Phát Hiện Ngôi Mộ Hán độc đáo

Phát hiện ngôi mộ Hán độc đáo

Người dân làng Xuân La (phường Xuân La - Tây Hồ -Hà Nội) vẫn truyền miệng nhau về một “địa đạo” kỳ bí nằm dưới nền đình Quán La (đình thờ thành hoàng của làng). Nhiều câu chuyện mang màu sắc huyền ảo cũng đã xuất hiện xung quanh công trình đặc biệt này.

Gắn với nhiều huyền tích

Theo quan sát của chúng tôi, công trình vẫn được nhiều người quen gọi là “địa đạo” này có phần cửa chính ngay bên hông của đình Quán La, nằm sâu so với mặt đất chừng hơn 2m. Với một cửa lớn và những cửa ngách nhỏ, công trình có dạng mái vòm cuốn, được xếp gạch múi bưởi rất khít nhau. Đây là cách xếp gạch khá phổ biến ở những công trình có niên đại hàng ngàn năm trước đây. Trên mặt các viên gạch có hoa văn hình ô trám và một số chữ Hán. Đến nay, các cửa của “địa đạo” này đã được bịt kín. Tuy nhiên, nhiều cụ già trong làng cho biết, “địa đạo” này xưa kia rất sâu và dài.

Ông Nguyễn Văn Lương đang chỉ đường xuống cửa ngôi mộ Hán

Sách “Tây Hồ chí” cũng ghi lại nhiều huyền tích xung quanh “địa đạo” này. Ví như câu chuyện khi mùa nước lên, đã từng có người dùng một quả bưởi đánh dấu và thả xuống cửa “địa đạo” và sau đó tìm thấy ở hồ Tây. Có ý kiến còn suy luận “địa đạo” này dài nhiều cây số và chạy đi nhiều hướng vào nội thành. Cũng có thông tin cho rằng đó là hầm luyện đan sa của một đạo phái nào đó...

Những thông tin mang tính chất huyền ảo kể trên chỉ là những câu chuyện truyền miệng. Chỉ có những suy luận về độ dài của công trình là có căn cứ bởi nhiều người dân làng Quán La đã từng đào được các viên gạch múi bưởi tương tự như ở cửa hầm trong lúc xây dựng nhà cửa.

Một ngôi mộ đặc sắc

Hồ sơ di tích tại đình Quán La còn lưu lại cho thấy, ngôi đình này xưa kia có tên là Quán Già La. Đình và chùa Khai Nguyên vốn là một quần thể di tích gắn liền với nhau. Tên “Già La” bắt nguồn từ địa bàn này có con sông Già La chảy qua. Còn trong sách “Tây Hồ chí” có ghi, quán nằm trên đỉnh của gò Thất Diệu. Quán thờ Huyền Nguyên đại đế. Vào niên hiệu Khai nguyên đời Đường, Thứ sử Quảng Châu là Lư Hoán làm đô hộ Giao Châu thấy đất đai bằng phẳng, sông Già La chảy quanh, phong cảnh đẹp đẽ nên xây quán và đề biển là quán Khai Nguyên, ý muốn biểu dương công đức nhà Đường.

Cửa chính của ngôi mộ Hán

Giáo sư Phan Huy Lê - Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử VN cho biết, ông đã xuống khảo sát thực địa và khẳng định chắc chắn đó là một ngôi mộ Hán (một loại mộ có từ thời kỳ đầu công nguyên). Thông qua các thông tin ban đầu như cửa hình vòm cuốn, gạch múi bưởi có hoa văn ô trám... nhiều chuyên gia khác cũng khẳng định đây là một ngôi mộ Hán.

Chỉ đáng tiếc là thần phả chứa tại đình Quán La đã bị thất lạc nên không ai khẳng định được chính xác về niên đại cũng như nhân vật được chôn tại ngôi mộ này. Sách “Tây Hồ chí” chỉ đưa ra phán đoán đây là một ngôi mộ của một nhân vật có vai vế trong xã hội thời đó nên mộ mới có nhiều ngách. Các ngách nhằm để tài sản chia cho người chết. Khi cửa hầm chưa được bịt lại, người ta không tìm thấy hiện vật gì nên các nhà sử học suy đoán có khả năng mộ đã bị kẻ gian đào xới lấy đi các đồ vật.

Tại Việt Nam đã tìm thấy nhiều ngôi mộ tương tự ở Quảng Ninh, Hải Dương... Những ngôi mộ này thường được xây dựng cầu kỳ. Gạch múi bưởi được đặt làm riêng và xếp không cần chất kết dính thành những hầm hình vòm cuốn. Có những công trình đã được khai quật cho thấy chúng được bao phủ trong phạm vi cả ngàn mét vuông với kiến trúc đồ sộ mà nhiều người nhầm tưởng là một toà lâu đài. Sau khi các đường hầm hình thành, quan tài và đồ tuỳ táng của người chết cũng đã được đặt vào bên trong, các đường hầm sẽ được lấp đất lên trên. Sau khi được lấp, các ngôi mộ Hán này cao như những quả núi. Vì vậy, nhiều chuyên gia khảo cổ có kinh nghiệm cho biết, nếu có trong một vùng bằng phẳng bỗng có một quả núi đất nổi lên, gần đó có một chiếc hồ thì khả năng có mộ Hán. Chiếc hồ là chứng tích của việc đào lấp.