con cái, còn người cha lại là một nhà kinh doanh chứng khoán khá thành đạt trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế ở nước Mỹ hồi thập kỷ 30 của thế kỷ trước và sau này trở thành dân biểu thuộc Đảng Cộng hòa trong Hạ viện Mỹ.

Warren Buffett sinh ngày 30/8/1930 ở Omaha, bang Nebraska. Chưa đầy 10 tuổi ông đã đi bán chai và hộp Coca Cola để kiếm lời dù chỉ với vài xu, rồi kiếm tiền bằng cách đưa thư, báo hàng ngày và bán bóng golf đã sử dụng rồi. Năm 11 tuổi, Buffett mua 3 cổ phiếu đầu tiên của công ty Cities Service với giá 38,25 USD và về sau bán đi với giá 40 USD. Năm 14 tuổi, Buffett mua một trang trại rộng 16 ha ở Omaha với giá 1.200 USD để cho thuê. Năm 17 tuổi, Buffett cùng mấy người bạn mua một chiếc ôtô Rolls Royce với giá 350 USD để cho thuê lấy về 35 USD/ngày. Những thông tin này được Wikipedia công bố để chứng minh nguồn gốc đam mê và mối liên hệ từ rất sớm của Buffett với đồng tiền và kinh doanh nói riêng, với đầu cơ nói chung.

Đương nhiên, cái giúp Buffett về sau trở thành một trong những người giàu nhất thế giới không phải phương cách kinh doanh cò con ấy, mà là cuộc hội ngộ với Benjamin Graham tại Trường Đại học Tổng hợp Columbia ở New York, nơi Buffett giành được chứng chỉ cao học kinh tế năm 1951, để rồi năm 1954 nhận lời mời của Graham vào làm việc trong Công ty Graham-Newman của Graham với tư cách là nhà phân tích chứng khoán.

Việc bái Benjamin Graham làm thầy đã mở mang chân trời trí tuệ cho Buffett và giúp Buffett thâm nhập, để rồi chinh phục được thế giới đầu cơ. Nhờ Graham, Buffett từ một nhà đầu cơ nghiệp dư, đầu cơ theo cảm tính và theo kiểu năng nhặt chặt bị trở thành một nhà đầu cơ có chiến lược và bài bản, có lý thuyết và thực tiễn.

Không sai chút nào và cũng chẳng hề quá lời khi cho rằng Buffett là học trò xuất sắc nhất của Graham, không phải trên phương diện tiếp tục phát triển những lý thuyết đầu cơ của Graham, mà ở phương diện thực hiện chúng trong thực tế, đưa lại bằng chứng xác thực cho tính đúng đắn và chuẩn xác của những thành quả sáng tạo trí tuệ của Graham như “nhà đầu tư thông minh”, “phân tích chứng khoán” hay “đầu tư vào giá trị” hoặc “đảm bảo an toàn” trong kinh doanh chứng khoán. Bí quyết thành công lớn nhất của Buffett là trung thành với những nguyên lý của Graham như không đầu cơ vào chỉ số chứng khoán mà chỉ tập trung vào vài cổ phiếu, như phân bố rủi ro, như kết hợp đầu cơ từ các quỹ đầu tư với sự tham gia cổ phần vào các tập đoàn lớn, dùng chính những tập đoàn này làm bàn đạp cho các hoạt động đầu cơ.

Huyền thoại sống

Sau khi Graham rửa tay gác kiếm, bái biệt thế giới đầu cơ, Buffett thành lập công ty riêng là Buffett Partnership (1956 đến 1969) và rồi giải thể công ty này để mua cổ phần của tập đoàn Berkshire Hathaway (từ 1969). Tất cả các dự báo của Buffett về chiều hướng và diễn biến của thị trường tài chính và chứng khoán một khi được Buffett đưa ra và lập luận đều chứng tỏ là đúng.

Vấn đề quyết định nhất và cần phải được xử lý đầu tiên là tìm, lọc ra được loại cổ phiếu thích hợp. Riêng về khía cạnh này Buffett thực sự không có đối thủ

Tất cả mọi dự định đầu cơ của Buffett đều thành công. Mãi tới gần đây, khi Berkshire Hathaway không đạt được tỷ suất lợi nhuận như đã công bố từ trước thì dư luận mới ồn ào chuyện “ngay đến cả Buffett cũng bị thua hoặc dự đoán sai”, phần vì ganh tỵ, phần vì đó là chuyện quá hiếm xảy ra. Phương thức đầu cơ của Buffett hoàn toàn không có gì mới và đặc biệt, lại không hề khác biệt so với Graham hay tất cả những học trò khác của Graham. Nguyên nhân đầu cơ thành công của Buffett vì thế chỉ là sự kết hợp giữa đối tượng, thời điểm và mức độ đầu cơ. Nguyên lý đầu cơ chỉ có vậy và chẳng phải là chuyện bí mật, nhưng cách thực hiện khác nhau thì sẽ đưa lại những kết quả khác nhau. Vấn đề quyết định nhất và cần phải được xử lý đầu tiên là tìm, lọc ra được loại cổ phiếu thích hợp để đầu cơ. Và riêng về khía cạnh này thì Buffett thực sự không có đối thủ trong thế giới đầu cơ.

Warren Buffett trở thành một huyền thoại sống trong thế giới đầu cơ với việc tham gia vào tập đoàn Berkshire Hathaway năm 1969 và vụ việc này luôn được đưa ra làm ví dụ điển hình cho quyết định đúng đắn trong việc lựa chọn được loại cổ phiếu thích hợp nhất. Trước đó, Buffett Partnership chỉ là một quỹ đầu tư nhỏ, nhưng lợi nhuận lại rất cao vì Buffett rất thận trọng trong việc quản lý và kinh doanh bằng tiền của người khác. Trong Buffett Partnership, đóng góp tài chính thực sự của Buffett chỉ có 100 USD, nhưng vốn kinh doanh huy động được lại lên tới cả vài trăm triệu USD.

Berkshire Hathaway là tập đoàn về may mặc và chế tạo máy móc ở Mỹ, năm 1969 gần như sắp phá sản. Sau này, Buffett nói như sau về Berkshire Hathaway: “Tập đoàn này trong một năm chỉ có khoảng 10 phút là làm ăn có lãi”. Buffett chuyển tất cả những cố phần của Buffett Partnership thành cổ phiếu của Berkshire Hathaway và như vậy không chỉ cứu tập đoàn không bị phá sản, mà còn trở thành một con chim mồi trên thị trường chứng khoán. Làm như thế chỉ cần giá cổ phiếu của Berkshire Hathaway tăng thì Buffett đã có lãi, càng tăng thì càng có lãi. Từ đó cho tới năm 2007, giá cổ phiếu của Berkshire Hathaway tăng 400.000 lần, trong khi nếu đầu cơ vào chỉ số chứng khoán Standard & Poors 500 cùng trong thời gian đó chỉ tăng được có 6.840 lần. Graham chẳng từng đã dạy: Không nên đầu cơ vào chỉ số chứng khoán mà chỉ nên nhìn vào cổ phiếu đó hay sao. Thế giới đầu cơ cũng từ đó suy tôn Buffett là một “nhà tiên tri” trong đầu cơ.

Buffett là người có nhiều phát ngôn, tuyên bố và khái quát hóa gây chú ý và tranh cãi, được tâm đắc và bị phê phán. Buffett rất thích lên giọng dạy người nhưng không hề có ý định thành lập môn phái và gây dựng trường phái đầu cơ riêng. Dường như tất cả mọi thiện cảm và biết ơn đều được Buffett dành cho Benkamin Graham và Charlie Munger. Một người là thày, còn người kia cũng là học trò xuất sắc của Graham và là người cộng sự của Buffett. Munger đã dạy cho Buffett biết là việc quản lý tiền kiếm được và của cải làm ra quan trọng không kém việc kiếm tiền và đã nhiều lần ngăn cản Buffett có những quyết định đầu cơ mạo hiểm. Buffett kiếm tiền không phải để rồi sống vì tiền mà để thỏa mãn đam mê và khao khát danh vọng, sự công nhận và ngưỡng mộ nhiều hơn. Giàu có vậy mà Buffett hiện vẫn sống trong căn nhà mua từ cách đây mấy chục năm với giá có hơn 31.000 USD ở quê nhà. Cả điều ấy, trong thế giới đầu cơ từ trước cho tới nay, chưa ai hơn được nhà đầu cơ trứ danh này.

Có một sự lầm lẫn cơ bản nhưng quan trọng trong bài viết. Warren Buffet và Ben Graham là những nhà đầu tư chứ không phải là nhà đầu cơ.

Đầu tư là việc mua chứng khoán của những công ty được quản lý tốt, được định giá thấp (nhỏ hơn hoặc bằng, lớn hơn không đáng kể) so với giá trị nội tại, có tăng trưởng cao và bền vững, có lợi thế cạnh tranh... và giữ trong thời gian lâu dài. Những nhà đầu tư không quan tâm quá nhiều tới tin kinh tế, tin đồn, phân tích kỹ thuật. Lợi nhuận sẽ đến từ cổ tức, thưởng cổ phiếu, lãi vốn... của một công ty làm ăn hiệu quả và tăng trưởng cao. Nhà đầu tư hầu hết đầu có lợi nhuận cao và bền vững.

Đầu cơ đúng như ý nghĩa của nó là mua vào bán ra hưởng chênh lệch. Mục đích là hưởng chênh lệch lãi vốn (giá bán - giá mua) là chính. Thời gian mua và nắm giữ ngắn. Nhiều nhà đầu cơ thậm chí không cần biết công ty có làm ăn tốt hay không mà mua theo tin, mua theo đội lái (làm giá). Việc mua vào bán ra liên tục tạo nên lợi nhuận môi giới cho các công ty chứng khoán. Lợi nhuận của việc đầu cơ mang tính may rủi. Có thể lãi rất nhiều nhưng rồi lỗ cũng lớn. Có thể tổng kết một năm đầu tư thì lãi bằng 0 hoặc thậm chí có giá trị âm.

Không chỉ ở Việt nam mà trên thế giới nhà đầu cơ không giàu được hoặc sự thịnh vượng của họ chỉ là số ít và đa số dừng ở mức triệu phú. Ngược lại nhà đầu tư mới là các tỷ phú. Những người giàu có nhất, thành đạt nhất trong giới đầu tư tài chính gần như toàn bộ là nhà đầu tư.