Cảnh báo sớm lũ quét: Chưa thành công và có vấn đề

Cảnh báo sớm lũ quét: Chưa thành công và có vấn đề

Trận lũ quét vừa qua đã không được cảnh báo nên gây hậu quả nặng nề, trên 160 người chết và mất tích. Trong ảnh: phần lớn thôn Tùng Chỉn I, xã Trịnh Tường, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai bị san phẳng sau trận lũ quét

TT - Mặc dù đã công bố thành công nhưng các trạm cảnh báo lũ quét đặt tại các tỉnh vừa bị lũ tàn phá hoàn toàn không phát huy tác dụng.

Trả lời câu hỏi tại sao lại có tình trạng này, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - môi trường Nguyễn Công Thành nói: "Việc triển khai lắp đặt một số trạm cảnh báo sớm lũ quét như thông tin trên báo chí gần đây mục đích chỉ để xem khả năng thực tế của thiết bị thế nào vì thiết bị công nghệ đã có đổi mới, trước đây truyền tin khó, giờ có khả năng tự động. Tất cả vẫn trong giai đoạn thử nghiệm ở Viện Khí tượng thủy văn. Khi có kết luận cụ thể chúng tôi sẽ phải chuyển sang Trung tâm Khí tượng thủy văn là cơ quan nghiệp vụ. Lúc đó mới có thể nói là làm nghiệp vụ dự báo thật".

* Thưa ông, đề án về cảnh báo sớm lũ quét đã có từ bao giờ, được tiến hành ra sao mà đến nay lũ xong dân mới biết?

- Đề án đã có cách đây hai năm. Nhưng thật ra chuyện cảnh báo lũ quét đã được nói đến từ cả chục năm nay. Đã có nhiều đề xuất nhưng để thực hiện được rất khó khăn.

* Hệ thống cảnh báo sớm lũ quét truyền tin qua hệ thống di động từ năm 2006 đã được công bố thử nghiệm thành công. Thưa ông, tại sao Bộ Tài nguyên - môi trường lại để thử nghiệm lâu như vậy? Sao không triển khai tiếp?

- Hệ thống đó chưa thể nói là thành công được. Thực tế lần này đã khẳng định điều đó. Các nhà khoa học, chủ nhiệm đề tài có thể nói với nhau là thành công như một kiểu tự hào trong nghiên cứu, chứ thực tế chưa nghiệm thu. Bộ Tài nguyên - môi trường chưa công nhận đề tài đó thành công. Mới đặt các trạm đo mưa, chưa được kiểm nghiệm mà đã công bố thử nghiệm thành công hệ thống cảnh báo sớm lũ quét là hơi vội vàng.

Các nhà khoa học rất muốn làm thành công, đó là thiện ý nhưng nhà quản lý thì phải đánh giá nhiều chiều mới tiến hành làm từng bước một. Qua trận lũ này có thể khẳng định hệ thống đó có vấn đề. Đây là bài học về sự khắt khe của thực tế đối với các đề tài khoa học. Tôi vừa ký văn bản đề nghị chủ nhiệm đề tài báo cáo cụ thể để xem hệ thống đã làm việc thế nào, có hiệu quả không, từ đó quyết định có tiếp tục làm hay dừng, nếu làm phải định hướng lại thế nào. Báo cáo sẽ có trong tháng tám này.

* Theo ông, các nhà khoa học thử nghiệm thành công nhưng cuối cùng hệ thống không hoạt động là vì đâu?

- Cảnh báo lũ quét rất khó. Hệ thống cảnh báo của Viện Khí tượng thủy văn chỉ là một trong các nghiên cứu về vấn đề này. Việc không cảnh báo được có thể do nhiều nguyên nhân, vì hệ thống trục trặc, sóng di động không phủ đến hoặc nơi đặt trạm không mưa, chỗ mưa thì không có trạm.

* Sắp tới Bộ Tài nguyên - môi trường sẽ có chỉ đạo làm thế nào để có thể cảnh báo lũ quét sớm, chính xác, giảm thiệt hại cho dân?

- Chúng tôi đã chỉ đạo làm rồi, có hai hướng. Thứ nhất là phòng từ xa, tức nghiên cứu cơ bản phân vùng lũ quét, xác định cho được vùng có nguy cơ cao để phối hợp với chính quyền địa phương bố trí lại dân cư. Đây là biện pháp căn cơ và hiệu quả nhất. Đồng thời, chúng tôi sẽ đẩy nhanh thử nghiệm một số mô hình dự báo, các trang thiết bị dự báo để xem cái nào phù hợp. Vấn đề này không thể có một loại thiết bị chung áp đặt cho tất cả vì địa hình mỗi nơi một khác. Một số chuyện có thể khẳng định là làm được nhưng không phải cứ thế là làm ngay, vì càng khảo sát tỉ mỉ, cụ thể thì hiệu quả càng cao. Cùng tiến bộ kỹ thuật, chúng tôi sẽ hoàn thiện các thiết bị phục vụ cảnh báo sớm.

* Hai hướng trên đã làm đến đâu và bao giờ có thể cảnh báo lũ quét sớm cho dân, thưa ông?

- Hiện nay, một số bản đồ phân vùng nguy cơ lũ quét cao đã làm xong rồi. Chúng tôi đang tiến hành đánh giá lại xem chất lượng của các bản đồ trên thế nào để cuối năm nay hoặc chậm nhất đầu năm 2009 sẽ công bố chính thức. Việc lắp đặt thiết bị kỹ thuật để cảnh báo lũ đang được tiến hành tích cực. Tuy nhiên phải nói rõ không chỉ ở VN mà trên thế giới, cảnh báo sớm lũ quét không đơn giản. Khẳng định bao giờ cảnh báo sớm được lũ quét cũng sẽ giống việc cảnh báo sớm động đất. Có nghĩa cảnh báo lũ quét có lưu vực làm được, có nơi sẽ không thể nào làm được.

Giao thông các tỉnh bị lũ lụt vẫn chưa được khắc phục hoàn toàn

Hà Nội - Thống kê của Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão T.Ư đến ngày hôm qua, đợt mưa lũ vừa qua tại miền Bắc đã làm 129 người chết, 32 người mất tích, 89 người bị thương. Trong đó Lào Cai là tỉnh có số người bị nạn nhiều nhất với 49 người chết, 30 người mất tích. Tỉnh Yên Bái đứng thứ hai với 41 người chết.

Sau một tuần mưa lũ xảy ra, các tỉnh bị lũ lụt gây thiệt hại nặng vẫn đang tích cực triển khai công tác khắc phục hậu quả. Lực lượng quân đội, công an được triển khai giúp dân làm nhà cửa, vệ sinh môi trường, phân phát thuốc men, hàng cứu trợ. Tuy nhiên tại các tỉnh như Lào Cai, Yên Bái, hệ thống đường giao thông tuyến xã vẫn chưa được khắc phục hoàn toàn, đường từ trung tâm các huyện Sa Pa, Bát Xát, Bảo Yên đến khoảng 30 xã vẫn chưa đi lại được.

Sở GTVT Lào Cai dự tính phải nhiều năm nữa mới khắc phục hoàn toàn hệ thống giao thông do số lượng cầu cống, đường sá bị hư hại quá nhiều, chỉ riêng tỉnh Lào Cai đã có 189 cầu cống bị sập, cuốn trôi. Tương tự tại tỉnh Yên Bái, dù đã thông tạm thời các tuyến quốc lộ và đường giao thông tuyến huyện, xã nhưng về lâu dài vẫn cần phải đầu tư sửa chữa toàn bộ.

T.PHÙNG

CẦM VĂN KÌNH thực hiện

Nguồn: http://www.tuoitre.com.vn

Vấn đề "rất khó" trên đây, có thể được chia sẻ nếu ACE trên lyhocdongphuong.org.vn nhiệt tình tham gia dự đoán và nỗ lực gửi thông tin kiểm chứng đến các đơn vị hữu quan. Nếu thành công thì rất nhiều sinh mạng và đời sống của người dân được bảo vệ. Rất xứng đáng để quyết tâm theo đuổi. Không biết ACE trên diễn đàn có ý kiến gì không??

Trạm cảnh báo lũ: có cũng như không

TT - Khi cơn lũ gây thiệt hại lớn về người và của, người ta mới giật mình nhận thấy hệ thống cảnh báo lũ quét, lũ ống hoàn toàn không mang lại tác dụng nào đối với người dân.

Báo động giả hoặc "câm nín"

Mặc dù được đầu tư khá nhiều tiền của nhưng cho đến giờ hệ thống cảnh báo lũ quét được lắp đặt tại các tỉnh Lào Cai, Yên Bái chưa bao giờ hú còi phát tín hiệu báo động lũ đến người dân. Và khi lũ ập đến, đất sạt vào nhà thì người dân mới biết thảm họa đang ập đến với mình.

Theo Ban chỉ huy phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Yên Bái, sau đợt lũ quét tàn phá hàng chục nóc nhà tại khu vực Ba Khe, huyện Văn Chấn (tỉnh Yên Bái) năm 2005, Bộ Tài nguyên - môi trường đã triển khai dự án lắp đặt các trạm cảnh báo lũ trên địa bàn Yên Bái. Theo đó, đầu năm 2008 năm trạm cảnh báo lũ quét tự động (trị giá khoảng 30 triệu đồng/trạm) lần lượt được lắp đặt tại các địa bàn trọng điểm thường xảy ra lũ như huyện Văn Chấn, Mù Căng Chải, Văn Yên, Trạm Tấu và thị xã Nghĩa Lộ.

Ông Phạm Quốc Hưng, chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Yên Bái, cho biết nguyên lý hoạt động của năm trạm cảnh báo này hoàn toàn tự động, có hệ thống còi hú và hệ thống truyền dữ liệu về Trung tâm Khí tượng thủy văn trung ương. "Chỉ cần lượng mưa đến ngưỡng báo động khoảng 90mm/g thì hệ thống cảnh báo sẽ tự động hú còi báo động lũ.

Tuy nhiên, từ ngày lắp đặt chúng tôi chưa bao giờ thấy hệ thống trên phát tín hiệu báo động lũ” - ông Hưng nói. Lý giải nguyên nhân, ông Hưng cho hay việc báo động lũ quét rất phức tạp, phụ thuộc vào lượng mưa, thảm phủ mưa và địa hình. Mặt khác, hiện các trạm cảnh báo lũ tự động mới chỉ là "lắp đặt và chạy thử", do đó không hiệu quả là đương nhiên.

Tương tự, tại Lào Cai khi nhắc đến hệ thống cảnh báo lũ quét, lũ ống, ông Lê Thanh Dự - phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Lào Cai - cũng chỉ nói: "Hệ thống mới được lắp đặt thử nghiệm hai trạm từ đầu năm 2008 đến nay nhưng tôi thấy rõ ràng là chưa phù hợp, không hiệu quả”. Tại tỉnh Lào Cai, Trung tâm Nghiên cứu thủy văn và tài nguyên nước (Viện Khí tượng thủy văn và môi trường) đã lắp đặt thử nghiệm hai trạm tại địa bàn xã Bàn Hồ (huyện Sa Pa) và xã Phìn Ngan (Bát Xát).

Theo chế độ đặt sẵn của hai trạm này, khi lượng mưa đạt mức 70mm/g thì các trạm sẽ tự động hú còi cảnh báo lũ quét để người dân sơ tán gấp. Theo ông Lê Thanh Dự, các trạm này cũng đang trong thời gian chạy thử nghiệm, nếu thành công sẽ lắp đặt hàng trăm trạm khác. Từ ngày lắp đặt đến giờ, hai trạm cảnh báo này từng phát ra báo động... giả, khiến người dân mất lòng tin với trạm cảnh báo này. Ông Dự cho biết trên lý thuyết lượng mưa được lập trình để cảnh báo là 70mm, các trạm sẽ phát ra tín hiệu báo lũ.

Thực tế, nếu một cơn mưa to đến 70mm chưa chắc xảy ra lũ, mà phải là mưa kéo dài, phủ trên diện rộng. Cũng có những trận mưa không lớn nhưng vẫn xảy ra lũ quét. "Việc cảnh báo lũ quét rõ ràng không đơn giản. Bởi vậy, khi Bộ Tài nguyên - môi trường triển khai đề án lắp đặt các trạm cảnh báo lũ tự động, tôi nghe không thuyết phục. Nhưng do chủ trương của bộ, có đề án nên phải thực hiện, lắp đặt và cần phải được kiểm tra qua thực tiễn" - ông Dự nói.

Hệ thống đo mưa bị vô hiệu

Tỉnh Yên Bái lắp đặt hàng trăm trạm đo mưa như thế này nhưng hầu như không có hiệu quả trong việc cảnh báo lũ - Ảnh: T.Phú

Cùng thời điểm lắp đặt các trạm cảnh báo lũ tự động, 290 bộ thiết bị đo mưa đơn giản để cảnh báo lũ khác cũng được lắp đặt phủ rộng trên khắp các xã của tỉnh Yên Bái. Trong đó 90 bộ từ nguồn kinh phí tài trợ, 200 bộ còn lại trị giá 150 triệu đồng lấy từ nguồn ngân sách địa phương. Khác với hệ thống cảnh báo lũ tự động, các bộ đo mưa đơn giản để cảnh báo lũ phụ thuộc vào con người.

Ông Phạm Quốc Hưng - chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Yên Bái - cho hay: "Khi lắp đặt các trạm đo mưa, tỉnh Yên Bái cũng xuất tiền để đào tạo, hướng dẫn hàng trăm cán bộ của các xã sử dụng thiết bị trên và mua áo mưa, đèn pin... để lực lượng này chủ động đo mưa, báo lũ”.

Tuy nhiên, theo ghi nhận của Tuổi Trẻ tại các xã bị lũ quét nặng trong con bão số 4 vừa qua tại các huyện Yên Bình, Trấn Yên và Văn Yên..., người dân đã bị bất ngờ khi lũ quét ập đến. Ông Trần Văn Uyển - một người dân sống cạnh Đập Tràn, xã An Bình (huyện Văn Yên, Yên Bái) nơi lũ quét tràn qua và cũng là một trong những điểm được lắp thiết bị đo mưa - kể lại: "Đêm 8-8, lũ rầm rầm tràn về, chúng tôi chỉ kịp chạy ra khỏi nhà chẳng kịp mang theo gì cả. Khi nước rút thì chẳng còn gì nữa, lũ đã tàn phá tất cả những gì trên đường nó đi qua. Trước đó, chẳng ai biết lũ sẽ đổ về".

Hầu hết hệ thống đo mưa được lắp đặt đã tỏ ra bất lực mặc dù tỉnh Yên Bái đã đầu tư hàng trăm triệu đồng lắp đặt thiết bị, tập huấn, hướng dẫn lực lượng cán bộ tại các xã. Thừa nhận điều này, ông Hưng nói: "Do mưa về đêm, trời tối chắc họ không kịp đo mưa để báo cho người dân biết". Ông Hưng cũng cho biết thêm hiện lực lượng cán bộ đo mưa tại các địa phương chủ yếu trưng dụng từ cán bộ xã do đó chưa có nguồn kinh phí hỗ trợ họ. "Mặt khác, tỉnh chưa hề có chế tài bắt buộc họ phải có trách nhiệm đo đạc lượng mưa báo cáo về huyện, tỉnh để kịp thời cảnh báo lũ cho người dân" - ông Hưng nói.

T.PHÚ - M.QUANG

Rừng phòng hộ mất tác dụng

Theo nhận định chung của các chuyên gia, đợt lũ lớn vừa qua có một phần lớn là do nguyên nhân của con người để xảy ra tình trạng mất rừng phòng hộ đầu nguồn. Mặc dù tỉ lệ rừng được che phủ của Yên Bái là 69,5% diện tích tự nhiên toàn tỉnh và tỉ lệ này ở Lào Cai là 46,3% nhưng hầu hết rừng phòng hộ đều thiếu hiệu quả.

Theo ông Lê Thanh Dự - phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Lào Cai, rừng phòng hộ đều là rừng mới, thiếu đi thảm thực vật tự nhiên ở phần thấp nên khả năng ngăn cản dòng chảy kém, không thể cản được lũ. Thậm chí, tại khu vực rừng già Y Tý, Sa Pa, Văn Bàn, nhiều người dân đã phá đi thảm thực vật tự nhiên để trồng thảo quả, khi nước lũ về đã cuốn băng cả những cây thảo quả xuống các cánh đồng lúa, làng bản của bà con vùng cao.

Nguồn: http://www.tuoitre.com.vn

"Có vấn đề” trong dự báo lũ quét

Phơi sách sau khi lũ rút (ảnh chụp tại xã Long Phúc, Bảo Yên, Lào Cai)- Ảnh: CÙ ZAP

TT - Những địa phương đang chịu lũ lại là những vùng rất lâu rồi không có lũ, chính quyền lẫn người dân đều rất chủ quan. Những nghiên cứu, dự báo, cảnh báo của các đơn vị hoạt động trong cùng ngành khí tượng thủy văn lại gần như tách bạch, kết quả nghiên cứu, phân tích hầu như không được chia sẻ hoặc có thì không đầy đủ...

Theo Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão T.Ư, tính đến ngày 14-8, lũ lụt tại các tỉnh miền Bắc đã làm 125 người chết, 38 người mất tích, 86 người bị thương. Cụ thể về số người chết, tỉnh Lào Cai có 53 người, Yên Bái 35 người, Phú Thọ tám người, Quảng Ninh tám người, Hà Giang chín người, Lạng Sơn bốn người, Bắc Cạn một người, Lai Châu một người, Thái Nguyên ba người, Điện Biên một người, Tuyên Quang hai người.

Nhiều trường học bị hư hại nặng

Thông tin từ Bộ GD-ĐT, tính đến thời điểm hiện nay, số học sinh bị thiệt mạng trong bão lũ vừa qua là 19 em ở các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Phú Thọ, chủ yếu là học sinh mẫu giáo và tiểu học. Trong đó có sáu học sinh tại Hà Giang bị lũ cuốn trôi cùng cả gia đình. Có gần 200 nhà giáo viên bị hư hỏng, sập, ngập nước, trên 50 trường học bị hỏng nặng, sập, hàng trăm trường học, phòng học bị hư hại, ngập trong nước... Hàng trăm gia đình học sinh lâm vào cảnh mất người thân, mất nhà, tài sản, gặp khó khăn trong việc chuẩn bị cho năm học mới.

Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bành Tiến Long, Bộ GD-ĐT yêu cầu các địa phương vừa bị bão lũ nỗ lực để tổ chức được kỳ thi tốt nghiệp lần hai. Dự kiến ban chỉ đạo thi của bộ sẽ sử dụng máy bay để đưa đề và người giám sát kỳ thi đến các hội đồng chưa nối lại được giao thông đường bộ.

Bộ Y tế cũng đã có công điện khẩn yêu cầu Sở Y tế Hà Giang, Bắc Cạn, Lào Cai, Tuyên Quang, Yên Bái, Phú Thọ, Lai Châu, Sơn La, Cao Bằng và các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế tiếp tục tổ chức trực cấp cứu 24/24 giờ, đồng thời tăng cường giám sát phát hiện sớm để xử lý kịp thời các dịch bệnh bùng phát sau lũ. Bộ Y tế đã cấp bổ sung 50 cơ số thuốc, 3.000kg Chloramine B và 20 áo phao cho Sở Y tế Lào Cai; cấp 20 cơ số thuốc cho Sở Y tế Tuyên Quang; cấp 100 cơ số thuốc, 500kg Chloramine B và 100 áo phao cho Sở Y tế Yên Bái; cấp 50 cơ số thuốc, 1.000kg Chloramine B và 50 áo phao cho Sở Y tế Phú Thọ để khắc phục hậu quả mưa lũ.

Công tác cảnh báo lũ quét chưa hiệu quả

Những điểm nóng về lũ quét

Theo Viện Khí tượng thủy văn, có tám tỉnh thường xuyên chịu thiệt hại nặng nề do lũ quét, gồm Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Yên Bái, Hà Tĩnh... Trong các tỉnh này, khu vực có nguy cơ cao là lưu vực sông Nậm Lay, huyện Mường Chà và các sông thuộc thượng nguồn sông Nậm Pô, huyện Mường Lay (tỉnh Điện Biên), các nhánh hữu ngạn sông Hồng thuộc các huyện Bát Xát, Sa Pa, thị xã Cam Đường, TP Lào Cai (Lào Cai), thượng nguồn Ngòi Hít, Ngòi Thia thuộc các huyện Mù Căng Chải, Văn Yên, Trạm Tấu, Văn Chấn (Yên Bái), cùng nhiều lưu vực sông của các tỉnh Sơn La, Hà Giang, Bắc Cạn, Lạng Sơn...

Năm 2006, các nhà khoa học thông báo thiết bị cảnh báo lũ quét đã thử nghiệm thành công tại xã Ngòi Phà, Ngòi Thia (Yên Bái) - những nơi đang phải chịu hậu quả lớn từ bão lũ hiện nay. Cũng đã có thông báo sẽ lắp đặt các trạm cảnh báo lũ quét tại năm tỉnh miền núi phía Bắc gồm Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu. Thế nhưng trong trận lũ vừa qua, thiệt hại vẫn rất lớn.

TSKH Vũ Cao Minh - nguyên viện phó Viện Địa chất, Viện Khoa học và công nghệ VN - công nhận công tác dự báo lũ quét tại VN làm chưa đến nơi đến chốn.

PGS.TS Nguyễn Đình Hòe - Trường đại học KHTN - khẳng định về lý thuyết, lũ quét có thể cảnh báo được. Tuy nhiên, TS Hòe cho biết hiệu quả của hệ thống cảnh báo còn cần phải tính đến việc hệ thống này được sử dụng như thế nào. Ông Hòe nhấn mạnh đến yếu tố chủ quan: những địa phương đang chịu lũ lại là những vùng rất lâu rồi không có lũ nên cả chính quyền đến người dân đều rất chủ quan.

Trả lời câu hỏi về hệ thống cảnh báo sớm đã không hoạt động, TS Lã Thanh Hà - giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khí tượng thủy văn và tài nguyên nước (Viện Khí tượng thủy văn), đơn vị đã nghiên cứu thiết bị cảnh báo lũ quét truyền tin qua hệ thống thông tin di động - cho biết hệ thống đã kết thúc quá trình thử nghiệm và đang chờ kết quả kiểm định của Bộ TN-MT.

TS Hà nói trước và trong thời gian lũ, hệ thống máy vẫn trong trạng thái hoạt động. Nhưng TS Hà nhấn mạnh: "Khó có thể dựa vào một vài thiết bị mà dự báo được cả trận lũ”. Việc thông tin lũ quét, theo TS Hà, là "đã cập nhật trên web, cứ vào đó là có”.

Qua chỉ dẫn của TS Lã Thanh Hà, chúng tôi bắt đầu quá trình "săn" các thông tin về cảnh báo lũ quét. Khi vào các bản tin cảnh báo lũ được cập nhật thường xuyên trên website của Viện Khí tượng thủy văn (www.imh.ac.vn), dù đã cố gắng hết sức nhưng thật khó biết những bản tin cung cấp thông tin gì. Nhìn lại các bản tin ngày 10, 11 và 12-8 gần như không đề cập đầy đủ đến các vùng đang gặp lũ như Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Phú Thọ... Một chuyên gia của ngành khí tượng thủy văn nhận xét: "Khó có thể nói đây là bản tin hoàn chỉnh. Chúng được làm như đánh đố nhau"!

Sau quá trình tìm kiếm các thông tin về khí tượng thủy văn, điều đáng ngạc nhiên là những nghiên cứu, dự báo, cảnh báo của các đơn vị hoạt động trong cùng ngành khí tượng thủy văn lại gần như tách bạch. Các kết quả nghiên cứu, phân tích hầu như không được chia sẻ hoặc có thì không đầy đủ. Điều này dẫn đến việc có rất nhiều bản tin độc lập, các cảnh báo riêng lẻ, nội dung cảnh báo có khi hoàn toàn khác biệt. Vì vậy, những người có nhu cầu truy cứu rất khó biết tin vào ai.

Trả lời về vấn đề này, TS Nguyễn Lan Châu - phó giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn trung ương - cho biết đã nhiều lần kiến nghị Bộ TN-MT xây dựng mạng thông tin thống nhất. Điều này rất có lợi vì khi có sự cố thiên tai xảy ra, công tác cảnh báo sẽ được cập nhật số liệu thường xuyên. Đợt mưa lũ vừa qua cho thấy thông tin cảnh báo lũ quét của Viện Khí tượng thủy văn không đến được đầy đủ cho những người có chuyên môn. "Như vậy rất lãng phí - TS Lan Châu nói - Lắp đặt hệ thống là một chuyện, còn vận hành quan trắc và chia sẻ thông tin, biến những dữ liệu khô cứng đó thành thông tin hữu ích ai cũng hiểu lại là chuyện khác".

T.PHÙNG - TR.VĨNH HÀ - CẦM VĂN KÌNH - LIÊN CƠ

Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng:

Phân phối hàng cứu trợ phải đúng đối tượng, đúng chính sách

Tại buổi làm việc với cán bộ lãnh đạo tỉnh Hà Giang tối 14-8 ở huyện Quang Bình, Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng yêu cầu các địa phương phải nắm chắc danh sách, con số thiệt hại, báo cáo trung thực. Việc phân phối hàng cứu trợ phải được thực hiện đúng chế độ, đúng chính sách, đúng đối tượng, làm sao để sau khi khắc phục hậu quả bão lũ, nhân dân càng thêm tin vào Đảng và Nhà nước.

Phó thủ tướng nhấn mạnh: Nếu có việc xà xẻo tiền, hàng cứu trợ thì đó là việc làm thất đức và phải kỷ luật nghiêm khắc những cán bộ, đảng viên dính vào việc đó. Các địa phương phải hết mình hết sức, khẩn trương khắc phục hậu quả bão lũ, nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân, không để xảy ra hiện tượng dân đói, dịch bệnh bùng phát, chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho học sinh trong ngày khai trường sắp tới.

TTXVN

Nguồn: http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.as...amp;ChannelID=3

Lũ quét, chủ động sẽ giảm thiệt hại</b>[/size]

GS.TS Ngô Đình Tuấn - Ảnh: K.H

TT - Các tỉnh miền núi phía Bắc đang trải qua những tang thương sau lũ quét và ngập lụt. Điều đáng nói là những trận lũ quét như vậy đã được cảnh báo từ trước khi bão số 4 đổ bộ vào VN. Vậy tại sao thiệt hại vẫn xảy ra?

Tuổi Trẻ trao đổi với GS.TS Ngô Đình Tuấn - chủ tịch hội đồng khoa học Viện Tài nguyên nước và môi trường Đông Nam Á, chuyên gia nghiên cứu về lũ. Ông Tuấn nói:

- Nguyên nhân hình thành lũ quét thường là do mưa lớn ở những khu vực có độ dốc lớn, thảm thực vật bị chặt phá. Ở các tỉnh Bắc bộ, bão số 4 đã gây mưa lớn liên tiếp trong những ngày qua nên các cảnh báo trước đó về nguy cơ sẽ xảy ra lũ quét trên địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc là có cơ sở.

* Thưa ông, về mặt khoa học, đến nay khả năng dự báo lũ quét như thế nào?

Ông Bùi Minh Tăng (giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương):

Có thể còn mưa nữa

Đợt mưa lũ lớn mấy ngày qua ở một số tỉnh phía Bắc có thể nói là trận lũ lịch sử lớn thứ hai khu vực sông Thao từ trước đến nay. Thiệt hại về người của đợt lũ này, theo tôi, là rất lớn. Chúng tôi đã có cảnh báo sớm, ngay từ ngày 5-8 về mức độ mưa lớn đợt này, mưa có thể từ 100-300mm, nhiều nơi có thể hơn. Thực tế, tổng lượng mưa trung bình tại các tỉnh vừa qua cũng khoảng

100-300mm. Một số vùng tâm mưa từ 300-400mm. Vùng hồ Thác Bà mưa to nhất, khoảng 500-700mm. Đợt mưa này chưa kết thúc, có thể còn 1-2 ngày nữa. Trong năm nay, có thể đợt mưa vừa qua là lớn nhất nhưng không thể chủ quan bởi theo phân tích dài hạn, năm 2008 còn 1-2 đợt mưa lớn nữa.

C.V.Kình ghi

- Lũ quét xảy ra rất nhanh, nhanh như chớp nên việc dự báo chỉ là dự báo khả năng chứ không thể nói chắc chắn được. Qua nghiên cứu, tính toán, các nhà khoa học đã xây dựng được bản đồ những khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét, trong đó có các địa phương ở phía Bắc gồm Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Quảng Ninh…

Dựa trên bản đồ phân vùng này, khi xảy ra mưa lớn ở một khu vực nào đó chúng ta có thể tính toán, cảnh báo nguy cơ xảy ra lũ quét. Có điều do lũ quét xảy ra rất nhanh, thường vào ban đêm nên khi dự báo được lũ quét và đưa ra biện pháp đối phó thì đã chậm. Do đó căn cứ trên bản đồ phân vùng, chúng ta phải có giải pháp phòng tránh hợp lý.

Chúng ta đã có nhiều đề tài khoa học nghiên cứu về lũ quét. Gần đây kết quả của những đề tài này đã được Nhà nước đưa vào ứng dụng để người dân được trực tiếp hưởng lợi. Nhưng phải nói thật rằng tất cả mới chỉ là bước đầu. Hi vọng sau một thời gian nữa chúng ta sẽ dần dần khắc phục, giảm thiểu được thiệt hại do lũ quét. Chúng ta có những đề tài 18 tỉ đồng nghe thì to nhưng để chống được lũ quét, dự báo được lũ quét cũng còn lâu nên trước mắt vẫn phải phòng tránh là chính.

* Các biện pháp phòng tránh đó là gì?

- Ở những nơi cảnh báo có khả năng xảy ra lũ quét phải đặt các trạm đo mưa tự động, thường là đặt ở trụ sở UBND xã hoặc đặt ngay nhà ông chủ tịch xã. Khi mưa lớn đến một mức nhất định có thể xảy ra lũ quét thì chuông sẽ kêu và chủ tịch xã sẽ báo cho người dân trong vùng sơ tán lên những khu vực cao để đề phòng bị lũ cuốn trôi. Tuy nhiên, hiện nay các trạm đo mưa tự động này mới chỉ được đặt ở một số ít khu vực chứ chưa được phổ biến.

Ngoài ra, đối với những khu vực cảnh báo thường có lũ quét thì trước mỗi mùa mưa lũ phải tiến hành dọn dẹp dòng sông, suối, không cho xây dựng những công trình làm cản trở dòng chảy để tránh tình trạng nước mưa về nhiều, không có chỗ thoát ứ lại rồi vỡ ra tạo thành lũ quét.

Hay trước mỗi mùa lũ các địa phương phải rà soát các hồ chứa trong tỉnh, hồ nào không vững chắc, không bảo đảm thì phá trước để tránh tình trạng mưa lớn có thể làm vỡ dây chuyền sinh ra lũ quét. Nhà dân ở những khu vực có nguy cơ lũ quét có thể đào hào bên cạnh nhà và xây thêm những bức tường lớn đằng sau nhà để khi mưa xuống thì nước trút xuống hào, bùn đá đổ xuống có tường che chắn, tránh bị đổ vào nhà cửa.

Đặc biệt, mỗi khi có bão gây mưa lớn ở các tỉnh miền núi phía Bắc mà chúng ta cảnh báo có khả năng xảy ra lũ quét thì từ trung ương phải chỉ đạo chủ tịch các tỉnh có nguy cơ lũ quét tổ chức di dời dân trong vùng nguy hiểm đến nơi an toàn. Người dân không tự di dời bởi mỗi lần di dời là một lần tốn kém, vì thế phải có biện pháp cưỡng chế, bắt buộc.

Đường bị lũ tàn phá, nhiều nhà dân bị cuốn trôi (ảnh chụp ngày 10-8 tại quốc lộ 279, đoạn thuộc địa phận huyện Bảo Yên, Lào Cai) - Ảnh: Cù Záp

* Thưa ông, có những nơi di dời dân đến hẳn nơi an toàn, không để dân sống trong khu vực có nguy cơ lũ quét?

- Giải pháp này đã có nơi thực hiện, chẳng hạn như ở Điện Biên người ta di dời dân ở Mường Lay ra rất xa khu vực sườn núi sau một trận lũ quét quét sạch một phần Mường Lay. Nhưng việc di dời như thế ở nhiều nơi còn khó khăn vì nhận thức của người dân, nhận thức của lãnh đạo và các điều kiện liên quan khác.

* Nếu chủ động, chúng ta hoàn toàn có thể giảm được thiệt hại do lũ quét gây ra?

- Đúng vậy. Chúng ta phải nâng cao dân trí, làm người dân hiểu rõ hơn về tác hại của lũ quét. Các cơ quan chức năng ở địa phương phải tuyên truyền cho người dân hiểu. Lâu nay chúng ta tuyên truyền nhưng một vài năm không thấy lũ quét xảy ra lại coi thường trong khi lũ quét xảy ra bất ngờ, thường vào ban đêm nên mức độ thiệt hại rất lớn nếu chúng ta coi thường.

* Theo ông, vai trò của các cơ quan chức năng trong việc phòng chống lũ quét như thế nào?

- Người dân có thể chủ quan nhưng lãnh đạo không được chủ quan. Các địa phương thường có nhiều vấn đề, khi lũ quét xảy ra thì tập trung xử lý nhưng khi không thấy có lũ quét thì lơ là, quên mất. Hay khi có cảnh báo về khả năng xảy ra lũ quét thì cơ quan nhà nước cũng loan báo, truyền đạt thông tin xuống các xã nhưng thông báo mà thấy chưa có gì thì chưa lo lắm. Các cảnh báo lũ quét thường ở một khu vực rộng lớn chứ không phải một khu vực cụ thể nào nên có thể người ta chủ quan.

Tuy nhiên, để cảnh báo, phòng chống được lũ quét phải có các biện pháp tổng hợp. Trước tiên chúng ta phải cải tiến dự báo mưa để từ đó đưa ra cảnh báo chính xác về lũ quét, tiếp đó phải chi tiết hóa bản đồ phân vùng lũ quét để có thể tập trung đầu tư cho việc phòng chống ở những vùng bức xúc, tránh tình trạng đầu tư tràn lan.

Những trận lũ quét lớn trong lịch sử

* Trận lũ quét ở suối Quận Cậy (Thái Nguyên), ngày 20-10-1969: Lũ quét đổ về với vận tốc khoảng 5m/giây, mang theo những hòn đá đường kính 30-40cm, thậm chí trên 1m. Thời gian xảy ra lũ rất nhanh chỉ trong khoảng một giờ. Thiệt hại: 26 người chết, nhiều người bị thương.

* Trận lũ quét thị xã Lai Châu, ngày 27-6-1990: Lũ quét đã quét đi toàn bộ phần thấp của thị xã với tất cả nhà cửa, cơ quan, xí nghiệp. Lòng sông bị đất đá lấp, còn ngổn ngang những tảng đá có kích thước 3-4m. Đây là trận lũ quét gây thiệt hại nặng nề nhất trong các trận lũ quét ở nước ta tính đến năm 2005. Lũ cuốn trôi 300 người, 104 người chết, 200 người bị thương, hư hỏng 14.300m2 nhà, 300ha ruộng lúa bị bồi lấp.

* Trận lũ quét tại thị xã Sơn La, ngày 27-7-1991: Do mưa lớn, tập trung đã tạo ra trận lũ lớn cho thị xã Sơn La làm chết 21 người, 11 người mất tích, 100 ngôi nhà bị cuốn trôi, 762 nhà bị ngập, 5.000ha lúa, hàng trăm hecta hoa màu bị hư hại.

* Trận lũ quét ở Hàm Tân (Bình Thuận), tháng 7-1999: Trong các ngày từ 22 đến 30-7 trên địa bàn toàn tỉnh Bình Thuận có mưa to đến rất to, lượng mưa nhiều nơi từ 250-300mm. Đặc biệt, trên lưu vực sông Dinh do có mưa rất to trong ngày 29-7 đã gây ra lũ quét với cường suất lớn. Lũ quét kéo dài từ sáng 29 đến hết ngày 30-7 trên phạm vi khá rộng từ xã Minh Tân đến thị trấn La Gi của huyện Hàm Tân, gây ngập úng toàn thị trấn trên 1m, có vùng ngập sâu 4m. Lũ đã cuốn trôi và nhấn chìm 80 tàu thuyền đang neo đậu ở khu vực cửa sông, nhiều người đang ở trên tàu thuyền bị lũ cuốn trôi. Lũ làm 27 người chết, 11.101 nhà cửa bị ngập, sập và hư hỏng, trong đó số nhà bị sập và trôi hoàn toàn là 1.128 căn.

* Lũ quét tại Nậm Coóng (Lai Châu), ngày 4-10-2000: Mưa to bất ngờ gây ra trận lũ quét - lũ bùn đá khủng khiếp tại bản Nậm Coóng, xã Nậm Cuổi, huyện Sìn Hồ làm 39 người chết, 17 người bị thương và thiệt hại nhiều tài sản.

* Lũ quét tại Hà Tĩnh, tháng 9-2002: Trận lũ quét đã làm ngập một diện tích lớn thuộc các huyện Hương Sơn, Hương Khê, Vũ Quang, Đức Thọ, thị xã Hồng Lĩnh và gây thiệt hại nặng nề với 77 người chết, hàng trăm người bị thương, 70.694 nhà bị sập, cuốn trôi hoặc hư hỏng nặng. Tuyến đê hữu sông Lam bị vỡ hai đoạn dài 20m, sâu 3m.

* Lũ quét ở Hà Giang, ngày 18-7-2004: Từ đêm 18 đến rạng sáng 19-7, mưa lớn gây ra lũ quét, lũ ống tại các thôn Thẩm Lu, Phia Rịa, Bản Lý, Bản Lè, Phìn Tỷ thuộc các xã Du Tiến, Du Già, Ngọc Long và Lũng Hồ huyện Yên Minh, xã Phố Cáo, huyện Đồng Văn gây lụt cục bộ tại một số địa bàn của các huyện Vị Xuyên, Bắc Quang, làm ách tắc một số tuyến đường huyết mạch như quốc lộ 2, quốc lộ 4C và một số tỉnh lộ. Tổng số người chết và mất tích là 48 người, 19 người bị thương.

Nguồn: http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.as...amp;ChannelID=3

............

Phó thủ tướng nhấn mạnh: Nếu có việc xà xẻo tiền, hàng cứu trợ thì đó là việc làm thất đức và phải kỷ luật nghiêm khắc những cán bộ, đảng viên dính vào việc đó. Các địa phương phải hết mình hết sức, khẩn trương khắc phục hậu quả bão lũ, nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân, không để xảy ra hiện tượng dân đói, dịch bệnh bùng phát, chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho học sinh trong ngày khai trường sắp tới.

[/color]

TTXVN

Nguồn: http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.as...amp;ChannelID=3

Tiếc thay chưa có chủ trương đặc biệt quan tâm đến chính sách và chất lượng nhân sự ngành khí tượng thủy văn. Nếu như công tác này trở thành ưu tiên trọng điểm của quốc gia, được giám sát để làm tốt và đạt hiệu quả thì cứu được bao nhiêu mạng người, tránh được bao nhiêu thiệt hại kinh tế và khỏi phải lo đi chống "sâu" tham nhũng.

Nâng cao chất lượng dự báo khí tượng - thủy văn khu vực Bắc Trung Bộ

Cập nhật: 07/07/2008

Ðài KTTV khu vực Bắc Trung Bộ hoạt động trong ba tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh. Với mạng lưới trạm KTTV bao gồm: 20 trạm khí tượng bề mặt, 33 trạm thủy văn, hai trạm hải văn, một trạm radar thời tiết, hai trung tâm dự báo tỉnh, 27 điểm đo mưa nhân dân.

Ðài được đầu tư trang bị nhiều loại máy móc thiết bị hiện đại, đội ngũ cán bộ kỹ thuật của Ðài không ngừng phấn đấu, vươn lên nắm bắt những kiến thức khoa học hiện đại, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác dự báo KTTV phục vụ sản xuất, phòng, chống thiên tai.

Ðài đã có hệ thống thu ảnh vệ tinh phân giải cao, radar thời tiết, các trạm quan trắc tự động, hệ thống thu tin, truyền tin chuyên ngành, mạng thông tin nội bộ (mạng LAN), mạng ADSL tốc độ cao... để phục vụ công tác dự báo, cảnh báo thời tiết, thủy văn đã được cập nhật, thông tin kịp thời đến các cấp chính quyền, các cơ quan, ban ngành có liên quan ở địa phương. Mạng lưới quan trắc KTTV của Ðài đang từng giờ, từng phút quan trắc, đo đạc, phát báo, lưu trữ các dữ liệu KTTV và môi trường.

Từ những trạm ở vùng núi cao, xa xôi hẻo lánh như Mường Lát, Hồi Xuân, Thạch Quảng, Mường Xén tới những trạm hải đảo như Hòn Ngư..., những người làm công tác KTTV đang từng giờ, từng phút theo dõi diễn biến của các hiện tượng thời tiết, của từng con sông, dòng suối để phát hiện kịp thời, cảnh báo và dự báo phục vụ sản xuất, phòng, chống thiên tai, phát triển kinh tế, xã hội, đời sống dân sinh trong khu vực và trên cả nước.

Thu Trang / Nhân Dân

Nguồn: http://www.chovinh.com

Báo cáo và tổng kết vẫn chỉ là ........... Báo cáo và tổng kết

Note: Phần chữ đậm là Phoenix thêm vào

Tăng cường công tác dự báo, góp phần hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn (KTTV) Trung ương, mùa mưa bão năm nay sẽ diễn biến khá phức tạp. Trước tình hình đó, công tác chủ động phòng chống lũ bão rất quan trọng đối với các cấp, các ngành, đặc biệt cần có sự nỗ lực lớn và sự phối hợp đồng bộ trong công tác dự báo. NĐBND thứ Bảy đã có cuộc trao đổi với PHÓ GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM KTTV QUỐC GIA TRẦN VĂN SÁP.

- Thưa ông! Ông có thể cho biết đôi nét về công tác dự báo KTTV và chất lượng của công tác này ở nước ta hiện nay?

- Bản tin dự báo KTTV được phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng là sản phẩm tổng hợp của hàng loạt các hoạt động khí tượng thủy văn trên phạm vi cả nước. Hiện nay, Trung tâm KTTV Quốc gia đưa ra các bản tin dự báo thời tiết hàng ngày, dự báo hạn vừa từ 1- 3 ngày và dự báo hạn dài 3 - 5 ngày và nhận định xu thế thời tiết mùa.

Đối với thời tiết hàng ngày (dự báo 24 giờ trên phạm vi cả nước), mức chính xác đạt xấp xỉ 80%; bản tin dự báo hạn vừa từ 1- 3 ngày độ chính xác đạt khoảng 80 %; từ 3 - 5 ngày độ chính xác khoảng 65%; dự báo tháng, dự báo mùa chỉ có thể dự báo được xu thế, các yếu tố và hiện tượng thời tiết theo 3 cấp: Thấp hơn, xấp xỉ hoặc cao hơn mức trung bình nhiều năm và mức chính xác chỉ khoảng 55 đến 60 %.

Đối với hiện tượng thời tiết nguy hiểm chúng tôi dự báo: Bão và áp thấp nhiệt đới từ 24 - 48 giờ; gió mùa Đông Bắc trước 48 giờ đối với các đợt mạnh; dự báo lũ được thực hiện trên 24 tuyến sông chính trong cả nước; còn các tuyến sông nhỏ được Trung tâm Dự báo các tỉnh theo dõi và phối hợp với Trung ương để dự báo. Chất lượng dự báo đáp ứng được yêu cầu của công tác phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai.

Các hiện tượng thời tiết nguy hiểm khác như: tố, lốc, vòi rồng, lũ quét chỉ cảnh báo trước từ 30 phút đến 1 giờ hoặc 2 giờ. Đây còn đang là hạn chế của khoa học công nghệ dự báo khí tượng nói chung trên thế giới vì các hiện tượng này thường chỉ xảy ra trên quy mô rất nhỏ.

- Để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác dự báo KTTV cần phải có đội ngũ nhân lực và trang thiết bị kỹ thật hiện đại. Ý kiến đánh giá của ông về nhân lực và trang thiết bị kỹ thuật của Ngành KTTV nước ta hiện nay?

- Đội ngũ cán bộ làm công tác KTTV hiện nay đang là một vấn đề hết sức nóng bỏng của ngành. Những cán bộ có trình độ, kinh nghiệm và thạo việc hiện đã và đang đến tuổi về hưu, đội ngũ cán bộ trẻ kế cận thì đang rất thiếu, trong khi đó thu nhập của cán bộ vào ngành còn thấp nên chưa thu hút được người tài, người có năng lực.

Về trang thiết bị kỹ thuật, vài năm trở lại đây, nhờ triển khai nhiều chương trình dự án nên hệ thống máy móc và thiết bị kỹ thuật của ngành KTTV đã vận hành và hoạt động tốt, phục vụ tích cực cho việc khai thác nghiên cứu ứng dụng vào thực tế công tác dự báo KTTV. Đặc biệt mùa mưa bão năm nay Trung tâm KTTV Quốc gia đã trang bị cho 100% Trạm Khí tượng hải văn ven biển và các Trạm đảo và một số Trạm Thủy văn máy đo gió YOUNG. Với loại máy đo gió mới này các Trạm khí tượng hải văn sẽ có được đầy đủ số liệu về tốc độ gió trong bão, kể cả các siêu bão. Bên cạnh đó, còn có nhiều hạng mục công trình khác đã được đầu tư vững chắc và hiện đại, sẵn sàng cho công tác quan trắc, điều tra cơ bản và dự báo KTTV phục vụ kịp thời cho công tác chỉ đạo phòng chống thiên tai ở các cấp, các ngành.

- Để phòng chống thiên tai có hiệu quả cao rất cần sự phối hợp giữa các bộ, ngành chức năng. Vậy, Trung tâm KTTV Quốc gia đã triển khai hoạt động này như thế nào?

- Phòng chống và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tất cả các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương. Trung tâm KTTV Quốc gia là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ TN-MT và là một thành viên của Ban Ban Chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung ương, có chức năng thực hiện các hoạt động điều tra cơ bản và dự báo KTTV, quan trắc môi trường không khí và nước phục vụ phòng chống thiên tai, phát triển KT-XH và đảm bản AN-QP trong phạm vi cả nước. Nhiệm vụ đó sẽ khó hoàn thành nếu không có sự phối hợp chặt chẽ giữa Trung tâm với các ban, ngành chức năng và các địa phương. Có thể nói, đây là một hoạt động được Trung tâm đặc biệt chú trọng và triển khai thực hiện tốt.

- Vậy, còn về hợp tác quốc tế? Thưa ông!

- Với nghề dự báo khí tượng không ai làm một mình, bởi vì một bản tin dự báo là sản phẩm phân tích số liệu đo đạc của hàng vạn trạm khí tượng trên thế giới, là sự kết hợp sản phẩm dự báo của từng trung tâm dự báo với nhiều trung tâm dự báo trong khu vực và trên thế giới. Bên cạnh đó trình độ dự báo của Việt Nam còn có khoảng cách so với các nước có trình độ khoa học tiên tiến trên thế giới, do đó việc hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này là rất cần thiết, nó tạo điều kiện cho chúng ta nghiên cứu và khai thác tốt các công nghệ hiện đại để nâng cao hơn nữa chất lượng dự báo.

- Từ thực tế hoạt động của Ngành KTTV, ông có kiến nghị gì với Nhà nước?

- Có thể nói, nhu cầu của xã hội đối với lĩnh vực công tác KTTV đang ngày một tăng cao. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực lớn của ngành KTTV trong nhiều vấn đề và không chỉ giải quyết trong ngành mà phải có sự quan tâm của Nhà nước.

Trước hết, để có số liệu đầy đủ chi tiết chúng ta cần phải có một hệ thống quan trắc dầy hơn so với hiện nay. Do vậy rất cần thiết phải đầu tư xây dựng thêm các trạm quan trắc. Bên cạnh đó, để lưu trữ và xử lý số liệu phải đầu tư, nâng cấp hệ thống máy tính đủ lớn để chạy mô hình và xử lý sau mô hình.

Thứ hai, công tác KTTV đòi hỏi phải có đội ngũ cán bộ có trình độ, kỹ năng để nghiên cứu khai thác có hiệu quả các trang thiết bị kỹ thuật hiện đại. Để có được đội ngũ cán bộ như vậy cần đẩy mạnh công tác đào tạo và phải tiến hành thường xuyên. Cùng với đó, cần có cơ chế để thu hút người tài gắn bó và ở lại với nghề dự báo.

Thứ ba, qua thực tế vài năm gần đây cho thấy, nhận thức của cộng đồng không chỉ người dân mà ngay cả các cấp, các ngành quản lý chưa có sự đánh giá và hiểu đúng về công tác dự báo KTTV. Để nâng cao nhận thức cho cộng đồng, Ngành KTTV rất cần sự quan tâm đầu tư của Nhà nước cho công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức dưới nhiều hình thức để người quản lý, người dân hiểu đúng về công tác KTTV, cũng như cách nhận biết đúng về các bản tin dự báo KTTV nhằm tăng cường ý thức chủ động phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây nên.

Xin cám ơn Ông!

Nguồn: http://www.nguoidaibieu.com.vn

So với 10 năm trước đây thì mức độ bão, lũ nhiều hơn cả về cường độ lẫn số lượng. Thiên tai là do biến đổi khí hậu, phá rừng hay do công nghệ dự báo kém? Dù thế nào, vẫn cần tăng cường thông tin...

Bão số 7: 5 tỉnh chờ lệnh sơ tán 179.000 dân

Ông Nguyễn Sĩ Nuôi - Phó chánh Văn phòng Ban chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung Ương. Ảnh: Ngọc Huyền.

PV: Dự báo có bão đôi đổ bộ vào Việt Nam có phải hiện tượng lạ không, phải chăng do tác động của biến đổi thời tiết ?

Ông Nguyễn Sĩ Nuôi: Đây không phải hiện tượng lạ bởi vì trong lịch sử đã từng có hiện tượng này cách đây 30, 40 năm nhưng bất thường về thời gian và cấp độ rất nguy hiểm.

Trong những năm gần đây có một số hiện tượng thời tiết bất thường dẫn đến thiên tai bất thường ví dụ như đợt lũ liên tiếp trong hơn một tháng qua ở miền Trung, lượng nước mưa trong một đợt mưa lên tới 3.000 ml ở Huế trước đây chưa từng có.

Đối với bão trước đây thường xảy ra theo quy luật, khoảng tháng 5, 6, 7 xảy ra ở vùng các tỉnh ven biển Bắc bộ; tháng 8, 9 bão xảy ra ở ven biển Trung bộ; tháng 10, 11, 12 xảy ra ở Nam bộ. Thế nhưng bây giờ quy luật đó không còn nữa mà nó đã trở nên bất thường.

Theo thống kê của các nhà khoa học trong mấy năm gần đây số cơn bão và tần xuất bão có tăng lên nhiều, xin ông cho biết hiện tượng bất thường này nói lên điều gì?

Nội dung "Chiến lược Quốc gia của Việt Nam về Phòng chống và Giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020"

Nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai; đảm bảo quy hoạch phát triển, quy chuẩn xây dựng kết cấu hạ tầng phù hợp với tiêu chuẩn phòng chống và giảm nhẹ thiên tai; đảm bảo 100% cán bộ làm công tác giảm nhẹ thiên tai được tập huấn nâng cao năng lực; 70% số dân các xã, phường vùng thường xuyên bị thiên tai được phổ biến kiến thức về phòng chống thiên tai; hoàn thành việc di dời, sắp xếp và ổn định đời sống nhân dân vùng thường xuyên xảy ra thiên tai theo quy hoạch được duyệt; phối hợp chặt chẽ với lực lượng tìm kiếm cứu nạn để chủ động đối phó; đảm bảo an toàn hệ thống đê điều từ Hà Tĩnh trở ra; nâng cao khả năng, mức chống lũ của đê miền trung, Tây Nguyên và Nam Bộ, củng cố nâng cấp đê biển; đảm bảo an toàn các hồ chứa; hoàn thành 100% việc xây dựng khu neo đậu tàu thuyền; Hoàn tàhnh hệ thống thông tin liên lạc.

Về công tác chỉ đạo: Nguyên tắc chỉ đạo phòng chống và giảm nhẹ thiên tai phải được thực hiện đồng bộ, theo giai đoạn và có trọng điểm. Quán triệt phương châm "4 tại chỗ", chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả. Đầu tư cho công tác phòng chống và giảm nhẹ thiên tai là yếu tố quan trọng để phát triển bền vững..."

Về mức độ bão và lũ so với 10 năm trước đây thì phải nói là mức độ bão, lũ nhiều hơn cả về cường độ lẫn số lượng.

Còn có phải do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu hay không hiện nay các nhà khoa học Việt Nam đã bắt đầu nghiên cứu và là bước khởi đầu nên vẫn còn có những thông số khác nhau và có nhiều tranh cãi.

Còn trên thế giới các nhà khoa học đã nghiên cứu từ rất lâu. Nguyên nhân của bão lũ, thiên thiên tai là do rủi ro thiên tai và con người làm tăng rủi ro của thiên tai. Đối với thiên tai do nhiều yếu tố cộng lại trong đó có sự đóng góp của biến đổi khí hậu toàn cầu. Đối với con người trong những năm gần đây nạn chặt phá rừng, làm tăng hiệu ứng nhà khí, tàn phá khu chắn sóng, sống ở vùng nguy hiểm của bão, lũ. Ngoài ra, do vị trí địa lý của nước ta nằm trong vùng điển hình của bão, lũ hoạt động.

Theo ông Hoàng Minh Hiền - Trung tâm Quản lý Phòng chống, Giảm nhẹ thiên tai thì có hiện tượng các nhà khoa học đưa ra các con số dự báo rất sai lệch, ngay cả các trạm đo nước biển dâng cũng khác nhau, công nghệ và các máy đo ở các trạm đã quá cũ, dự báo báo trong vòng 48 tiếng đã có sự thay đổi không kịp thông báo. Đó có phải là một trong những nguyên nhân gây thiệt hại nặng nề trong các đợt lũ vừa qua?

Đó chỉ là ý kiến cá nhân... Việc xác định ảnh hưởng của biến đổi khí hậu làm cho mực nước biến dâng, cụ thể là dâng bao nhiêu thì ngay cả các nhà khoa học trên thế giới cũng đưa ra nhiều thông số khác nhau. Ở nước ta có những vùng ven biển dài, có những vùng rất thấp, nếu mực nước biển chỉ dâng ít thôi cũng đã làm ngập rồi, chưa nói dâng lên tới 1 - 2m như báo cáo của một số nhà khoa học đã đưa ra.

Hiện Việt Nam đang đầu tư vào lĩnh vực dự báo và cảnh báo, bản thân cơ quan dự báo và cảnh báo cũng đang từng bước được nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo của mình. Theo quy luật, dự báo trước một ngày chính xác hơn dự báo hai ngày, dự báo trước hai ngày chính xác hơn dự báo trước ba ngày... Tuy nhiên, nếu dự báo được dài ngày hơn thì sự chuẩn bị sẽ tốt hơn. Nhưng sẽ có những sai lệch rất lớn mà chúng ta phải cân nhắc.

Theo tôi, việc dự báo thời tiết, đặc biệt là dự báo bão, dự báo mưa rất khó... ngay cả trên thế giới, chứ không riêng gì ở nước ta. Cơ sở hạ tầng và vật chất ở nước ta phục vụ cho việc dự báo còn nghèo. Do vậy, cơ sở tính toán đưa ra số liệu dự báo chính xác còn hạn chế mặc dù chúng ta có rất nhiều cố gắng.

Theo báo cáo của Liên hiệp quốc ngành nông nghiệp và những người nghèo sẽ chịu ảnh hưởng nhiều của biến đổi khí hậu. Hiện giờ Việt Nam đã có kế hoạch gì để ứng phó vấn đề này nhất là về chính sách và cơ chế phối hợp chặt chẽ với các ngành?

Trong thiên tai nói chung và biến đổi khí hậu toàn cầu, biến đổi khí hậu ở Việt Nam nói riêng có ảnh hưởng nhiều đến ngành nông nghiệp và những người nghèo bởi hai lẽ: một là dân số làm nông nghiệp của nước ta chiếm 75 - 80%, hai là ngành nông nghiệp chịu rủi ro của thiên tai lớn. Do vậy biến đổi khí hậu tác động đến cả hai ngành nông nghiệp và các nhà sản xuất nông nghiệp. Còn đối với người nghèo thì đúng rồi bởi vì các cơ sở vật chất của họ yếu kém nên bị ảnh hưởng khi bão, lũ thiên tai xảy ra.

Từ trước đến nay, Đảng và Nhà nước đã đưa ra rất nhiều chính sách. Một trong những chính sách đó là ưu tiên cho những người nghèo thiệt hại do thiên tai gây ra đảm bảo ổn định từng bước cuộc sống của người dân, nâng cấp nhà cửa, đầu tư xây dựng những cụm tuyến dân cư của Đồng bằng sông Cửu Long, xây dựng các công trình giảm nhẹ thiên tai, tổ chức trồng rừng đầu nguồn, xây dựng những khu trú ẩn... Những chương trình này đều nằm trong chương trình chính sách lớn của nhà nước làm giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra đối với người dân.

v dsv

Bão đôi rất nguy hiểm về thời gian và cấp độ.

Phải chăng Việt Nam chưa thực sự chú trọng đầu tư cho lĩnh vực này?

Trong những năm gần đây Chính phủ kiên quyết tập chung đầu tư nâng cấp năng lực dự báo và cảnh báo thiên tai nhưng do tính khoa học của nó rất phức tạp, năng lực của chúng ta còn hạn chế. Do đó, chúng ta phải cải thiện từng bước nếu nâng cao chất lượng ngay thì còn rất nhiều khó khăn.

Theo báo cáo của Liên hiệp quốc, nạn phá rừng đang ở mức báo động không thể kiểm soát được và gây nên bão lũ rất nhiều. Việt Nam sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào?

Chương trình trồng rừng là một trong những chương trình được ưu tiên trong "Chiến lược Quốc gia của Việt Nam về Phòng chống và Giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020" vừa được Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 172/2007/ QĐ - TTg ngày 16/11/2007.

Trong những năm vừa qua, hậu quả phá rừng ở một số nơi đã rất rõ, ví dụ như cùng một lượng mưa nhưng nếu phá rừng lũ quét sẽ về gây thiệt hại và ảnh hưởng đến cuộc sống nhiều hơn. Nhưng mấy năm gần gây thông qua chương trình 5 triệu ha rừng nhiều nơi đã nâng cao được rừng che phủ và phòng hộ rất tốt. Một trường hợp thấy rõ là Thừa Thiên - Huế trong đợt lũ vừa qua, lượng mưa tới 3.000 ml nhưng không bị lũ quét tàn phá.

Trong báo cáo của một số nhà khoa học có cho rằng nhận thức của người dân về bão lũ còn kém, vì thế, khi thiên tai xảy ra thường góp phần làm cho thiệt hại trầm trọng hơn... Đây có phải là một vấn đề đối với việc phòng chống thiên tai?

Nói nhận thức thiên tai của người dân còn kém là không đúng. Nước ta đã có một một hoàn cảnh lịch sử thường bị tác động bởi thiên tai, đặc biệt là lũ và bão. Tuy nhiên, ở nơi này, nơi khác vẫn có một số người dân còn chủ quan. Vì thế, chúng tôi cho rằng cần đẩy mạnh thông tin ảnh hưởng của thiên tai đối với cuộc sống để người dân nâng cao cảnh giác. Chẳng hạn, khái niệm biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến người dân vẫn còn hạn chế thì phải nâng cao tuyên truyền, nâng cao tập huấn cho người dân nhận biết có sự biến đổi khí hậu và biến đổi khí hậu rấ nguy hiểm.

Ban chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung Ương đã tham mưu cho Chính phủ để xây dựng "Chiến lược Quốc gia của Việt Nam về Phòng chống và Giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020" vừa được Chính phủ thông qua. "Ban chỉ đạo..." được giao nhiệm vụ thường trực, phối hợp với các ngành để các địa phương xây dựng những chương trình hành động phòng chống và giảm nhẹ thiên tai trong những năm gần đây.

Xin cảm ơn ông!

*

Ngọc Huyền thực hiện

Nguồn: http://vietbao.vn

Biến đổi khí hậu: Việt Nam chịu ảnh hưởng - 23/11/2007 8h:14

Theo báo cáo của Chương trình Phát triển - Liên hiệp quốc (UNDP), đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất bởi biến đổi khí hậu. Báo cáo trên đã được đưa ra tại "Hội thảo Quốc gia về biến đổi khí hậu và phòng chống, giảm nhẹ thiên tai tại Việt Nam" do Văn phòng Ban chỉ đạo Phòng chống lụt bão Trung Ương tổ chức vào ngày 22/11 tại Hà Nội.

Hội thảo đã tập trung vào việc đánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đối với thiên tai tại Việt Nam.

Trong những năm gần đây bão, lũ lụt ở nước ta có chiều hướng gia tăng và biến động rất thất thường. Một trong những nguyên nhân chính của hiện tượng này đã được các nhà khoa học chỉ ra là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Quang cảnh hội thảo. (Ảnh: Ngọc Huyền)

Các báo cáo cũng đã tập trung đưa ra những nghiên cứu về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến các điều kiện tự nhiên, môi trường, kinh tế, sức khoẻ, phát triển nông nghiệp... ở nước ta. Đặc biệt là ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến thiên tai bão lụt ở nước ta trong những năm gần đây.

Theo báo cáo của Liên hiệp quốc UNDP, biến đổi khí hậu sẽ làm cho 22 triệu người không có nhà ở, lũ lụt và hạn hán sẽ diễn ra nhiều hơn ở một số vùng Đông Nam Á. Việt Nam có hai vùng bị ảnh hưởng nặng nhất đó là đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long.

Các nhà khoa học đã thảo luận về việc đảm bảo gắn kết và thông suốt thông tin từ Trung Ương đến địa phương để gắn kết, thích ứng và đối phó với tình trạng thiên tai.

Tại Hội thảo, các nhà quản lý cũng đã giới thiệu Chiến lược quốc gia của Việt Nam về Phòng chống và Giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 trong bối cảnh biến đổi khí hậu vừa được Chính phủ phề duyệt.

Hội thảo đã thu hút hàng trăm chuyên gia, cán bộ quản lý, các nhà khoa học cùng đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thông, Bộ Tài nguyên và Môi trường, đại diện UNDP tại Việt Nam, Đại sứ quán Đan Mạch, Uỷ ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu, đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn các tỉnh Thừa Thiên Huế, Quảng Nam... tham dự.

Ngọc Huyền

Nguồn: http://www.khoahoc.com.vn

Mời các ACE trên diễn đàn tham luận quẻ để so sánh với nhận định của Liên hiệp quốc UNDP trong Hội thảo trên:

Theo báo cáo của Liên hiệp quốc UNDP, biến đổi khí hậu sẽ làm cho 22 triệu người không có nhà ở, lũ lụt và hạn hán sẽ diễn ra nhiều hơn ở một số vùng Đông Nam Á. Việt Nam có hai vùng bị ảnh hưởng nặng nhất đó là đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long.