Quan điểm: Khí Hậu Và Con Người

Quan điểm: Khí hậu và con người

Giáo sư Clive Finlayson

Giám đốc Bảo tàng Gibraltar

Nguồn BBC

Ngày nay chúng ta dường như bị bận tâm bởi những dự đoán đáng lo ngai sẽ xảy ra về biến đổi khí hậu.

Điều này cũng dễ hiểu vì lối sống và cuộc sống của chúng ta dường như bị đe dọa bởi hiện tượng toàn cầu có quy mô chưa từng thấy này.

Nhưng nếu chúng ta dùng lịch sử xa xưa của chính hành tinh này như là thước đo của mình thì điều bất thường sẽ lại là nếu như khí hậu lại duy trì không thay đổi.

Khí hậu trái đất luôn luôn là trong tình trạng thay đổi liên tục và 10.000 năm qua thì có thể nói là khá ổn định, và đó lại không phải là quy luật.

Trong 10.000 năm đó, chúng ta đã đi từ săn bắn hái lượm tới trở thành nhà nông, rồi nhà công nghiệp và khách du hành vào vũ trụ, dường như được an toàn bằng cách tự ru ngủ chính mình trong ảo tưởng rằng sự ổn định khí hậu là cách thức thế giới này sẽ phải là như vậy.

Dấu ấn con người

Và trong suốt thời gian đó, thời hạn cho kỳ suy thoái khí hậu tiếp theo, khiến dẫn đến Kỷ Băng hà thứ hai - Ice Age, đang tiến lại gần hơn. Nó đang tiến gần hơn mỗi ngày và khoa học của con người không thể dự đoán được khi nào điều này sẽ xảy ra. Nhưng nó sẽ xảy ra.

Chúng ta càng trở nên không yên tâm khi bắt đầu nhận ra rằng những ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghiệp đã có từ qua hai thế kỷ qua, đã tạo ra các cải biến mới đang làm phức tạp thêm cuộc chiến vốn đã đa chiều và đa quy mô.

Các cuộc tranh luận sau đó tập trung vào cách thức chúng ta có thể tách biệt được những dấu ấn do con người để lại đối với khí hậu của Trái đất với các yếu tố tự nhiên khác khiến gây ra các biến đổi khí hậu.

Và chúng ta có thể đi tới kết luận, sau khi một cuộc tranh luận dài, rằng dấu ấn mà chúng ta để lại giống như hình cây gậy khúc côn cầu trên biểu đồ nhiệt độ chống chọi với thời gian.

Và cây gậy khúc côn cầu này nói về sự nóng âm lên chứ không phải là nguội lạnh đi. Có lẽ một Kỷ Băng hà mới sẽ đến, nhưng là trong một tương lai rất xa, không đáng phải xem xét tới.

Có lẽ thương hiệu riêng của chúng ta về tình trạng nóng ấm toàn cầu sẽ chống lại nguy cơ Kỷ băng hà này. Nhưng mối nguy hiểm sắp xảy ra, không thể tránh khỏi sẽ là sự ấm nóng lên của hành tinh này.

Chúng ta không nên có ảo tưởng về các tác động của sự nóng âm toàn cầu, dù là tự nhiên hay nhân tạo. Nó sẽ lam thay đổi bộ mặt của hành tinh này mặc dù chúng tôi không thực sự biết một cách chi tiết là sẽ thay đổi ở đâu, khi nào hoặc như thế nào.

Nhưng biến đổi khí hậu do thiên nhiên đã làm thay đổi bộ mặt của hành tinh này nhiều lần trước đây, và theo rất nhiều cách đầy ấn tượng. Ngay cả tốc độ thay đổi được dự kiến ngày nay là cũng không nằm ngoài các giới hạn của thay đổi tự nhiên.

Các xu hướng biến đối khí hậu

Biến đổi khí hậu có lẽ cũng là tin quan trọng đối với người tiền sử Neanderthals

Hơn 40 ngàn năm dẫn tới Kỷ Băng hà cuối cùng đã bao gồm vô số những dao động khí hậu hoang dã và đột biến đã có thể cung cấp các tiêu đề giật gân nhất thế giới nếu như người tiền sử Neanderthal của chúng ta đã từng có truyền hình vệ tinh, điện thoại di động hoặc Internet.

Vì vậy, trên phương diện các lợi ích của hành tinh chúng ta, rất ít những gì được sắp xảy ra sẽ làm cho trái đất phải lo sợ. Hành tinh này đã từng chứng kiến tình trạng cực nóng toàn cầu, khi các khu rừng nhiệt đới bao phủ Bắc cực và Nam cực, và cả tình trạng cực lạnh như khi các tảng băng trôi đạt đến tạn vĩ độ của Lisbon, Bồ Đào Nha – và cả những tảng băng trôi dạt vào vùng Địa Trung Hải.

Sự khác biệt với lần này, và chúng ta cần cởi mở và trung thực về nó, là nó sẽ ảnh hưởng đến hàng triệu người. Lịch sử của chúng ta, và của người Neanderthal tiền sử và các bậc tiền bối của chúng ta, đã được định hình bởi biến đổi khí hậu và sự may mắn.

Dân số của chúng ta rất nhỏ tới mức nếu được được đặt ở vào đúng nơi đúng chỗ và thời điểm, hoặc nếu được đặt sai nơi chốn hay thời điểm, thì điều đó thực sự có ảnh hưởng.

Người Neanderthal, giống đã sinh tồn rất thành công ở châu Âu trong suốt một thời gian dài hơn thời gian chúng ta, cũng đã biến mất vì Trái Đất bị lạnh đi.

Nhiều chủng loại của hành tinh chúng ta - và điều này có thể gây bất ngờ cho nhiều người - cũng bị tuyệt chủng bởi vì các chủng loài này đã không thể thích ứng được với khí hậu và hiệu ứng của nó.

Một số dân số nhỏ, ở Châu Phi, châu Úc và trên vùng đồng bằng của trung Á, đã vượt qua được thời kỳ đó và chúng tôi đều là hậu duệ của họ.

Clive Finlayson là giám đốc của Bảo tàng Gibraltar và tác giả của cuốn sách The Humans Who Went Extinct. Why Neanderthals died out and we survived (Những giống người tuyệt chủng. Tại sao người Neanderthal bị tuyệt chủng và chúng ta thì sống sót), trong đó chủ đề của bài viết này được mở rộng.